Vermogensbeheer is een prachtig vak,

INTERVIEW
ANGELIEN KENMA
CIO BIJ APG
Vermogensbeheer
is een prachtig vak,
ZOLANG
JE WEET
VOOR WIE JE
HET DOET
People at Work | mei 2014 | 12
De hoogte waarop het interview
met Angelien Kemna plaatsvindt,
verhoudt zich omgekeerd evenredig tot de aardse manier waarop zij als CIO haar werk doet.
Bovenin de kantoortoren van APG
sprak Kemna over de risico’s van
de nieuwe Europese wetgeving
voor de financiële sector én belastingbetaler en belichtte zij onder
andere haar diepste drijfveren als
beheerder van 350 miljard euro
pensioenvermogen.
Haar carrièrepad liep langs verschillende interessante topfuncties. Kemna duidt dat pad kort,
bondig en langs twee hoofdlijnen; die van de theorie en die van de praktijk. “Ik heb natuurlijk
veel in de universitaire wereld gedaan en als deeltijdhoogleraar Finance aan de universiteit
van Maastricht en later aan die van Rotterdam gewerkt. Theoretische verdieping past bij mij
en ik heb een grote honger naar kennis, maar ik vind wél dat die kennis tevens nut moet hebben. Ik zoek altijd de link naar praktische relevantie. Wat dat betreft kom ik bij APG voluit aan
mijn trekken, want het beheren van het pensioenvermogen voor vierenhalf miljoen Nederlanders is natuurlijk een schitterende en zeer praktische uitdaging.”
People at Work | mei 2014 | 13
INTERVIEW
Waarin schuilt voor jou de schoonheid van vermogensbeheer?
Dat het een heel inhoudelijk en complex vak is, wat past bij mijn nieuwsgierigheid. Terwijl het
tegelijkertijd inhoudt dat ik constant met collega’s samenwerk en hen aanstuur. En ook dát
past erg bij mij. Ik heb graag mensen om mij heen en voel mij als meewerkend voorvrouw zeer
in mijn element. Bij het klimmen naar hogere posities binnen organisaties heb ik ook steeds
meer invulling aan een coachende rol kunnen geven en ook dat bevalt uitstekend. Overigens
functioneer ik hier met zoveel plezier omdat APG een specialistische organisatie is. Mijn
passie ligt in het werken met specialisten. In een generalistische managementfunctie zou ik
me niet senang voelen.
CEO’s die geld krijgen
omdat hun beurskoers stijgt,
iets waarover ze nauwelijks
iets te zeggen hebben en
invloed op hebben: FOUT!
Je voelde je zeven jaar geleden ook even
niet meer senang in de financiële sector en
laste een rustperiode in. Hoe kijk je daarop
terug?
Het was een noodzakelijke stap die mij ook
echt goed heeft gedaan. Ik had hard en vrijwel
altijd full time gewerkt toen ik in 2007 bij ING
stopte. Ik kan het iedereen die zich die luxe
kan veroorloven, van harte aanbevelen. Want
een rustperiode geeft ruimte om goed over
jezelf na te denken en toekomstplannen te
ontwikkelen. Het biedt de kans om net wat
dieper in jezelf te graven om je passie te vinden. Mij werd toen
duidelijk dat ik middels mijn werk meer maatschappelijk invulling wilde gaan geven aan mijn carrière.
Je hebt ooit gezegd dat je je ego hebt achtergelaten bij
jouw vertrek als CEO bij ING Investment Management
Europe. Wat bedoelde je daarmee?
Dat je als persoon weliswaar wat voorstelt vanwege jezelf,
maar óók vanwege de positie die je bekleedt. Dat is iets wat je
je realiseert wanneer je stopt. Ik bleef nog wel actief als deeltijd hoogleraar aan de Erasmus School of Economics, maar
dat was te solistisch werk voor mij om mijn bevrediging
helemaal uit te halen. Het is nogal wat om uit een actief werkend leven te stappen. Ik had aanvankelijk dan ook veel
moeite mijzelf terug te vinden.
Je vestigde je in die periode met je man in de Verenigde
Staten. Wat was de impact van het wonen daar?
Dat mijn passie voor pensioenen er geboren werd. Want daar
ontdekte ik hoe funest een slecht pensioen uitwerkt in de levens van individuen. Ik zag nóg
meer wat een prachtig systeem we in Nederland hebben. Want het alternatief is zoveel
beroerder in Amerika, waar mensen in één keer de helft van hun individuele pensioen kwijt
raakten door de crisis in 2008 en sommigen in tentenkampen terechtkwamen. Voor mij was
het een cadeautje dat ik dat verblijf in Amerika heb meegemaakt, omdat ik echt van binnenuit
mijn motivatie vond om mij hard te maken voor de pensioenbelangen van individuen. Om die
individuen draait het ook echt voor mij. Begrijp me goed, ik heb ook passie voor het complexe
vak van vermogensbeheer, want je neemt soms verstrekkende beslissingen in heel grote onzekerheid en je moet rustig blijven wanneer die beslissingen zich tegen je keren. Er zit bovendien
veel economie, psychologie en mijn specialisme, econometrie, in. Maar je moet absoluut je
passie halen uit degenen voor wie je het doet en uiteindelijk zijn dat die miljoenen deelnemers.
Ja, bijna vijf miljoen. Hoe tracht jij die zware verantwoordelijkheid zo goed mogelijk
in te vullen?
Door zeer strak vast te houden aan mijn uitgangspunt dat ik mijn beslissingen aan iedere
deelnemer moet kunnen uitleggen. Ik moet met het beheerd vermogen werken alsof dat van
mijn schoonmoeder is. Dat is mijn primaire passie en verantwoordelijkheid. Voor mij is dat
People at Work | mei 2014 | 14
echt een ethisch abc’tje. En mijn additionele verantwoordelijkheid is om goed uit te leggen
wat een mooi pensioensysteem we hier hebben. Ik had het net over de tentenkampen in de
Verenigde Staten. Hier is de tent te klein als er een half procent gekort moet worden en is dat
aanleiding voor mensen om ons prachtige, risicodelende systeem op het spel te zetten. Misschien hebben we het wel te mooi voorgespiegeld, maar daardoor is de passie nóg groter om
het beter uit te leggen en mensen te laten inzien hoe goed ons pensioenstelsel is.
De financiële sector wordt overspoeld door nieuwe internationale wet- en regelgeving.
Wat vind je van die ontwikkeling?
Die helpt ons zacht gezegd niet vooruit. Neem de financial transaction tax, dat is werkelijk een
draak van een wet en daar ben ik ook echt boos over. Als die wordt ingevoerd, kan die namelijk
de deelnemers van onze pensioenfondsen een tot twee miljard per jaar kosten. Misschien is
die transactie tax oorspronkelijk nog wel met goede bedoelingen bedacht, maar in zijn uitwerking is hij echt ridicuul. Ik maak me sowieso grote zorgen, want internationale wetgeving
introduceert systeemrisico daar waar het de bedoeling was
om dat juist weg te nemen. En dan kan men ons als pensioensector verwijten dat we onvoldoende voorlichting hebben
gegeven over pensioen, maar ik verwijt beleidsmakers dat ze
zich niet realiseren hoeveel de nieuwe wet- en regelgeving de
gemiddelde burger gaat kosten. Ze stapelen rücksichtslos
toezicht op toezicht op toezicht, maar vertellen de burger er
niet bij wat dat toezicht hem gaat kosten. Ik vind dat niet OK.
Het aanpakken van de bonussen wordt ook breed gedragen, terwijl het natuurlijk de vraag is of dat de sector niet verhindert om blijvend de juiste kwaliteit mensen aan te kunnen
trekken. Ook daar geldt heel sterk dat het veelal populistische
maatregelen zijn. Natuurlijk zijn er dingen misgegaan door
de vroegere bonuscultuur. Maar de ene bonus is de andere
niet. Bonussen die rechtstreeks verband houden met korte
termijn winsten of omzetten, werken vaak dubieus gedrag in
de hand. Zulke bonussen zijn rampzalig en moeten meteen
afgeschaft worden. Handelaren die dertig miljoen verdienen
voor hun bedrijf en daar een promille over krijgen, leidt ook absoluut tot ongewenst gedrag.
Advocaten die een promille krijgen over een deal? Niet doen! CEO’s die geld krijgen omdat
hun beurskoers stijgt, iets waarover ze nauwelijks iets te zeggen hebben en invloed op
hebben: fout! Maar als mensen, het liefst in teamverband, goed geprikkeld worden door een
goede toepassing van bonussen, is dat prima. Sterker; door dat aan te pakken ontneem je
jezelf als manager een goed instrument. Mits dat dus wordt gebruikt om op een juiste wijze
mensen te stimuleren.
Ik verwijt
beleidsmakers dat
ze zich niet realiseren
hoeveel de nieuwe
wet- en regelgeving
de gemiddelde
burger gaat kosten
Jij bent voor vrouwen een rolmodel in jouw topbestuursfunctie. Je wilt zelf ook vrouwen
aan de top zien. Wat is jouw advies aan hen?
Ik zou willen beginnen met een advies aan heren. Ik denk dat vrouwen essentieel anders reageren dan mannen. Over het algemeen zijn vrouwen wat minder zelfverzekerd en mannen begrijpen dat niet. Als een vrouw in een gesprek haar twijfels uit, betekent dat helemaal niet dat
ze minder geschikt is voor een job dan een man die gewoon bluft. Maar helaas nekt dat essentiële verschil veel vrouwen bij een sollicitatie. Mijn advies aan mannen is daarom: lees vrouwen iets beter. Wees niet van de leg als je vrouwen hoort twijfelen, maar vraag gericht door.
Ben je tevreden over wat je tot nu toe bij APG bereikt hebt?
Ja, ik heb mogen bijdragen aan een belangrijke cultuurverandering. We zijn inmiddels een
‘client focussed, result driven’ organisatie. Enerzijds hebben we bij APG beleggingsprofessionals in dienst die wereldwijd om hun kunde worden erkend en die het geweldig vinden om
met de grote bedragen te werken die ons zijn toevertrouwd. Anderzijds heeft iedereen binnen
vermogensbeheer de deelnemer centraal op het netvlies. Mijn motto dat het niet gaat om die
350 miljard die we onder beheer hebben, maar om die gemiddeld 800 euro per maand per
pensioengerechtigde, is ieders motto geworden.
People at Work | mei 2014 | 15

Download Report