Raadsvergadering, 28 oktober 2014 Voorstel aan de Raad Nr.: - Agendapunt: Voorbespreking Datum: 20 augustus 2014 Onderwerp: Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten Onderdeel raadsprogramma: Programma 6, zorg, welzijn en onderwijs Portefeuillehouder: Jan Burger Voorgesteld besluit 1. Voor chronische zieke en gehandicapte inwoners met een laag inkomen ter compensatie van het vervallen van specifieke landelijke regelingen Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten de voorzieningen 'Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering' (hierna CAZ) en de 'Bijzondere Bijstand' open te stellen; 2. Het reeds begrote bedrag van €57.000 voor 2014 te bestemmen voor dit doel en een gedeelte te gebruiken voor brede publiciteit en promotie van inkomensondersteunende voorzieningen 3. Het in de meerjarenbegroting opgenomen bedrag van €161.000 te bestemmen voor de regelingen. Korte samenvatting Het Rijk heeft 3 juni jl. regelingen voor vergoeding van zorgkosten aan chronisch zieken en gehandicapten afgeschaft. Dit betreffen de regelingen ‘Algemene tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten’ (hierna: Wtcg) en de Regeling gedeeltelijke compensatie eigen risico zorgverzekeringswet (hierna: CER) die uitgekeerd werden door het Centraal AdministratieKantoor (CAK) Deze afschaffing gaat in per 2014. Ter compensatie van wegvallende bijdragen bij de doelgroep is het voorstel om de mensen waarvoor het inkomen niet toereikend is te compenseren door het openstellen van de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering en de Bijzondere Bijstand. Aanleiding Het rijk heeft maatregelen genomen om vergoedingen van zorgkosten aan chronisch zieken en gehandicapten per 2014 anders te regelen vanwege onvrede hoe die in de praktijk werkten. Onderdeel hiervan is het afschaffen van de Regeling ‘Algemene tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten’ (hierna: Wtcg) en de Regeling gedeeltelijke compensatie eigen risico zorgverzekeringswet (hierna: CER) per 2014. De eerste kamer heeft 3 juni jl. ingestemd met dit voorstel. Het rijk legt het niet verplichtend op maar verwacht wel dat gemeenten de doelgroep die echt financiële ondersteuning nodig heeft via gemeentelijk beleid compenseert. Gemeenten maken zelf de beleidskeuzes. In ons regionale samenwerkingsverband zijn de mogelijkheden onderzocht en wordt nu een voorstel gedaan aan de vijf colleges en gemeenteraden. Specifiek (beoogd doel) Ter vervanging van de afschaffing van landelijke tegemoetkomingen bij chronische ziekte en handicap bieden we lokale maatwerkvoorzieningen om de zelfredzaamheid en participatie aan inwoners met een chronische ziekte of handicap en weinig draagkracht te bevorderen. En hiervoor de huidige regelingen in het minimabeleid (mensen die een inkomen op of rond 110 procent van het wettelijk minimumloon (WML) hebben krijgen een maandelijkse bijdrage van 20 euro per persoon voor de CAZ) uit te breiden. Meetbaar Door het openstellen van de CAZ en de Bijzondere Bijstand voor mensen tot een inkomensnorm van 130% worden mensen gecompenseerd die chronisch ziek en gehandicapt zijn en minder draagkrachtig zijn. Op dit moment ontvangen +/- 2400 mensen WTCG en/of CER. Het CAK heeft de huidige doelgroep aangeschreven en gevraagd zich te melden als men denkt in aanmerking te komen voor vervangende voorzieningen. Gemeenten worden aan het eind van dit jaar van dit resultaat op de hoogte gebracht. Van het aantal mensen dat straks daadwerkelijk gebruik gaat maken van de compensatieregeling via de CAZ en de Bijzondere Bijstand is een inschatting gemaakt. Naar schatting zijn dit er +/- 325. In het derde kwartaal van 2015 is bekend hoe het daadwerkelijke gebruik onder de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten is en kan waar nodig bijgestuurd worden. Acceptabel Overwegingen die leiden tot het besluit Chronisch zieken en gehandicapten met een kleine beurs hebben een bijdrage in de meerkosten die zij maken hard nodig. Het kabinet legt niet verplichtend op dat gemeenten een nieuwe vergoedingsvorm regelen. Maar chronisch ziek of gehandicapt zijn, brengt over het algemeen extra kosten mee. Uit landelijke gegevens blijkt dat de doelgroep op jaarbasis gemiddeld tussen de € 200 á € 600,extra kosten maakt vanwege de ziekte of het handicap en dit via de oude regelingen ook ongeveer kreeg gecompenseerd. Een gemeentelijke tegemoetkoming in de te maken kosten helpt chronisch zieken en gehandicapten de dagelijkse dingen te kunnen blijven doen en maatschappelijk actief te blijven. Het rijk compenseert gemeenten financieel door een toevoeging in het gemeentefonds. Het rijk heeft de landelijke regelingen afgeschaft omdat de vergoedingen op grond van de oude landelijke regelingen los stonden van de daadwerkelijk gemaakte kosten en het inkomensniveau. Het kabinet bestempelde de vergoedingen daarom als ongericht en wil voorzieningen op maat. Het rijk verwacht dat gemeenten beter in staat zijn gerichte voorzieningen voor chronisch zieken en gehandicapten te regelen die het financieel ook echt nodig hebben. Het kabinet is van mening dat: “De keuze voor maatwerk waarin de gemeente de inwoner gaat voorzien, borgt dat de voorziening (of de directe inkomenssteun) die hij of zij ontvangt zoveel mogelijk aansluit bij zijn of haar individuele behoeften en mogelijkheden. Op deze wijze wordt de oude, ongerichte regeling vervangen voor specifiek maatwerk door de gemeente, waardoor gerichte compensatie kan plaatsvinden”. Uit onderzoek blijkt dat de inkomensondersteunende voorzieningen 'Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering' en de 'Bijzondere Bijstand' het beste gericht maatwerk bieden. Toen eind 2013 bekend werd dat gemeenten eigen beleid mochten ontwikkelen ter compensatie van de afschaffing van de Wtcg en CER hebben de toenmalige portefeuillehouders in het regionale samenwerkingsverband (Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist) uitgesproken gezamenlijk te zoeken naar eenduidig beleid. Het resultaat leidde tot zes uitgewerkte opties (bijlage 1, samenvatting opties gericht op maatwerk chronisch zieken en gehandicapten). Unaniem is de voorkeur uitgesproken voor de opties ‘compensatie via deelname aan de collectieve ziektekostenverzekering (hierna: CAZ)’ en ‘individuele Bijzondere Bijstand (bijstandswetgeving)’ (bijlage 2, Voorstel van 22 april voor het regionaal ambtelijk overleg en het regionaal portefeuillehouderoverleg) omdat: -deze net als de compensatieregelingen Wtcg en CER medisch gerelateerd zijn en dienen ter compensatie van meerkosten die de doelgroep noodgedwongen moet maken; -met de ziektekostenverzekering en de bijhorende aanvullende verzekering sprake is van een goede dekking van noodzakelijk te maken kosten -de gemeentelijke bijdrage voor de aanvullende ziektekostenverzekering compenseert een gedeelte van het maandelijks te betalen bedrag compenseert; -het rijk verruiming van het Bijzondere Bijstandbeleid toe staat zodat bijzondere en noodzakelijk te maken kosten die via andere regelingen niet of niet geheel voor vergoeding in aanmerking komen wel op grond van de Wet werk en bijstand kunnen worden vergoed; -het aanbod en de vergoedingen van de CAZ en het Bijzondere Bijstandsbeleid op elkaar zijn afgestemd; -de opties sluiten goed aan bij ons aanbod uit het gemeentelijke armoede- en Wmo-beleid. Draagvlak De georganiseerde belangenbehartigers hebben advies uitgebracht. De georganiseerde belangenbehartigerorganisaties de Wmo-adviesraad en de Lokale Clientenraad Werk en Inkomen zijn betrokken geweest bij het ontwikkelproces en gevraagd een advies uit te brengen (bijlage 3,Advies Wmo Adviesraad en de Lokale Cliëntenraad WWB ). De RDWI heeft tevens informerend gesproken met de Regionale Cliëntenraad WWB. Uit de reactie blijkt het volgende: -Ervoor pleiten dat het rijksbudget ook daadwerkelijk voor de doelgroep beschikbaar is; -Het eens zijn met de voorgestelde opties maar dat zij qua uitvoering enkele aanvullingen hebben. Deze aanvullingen worden onder andere meegenomen richting de Regionale Sociale Dienst die dienst die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de regelingen. - Een aanvullend advies hebben gegeven met betrekking tot een extra compensatieregeling om via de Wmo mensen die gebruik maken van een Wmo voorziening korting te geven op de Eigen Bijdrage. Dit advies wordt om de volgende redenen niet opgenomen in het voorstel: 1 Op deze wijze worden alle mensen die gebruik maken van een Wmo voorziening gecompenseerd, ongeacht het inkomen. Vanuit het Rijk is aangegeven dat het van belang is dat de compensatieregeling inkomensafhankelijk verstrekt worden. 2 Daarnaast worden alleen de mensen gecompenseerd die gebruik maken van een Wmo voorziening. Hierdoor worden chronisch zieken en gehandicapten die geen gebruik maken van een Wmo voorziening niet gecompenseerd. Door gebruik te maken van de CAZ en de inkomensgrens alleen voor deze regeling te verhogen, wordt de doelgroep die gebruik kan maken van de compensatieregeling vergroot. De CAZ is namelijk niet alleen toegankelijk voor mensen die van een Wmo voorziening gebruik maken. 3 Het budget dat de gemeenten vanuit het Rijk hebben ontvangen voor de compensatieregelingen is +/- 30% van het huidige budget dat het Rijk inzet voor de WTCG en CER. Binnen het budget is het niet mogelijk om een derde compensatieregeling in het leven te roepen. Realistisch Gezien de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten en de meerkosten die zij hebben voor zorg is het van belang dat zoveel mogelijk mensen gebruik kunnen maken van de CAZ. Om deze reden is er voor gekozen om de huidige regeling van de CAZ uit te breiden en de bedragen op te hogen. Door de inkomensgrens specifiek voor deze doelgroep hoger te stellen dan de huidige 110% kunnen meer mensen met een chronische ziekte of handicap gebruik maken van de regeling. Afhankelijk van hun inkomen krijgen mensen een bijdrage in de aanvullende ziektekosten. Het voorstel voor het invullen van de CAZ voor gemeente Wijk bij Duurstede ziet dat er als volgt uit: Bijdrage van €25 euro per maand voor inkomensgrens <110% (jaarlijks €300) Bijdrage van €20 euro per maand voor inkomensgrens <120% (jaarlijks €240) Bijdrage van €15 euro per maand voor inkomensgrens <130% (jaarlijks €180) Het blijkt dat 80% van de belangrijkste meerkosten verzekerbare kosten zijn. De CAZ is de voorliggende voorziening wat betekent dat bij medische kosten eerst gekeken wordt naar de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering. Als de CAZ niet toereikend is, is de Bijzondere Bijstand het vangnet. Bij de Bijzondere Bijstand kunnen mensen een aanvraag indienen op het moment dat zij voor kosten komen die zij zelf niet kunnen betalen. Toekenning van de Bijzondere Bijstand is ook naar draagkracht en wordt individueel beoordeeld. Door de regelingen op deze manier in te vullen is het mogelijk om zoveel mogelijk mensen te compenseren voor het wegvallen van de landelijke regelingen. Daarbij is het gezien de schattingen mogelijk om de regelingen op deze manier vorm te geven. De overige gemeenten binnen de RDWI hebben zoals aangegeven ook de keuze gemaakt om de WTCG en Cer te compenseren via de CAZ en de Bijzondere Bijstand. Er is alleen onderling verschil in de gekozen percentages en bijdragen voor de inkomensgrenzen van de CAZ. Kanttekeningen bij het voorgestelde besluit Het betreft een open einde regeling, wat maakt dat het aantal deelnemers op voorhand niet met zekerheid te zeggen is. Om deze reden is het van belang om in het derde kwartaal van 2015 het bereik van de regelingen te evalueren en waar nodig bij te stellen. Alternatieven Het is mogelijk om geen of een andere regeling in te stellen om mensen met een chronische ziekte of handicap in te vullen. Gezien de eerdere argumenten is dit echter niet wenselijk. Daarnaast zullen de uitvoeringskosten voor de RSD hoger worden omdat er een andere regeling wordt gekozen dan de gemeenten die deelnemen in de regio. Hierdoor is er minder geld beschikbaar voor de doelgroep. Tijdgebonden De communicatie over de regelingen wordt ingezet op het moment dat uw raad heeft ingestemd en de regionale beleidsregels Bijzondere Bijstand door de RSD zijn aangepast. De regelingen worden per 1 januari 2015 van kracht. Aanpak/uitvoering - De Wtcg wordt voor het laatst in 2014 aan de doelgroep uitgekeerd; -Het nieuwe beleid gaat in per 2015, deelname aan de collectieve ziektekostenverzekering gaat per kalenderjaar; -De regionale beleidregels voor de Bijzondere Bijstand worden dit jaar aangepast door de RDWI; -De RDWI is verantwoordelijk voor de uitvoering van de aanvragen Bijzondere Bijstand en de CAZ en maakt de afspraken met de zorgverzekeraars; -De RDWI zorgt voor de implementatie binnen de eigen organisatie; Communicatie - Het CAK heeft iedereen die aanspraak maakte op de oude regeling van de CER in juli persoonlijk schriftelijk geïnformeerd over de afschaffing hiervan. De personen die nu WTCG ontvangen, krijgen in het najaar een brief van het CAK waarin ze geïnformeerd worden over het afschaffen van de regeling; -Het CAK levert gemeenten een lijst van de huidige doelgroep; -Na het raadsbesluit informeren wij deze inwoners en alle inwoners in het algemeen - In samenspraak met een vertegenwoordiging van de Wmo Adviesraad en de LCR wordt een communicatieplan opgesteld om alle mensen die binnen de doelgroep vallen via verschillende communicatie uitingen te bereiken. Financiën Het rijk heeft extra middelen aan het gemeentefonds toegevoegd waarmee de kosten voor de nieuwe voorzieningen kunnen worden gedekt. Per 2014 worden de vrijgekomen rijksmiddelen door de afschaffing van de landelijke vergoedingen met een korting overgeheveld naar het Gemeentefonds (onderdeel van het sociaal deelfonds). Om te kunnen sturen op maatwerk heeft het rijk bij de overheveling van het budget naar het gemeentefonds een korting doorgevoerd vanuit de gedachte dat winst te behalen valt bij maatwerkvoorzieningen. Op grond van de circulaires 2013 en 2014 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken zijn de bedragen voor de gemeente Wijk bij Duurstede berekend op €57.000,- voor 2014 en daarna jaarlijks zo’n € 161.000,-. In tabel vorm ziet dat er als volgt uit. Inkomsten 2014 Beschikbaar rijksbudget Wijk bij Duurstede 2014 Inkomsten per 2015 Beschikbaar rijksbudget Wijk bij Duurstede per 2015 jaarlijks Uitgaven 2014 Communicatie over regeling storten in reserve Uitgaven per 2015 bijdrage aanvullende verz. stijging bijz. bijst. Kosten en aanvragen stijging apparaatskosten RDWI uitvoering Bijz.bijstand en CAZ storten in reserve € 57.000,- € 161.000,- € 20.000,€ 37.000,€ 95.500 € 41.000 € 25.000,p.m. Geprobeerd wordt het nieuwe gemeentelijk beleid zo vorm te geven dat er sprake kan zijn van een budgettair neutrale uitvoering. Maar dit kan nooit volledig worden gegarandeerd omdat de vergoedingen zogenaamde open einde regelingen zijn en recht op de vergoeding niet kan worden geweigerd. Na vaststelling door de raad worden de voornoemde bedragen bestemd voor het doel. Ze zijn reeds begroot in de begroting voor 2014 en meegenomen in de meerjarenbegroting 20152018. (bijlage 4, Memo aan de raad van 6 juni 2014 uitleg nieuw budget Wmo) Om het gehele rijksbudget voor de looptijd van het beleid in te kunnen zetten, worden met ingang van de jaarrekening 2014 de eventueel overgebleven middelen in de Wmo reserve gestort. Bijlagen Bijlage 1: samenvatting opties gericht op maatwerk chronisch zieken en gehandicapten Bijlage 2: Voorstel van 22 april voor het regionaal ambtelijk overleg en het regionaal portefeuillehouderoverleg) Bijlage 3:Advies Wmo Adviesraad en de Lokale Cliëntenraad WWB Bijlage 4: Memo aan de raad van 6 juni 2014 Uitleg nieuw budget Wmo Burgemeester en wethouders van Wijk bij Duurstede, Wilma van de Werken secretaris Tjapko Poppens burgemeester Raadsbesluit De raad van de gemeente Wijk bij Duurstede; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 20 augustus 2014, nr. gelet op het besluit van de eerste kamer van 3 juni jl. om de WTCG en CER af te schaffen besluit: 1. Voor chronische zieke en gehandicapte inwoners met een laag inkomen ter compensatie van het vervallen van specifieke landelijke regelingen Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten de voorzieningen 'Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering' (hierna CAZ) en de 'Bijzondere Bijstand' open te stellen; 2. Het reeds begrote bedrag van €57.000 voor 2014 te bestemmen voor dit doel en een gedeelte te gebruiken voor brede publiciteit en promotie van inkomensondersteunende voorzieningen 3. Het in de meerjarenbegroting opgenomen bedrag van €161.000 te bestemmen voor de regelingen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van woensdag 28 oktober 2014 De raad voornoemd, griffier, voorzitter,