Alle Workshops Congres Focus op NAH binnen de VG Ronde 1 1. Titel: Verliesverwerking bij NAH: over het hoofd gezien? 2. Ingrijpende levensgebeurtenissen kunnen leiden tot aanzienlijke, langdurige en soms blijvende veranderingen in het maatschappelijk en psychisch functioneren voor mensen met hersenletsel. Vooral voor hen is het verwerken van een trauma extra moeilijk; vaak missen zij belangrijke cognitieve vermogens. Deze workshop gaat in op deze problematiek en op de rol van familie en naasten. Titel: Vegetatief of laagbewust? Patiënten in een vegetatieve toestand, ook niet responsiefwaaksyndroom genoemd hebben slaap-waakritme, stabiele vitale functies, maar geen tekenen van bewustzijn. Bij laagbewuste patiënten daarentegen is er sprake van minimale tekenen van bewustzijn van zichzelf of van de omgeving. Deze tekenen van bewustzijn zijn vaak inconsistent aanwezig, maar wel te onderscheiden van reflexen. De laagbewuste toestand bestaat is in 2002 voor het eerst in de literatuur beschreven als aparte bewustzijnstoestand en is moeilijk te onderscheiden van de vegetatieve toestand. Er is een hoog percentage misdiagnose: uit onderzoek blijkt dat 40% van de vegetatieve patiënten in werkelijkheid laagbewust is. Het maken van onderscheid tussen de vegetatieve en laagbewuste toestand is moeilijk, maar wel belangrijk gezien het feit dat deze patiënten pijn kunnen ervaren, het beloop en de prognose verschillend zijn en de beleving van omstanders verschillend is. In deze workshop wordt nadere uitleg gegeven over laagbewustzijn. Er wordt een overzicht gegeven vanuit de huidige medische literatuur over dit onderwerp waarbij ook de vertaalslag gemaakt wordt naar wat bekend én onbekend is over deze doelgroep in de langetermijnzorg. 3. Titel: NAH in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: ervaringen uit de praktijk. Jos Berends, Zozijn Berno Overbeek Radboud universiteit Willem Lemmens, Lunetzorg en Anouk van Deventer Binnen Lunet zorg is in 2009 gestart met een woning speciaal voor cliënten met een verstandelijke beperking en NAH. Vanaf dat moment zijn we met alle betrokkenen een zoektocht gestart naar de manier waarop we deze zorg het beste vorm kunnen geven. Tijdens deze interactieve workshop willen we de ervaringen van de afgelopen jaren delen op het gebied van klantwaarden, huisvesting, begeleidingsstijl, daginvulling, scholing, etc. 4. Titel: Mulidisclinair samenwerken rondom een NAH cliënt binnen de VG NAH-getroffenen die voor wonen, werken en zorg voor een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking kiezen zijn: • Personen met ernstige cognitieve beperkingen en/of gedragsproblemen. • Personen die op jonge leeftijd hersenletsel hebben opgelopen Annemarie Wensink, s Heerenloo met een ontwikkelingsstoornis/achterstand als gevolg. • Personen met een (lichte) verstandelijke beperking en daarbij hersenletsel door bijvoorbeeld een ongeluk of CVA. Bij de zorgverlening zijn begeleiders van wonen en dagbesteding en andere disciplines betrokken (medische, paramedische en gedragswetenschappelijke dienstverlening). Ieder vanuit de eigen discipline leveren zij een bijdrage aan het zorgproces. Multidisciplinair wordt in een cyclisch (hypothese toetsend) model, de zorg vastgesteld en bijgesteld. RONDE 2 5. Titel: ‘ To live or let die’ Behandelbeslissingen in de lange termijn zorg bij laag bewusten ethische dilemma’s bij laagbewuste groep, moreel beraad 6. Titel: SIN heeft zin Behandeling en begeleiding van mensen met Nah en wisselend/laag bewustzijn in de VG en hun familie. Stimuleringsprogramma bij NAH met wisselend en laag bewustzijn 7. Titel: Hooi op je vork Conny SpanSluyter, Radboud universiteit Henk Eilander, Radboud universiteit Jos Berends, Zozijn Je maakt kennis met de specifieke methodiek voor mensen met NAH 'Hooi op je vork.'. Hooi op je vork is een methodiek voor professionals, maar ook voor familie en mensen met NAH, om mensen met NAH weer greep op hun leven te laten krijgen en op zoek te gaan naar hun nieuwe toekomstperspectief. Hooi op je vork is ontwikkeld door mensen met NAH, hun naasten en professionals. Je krijgt uitleg over de methodiek en we gaan ermee aan de slag. 8. Titel: Leren van Casussen De afgelopen jaren is het CCE consultatief bij meerdere casussen in de VG betrokken geweest, waar sprake was van NAH. In de workshop willen we onze ervaringen delen. Wat zijn de problemen van de mensen die bij het CCE aangemeld worden en waarmee worstelt hun omgeving? Welke factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van die problemen? Welke interventies blijken effectief? We zullen ingaan op factoren die direct verband houden met het hersenletsel, op factoren die gelegen zijn in de context rond de cliënt, zoals kennis en ervaring van medewerkers, positie van familie, verwachtingen ten aanzien van de cliënt, en de invloed van het instellingsbeleid op het werken met mensen die niet van jongs af aan gehandicapt zijn. Rutger Clarijs, CCE West & Truus van den Brink CCE regio Noord Oost