NEWS Joris Luyten · Juli 2014 Niepoort @ El Gusto In het boek ‘The most beautiful wine cellars in the world’ staan, naast de grote en de te verwachten klassiekers, ook enkele intrigerende kelders. Zo verrast het enigszins, om de wijnkelder van Niepoort in Porto mee in de prestigieuze lijst te zien staan. Niepoort , is immers, qua productie met amper 1% van de grote plas portwijn, een klein broertje. Maar ‘small’ kan dus duidelijk ook ‘beautiful’ zijn. Kenners weten trouwens dat de kwaliteit van deze niche player, onovertreffelijk is. Echter, the proof of the pudding is in the eating. Zo dus, waarom gewoon eens geenkijkje gaan nemen… EL GUSTO N°15 - été / automne 2014 www.niepoort-vinhos.com 02 El Gusto · Juli 2014 NIEPOORT EEN STAP IN HET VERLEDEN Het klinkt niet rationeel meer, een vlucht naar Porto duurt minder lang dan het doordeweekse fileleed van Antwerpen naar Brussel. En dat ook nog voor een prikje. Zo wordt een bezoek aan de wijnkelder van Niepoort, mijn uitgelegen excuus voor een onverwachte city trip. Enkele dagen later, flaneer ik al op de kade van de Rio Douro, in een heerlijk zonnetje. Via de imposante stalen brug, Ponte de Luis I, kan ik makkelijk te voet oversteken naar de overkant. Het lijkt alsof de rivier de stad Porto in twee heeft gesneden, maar eigenlijk ben je op de linkeroever al in een andere stad: Vila Nova de Gaia. Hier ligt het vloeiende kapitaal van Porto opgestapeld. Miljoenen liters portwijn liggen er in grote hangars. Noord gericht, vangen die het minste zonlicht en warmte op. De wijngaarden zelf, die bevinden zich meer dan 100 kilometer hier vandaan in de kronkelende Dourovallei. Op de rivier varen in de lente de volgeladen schepen met de wijn naar hier. De ex- port van Portugese wijn begon zowat half 18de eeuw, door de Engelse kolonisator. Al snel werd echter duidelijk in Londen, dat een boottocht over de oceaan, veel kostbare wijn in zure azijn deed veranderen. Daarom werd de wijn ‘versterkt’ met alcohol. De verkregen portwijn was immuun voor temperatuurverschillen en doorstond moeiteloos de verre bootreizen. Het valt op dat de meeste portwijnen geen autochtone namen dragen. Sandeman, Taylors, Kopke, Burmester, Offley, Croft,… klinken niet erg Portugees. Dat komt omdat de wijnhuizen destijds de namen droegen van de traders en niet van de plaatselijke wijnboer. Zo dus ook Niepoort. We schrijven 1842. Een Hollandse familie uit de omgeving van Hilversum, vestigt zich als wijnhandelaar in Porto. Vier generaties lang is hun business gericht op het transport en de verkoop van portwijnen, zonder zelf één druif te persen. Daar brengt nazaat Dirk Niepoort in 1987, verandering door zelf ook wijn te gaan produceren. Trouwens, leuk detail, Niepoort is in heel Porto het enige wijnhuis, dat met Dirk nog steeds een afstammeling heeft die de originele naam van de stichters draagt én ook de business runt. Zo kan je dus bvb meneer Sandeman helaas al lang niet meer ontmoeten. Op de kade is het erg druk. Toeristen worden haast als vee in de boten gepropt voor een obligaat tochtje op het de rivier. Ik ben zelf op zoek naar de Rua de Serpa Pinto. Omdat ik gelezen had dat de kelder niet publiek toegankelijk is, heb ik toch even naar Young Charly, de Belgische verdeler van Niepoort, gebeld. Ze hebben het exclusieve bezoekje voor me geregeld en ook de precieze locatie bezorgd. Gelukkig maar, want het is toch even zoeken. Halverwege de flink hellende straat vind ik een grote groene garagepoort, met enkel een minuscuul klein belknopje op. Nergens echter een naam te bespeuren. Als ik op de knop duw, hoor ik in de verte een aftands belletje reutelen en even later schuift een breed glimlachende Paulo Silva, de deur open. Voor ik het goed en wel besef, is de poort alweer dicht geklapt en ben ik blijkbaar in een andere wereld binnen gestapt. www.niepoort-vinhos.com 03 El Gusto · Juli 2014 www.niepoort-vinhos.com 04 El Gusto · Juli 2014 Niets doet vermoeden wat voor een schatkamer achter deze muren ligt. Het licht is getemperd. Komend vanuit het felle buiten zonlicht, moeten m’n ogen even aanpassen aan de schaarse lampjes die zuinig wat licht verdelen. De muren en het hoge houten plafond zijn nagenoeg zwart. Typisch voor oude wijnkelders waar ‘la part des anges’ voor de schimmelvorming zorgt. Hoewel kelder niet precies het juiste woord is, want eigenlijk zijn we nog steeds gelijkvloers. De temperatuur kan hier in de zomer wel oplopen tot zo’n 18°C, maar dat deert de wijn dus absoluut niet. Honderden kleine vaten, gevuld met Tawny port, liggen ietwat chaotisch naast elkaar. Het lijkt of sinds 1863, toen het gebouw werd opgetrokken, alles onaangeroerd is. In een cryptische taal staan er aantekeningen op elk vat. Eeuwenoud stof heeft er een fijn laagje van velours op gelegd. De lucht is gevuld met een ondefinieerbaar aroma. Elke teug moet een kapitaal aan vervlogen wijn bevatten. Het is misschien wat zelfsuggestie, maar ik voel met hier al snel ‘in beste stemming’. De vloer is van aangestampte aarde. Die reguleert de vochtabsorptie op heel natuurlijke wijze. In de grote barells, die ook al meer dan honderd jaar geleden uit Portugese en Poolse eik gemaakt zijn, is uitsluitend Ruby Style wijn gestockeerd. De tapkranen, in lichtjes geoxideerd koper, zijn nog origineel. In de supports, die de immense vaten ondersteunen, herken je nog gewoon de ruwe vorm van de olijfboom. Centraal is een klein proeflokaal. Hier maakt de master blender zijn ultieme mix. Kleine flesjes met stalen uit de vaten, staan in rekjes rondom rond. De familie Nogueira, is ondertussen ook al 5 generaties nauw verbonden met Niepoort en ze dragen in hun genen, de unieke gave om jaar na jaar weer sublieme port- wijn te blenden. Het kleine lokaaltje straalt in al z’n eenvoud, pretentieloos vakmanschap uit. Tijd om nog een verdiep lager te gaan. Langs een smalle stenen trap kom ik nu in een echte kelder terecht. Vanachter een balustrade heb ik zicht op de ‘private room’. Moet ik dit decorum plastisch omschrijven als een ridderzaal of eerder als een voormalige tempel van vrijmetselaars? De ruwe houten tafels, de lampen met spinnenrag als zwarte kant, de gewelven… . In deze irreële omgeving worden er degustaties gehouden. Paulo heeft onze proefglaasjes blijkbaar al klaar gezet… Er worden ruim 250 000 flessen bewaard. De zijn allemaal minutieus gestapeld en voorzien van gewaxte kurk. Uitzonderlijk is het gebruik ook van ‘demjohn’ flessen. Bij ons beter gekend als ‘dame-jeanne’. Een verre voorvader van Dirk kocht er ooit 5000 in een glasfabriek die failliet was gegaan. De grote bolle flessen hebben een inhoud van 7 à 12 liter en zijn ideaal om de port delicaat te laten verouderen. Het is heerlijk te snuisteren tussen al die flessen: Colheita uit 1900, een vintage port uit 1927 en een Garrafeiras uit het magische wijnjaar 1931, ze liggen hier allemaal in absolute stilte, tot…ja, tot wanneer? Wie durft het ooit aan om uiteindelijk zo’n eeuweling te kraken. Uiteindelijk beland ik weer in the private room. Paulo heeft al enkele bijzondere flessen gekoeld. Porto wijnen worden bij ons vaak verkeerdelijk op kamertemperatuur geserveerd, terwijl ze maximum 12° à 14°C mogen hebben. Ruby is jong, fruitig en robijnkleurig. Het is puur natuur. Een amberkleurige Tawny daarentegen is steeds een hoogstpersoonlijke creatie van de blender. Zoals de wijn traant in het walsende glas blijft de smaak geconcentreerd in je mond hangen. Als ik even later terug op straat sta en de groene poort weer dichtschuift, lijkt het alsof ik met een teletijdmachine terug naar het heden ben gebracht. Ik kijk even achterom. Niets doet vermoeden wat voor een schatkamer achter deze muren ligt. Ligt euforisch begin ik zelfs te twijfelen, of ik zonet wel echt aan de andere kant stond. Dan proef ik opnieuw de schitterende Tawny die nog steeds in m’n mond kleeft. Ik steek een sigaartje op en wandelt rustig de kade af. Zou iemand merken, dat ik zonet nog in de vorige eeuw rondliep… www.niepoort-vinhos.com Joris Luyten