> onderzoek Migraine door gluten? Coeliakie is een chronische aandoening met nare gevolgen Mariska de Wild-Scholten Oorzaak De oorzaak van coeliakie is een glutenintolerantie. Het is een auto-immuun ziekte waarbij gliadine (een gluten) uit tarwe, spelt, durum, rogge, gerst of kamut een auto-immuun reactie veroorzaakt waardoor het darmslijmvlies gaat ontsteken. De darmvlokken in de dunne darm raken beschadigd waardoor voedingsstoffen slechter worden opgenomen en dus aanwezig blijven in de ontlasting. Auto-immuun wil zeggen dat het immuunsysteem het lichaam zelf aanvalt. Klachten Migrainepatiënten hebben vaker coeliakie [4-5] en coeliakiepatiënten hebben vaak migraine [6-7]. Overige mogelijke klachten: • Chronische vermoeidheid, • Aften, • Overgeven, • Buikpijn, • Opgezette buik, • Diarree of obstipatie, • Tekorten aan vitamines en mineralen door slechte opname van stoffen [8], waardoor er bloedarmoede, boEr wordt geschat dat 1 op de 100 Nederlanders coeliakie tontkalking, erosie van tandglazuur of blauwe plekken heeft, terwijl slechts 1 op de 8 coeliakiepatiënten is gediagkunnen ontstaan nosticeerd [1]! De slechte herkenning komt waarschijnlijk doordat er een verkeerd beeld bestaat van mogelijke klach- • Voedingsstoffen blijven achter in de ontlasting, bijvoorbeeld: eiwitten (ontlasting gaat stinken), suiker ten en het feit dat er geen medicijnen voor bestaan. Coelia(waardoor winderigheid ontstaat) en vetten. kiepatiënten zijn vaker te zwaar dan te licht [2]. • Er kan een lactoseintolerantie ontstaan doordat er minder van het enzyme lactase geproduceerd wordt door Het gluten ‘gliadine’ zorgt er via een bepaald stofje voor de dunne darm, waardoor het melksuiker lactose niet dat de darmwand doorlaatbaar wordt [3]. Er komen nu meer wordt afgebroken, stoffen in het bloed terecht die daar niet thuis horen. Dit kan aanleiding geven tot allergieën doordat het immuun- • Gluten ataxie [9], door een stoornis in de samenwerking van spieren als reactie op gluten kunnen er problesysteem gaat reageren op die stoffen die in de bloedbaan men ontstaan met evenwicht en balans. Een mogelijke terecht zijn gekomen. oorzaak van draaiduizeligheid bij migraine (vestibulaire migraine) zoals beschreven in Hoofdzaken 1/2014, zou dus een gluten ataxie kunnen zijn. • Tintelingen in vingers en voeten. • Slaapstoornis. Het officiële glutenvrij- logo 40 Coeliakie komt vaker samen voor met een herpesachtige huidaandoening die erg jeukt (zit vaak op ellebogen), met de ziekte van Crohn (ontsteking van het darmkanaal), diabetes type I (suikerziekte), schildklieraandoeningen en met ontsteking van vochtafscheidende klieren. hoofdzaken 2 2014 Op zoek naar gluten in een korenveld Als je een aantal van bovenstaande klachten herkent, is het raadzaam om eens verder te onderzoeken of je mogelijk een glutenintolerantie hebt. Diagnose De aanleg voor coeliakie is genetisch bepaald. Bij het vermoeden van coeliakie is het belangrijk EERST het bloed en dunne darm te laten onderzoeken en pas daarna te starten met het glutenvrije dieet! Waar je wel mee kunt beginnen is nauwgezet opschrijven wat je eet, wat jouw klachten zijn en hoe jouw stoelgang eruit ziet met de exacte tijdstippen er bij. Wat niet? De behandeling bestaat uit een levenslang strikt glutenvrij volwaardig dieet. Gliadine zit in tarwe, spelt, durum, rogge, gerst en kamut en de producten die daarvan zijn gemaakt zoals brood en bier. Gluten kleeft fantastisch, de Latijnse vertaling van gluten is dan ook lijm. Het wordt daarom gebruikt als bindmiddel in vele producten zoals soepen, sauzen en aroma’s. Het valt buiten het kader van dit artikel om volledige informatie te geven over een glutenvrij dieet. Bezoek eens de website van de Nederlandse Coeliakie Vereniging: https://www.glutenvrij.nl/ . Wat wel? Glutenvrij zijn de volgende granen en pseudogranen: rijst, maïs, sorghum, boekweit, tapioca, quinoa en amarant. Let op dat er geen besmetting heeft plaatsgevonden door bijvoorbeeld stuivend tarwemeel of frituur waarin tevens gluten bevattende producten zijn gemaakt. Haver kan bijvoorbeeld kleine hoeveelheden andere granen bevatten. Let daarom op het officiële glutenvrij logo op de verpakking. www.hoofdpijnpatienten.nl Enquête migraine en voeding Beantwoord de online vragen: http://goo.gl/aLTWMB (voor hoofdpijn/migrainepatiënten) http://goo.gl/44tsOz (voor mensen ZONDER hoofdpijn/migraine) Referenties bij bovenstaand artikel zijn op te vragen via [email protected] Mariska de Wild-Scholten is geochemicus Weet je? Waarom heet een bètablokker een bètablokker? In tijden van nood en stress scheidt je lichaam adrenaline af. Op je hartspieren zitten zgn. bètareceptoren. De adrenaline zet zich daarop af, waardoor je hart krachtiger en sneller gaat bonzen. De Schotse arts James Whyte Black (1924-2010) ontwikkelde een stof met dezelfde structuur als adrenaline. Dat molecuul bindt zich aan de bètareceptoren, waardoor de werking van adrenaline wordt geblokkeerd. Begin jaren zestig was de eerste bètablokker een feit: propranolol, dat o.a. ingezet wordt ter voorkoming van migraine. DdS 41