Tamara Bos Hoe teer is de kinderziel?

Tamara Bos Hoe teer is de kinderziel?
COLUMN
Geschrokken van alle onthoofdingsfilmpjes die er de
Bij Het paard van Sinterklaas wilde ik het verlangen van
afgelopen tijd op internet circuleren, waarschuw ik
Winky naar een paard voor het publiek invoelbaar maken
mijn zoon dat hij daar niet op zijn computer naar moet
en haar niet als een verwend meisje over laten komen.
gaan zitten kijken. Hij is nog maar net dertien en ik
Daarom vond ik het nodig om eerst haar moeder naar
vind zijn ziel, en de mijne trouwens ook, te teer om te
China terug te laten gaan en toen ook nog de verzorg-
geconfronteerd te worden met dit soort beelden. ‘Nee,
pony te laten overlijden. Op papier mooi bedacht, maar
natuurlijk doe ik dat niet’, antwoordt hij om in één adem
de eerste keer dat ik op het grote doek zag hoe dat
door te vragen waar je die filmpjes dan eigenlijk kan
arme kleine ponietje een spuitje kreeg, vond ik toch wel
zien. De kinderziel is misschien teer, de kinderziel is ook
erg indrukwekkend. In menig zaal barstte dan ook een
zeer nieuwsgierig.
kind in huilen uit. Heavy, vond ik zelf, maar was het eigenlijk wel zo erg? Hebben kinderen niet ook te maken
Ik geloof in de kracht van verhalen voor kinderen. Niet
alleen in boeken maar ook juist voor film en televisie.
Een goede film of dramaserie is als literatuur. Het
raakt en vormt, geeft inzicht in het leven van anderen
en daarmee houvast voor je eigen leven.
Voor mij is er niet zo’n groot verschil tussen het
schrijven van drama (series of films) voor volwassenen
of het schrijven voor kinderen. Bij beide is het van
belang dat je iets te melden hebt dat je in een goed
verhaal weet te verpakken. Bij het vertellen van verhalen voor kinderen is het nog eens extra belangrijk dat
je je kunt inleven in de belevingswereld van een kind.
Dat wil niet zeggen dat je verhalen kinderlijk
moeten zijn. Absoluut niet.
Voor kinderen kun je de meest moeilijke onderwerpen aansnijden, als je ze maar vertelt vanuit de
belevingswereld van een kind, dus uitgaat van de
wensen, verlangens, angsten van kinderen. Aangezien
kinderen minder levenservaring hebben dan volwassenen, minder hebben gezien of gehoord, kan je er
van uitgaan dat verhalen die je voor kinderen maakt
doorgaans meer indruk maken op de ziel dan als je
voor volwassenen schrijft. Niet voor niks weten mensen altijd feilloos te vertellen welke verhalen indruk
hebben gemaakt, en doorgaans zijn dat boeken, of
films waarmee ze in hun jeugd geconfronteerd zijn.
Er wordt soms neergekeken op het schrijven voor
kinderen, alsof je pas serieus meedoet als je voor
volwassenen ‘mag’ schrijven. Ik ervaar het als een luxe
en een eer om voor kinderen te schrijven. Hoe mooi
is het om deel uit te maken van de eerste ‘indrukken’
die een mens mee mag maken. Hoe leuk is het om – ik
zit nu twintig jaar in ‘het vak’ – dertigers te spreken
die alle liedjes van Otje nog mee kunnen zingen, die de
videoband van mijn debuut Dag juf tot morgen hebben
grijs gedraaid. Het is mooi om deel uit te mogen maken van die eerste ervaringen en indrukken, het geeft
ook een verantwoordelijkheid. Want ja, de kinderziel
is teer en daar mag je best een beetje rekening mee
houden! Helemaal als je voor film of televisie schrijft.
Heeft het kind bij boeken naast de illustraties vaak nog
de eigen fantasie nodig om het allemaal voor zich te
zien, bij film en televisie worden de beelden zo het
netvlies op geslingerd. En in de bioscoop dan ook nog
eens op angstaanjagende grootte. Kinderen zijn goede
kijkers en de kracht van het beeld is dan ook enorm.
met verdriet in hun dagelijks leven? Is het misschien ook
niet goed als ze zoiets al een keer ‘meemaken’ in een
film of televisieverhaal?
Vanwege de enorme impact die films en series op
kinderen kunnen hebben vind ik dat je je zeer bewust
moet zijn van de verantwoordelijkheid die je hebt. Als
je (zoals mijn vader Burny Bos altijd zegt) een wereld
creëert zoals die van de Smurfen waarin allerlei verschillende mannetjes leven en slechts één vrouwtje
met lang blond haar, wat vertel je daarmee?
’Ach, het is toch maar een verhaaltje’, zullen
tegenstanders roepen, ‘het is maar voor kinderen!’
‘Ja juist, het is voor kinderen, oen!’ En daarom leer
je ze altijd iets omdat hun ziel nog onbeschreven is.
Ik krijg weleens de kritiek dat mijn werk braaf zou
zijn omdat er geen extreme dingen in mijn verhalen
gebeuren. Er zijn geen ultieme slechteriken, geen
boeven en schatten en ook niet één smurfinnetje.
Maar om het dan braaf te noemen? Ik geloof niet in
goed en kwaad. Elk mens heeft beide kanten in zich
en het is zaak om vooral die goede kant te stimuleren.
Daarom zijn de mensen in mijn verhalen, los van dat
ze elkaar heus wel tegenwerken of in de weg zitten,
mensen met goede en slechte kanten. Ik pleit voor
verdraagzaamheid, voor accepteren dat een ander
anders is en dat dat juist ontzettend leuk is. En zo
hoop ik met mijn ‘brave’ werk, en met de impact die
dat op de kinderziel heeft, de wereld stiekem een
beetje te veranderen.
Een klein beetje maar, maar toch een beetje.
Tamara Bos is scenario- en kinderboekenschrijfster. Haar werk
werd bekroond met onder andere de LIRA-prijs voor Dag juf, tot
morgen en Annie M.G. (samen met Mieke de Jong), een Gouden
Kalf voor het scenario van Het Paard van Sinterklaas en de door
het Mediafonds uitgereikte Jan Kassies Stimuleringsprijs 2008.
De laatste film van haar hand, Brammetje Baas, won de Cinekid
Award 2012.
Ze maakt deel uit van BosBros, het productiebedrijf van Burny
Bos, dat dit jaar 25 jaar bestaat. BosBros heeft een onmiskenbaar
stempel gedrukt op de kwaliteit van de Nederlands jeugdfilm.
Burny Bos werd daarom dit jaar op het Nederlands Film Festival
onderscheiden met een ere-Gouden Kalf.
Mediafonds oktober 2014 609 – cultuur en media 19

Download Report