NAH & Ervaringsdeskundigheid Kick-off Hersenletselcentra Eindhoven 3 juli 2014 Korte introductie Drs. C.G.M. (Riny) Pepels •NAH Ervaringsdeskundige en vrijwilliger ZBB •Lid Stuurgroep Ervaringsdeskundigheid – NAH Brabant •Lid Begeleidingsgroep Cliëntperspectief HLC landelijk Opbouw �Maatschappelijke ontwikkelingen � Hersenletselcentra �Ervaringsdeskundigheid Herstel Empowerment Eigen Regie (begrippenkader) �Kansen & Mogelijkheden: praktijkvoorbeelden ervaringsdeskundigheid �Ervaringsdeskundigheid: verder ontwikkelen! Maatschappelijke Ontwikkelingen Andere kijk op zorg en welzijn: � Maatschappelijke/individuele verantwoordelijkheid � Eigen regie, zelfmanagement � Empowerment, eigen kracht � Ontzorgen, deinstitutionaliseren, ambulantisering � Economische noodzaak Maatschappelijke Ontwikkelingen Hersenletselcentra: �Passen naadloos in de participatiemaatschappij & in de huidige visie van VWS en gemeenten �Combineren professionele, gespecialiseerde behandeling/ begeleiding met ondersteuning van ervaringsdeskundigen �Laten getroffenen met hersenletsel, hun clientsysteem en hulpverleners samenwerken om de regievoering, zelfredzaamheid en participatie te optimaliseren. �Zorgen voor een reductie van kosten. Hersenletselcentra: twee pijlers � Versterken van de samenhang tussen zorg en welzijn / alle partijen in de regio � NAH cliënt en de naastbetrokkenen : �betrekken bij ontwikkeling en in uitvoering ervan �en een duidelijke en eigen rol geven Daarom hebben we ervaringsdeskundigen nodig Begrippenkader Ervaringsdeskundigheid (ED): De eigen ervaringen, met een ontwrichtende aandoening en het te boven komen ervan (herstel), in wederkerigheid inzetten om (individuele) anderen te ondersteunen bij het vinden of maken van ruimte voor hun persoonlijk herstelproces. Ed Visie en Competenties Persoonlijke ervaring met NAH Reflectie / Analyse Ervaringen van anderen Literatuur en andere bronnen Ervaringskennis Toepassen in rollen / functies Ervaringsdeskundigheid Ervaringsdeskundigheid: � … is geen doel op zich, maar draagt bij aan een verandering in visie en cultuur binnen de zorg gericht op Herstel, Empowerment en Eigen Regie. � … is geen doel op zich, maar draagt bij aan de bevordering van Herstel, Empowerment en Eigen Regie van iedere client. Begrippenkader Herstel ≠ Genezing Herstellen betreft het ontgroeien van de catastrofale gevolgen van de aandoening en de ontwikkeling van een nieuwe betekenis en een nieuw doel in iemands leven. (Anthony, 1993) Herstel is een intens persoonlijk, uniek proces van verandering in houding, waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen ... Herstelvisie volgens Anthony Vier kernwaarden zijn leidend bij het werken volgens de herstelvisie: 1.De persoon staat centraal, niet de diagnose 2.De cliënt is persoonlijk en actief betrokken bij het plannen en uitvoeren van de herstel ondersteunende zorg (samen beslissen: SDM) 3.De cliënt mag en kan zelf zijn richting kiezen: keuzes bieden in het ondersteuningsaanbod (eigen regie) 4.Hoop en de mogelijkheid om te groeien staan centraal in de aanpak (empowerment) Cheryl Gagne (2004) onderscheidt vier fasen in het herstelproces 1. Overweldigd worden door de aandoening 2. Worstelen met de aandoening 3. Leven met de aandoening 4. Leven voorbij de aandoening In werkelijkheid verlopen herstelprocessen van cliënten veel grilliger dan theoretisch geschetst … Begrippenkader Empowerment: ‘De kracht in jezelf hervinden en opnieuw zelfvertrouwen aankweken’ Begrippenkader Eigen regie: ‘Eigen regie voeren gaat over het zelf sturing geven aan je leven in de context van je sociale omgeving’. (Bron: Heft in eigen hand, Zorgbelang Brabant, 2012) Houding hulpverlener Ondersteund door de cultuur & visie in de organisatie � De hulpverlener is hoopvol en optimistisch � Is present / aandachtig aanwezig � Maakt ruimte voor, ondersteunt het maken van en sluit aan bij het eigen verhaal van de cliënt � Stimuleert het benutten van eigen kracht (individueel en collectief) � Erkent, benut en stimuleert ontwikkeling van ervaringskennis � Erkent de ondersteuning van de cliënt door belangrijke anderen � Is gericht op het verlichten van lijden en vergroten van de eigen regie � Staat open voor een gelijkwaardige relatie tussen cliënt en hulpverlener; wederkerige kwetsbaarheid Kansen & Mogelijkheden Kansen & Mogelijkheden � Presenteren van je ervaringsverhaal � Cursus voor mensen met NAH/empowerment � Geven van voorlichting aan: lotgenoten / partners (Leijpark/Café Brein) professionals/managers (Interne opleidingen) beleidsmakers / politiek ( WMO – consulenten) gewone burgers (vrijwilligers/KBObijeenkomst) Kansen & Mogelijkheden Eye Opener Met EyeOpener is een programma ontwikkeld dat de (eerstelijns)zorg voor mensen met NAH kwalitatief wil verbeteren, vanuit het perspectief van de cliënt. Hoe? Middels het opleiden van ervaringsdeskundige NAH cliënten tot intervisor & het aanbieden van een intervisieprogramma aan hulpverleners. Welk aanbod willen we neerzetten? Aanbod ED Bijdragen aan beleid & organisatie (visie) Ondersteunen cliënten Ondersteunen hulpverleners NAH - ervaringsdeskundigheid staat op agenda nú en vóór de toekomst � Bij Zorgbelang Brabant � Bij Stuurgroep ED en NAH Brabant � Gericht op Hersenletselcentra in Brabant ……..en hopelijk ook inspirerend voor rest van Nederland. Met dank aan: Drs. J. (Jeroen) Kwak, neuropsycholoog � Manager Zorgbelang Brabant � Manager Centrum Herstel en Ervaringsdeskundigheid (CHE) GGz Breburg Bedankt voor uw aandacht! ��