Eurozone De

Conjunctuurvooruitzichten 2015
Droog, maar bewolkt
4 december 2014
Koen De Leus – Senior Economist KBC Groep
Bernard Keppenne – Chief Economist CBC Banque
Maatschappij
Internationale conjunctuur
Aarzelend, behalve in de Verenigde Staten
Producentenvertrouwen
in de verwerkende nijverheid
(50 = neutraal)
58
Consumentenvertrouwen
(SD-afwijking van LT-gemiddelde)
1.5
1
0.5
53
0
-0.5
48
-1
-1.5
43
US (ISM)
38
Eurozone (PMI)
China (PMI)
33
-2
-2.5
-3
-3.5
Eurozone (EC)
US (Conference Board)
Verenigde Staten
Hoe krap is de arbeidsmarkt?
10.5
Arbeidsparticipatiegraad
Dalende trend stilaan gebroken?
66.5
8
7
9.5
65.5
8.5
7.5
64.5
Looninflatie en FED-beleidsrente
Loopt de Fed achter de curve?
FED Beleidsrente (in %, links)
Gemiddelde uurloonstijging (j.o.j., in %)
8
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
6.5
63.5
5.5
4.5
Werkloosheidsgraad (in %)
Werkloosheid bij gelijke participatie
Participatiegraad (in %, rechts)
62.5
Eurozone
De ‘Grote Stagnatie’?
109
Reëel bbp
(Q1 2008=100)
106
103
100
97
94
91
VK
VS
Eurozone
Duitsland
Eurozone
Verzwakking in de kern
Producentenvertrouwen
in de verwerkende nijverheid
(Stand.afw. van LT-gemiddelde)
2
Oekraine/Rusland-crisis
en Chinese vertraging
1.5
1
15
-0.5
10
-1
-2.5
-3

8/12/2014 
30
20
0
-2
35
25
0.5
-1.5
40
5
Duitsland
Frankrijk
Eurozone
0
-5
-10
Duitse uitvoer van machines, uitrusting
en voertuigen
(groei over de periode, in %)
+127%
2008-2011
2011-2014
Eurozone
Nood aan beleidscoördinatie tussen Duitsland en Frankrijk
Producentenvertrouwen
in de verwerkende nijverheid
12
Werkloosheidsgraad
11
(in %)
(Stand.afw. van LT-gemiddelde)
10
2
9
8
1.5
7
1
6
0.5
5
0
4
100
-0.5
90
-1
-1.5
-2
-2.5
-3
Duitsland
Frankrijk
Bruto-overheidsschuld
(in % van bbp)
80
Duitsland
Frankrijk
Eurozone
70
60
50
Bron: Europese Commissie (voorspellingen 2014-16)

8/12/2014 
Eurozone
Beterschap in de periferie
Producentenvertrouwen
in de verwerkende nijverheid
(Stand.afw. van LT-gemiddelde)
2
1.5
1
0.5
0
Maandelijkse verandering aantal werklozen
250
200
150
100
50
0
-50
-100
-150
-0.5
-2
-2.5
102
OMT
Duitsland
GIPS-gemiddelde (*)
Eurozone
-3

8/12/2014 
GIIPS
Duitsland
Frankrijk
Eurozone
Kleinhandelsverkopen (excl. auto’s)
-1
-1.5
(in ‘000, SA, 3mma)
98
94
90
(*) GIPS = Griekenland, Italië, Portugal, Spanje
(Januari 2011 = 100, 3mma)
Eurozone
Duitsland
GIIPS (*)
Eurozone
Waarom geen nieuwe recessie?
Effect op de reële bbp-groei
• Externe factoren:
-
lagere olieprijs;
-
lagere Eurowisselkoers
10-% lagere olieprijs
(na 1 jaar, in %-, bron: JP Morgan)
0.2
VS
Eurozone
Groeilanden
0.1
0
10-% Euro-depreciatie
(na x jaar, in % , bron: ECB)
0.4
0.3
Eurozone
0.2
0.1
0
Jaar 1
Jaar 2
Jaar 3
Eurozone
Waarom geen nieuwe recessie?
• Externe factoren:
-
lagere olieprijs;
-
lagere Eurowisselkoers
• Interne factoren:
-
minder budgetaire austeriteit (maar
met verschillen tussen landen);
Structurele begrotingsbesparing
(in % van bbp)
6.5
6
5.5
5
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
-0.5
Bron: EC, Ameco
Gerealiseerd in 2010-14
Nog te realiseren tegen 2018
Eurozone
Waarom geen nieuwe recessie?
• Externe factoren:
3.5
-
lagere olieprijs;
2.5
-
lagere Eurowisselkoers
1.5
M3-geldhoeveelheid en bankkrediet aan
de privésector (j.o.j., in %)
0.5
• Interne factoren:
-
minder budgetaire austeriteit;
-
bancaire kredietgroei geraakt stilaan
ontstopt (cf. AQR, stresstests…) en
kapitaalpositie
van
banken
is
aanzienlijk verbeterd.
-0.5
M3
Bankkrediet
-1.5
-2.5
Interest op kmo-kredieten
(in%, leningen op max. 1 jaar)
5.0
4.5
Duitsland
Italië
Spanje
4.0
3.5
3.0
2.5
Bron: ECB
Eurozone
Waarom geen nieuwe recessie?
• Externe factoren:
-
lagere olieprijs;
-
lagere Eurowisselkoers
Eurozone - Reëel bbp en investeringen
(2008=100)
105
100
• Interne factoren:
-
minder budgetaire austeriteit;
-
bancaire kredietgroei geraakt stilaan
ontstopt (cf. AQR, stresstests…) en
kapitaalpositie
van
banken
is
aanzienlijk verbeterd;
95
90
85
-
eindelijk investeringsherstel?
80
-
zeer soepele monetaire politiek van
de ECB om deflatiedreiging af te
wenden
75
BBP
Investeringen privé sector
Publieke investeringen
BBP exclusief investeringen
Monetair beleid - Eurozone
Toegenomen deflatiegevaar?
4.0
(in %)
3.5
2.5
0.5
0.0
50
40
(CPI excl. voeding en energie, jaarstijging in %)
1.5
2.0
1.0
2.5
2.0
3.0
1.5
Kerninflatie
Jaarstijging consumptieprijzen
1.0
VS
Eurozone
0.5
Jaarstijging olieprijs in EUR
0.0
VS
Eurozone
Verwachte inflatie over de komende 10-jaar
(ingeprijsd in inflatieswaps, in %)
(in %)
2.8
30
20
2.4
10
2.0
0
-10
1.6
-20
1.2
Eurozone
US
Eurozone
Het exorcisme van de ECB
•
Verregaande
door ECB
monetaire
Balansvolume centrale banken
versoepeling
(Januari 2008 = 100)
550
-
Beleidsrente: 0,05% (september);
500
‘Onconventionele’ maatregelen (o.a. negatieve
depositorente, TLTRO’s, ABS-aankopen…)
Fed
-
450
ECB
-
Doel: balans richting niveau begin 2012 …
400
Bank of Japan
-
… maar doelstelling wordt niet gehaald
350
Bank of England
-
Gevolg:
directe
aankopen
overheidsobligaties in 1kw15
van
250
200
Inflatievooruitzichten
150
(jaargemiddelde, in %)
VS
KBC
IMF (oct.2014)
EC (nov. 2014)
Eurozone
KBC
IMF (oct.2014)
EC (nov. 2014)
300
2014
1,7
2015
2,0
2016
2,1
2,0
1,8
2,1
2,0
nb
2,3
2014
0,4
2015
0,6
2016
1,4
0,4
0,5
0,9
0,8
nb
1,5
100
50
Eurozone
zal het deflatiegevaar allicht bezweren
•
Verregaande
door ECB …
monetaire
versoepeling
Beleidsrentes centrale banken
6
(in %)
5
-
Beleidsrente: 0,05% (september);
-
‘Onconventionele’ maatregelen (o.a. negatieve
depositorente, TLTRO’s, ABS-aankopen …)
-
4
3
ECB
Doel: balans richting niveau begin 2012 …
2
Fed
-
… maar doelstelling wordt niet gehaald
1
-
Gevolg:
directe
aankopen
overheidsobligaties in 1kw15
van
•
… versus monetaire verkrapping Fed
(verhoging rente vanaf media 2015)
•
Uiteenlopende monetaire politiek leidt
tot
verdere
depreciatie
EURO
tegenover USD.
0
Beleidsrente (in %) & EUR/US$ wisselkoers
Einde periode
2/dec
2014 Q2 2015 2015
VS
0,25
0,25
0,50
1,00
Duitsland
0,05
0,05
0,05
0,05
Euro/US$
1,24
1,22
1,18
1,15
Lage obligatierentes
Hoe lang nog laag?
•
•
•
Daling
obligatierentes
=
lagere
verwachte inflatie & daling reële rente
(= nominale rente min verwachte
inflatie):
-
in
Duitsland/EMU:
zwakkere
anticipatie soepeler ECB-politiek;
groei
&
-
in VS meer verrassend want QE3-exit &
naderende eerste renteverhoging …
•
Daling natuurlijke rente (agv. ‘seculiere stagnatie’.)?
•
… maar 3%-groei en rentenormalisering?
Daarom: stijgende VS obligatierente
waarschijnlijk,
en
ook
stijging
Europese LT-rentes …
… terwijl intra-EMU-renteverschillen
nog
kunnen
vernauwen,
zolang
geloofwaardigheid ECB onaangetast
blijft.
1.2
0.9
0.6
0.3
0
-0.3
-0.6
-0.9
-1.2
Reëel (*), in %
VS
Duitsland
(*) Reële rente = nominale rente min verwachte inflatie
Rente 10-jaar overheidsobligaties
(in %)
Einde periode
2/dec 2014 Q2 2015 2015
VS
2,27
2,30
2,75
3,20
Duitsland
0,74
0,75
1,15
1,40
België
0,96
1,00
1,40
1,65
Groeivooruitzichten
Groei houdt stand, maar met belangrijke neerwaartse risico’s
Reële groei (in %)
VS
China
VK
Eurozone
Duitsland
België
Frankrijk
Nederland
Italië
Spanje
Portugal
Ierland
2014
2,3
7,4
3
0,8
1,5
1
0,4
0,7
-0,4
1,2
0,9
5
2015
3,2
7
2,6
1,3
1,6
1,4
0,9
1,5
0,5
1,8
1,4
3,5
Waarschijnlijkheid van recessie volgens IMF
2016
2,8
7
2,5
1,7
1,9
1,5
1,5
1,7
1,1
1,9
1,6
3,5
40
(in %)
WEO October '13
WEO April '14
WEO October '14
30
20
10
0
Eurozone
40
VS
R.o.W.
Waarschijnlijkheid van deflatie volgens IMF
( in %)
30
WEO October '13
WEO April '14
20
WEO October '14
10
0
Eurozone
VS
R.o.W.
Samengevat
Er is goed nieuws en er is slecht nieuws
 Slecht nieuws:
 Goed nieuws:

Solide groei in VS (en VK), ook in 2015

Het goede nieuws is onzeker …

Sterkere dollar (= zwakkere euro) en lagere
olieprijs

… en de Euroconjunctuur kwetsbaar voor

EMU kan ‘triple dip’ recessie vermijden

ECB-activisme
afwenden

FED heeft ‘normalisatie’ beleid onder controle

Maar een beperkte stijging obligatierentes als
gevolg
kan
deflatiedreiging
EMU

heropflakkering Oekraïnecrisis

hardere landing China

gebrek aan beleidscoördinatie & politieke risico’s binnen
EMU
en - daarmee verbonden - een plotse ommekeer van
risico-appetijt op financiële markten
Beleggingsstrategie 2015
Einde van de obligatierally,
tijd voor aandelen!
4 december 2014
Dirk Thiels – Hoofd Beleggingsstrategie KBC Asset Management
David Willems – Stratégiste CBC Banque
Maatschappij
Agenda
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Even terugkijken
Hoe zien we de wereld?
Wat doen we in de portefeuilles?
Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
Wat u best onthoudt voor 2015
Agenda
1. Even terugkijken
2.
3.
4.
5.
6.
Hoe zien we de wereld?
Wat doen we in de portefeuilles?
Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
Wat u best onthoudt voor 2015
Even terugkijken
• Beurzen stevig, rente lager ….
• …. mooie winsten voor beleggers
Even terugkijken
• Stevig maar defensief
• Eurozone blijft achter
Even terugkijken
• Duitse rente onder de 1%
• Risicopremies nemen af
• Sterke USD
Agenda
1. Even terugkijken
2. Hoe zien we de wereld?
3.
4.
5.
6.
Wat doen we in de portefeuilles?
Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
Wat u best onthoudt voor 2015
Hoe zien we de wereld ?
Groei wereldeconomie op LT gemiddelde
•
Eerste renteverhoging op de radar
-
VS op volle toeren
-
Fed zet eerste stap
-
Eurozone zwak maar herstellend
-
ECB gaat nog resoluut voor versoepeling
-
Grondstoffenimporterende groeimarkten
profiteren van VS-groei
Groei wereldeconomie
10
•
(in %, in reële termen)
8
Voorspelling beleidsrente%
1.00
0.75
6
0.50
4
2
0.25
0
-2
Industrielanden
Gemiddelde wereld
Fed
ECB
Dec-15
Nov-15
Oct-15
Sep-15
Aug-15
Jul-15
Jun-15
May-15
Apr-15
Mar-15
Feb-15
Jan-15
Nov-14
Wereld
Groeilanden
Dec-14
0.00
-4
Agenda
1. Even terugkijken
2. Hoe zien we de wereld?
3. Wat doen we in de portefeuilles?
4. Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
5. Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
6. Wat u best onthoudt voor 2015
Wat doen we in de portefeuilles ?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• We verkiezen aandelen boven
obligaties omdat :
•
Het globale plaatje telt
-
Economie op goede spoor
-
Winstgroei blijft stevig
180
-
Aandelen zijn niet duur …
-
… obligaties wel
160
Aandelenmarkten en
ondernemersvertrouwen
60
55
140
50
120
45
100
80
40
60
35
Wereldaandelenindex
Ondernemersvertrouwen industrie (globaal, RS)
Wat doen we in de portefeuilles ?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• We verkiezen aandelen boven
obligaties omdat :
•
-
Economie op goede spoor
-
Winstgroei blijft stevig
-
Aandelen zijn niet duur …
-
… obligaties wel
Winstgroei versnelt
Bedrijfswinsten Globaal
120
110
100
90
80
70
60
(begin 2007 = 100)
Wat doen we in de portefeuilles ?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• We verkiezen aandelen boven
obligaties omdat :
•
Aandelen duur ?
K/W-verhouding Globale aandelenmarkt
-
Economie op goede spoor
-
Winstgroei blijft stevig
24
-
Aandelen zijn niet duur …
22
-
… obligaties wel
20
18
16
14
12
10
Ontwikkelde
markten
Incl Groeimarkten
Wat doen we in de portefeuilles ?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• We verkiezen aandelen boven
obligaties omdat :
•
-
Economie op goede spoor
-
Winstgroei blijft stevig
-
Aandelen zijn niet duur …
-
… obligaties wel
Rentestand vergoedt risico niet
Wat doen we in de portefeuilles ?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• We verkiezen aandelen boven
obligaties omdat :
•
Minste rentestijging is vernietigend
Snelheidslimiet voor rentestijging
-
Economie op goede spoor
-
Winstgroei blijft stevig
300
-
Aandelen zijn niet duur …
250
-
… obligaties wel
200
rentestijging nodig om coupon uit te wissen- in bp
150
100
1 kans op 5 dat rente op 1
maand de snelheidslimiet
doorbreekt !!!
50
0
Kies korte looptijden !
Belgische Staatsobl
Euro Bedrijfsobl
Duitse Staatsobl
Agenda
1. Even terugkijken
2. Hoe zien we de wereld?
3. Wat doen we in de portefeuilles?
4. Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
5. Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
6. Wat u best onthoudt voor 2015
Wat doen we in de obligatieportefeuille?
Wat is onze visie?
Hoe spelen we hierop in?
• Solide basis in de portefeuille?
-
Onmogelijk in klassieke staats- en
bedrijfsobligaties
• Lopende rendementen erg laag
Hoogrentende obligaties
• Flinke kans dat stijgende rente rendementen
in het rood duwt
-
Op zoek naar hogere rendementen met
beperkt risico
• Op zoek naar extra rendement
-
Wisselkoerswinst
-
Hogere lopende rendementen
Amerikaanse dollar
Obligaties van
opkomende landen
Agenda
1.
2.
3.
4.
Even terugkijken
Hoe zien we de wereld?
Wat doen we in de portefeuilles?
Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
5. Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
6. Wat u best onthoudt voor 2015
Wat doen we in de aandelenportefeuille?
Wat is onze visie?
•
Een solide basis leggen in de
portefeuille
-
-
•
Bedrijven die een groot stuk van hun
winsten uitkeren via dividenden of
wederinkoop
Hoe spelen we hierop in?
Hoge Winstuitkeerders
(High Dividend + Buyback)
Familiebedrijven
Bedrijven met een reputatie van stabiele
winstgroei
Op zoek naar groei aan redelijke
prijs
-
Sectoren die het meest van de
groeiherneming profiteren en niet duur zijn
-
Regio’s waar de groei het sterkst is en de
aandelen het meest aantrekkelijk
gewaardeerd
Wereldmarktleiders
Technologiesector
Azië
Duitsland
Wat doen we in de aandelenportefeuille?
Visie op de financiële markten
Toelichting
• Aandelen: we verkiezen de
Eurozone boven de VS :
•
-
Economische beterschap op komst
-
ECB
-
Daling van de Euro
-
Aantrekkelijke waardering
-
Winstgroei verstevigt
… inhaalbeweging gestart ?
Winstgroei MSCI Eurozone & S&P500
(j/j, in %)
20%
18%
15%
15%
11%
10%
10%
5%
5%
3%
11%
11%
9%
4%
7%
6%
6%
0%
-1%
MSCI EMU
S&P 500
-5%
-10%
Bron : Bloomberg
Wat doen we in de aandelenportefeuille?
Duitsland:
• Beste leerling in de EMU klas
• Breed gespreide afzetmarkten
Geografische spreiding Duitse export
(in % van totale export)
• Aantrekkende export
China
3%
6%
• Aantrekkelijk gewaardeerd
Eurozone
22%
39%
8%
EU (exEurozone)
VS
RoW
22%
Rusland
Wat doen we in de aandelenportefeuille?
Duitsland:
• Interessante sectoren
Sectorspreiding Aandelenmarkt
• Beste leerling in de EMU klas
25
Duitsland
• Aantrekkende export
20
15
• Aantrekkelijk gewaardeerd
10
5
0
Eurozone
Wat doen we in de aandelenportefeuille?
Duitsland:
• Achtergebleven en goedkoop
Koers/winstverhouding : relatief t.o.v. VS
• Beste leerling in de EMU klas
1.1
• Aantrekkende export
1.0
• Aantrekkelijk gewaardeerd
0.9
0.8
0.7
0.6
Eurozone
LT Gem Eurozone
Duitsland
LT Gem Duitsland
Agenda
1.
2.
3.
4.
5.
Even terugkijken
Hoe zien we de wereld?
Wat doen we in de portefeuilles?
Welke Thema’s & Accenten binnen obligaties?
Welke Thema’s & Accenten binnen aandelen?
6. Wat u best onthoudt voor 2015
Wat U best onthoudt voor 2015
1. Eurozone pikt aan bij globaal herstel
2. Einde van de obligatierally
3. Tijd voor aandelen
Bedankt
voor uw
aandacht !