25 eurocent VERKONDIGING op 27 juli 2014, de zeventiende zondag door het jaar, in de Kerk van Onze Lieve Vrouw van de Allerheiligste Rozenkrans te Amsterdam door pastor Pierre Valkering Gelezen: uit het eerste boek der Koningen (3, 5.7-12), Psalm 119 (ged.), de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Rome (8, 28-30) en het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Mattheüs (13, 44-52). En... hangt ze bij u thuis ook boven de bank? En zo ja: bent u dan al naar het vernieuwde Mauritshuis in Den Haag gesneld om het origineel te bewonderen? Ik heb het natuurlijk, dierbare gasten en parochianen; ik heb het natuurlijk over het beroemde Meisje met de parel van onze Johannes Vermeer:1 dat kleine doek, niet veel groter dan een A4-tje, met daarop geschilderd het bovenlichaam, vanaf bovenarmen, -rug en schouders, van een jonge vrouw, het hoofd bedekt door een blauwe en gele tulband. Schuw en indringend kijkt ze over haar linkerschouder je aan. En vanuit de duisternis onder haar hoofddoek glanst, hangend aan haar linkeroor, een parel. Het zachte licht van die parel "rijmt op", correspondeert met, weerspiegelt als het ware dat kwetsbare meisje. Ze had aan boord kunnen zitten van die MH17, met haar ouders op weg naar Maleisië, opgelucht omdat ze was overgegaan naar het volgend leerjaar op Fons Vitae. In haar rugzak: een roze waterfles. Het meisje met de parel. Dat meisje is die parel. Die parel laat zien wat dat meisje in wezen is: een kostbaar, kwetsbaar, onaantastbaar mensenkind, een wezen van licht, een mens waarin het licht en de goedheid van God zelf zichtbaar wordt. Dat meisje: een kind van Zijn koninkrijk dat zelf is als een kostbare parel, als een schat in de akker verborgen. Niets hogers, niets beters in het leven dan dit ene mensenkind, dan elk mensenkind. Voor haar ouders, van wie de parels komen, is dat meisje onbetaalbaar en onvervangbaar. "Wie één mens redt, die redt de hele wereld." Dat staat ergens in de talmoed2, het commentaar van de rabbijnen op de zogenaamde tenach: op de wet, profeten en geschriften van Israël, door ons het oude of ook wel, en beter, het eerste testament genoemd. "Wie één mens redt, die redt de hele wereld." Dan kun je dus ook zeggen: "Wie één mens dóódt, die doodt de hele wereld" - een hele wereld... Eén enkel mens waar je met heel je hart van houdt, voor wie je helemaal gaat, voor wie je alles overhebt. Eén enkel mens kan al zin en inhoud geven aan een mensenleven. En mét dat ik deze woorden zeg, voel ik mij als die "huisvader" over wie Jezus vandaag spreekt in het evangelie, die "huisvader die uit zijn schat nieuw en oud te voorschijn haalt." Herinneringen komen bovendrijven aan allerlei mensen die ik heb zien leven, met hart en ziel, in liefde totaal toegewijd, aan één enkel mens: 1 Dat Vermeer (1632-1675) zelf, deel uitmakend van een van godsdienst en kennis van de bijbel doordrenkte Hollandse cultuur, door Jezus' gelijkenis over de kostbare parel bij het schilderen van dit werk bewust of onbewust werd geïnspireerd valt mijns inziens geenszins uit te sluiten. 2 Zie: het talmoed-traktaat Sanhedrin 4 en/of 37a. "Mijn bronnen" (internet natuurlijk!) zijn hier niet duidelijk. ouders van een te vroeg geboren tweeling, twee meisjes. Het ene meisje heeft het gered. Het andere meisje uiteindelijk toch niet. Maar hóe hebben die ouders als leeuwen voor het leven voor dát kind gestreden. Ik heb haar mogen begraven, op Zorgvlied. We voeren er in een bootje naar toe. Iemand speelde cello. En de vader van het meisje hield een toespraak waarin hij zijn gestorven dochtertje vergeleek met een lek bootje dat steeds werd opgelapt en toch steeds weer zonk. Het was onvermijdelijk. Maar wat een verdriet... Deze herinnering bijvoorbeeld komt in mij naar boven. En ook die aan een wonderlijke dame, Myra heette ze. Ze is al jaren dood. Maar die Myra, God hebbe haar ziel, die was altijd in de weer met een stokoude Weense dame in een rolstoel. Altijd zag je ze samen die twee, de Weense dame altijd innig gelukkig vanwege de goede zorgen van Myra. En toen zij stierf, die oude dame, toen viel ook voor Myra het doel van haar leven weg - wat me dan weer doet denken aan woorden die pater Van Kilsdonk ooit sprak bij de uitvaart van een aan aids gestorven man, Berend, van wie eerder de vriend, Jan, ook aan aids gestorven was. Ik citeer: "(Maar) eenmaal gegeven dit wrede lot, waarvan niemand diepte, beleving, tragiek en grootheid van binnenuit kan meevoelen, bleek deze jongen geheel vergroeid met de gedachte voor niemand te leven dan voor Jan en ook niets meer over te houden toen er voor deze vriend geleefd was." Einde citaat. 3 "Zeven maal om de aarde te gaan,/als het zou moeten op handen en voeten; zeven maal, om die éne te groeten/die daar lachend te wachten zou staan./Zeven maal om de aarde te gaan.//Zeven maal over de zeeën te gaan,/schraal in de kleren, wat zou het mij deren,/kon uit de dood ik die éne doen keren./Zeven maal over de zeeën te gaan-/zeven maal, om met zijn tweeën te staan." - Een gedicht van Ida Gerhardt.4 Allerlei nabestaanden van omgekomen mensen van dat vliegtuig maken het nu mee. Kostbare parels. Parels van mensen. En dan: daarvan beroofd worden... Waar ligt jouw koninkrijk, jouw schat? Waarvoor, voor wie leef jij? Wie of wat maakt jou blij? Wat of wie maakt jou gelukkig? Uiterst indringend, dierbare gasten en parochianen; uiterst indringend confronteert het evangelie van deze zondag ons met die vraag. Waar ga jij voor? Waarvoor, voor wie, ga jij door het vuur, door roeien en ruiten? Een vrouw zei: "Het maakt toch allemaal niets uit. Zolang ik maar weet dat hij van mij houdt. Waar we dan wonen, hoeveel geld we hebben, wat ik aan kan trekken... Dat is allemaal bijzaak: zolang ik maar voel dat hij er is, hem hoor, hem zie."5 Gelukkige liefde. Voor Jezus is het koninkrijk van God net zoiets. Daarvoor hoef je niets "op te offeren". Daarvoor hoeft een mens zich niet "te onthouden" of "te beperken". Nee! Het is omgekeerd. Als het goed is, dan maakt dat koninkrijk van God de ziel van een mens ruim en licht - zodanig dat alles wat belast, inperkt, afknijpt en neerdrukt ervan afvalt. Kan God, kan Jezus, kunnen "de dingen van God", kunnen gelovige waarden, kan in dat licht en in dat verband misschien ook "de Kerk" iets voor ons, voor u, voor jou, voor mij iets zijn dat ons, u, jou, mij, helemaal vervult, wat je gelukkig maakt, waar je helemaal voor gaat, dat je vleugels geeft en waarvan je uit je dak gaat? 3 Pater Jan van Kilsdonk S.J., Dag jongen van licht. Toespraken bij het afscheid van homoseksuele mannen. Nijmegen (2012), p. 110. 4 In: Verzamelde gedichten. Amsterdam (1980), p. 411. 5 Dit citaat en de volgende passage zijn ontleend aan: Eugen Drewermann, Das Matthäusevangelium. Bilder der Erfüllung. Bd. III. Düsseldorf/Zürich (1992/2000 - 2e druk), p. 302-304. Wat de kerk betreft: als wij hier om ons heen kijken, dan kunnen wij niet anders concluderen dan dat ons voorgeslacht, de mensen op wier schouders wij staan en die, ook voor óns, deze kerk bouwden en restaureerden; dat zij daar zo niet alles dan toch heel veel voor over hadden. En hoe zit dat voor ons? Wij doen momenteel ons best om mensen te vinden die helpen om het mogelijk te maken om de kerk zoveel mogelijk dagelijks open te stellen. Zal dat lukken? Wij zullen het zien... Waartoe inspireert ons geloof u wat dit betreft? Waartoe inspireert het mij? En: Wat zijn "de dingen van God"? Wat zijn "gelovige waarden"? In de eerste lezing vandaag, uit het eerste boek de koningen, horen we de jonge koning Salomo vragen om "een opmerkzame geest, om recht te kunnen spreken voor uw volk en onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad. Want wie is in staat recht te spreken voor dit grote volk van U?" Rechtspreken. Récht spreken. Recht. Dus niet: krom. Kom er maar eens om in deze wereld. Wie heeft dat vliegtuig neergeschoten? Waar kwam dat wapen vandaan? "My country will not rest until all facts are known and justice is served." - "Mijn land zal niet rusten voordat alle feiten bekend zijn en recht wordt gedaan." - Minister Frans Timmermans in zijn toespraak tot de veiligheidsraad afgelopen maandag. Passie! Opdat recht wordt gedaan aan mensen. Daar gaat het om. Recht doen aan de levenden. Recht doen aan de doden. Recht doen aan het meisje met de parel en aan het meisje, of de jongen, waarom niet?, van de roze waterfles. Smaken verschillen, zelfs in Rusland. Recht doen aan mensen is recht doen aan God. Amen.