20 lentes jong! - Werk en Vakmanschap

JAARGANG 20
APRIL 2014
I N FO R M AT I E B U L L E T I N V O O R L E D E N , M E D E W E R K E R S E N A N D E R E G E Ï N T E R E S S E E R D E N
20 lentes
jong!
Stilstaan en achteruitkijken is niet onze
gewoonte. Maar in deze eerste aflevering van de 20ste jaargang mogen we
met trots terugkijken op de conceptie,
de geboorte en de prille levenswandel
van een prachtig initiatief met de
klinkende naam Werk en Vakmanschap. Aan de wieg stonden verlichte
CAO-partijen, dwarse en conceptuele
denkers, vasthoudende en doorbijtende
doeners, waak- en zorgzame opvoeders. De conceptie speelde zich af
binnen een multinational met oog voor
het midden- en kleinbedrijf: maatschappelijk verantwoord ondernemen
avant la lettre. Die onderneming, AkzoNobel, fungeerde als incubator van het
eerste uur en zorgde dat de boreling
snel op eigen benen kon staan. Het
zijn uiteindelijk mensen die het doen,
mensen die het lef tonen om tegen de
stroom in ideeën te verwezenlijken. Die
founders komen hier met ere aan het
woord. Het ging toen en nu nog steeds
om het behoud van technische talenten. De zorg ook om de afvallers. In het
eerste concept werd al vooruit gewezen
op de effecten van robotisering. Dus
niet alleen basisscholing maar ook omen vooral voortdurende bijscholing.
Toen heette het nog education permanente, nu is een leven lang leren nog
te vaak slechts een idee. Duizenden
talenten zijn inmiddels door Werk en
Vakmanschap geselecteerd en begeleid
op weg naar vakvolwassenheid. Sturend op de soms heftige golven van de
economie blijven we onze geboorteakte
trouw. Zelfstandig en zelfverzekerd,
verbonden aan onze lidbedrijven. Over
tot de orde van de dag en de vele jaren
die ongetwijfeld komen gaan.
Arend Segaar, voorzitter
Coöperatie Werk en Vakmanschap
Bijdragen aan de
continuïteit van de industrie
“Allereerst wil ik de Coöperatie Werk en Vakmanschap van harte feliciteren met het
20-jarig jubileum. De industrie is een belangrijke motor van de Nederlandse economie.
Om onze internationale concurrentiepositie te behouden en te versterken is het van groot
belang dat kennis en competenties van technisch personeel blijven aansluiten bij de eisen
van het bedrijfsleven in onze snel veranderende wereld. Werk en Vakmanschap heeft hier
door de jaren heen een belangrijke bijdrage aan geleverd.”
Jan Strik
Aan het woord is Jan Strik, HR
Director AkzoNobel Nederland. Werk
en Vakmanschap is 20 jaar geleden
op eerste initiatief door AkzoNobel
Nederland opgericht. AkzoNobel is een
internationaal vooraanstaande verf- en
coatingsonderneming en een belangrijke
producent van specialistische chemicaliën.
Bij de consument is het concern onder
andere bekend van de verfmerken Flexa,
Alabastine en Sikkens, maar ook van Jozo
zout en het strooizout dat in de winter
onze wegen berijdbaar houdt. Wereldwijd
telt het bedrijf 50.000 medewerkers, in
Nederland zo’n 5.300.
Productie, maintenance en engineering
Nederland is voor AkzoNobel van oudsher
een belangrijk productieland. Op zo’n 10
vestigingen, verspreid over het hele land,
worden coatings en chemicaliën geproduceerd voor met name de Europese markten.
Ongeveer een derde van het personeel
werkt in productie, maintenance en engineering. Een groot deel van hen, zo’n 1.300
medewerkers, heeft een MBO-achtergrond
en is werkzaam als bijvoorbeeld procesoperator of onderhoudsmonteur. De eisen
die AkzoNobel aan hen stelt zijn door de
jaren heen opgeschroefd. Zo zijn productieprocessen complexer geworden en heeft de
overheid de veiligheidseisen in de industrie
aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat de
minimumeis voor een operator tegenwoordig een MBO-diploma plus een Vapro B
diploma is. Onderhoudsmonteurs dienen
in toenemende mate over een Siemens S7
certificaat te beschikken. Lees verder op pagina 2
Vervolg voorpagina
Toekomst
Als gevolg van het terugvallen van de
economische groei in Europa, en de
toenemende welvaart in andere delen
van de wereld, gaat de productie meer
lokaal in groeimarkten plaatsvinden.
Vanuit verschillende gezichtspunten,
zoals klantgerichtheid (leversnelheid),
duurzaamheid (minder transport) en
export (voorkomen invoerrechten)
is dit een logische ontwikkeling.
Ook bij AkzoNobel is deze tendens
waarneembaar. Dit zet de positie van
Nederland als productieland onder
druk. “Daarentegen dragen unique
selling points als innovatiekracht en
duurzaamheid bij aan onze toekomstige
concurrentiepositie en daarmee aan
de werkgelegenheid in Nederland. Wij
investeren in ons land bijvoorbeeld
tientallen miljoenen in moderne
laboratoria en fabrieken. State-of-theart werkomgevingen waar medewerkers
volgens de laatste technologieën en
inzichten actief zijn.”
Inspelen
“Werk en Vakmanschap heeft de
afgelopen 20 jaar een belangrijke
bijdrage geleverd aan het behouden
‘Er is duidelijk sprake
van chemistry’
“BASF Nederland en Werk en Vakmanschap hebben een twintig jaar lange relatie.
De uitdaging is om deze ook in de toekomst te bestendigen. Ik trek graag de parallel
met onze belofte, namelijk dat wij oplossingen bieden voor de toekomst. Ik ben ervan
overtuigd dat Werk en Vakmanschap dit op haar manier, samen met de betrokken
partijen, eveneens zal waarmaken.”
Ger van der Lubbe en Freek Bosse
Ger van der Lubbe, Managing Director
van BASF Nederland, praat enthousiast
over Werk en Vakmanschap en de
jarenlange samenwerking. BASF stond
destijds aan de wieg van de nieuwe
coöperatie die als voornaamste doel had
technisch vakmanschap te versterken
en te behouden. “Toen ik in contact
kwam met Werk en Vakmanschap
bestond de coöperatie vijf jaar. De
contacten waren intensief. Enerzijds
om technisch personeel te werven
maar anderzijds ook om medewerkers,
waarvan we wegens reorganisaties
afscheid namen, een uitstekend
alternatief te bieden.”
’s Werelds grootste chemieconcern
BASF is het grootste chemieconcern ter
wereld met meer dan 375 productievestigingen. Het hoofdkantoor en tevens de
grootste productielocatie is in het Duitse
Ludwigshafen. Het concern, dat in 2015 al
150 jaar bestaat, ontwikkelt, produceert
en verkoopt grondstoffen variërend van
chemicaliën, kunststoffen, veredelingsproducten, gewasbeschermingsproducten en
fijnchemicaliën tot olie en gas. “Kenmerkend voor BASF Nederland is de onderlinge verbinding. Rationele beslissingen
worden ook altijd bezien vanuit de impact
voor de betrokken medewerkers”, aldus
Freek Bosse, Head of Human Resources.
en versterken van het technische
vakmanschap in Nederland. Door
macro-economische ontwikkelingen,
technische innovaties en demografische
veranderingen is het (technische)
landschap fundamenteel veranderd.
Hierdoor zijn nieuwe kansen ontstaan,
maar ook vanzelfsprekendheden
verdwenen. Aan Werk en
Vakmanschap de uitdaging
om hier op in te spelen
en de komende decennia
te blijven bijdragen aan
de continuïteit van een
belangrijke motor van de
Nederlandse economie.”
Vooruit kijken
Van der Lubbe signaleert dat ook bij
BASF Nederland het personeelsbestand
vergrijst. Tegelijkertijd vergt het opleiden van mensen de nodige tijd. “Dit betekent voor ons dat we zeker drie tot vijf
jaar vooruit dienen te kijken”, legt Van
der Lubbe uit. “De vraag die we daarbij
stellen is: kunnen we dit alleen of hebben we daar Werk en Vakmanschap bij
nodig. Inmiddels gaan we op onze productielocatie in Heerenveen, in nauwe
samenwerking met Werk en Vakmanschap, een start maken met een traject
van leren en werken.” Volgens hem zijn
daarbij de opleidingseisen nadrukkelijk
aan het veranderen. “Er is in toenemende mate sprake van geautomatiseerde
processturing. Dit vergt meer kennis van
chemische processen en automatisering. Operators moeten immers kritisch
kunnen kijken en zelfstandig conclusies
kunnen trekken.”
Samenwerken
Van der Lubbe en Bosse zien een rol
weggelegd voor BASF Nederland om
jongeren enthousiast te maken voor
chemie. Zo doet het concern mee aan
Open Dagen en biedt het stages en
beurzen aan, zowel aan HBO- als MBOstudenten. Ook Werk en Vakmanschap
speelt daarin een rol. “Ik verwacht
dat Werk en Vakmanschap een steeds
belangrijker rol krijgt als makelaar
van vraag en aanbod”, meent Bosse.
“Hun meerwaarde is dat zij het juiste
potentieel kunnen aanboren. Ook
onder mensen die geen technische
achtergrond hebben maar wel voldoende basis om het in onze branche te
gaan maken. ‘We create chemistry’ is
ook hier van toepassing; zowel tussen
BASF en Werk en Vakmanschap als met
de kandidaten die wij op deze manier
kunnen werven.”
Founder aan het woord
“Het idee voor Werk en Vakmanschap werd geboren bij AkzoNobel. Ik mocht daar
vanaf 1993 handen en voeten aan geven. Dit resulteerde een jaar later in de oprichting van de Coöperatie Werk en Vakmanschap, waarvan ik de eerste tien jaar
voorzitter was.”
Hans Becking kijkt met genoegen terug
naar deze beginperiode. Hij was destijds gevraagd om twee dagen per week
werk te maken van het uitdragen van
het coöperatieve gedachtegoed en het
enthousiasmeren van bedrijven. “Ik had
zelf een goed gevoel bij het principe van
het behoud van en de zorg voor technisch
personeel. En deze boodschap sprak
ook de bedrijven in de omgeving van
Arnhem aan. Met een grote naam als
AkzoNobel op zak, kwam ik makkelijk
binnen. Directies waren destijds meer
bereid om verder te kijken dan de korte
termijn en alleen het onmiddellijke eigen
belang. We maakten in feite een vliegende start. Al snel waren twee dagen
per week niet meer voldoende en ging ik
fulltime aan de slag.”
Eigen uitvoeringsorganisatie
Het initiatief dat ontstaan was in
Gelderland, groeide snel landelijk
uit. “Na enkele jaren waren we vanuit
circa dertig vestigingen actief - het ICT
tijdperk moest nog tot ontwikkeling
komen. Eind jaren negentig raakte Werk
en Vakmanschap even in turbulentie. Wat
destijds ter discussie stond, was hoe en
wie de uitvoering van de doelstellingen
ter hand moest nemen. Uiteindelijk heeft
de coöperatie besloten om een eigen
uitvoeringsorganisatie op te richten om
zo optimaal mogelijk inhoud te geven aan
het concept. Ook nu ben ik nog overtuigd
van de juistheid van deze beslissing.
Hadden we dit anders gedaan dan had
dat volgens mij het einde van het concept
betekend.”
Samenwerken
Nog steeds is Hans Becking overtuigd
van de kracht van samenwerking. “Ik
signaleer een toenemend individualisme
en korte termijn denken, ook bij bedrijven. Het lijkt bovendien alsof alles steeds
sneller moet gaan. Dat gaat wellicht op
voor processen maar niet voor mensen;
die hebben nu eenmaal tijd nodig om tot
wasdom te komen. Daarin kan Werk en
Hans Becking
Vakmanschap naar mijn
idee nu en ook in toekomst
een belangrijke bijdrage
leveren. De coöperatie is
een beleidsinstrument
voor de langere termijn
dat ook nu al meteen
inzetbaar is.”
Founder aan het woord
“Mij grondlegger van de Coöperatie Werk en Vakmanschap noemen, vind ik te veel eer. Ik ben alleen maar recalcitrant
geweest.” Aan het woord is Ronald de Leij. “De vakbonden wilden dat Akzo extra arbeidsplaatsen creëerde voor langdurig
werkzoekenden. In mijn ogen waren dat papieren afspraken. Ik wilde iets met een écht werkgelegenheidseffect.”
Ronald de Leij was tot 1993 hoofd
Arbeidszaken bij AkzoNobel Nederland en
van 1993 tot 1999 directeur Arbeidszaken
en directielid. Hij kijkt nog altijd met
plezier naar de activiteiten van Werk en
Vakmanschap en is trots op wat tot stand
gebracht is.
Ronald de Leij
Oplossing over organisaties heen
“Bij de CAO-onderhandelingen in 1990
wilde de vakbonden opnieuw afspraken
maken over onze inzet voor langdurig
werklozen. Maar ik geloofde niet in ‘extra’
arbeidsplaatsen. Hoe stel je ooit vast wat
extra is en wat niet? Ik wilde best een
nieuwe afspraak maken, maar dan een
die werkelijk zou bijdragen aan het
verminderen van het werkloosheidsvraagstuk. Paul Lohle, die als projectenman
tot mijn staf behoorde, heeft de eerste
ideeën opgepakt en uitgewerkt. Zo stelde
hij vast dat in een regio zelden of nooit
alle bedrijven gelijktijdig groeien of
krimpen. Zo kwam Paul op het idee van
een coöperatieve vereniging. Boventallige
werknemers zouden dan via de coöperatie
kunnen doorstromen naar lid-werkgevers
met een arbeidsbehoefte. En was die
behoefte er nog even niet, dan zouden
zij via de coöperatie kunnen worden
bijgeschoold of omgeschoold, maar
ook begeleid. Kortom een doorgaande
beweging waarbij mensen niet thuis
kwamen te zitten.”
Toekomst rooskleurig
“De vakbonden bekeken het plan met
veel scepsis en stapten om die reden ook
niet in. Pas later zagen zij in dat het een
goed concept was. Ik ben nog steeds ten
volle overtuigd van de waarde. Ook in
de huidige arbeidsmarkt waar bedrijven
steeds meer onzekerheid kennen en
werknemers onverminderd behoefte
hebben aan zekerheid. De rol die Werk en
Vakmanschap vervult, wordt alleen maar
belangrijker!”
Al bijna 20 jaar trouwe dienst
Kevin Grapperhaus, consultant van de vestiging Nijmegen, kan veel verhalen vertellen.
Hij is sinds 1995 in dienst bij Werk en Vakmanschap. Iedere dag met plezier. “Het werk
verandert continu, dat maakt het zo ontzettend boeiend.”
Toen Kevin in 1995 zijn HTS-opleiding
Werktuigbouw afrondde, wachtte hem
een mooie carrière in de techniek. Na drie
maanden in de engineering hield hij het
echter al voor gezien. Via een studiegenoot kwam hij in contact met Werk en
Vakmanschap. Daar kreeg hij een aanbod
dat hij niet kon weigeren: de ideale
combinatie van nauwe raakvlakken met
techniek en veel contact met mensen.
“Dat ging in die tijd allemaal heel gemoedelijk. De vestigingsmanager vertelde dat
ik de baan eigenlijk al had toen hij mij zag
aankomen in mijn rode Opel GSI.”
Over naar de eigen BV
Terugkijkend is met name de periode
waarin Werk en Vakmanschap afscheid
nam van Start moeilijk geweest. “Natuurlijk wisten we wel dat er iets speelde
maar op enig moment was het zover;
Werk en Vakmanschap ging zelfstandig
verder. Dat nieuws sloeg in als een bom.
Bovendien werden we gevraagd om direct
‘kleur te bekennen’. Voor mij stond
als een paal boven water dat ik verder
wilde met Werk en Vakmanschap. Dat
betekende dat we de eerste maanden na
de breuk pionierden vanuit huis en het
kantoor van de Coöperatie in Velp.”
Toekomst
Nu, zoveel jaar later, is hij ervan overtuigd
dat Werk en Vakmanschap goed
op de rails staat. “We hebben veel te
bieden. Vaak ontdekken bedrijven dat
pas als ze met ons samenwerken. Tal
van bureaus beloven van alles. Wij ook.
Maar het verschil is dat wij het meer
dan waar maken.”
Kevin Grapperhaus
Van inspanning tot blijvend resultaat
Arend Segaar, de huidige voorzitter van de Coöperatie Werk en
Vakmanschap, blikt kort terug op de afgelopen 20 jaar.
Het initiatief ter verbetering van
de werking van de arbeidsmarkt
hebben we te danken aan een CAOafspraak tussen Akzo Nederland
en de vakbonden. Akzo Nederland
(vanaf 1994 AkzoNobel) ging hiermee
een inspanningsverplichting aan,
niet alleen voor de eigen bedrijven
maar voor de gehele industrie in
Nederland. Er was immers ook toen
een tekort aan technisch geschoolde
vakmensen.
Coöperatieve vereniging
De samenwerking werd knap uitgewerkt in een coöperatieve vereniging
met onderling verbonden regionale
kweekvijvers. We mogen van geluk
spreken dat het niet zoals gebruike-
lijk een obscure stichting werd, maar
een transparante vereniging waarbij
de leden, de deelnemende bedrijven,
het uiteindelijk voor het zeggen hebben. De uitvoering werd ondergebracht bij Start Uitzendbureau. Destijds nog een non-profit organisatie
met als doelstelling om via tijdelijk
werk nieuwe, vaste aanstellingen
te vinden voor werkzoekenden. Een
slimme zet want Start had in iedere
gemeente een vestiging én het technische uitvoeringsapparaat.
Vliegende start
Het werd een vliegende start. In het
begin met een handvol grote bedrijven
rondom Arnhem zoals AkzoNobel,
BASF, Kema, KNP Leydam, Kennametal, SaRonix, Philips Semiconductors en Vredestein. De multinationals
betrokken hun lokale bedrijven bij het
lidmaatschap. Heden ten dage bedruipt de organisatie zich nog steeds
zelf en worden arbeidsmarkt bevorde-
rende projecten hier uit bekostigd.
De contributie wordt gebruikt ten
behoeve van het coöperatieve apparaat en de promotie van de techniek.
Een unieke constructie in den lande.
Op eigen benen
De samenwerking met Start liep na
5 jaar stuk als gevolg van commercialisering en onverenigbaarheid
van karakters. Met Vedior werd vervolgens een joint venture opgericht
die in 2002 door de coöperatie werd
overgenomen. Vanaf dat moment
stonden wij geheel op eigen benen.
De coöperatie als verbindend, richting gevend en toezichthoudend
orgaan, de BV als uitvoerend
werkbedrijf met een eigen directie
en staf. In een tiental
vestigingen de consultants, die inmiddels
duizenden talenten in de
techniek op de weg naar
vakvolwassenheid geleid
hebben. Wordt over 5 jaar
vervolgd.
Vakkennis is een uitgave van Werk en Vakmanschap, een samenwerkingsverband van honderden technische en industriële bedrijven.
Oplage: 4.000 exemplaren Redactie: Hanneke Hagenaars | Caroline Houmes | Arend Segaar Vormgeving: Ontverpia concept
& vorm Drukwerk: Drukkerij Altorffer Fotografie: AkzoNobel | Jos Janssen | Jeroen Poortvliet | Yke Ruessink | Bas Weetink
Coöperatie Werk en Vakmanschap | Markt 41c | 4701 PB Roosendaal | Postbus 1542 | 4700 BM Roosendaal
T 0165 - 52 46 85 | F 0165 - 52 46 86 | [email protected] | www.werkenvakmanschap.nl

Download Report