Mijn Dikke-Ik - Erica Gasseling

e
iti
ed
1e
no. 8
Mijn Dikke-Ik
Nieuws over
GAC Assessment & Coaching
Inhoud:
3
4
5
10
11
13
14
Prof.Dr. Jan Jonker: Drie aspecten
Ton Voogt: Een Dikke-We
Erica Gasseling: Mijn Dikke-Ik
Joep Wijbek: Wonen in een verhaal
Hans Platenkamp: Dikkie-Ik
Communiceren met het Eye-model
Feedback geven vanuit je Dikke-Ik
juni 2014
Reflectie
De doelstelling van mijn boek, ‘Mijn Dikke-Ik’, is leren reflecteren op je eigen leven, je
patronen, je gedachten en je inzichten door het lezen van (levens)verhalen. Omdat
reflectie een van mijn dingen is, leek het me bijzonder om ook nog eens terug te
reflecteren op de bijzondere dag, 14 maart 2014, toen mijn boeklancering een plek kreeg
op mijn eigen tijdslijn. In deze Nieuwsbrief neem ik jullie graag mee in wat mijn bijzondere gasten vertelden en wilden toevoegen om van de boeklancering een succes te
maken.
Het boek ‘Mijn Dikke – Ik’ gaat over het ontstaan van je eigenzinnige handelingspatroon
dat op sommige momenten in je (werkzame)leven net iets dominanter naar voren komt
dan je wilt. Dat patroon kan je in de weg zitten, in je werk, in de relatie met je partner
en je vrienden. Ik maak de cliënten in de dialogen die ik heb met hen bewust van het
ontstaan, (h)erkenning en inzicht op dat patroon. In de verschillende gesprekken kijken
we welke plek dat heeft gekregen op hun eigen tijdslijn en het belang daarvan in hun
levensgeschiedenis. Zowel de benamingen als de verschillende titels voor de handelings
patronen zijn spontaan in de dialoog met de ander ontstaan.
Het is zoals Harry Kunneman zo mooi zegt in het voorwoord van ‘Mijn Dikke – Ik’.
Als coach “richt zij zich op de onbewuste betekenisverlening die bijdragen aan de
dominantie van deze ik-positie in ons eigen leven, vanuit de vraag hoe wij ‘voorbij’
ons Dikke-Ik kunnen komen”. Als we ons bewust worden van de onbewuste Dikke – Ik
die zo vaak aan het woord is, kan, zo schat ik in, er veel rust ontstaan. Echter, oefenen
met aandacht is de Kunst van Alledag.
Ik wens u een fijne zomer en veel leesplezier, of dat nu voor de tent is, in Tanzania,
Makkum of Oostenrijk, een “Mijn Dikke-Ik” past altijd wel ergens.
Erica Gasseling
Geregistreerd als NOBCO-coach, ZKM-consultant en CMI-RL (loopbaancoach)
Colofon
Eigen Zin is een nieuwsbrief van GAC Assessment & Coaching en verschijnt 2x per jaar.
Ontwerp/opmaak: www.gerdamulder.nl
Wilt u deze nieuwsbrief niet meer ontvangen of juist een extra exemplaar opvragen?
Fotografie: Iris en Laura van Loon, studio KK
Mailt u dan naar [email protected].
Arnhem.
U kunt Eigen Zin ook digitaal bekijken op www.gac-coaching.nl.
2
juni 2014 Eigen Zin
De mens is de Mens (soms) een Raadsel:
over zelfbeeld en handelingspatronen.
Prof.Dr. Jan Jonker, KUN
Drie aspecten
Jan start zijn presentatie door aan te
geven dat er vandaag 14 maart 2014
drie aspecten zijn die hij graag naar voren
wil laten komen. Het eerste punt waar
hij op in gaat is dat Erica op 5 juni 2011,
nadat zij bijna 20 jaar geleden afstudeerde bij hem, bij hem aanklopte. Het
vernieuwde contact is ontstaan via de
mail waarin Erica net zoals zoveel
anderen studenten die hij op diverse
momenten op willekeurige plaatsten
ontmoet, startte met de zin: ‘u kent
mij vast niet meer’.
Jan geeft aan dat het eerste contact vrij
snel resulteerde in een echte dialoog die
uitmondde in de wens van Erica een
beeldend boek te schrijven ofwel ‘een
gestructureerd verhalenboek hoe mensen
in deze wereld staan en zijn’.
Volgens Jan is het boek dat Erica heeft
geschreven, een boek dat niet alleen uit
haar hart komt maar vooral een boek is
dat aangeeft wie je bent, wat je doet. Een
boek dat ze presenteert in een vorm met
humor, tussenstappen, taal, tekeningen,
afbeeldingen en structuur.
Hij vertelt dat het een praktijkboek met
een praktijktheorie is geworden, die
geworteld is in de praktijk van wie Erica
is. Het is ontstaan in haar eigen praktijk
die ze al meer dan 15 jaar heeft.
Geen woorden maar daden
Het tweede punt dat Jan aansnijdt is
niet alleen dat het uniek is dat Erica ook
daadwerkelijk dat boek heeft geschreven maar dat ze tot op heden ook de
enige studente is die bij hem is afgestudeerd en het ‘daar kan je een boek over
schrijven’ ook daadwerkelijk heeft
omgezet in een daad.
Eigenwijze eigenzinnigheid
Het derde punt dat Jan wil aansnijden is
dat, zoals hij het ziet, het een boek van
de auteur zelf is geworden ofwel ‘de
auteur zit in de pagina’s’. Het is een
boek dat laat zien hoe de auteur werkt,
leeft en dingen beleefd, waar ze ook is.
Jan noemt het boek: ‘een plakje Erica’
een klein blokje menselijk verhaal dat
verbonden is met die persoon. Jan vindt
het belangrijk dat te melden omdat hij
als hoogleraar Duurzaam ondernemen,
authenticiteit mist bij de huidige
studentengeneratie.
Echte authenticiteit ofwel eigenwijze
eigenzinnigheid, zijn wat je bent en
dat ook verhalen en daar ook voor
staan, is volgens hem belangrijk. Wat
Jan aangeeft is dat in de hedendaagse
maatschappij jongeren teveel ondergaan in een wereld van te weinig actief
Eigen Zin juni 2014
differentiëren en zo juist geen eigen
identiteit opbouwen ook al denken
ze dat wel.
Wie ben je, en wie wil je worden
Het boek ‘Mijn Dikke-Ik’ kan helpen bij
nadenken en zorgen voor reflectie zodat
mensen gaan nadenken over wie ze zijn
of wie ze willen worden. Dat is iets dat
niet vanzelf gaat, daar zal je een
inspanning voor moeten doen. Juist
omdat het boek de vorm heeft van
gestructureerde verhalen, zal dit velen
van ons extra aanspreken.
Jan sluit zijn enthousiasmerende betoog
af door aan te geven dat het goed is dat
mensen boeken schrijven die niet over
bekende thema’s gaan zoals leiderschap, effectiviteit, communicatie. Hij
geeft aan dat we blij mogen zijn dat er
mensen zijn die de tijd nemen om te
schrijven vanuit en over authenticiteit.
Dat het boek dat vanmiddag gelanceerd
wordt een boek is ‘dat mensen een
klein stapje verder kan helpen in deze
ingewikkelde maatschappij omdat ze
een beetje zicht krijgen op wie ze zijn,
wat ze zijn en wat ze daarmee kunnen
doen’.
3
Een ‘Dikke – We’: hoe kan die eruit zien.
Ton Voogt
Een Dikke -We
Ton Voogt gaat in zijn verhaal toepasselijk in op het Eye – model uit het boek
‘Mijn Dikke-Ik’, Het oog dat kan mis
leiden, onthullen, waarnemen. Zijn vraag
is of er na de ‘Dikke-Ik’ een ‘Dikke-We’
kan zijn. Ton geeft aan waarvoor de
Dikke-Ik staat: een basispatroon dat jou
automatisch in een handelingspatroon
zet in de omgang met jezelf en met
anderen. Dit handelingspatroon heeft
zijn voordelen maar ook zijn nadelen.
Voordelen omdat jij je met dit patroon
hebt kunnen redden in je eigen ont
wikkeling en de relatie met anderen;
nadelen omdat het ook star kan zijn
en een belemmering voor je eigen
ontwikkeling. Toch zijn deze patronen
niet vreemd. We ontwikkelen ze omdat
ze ons effectief en efficiënt maken. De
starheid ontstaat echter omdat we niet
altijd even handig omgaan met onze
eigen angsten.
In navolging van Prof. Hermans gaat Ton
ervan uit dat we ons in onze relatie met
de omgeving laten leiden door twee
basismotieven: we willen graag zelf iets
realiseren en we willen ons graag
verbinden met anderen. In onze eigen
ontwikkeling worden we op die manier
beïnvloed door patronen van vaak
dierbare mensen om ons heen, die ons
liefdevol willen helpen om onze drive
vorm te geven. Wat we vaak niet zien is
dat deze patronen onbewust ‘geladen’
zijn met gevoelens van angst en mede
daardoor zorg dragen voor een starre
herhaling van patronen: de door Erica
genoemde Dikke-Ik patronen.
4
Kan dat een ’Dikke – We’:
van ‘ik’ naar ‘we’ via ‘je’.
Voordat Ton ingaat op de ‘Dikke – We’
maakt hij een tussenstap. Tussen ‘ik’ en
‘we’ ligt ‘je’. Je is redelijk gemakkelijk
herkenbaar omdat het gewoon is over
jezelf te vertellen in de vorm van ‘je’.
In veel interviews en gesprekken wordt
een vraag die met ‘Ik…’ beantwoordt
zou kunnen worden, beantwoordt met
‘Je….’. Wellicht speelt daarbij een rol
dat teveel spreken over IK geen goede
indruk maakt.
We is indrukwekkend??
In relatietherapie wordt vaak begonnen
met de zin: ‘We zijn hier gekomen
omdat….’. Het is belangrijk om dat uit
elkaar te halen: wat wilt u, en wat wilt
u, wat is ieders kijk op de relatie. Bij
het maken van een werkgroep wordt
gezegd: ‘we gaan afspraken maken’,
daar hoort bij ‘wat moet ik doen’. Als
de leiding van een bedrijf zegt: ‘we
gaan ervoor’, ‘we doen het samen’, zal
een vorm van opofferen een groep sterk
maken en de groep bij elkaar houden
totdat er enkelen met de buit vandoor
gaan. ‘We’ is dus een indrukwekkende
vorm ‘dit is de manier waarop we dat
hier doen’ en dan volgen er helaas
starre patronen. De bedenkers en de
gebruikers van de ‘we’ patronen hopen
juni 2014 Eigen Zin
dat die patronen inslijpen en een
grondhouding krijgen van ‘geven’,
en ‘accepteren’, ‘doorgaan’,
‘overwinnen’, niet denken aan jezelf.
De Dikke-We ontstaat als er een
belemmering optreedt binnen een van
de beide basismotieven en het patroon
van ‘we’ star en overal toegepast
wordt. Dat zijn zinnen die gebruikt
worden in de vorm van ‘we dachten
allemaal zo en dus…’ en ‘we zijn er
helemaal klaar voor….’ en ‘we kunnen
slagen als we allemaal….’ en ‘Wij
Nederlanders….”. Als de ‘we’ zo
dominant toegepast wordt kan de
gewenste verbinding niet ontstaan.
Ton sluit af met de metafoor van een
bos. Hij stelt de vragen: ‘Bestaat een
bos’, ‘Kun je een bos aanraken’, ‘Kan
een bos groeien’. Nee, een bos kan niet
groeien maar een boom kan wel uit
zichzelf groeien. Bestaat ‘we’ of is het
niet meer dan een dikke – ik? De
Dikke – Ik is een eigen gemaakte
‘Dikke-We’ die we voortdurend aan
elkaar overdragen als een virus.
Ton’s advies: ‘Wil je dat we een Dikkewe als een virus aan elkaar overdragen
tegengaan, laat je dan inenten door de
spiegel die je voorgehouden wordt in
het boek ‘Mijn Dikke – Ik’ van Erica.’
Leren luisteren met je ogen
Erica Gasseling
Mijn Dikke–Ik
Verschil
theorie die ik heb gevormd tot mijn Eye – model. Het is de
kunst van het kijken net zoals detective Columbus, die zich
niet laat afleiden totdat hij de waarheid kent en ziet.
de manier van kijken
Conclusies
let op wat meewandelt
Zien en waarnemen
Ik start mijn verhaal door aan te geven wat voor mij persoonlijk een van de belangrijkste redenen is geweest om dit boek
te schrijven: het paradigma dat gedragsverandering (bijna)
niet mogelijk is. Omdat ik dat in mijn praktijk gelukkig wel
zie gebeuren maar altijd minder en minder duurzaam dan ik
zou willen, ben ik gaan bekijken wie, wat en wat maakt dat
iemand wel in de beweging van de verandering wordt gezet.
Ik heb daarbij gebruik gemaakt van verschillende methodieken die ik me in de loop der tijd eigen heb gemaakt. Zonder
daarbij afbreuk te doen aan welke dan ook noem ik in
willekeurige volgorde: de Assessment center methode, het
kernkwadrantenmodel van Ofman, de Zelfkonfrontatiemethode, het Persoonlijk Positie Repertoire (PPR), de Ontwikkelingsgerichte Coachingsbenadering, de Thomas & Kilmann
conflicthanteringsstijlentest, de Past Reality Integration (PRI)
e.a. Steeds duidelijker werd voor mij dat zien en waarnemen
tot een onbewuste emotionele betekenis leidt die de
aanraking kan maken met de mogelijke verandering. Mijn
praktijktheorie is dan ook een echte waarnemings
Eigen Zin juni 2014
De eerste conclusie is dat het in een coachingstraject
belangrijk is dat je als coachee, samen met je coach de
meest belangrijke gebeurtenissen, ervaringen en personen
voor jezelf op de tijdslijn van je levensgeschiedenis gaat
zetten. Dat kan op een gestructureerde manier maar dat kan
ook ‘gewoon’ in de dialoog waarbij de coach beschikt over
specifieke gespreks- en luistertechnieken. Op de tweede
plaats is het van belang dat de coachee zicht krijgt op zijn
meest dominante handelingspatroon. Een handelingspatroon dat, door wat ik noem ‘meewandelend’ gedrag van de
ander in werking wordt gezet. Het is zoals Harry Kunneman
zo mooi omschrijft in mijn boek: ‘een dominante ik – positie
die duidelijk het eerste woord heeft. Een ingeprent en
energievretend handelingspatroon door middel waarvan wij
anderen manipuleren en voor ons karretje spannen, of tot
concurrent maken en tegenstander maken’. Ik richt me in
mijn boek op hoe we uit de schaduw van deze positie komen
en in onze eigen kracht komen te staan, in onze eigen
authenticiteit. Tenslotte is het heel belangrijk dat de
coachee zicht krijgt op wat hij zelf merkt bij de eigen
reflectie. Cliënten geven vaak aan dat ze het moeilijk vinden
om iets te voelen, geven aan dat ze vaak meer in hun hoofd
zitten dan in hun lijf. Door rust en stiltes te laten vallen,
komen er als vanzelf emoties, zoals er ook als vanzelf en
geheel automatisch een Dikke-Ik komt. lees verder>>
5
Deel 1
In het eerste deel wordt het hiernaast gepresenteerde
Eye – model beschreven, dat een combinatie is van een
praktijktheorie en ontwikkelingsgericht denken. Op een
toegankelijke manier maakt de lezer zich eigen hoe je
objectief kan waarnemen en waardevrij leert luisteren.
De neiging om kleuring te geven aan wat we geloven dat er
is, is redelijk hardnekkig. Ik maak de lezer bewust van de
‘selftalk’ die we met onszelf hebben waardoor we graag
blijven geloven wat we willen geloven.
Leren luisteren met je ogen
Met eenvoudige voorbeelden uit de praktijk laat ik zien wat
ik bedoel met ‘leren luisteren met je ogen’. Het is uiteindelijke de eigen taal die aan de waarneming gegeven wordt die
beweging en ontwikkeling in jezelf mogelijk maken.
De zoektocht naar de betekenis gaat gepaard met het tonen
van emoties en het benoemen van gevoelens. Ik ga in op het
ontstaan van een hardnekkigheid dat zich ontwikkelt tot een
patroon, om het irritante gedrag van de ander weg te werken
door een extra ‘dikke’ inspanning. In de kern komt het erop
neer dat we veelal door enkele traumatiserende gebeurtenissen vanuit de eigen levensgeschiedenis in de ban worden
gehouden en onze Dikke-Ik door het gedrag van de ander als
vanzelf wordt geactiveerd.
Ook de rol van het brein licht ik kort toe. Als het ons lukt
erkenning te geven aan de oorsprong van het ontstaan van
de Dikke-Ik, kan ook gekeken worden naar wat de verandering zou kunnen zijn. Er wordt aandacht besteed aan de
macht van de dominante positie en wat is blijven liggen. Ik
vind het van belang te laten zien dat je liefdevol naar je eigen
ontwikkeling mag kijken. Ik eindig met een stapsgewijze
aanpak die ik de ‘Levenskunst van Alledag’ noem.
6
juni 2014 Eigen Zin
Vijf Dikke-ikken
gevoed door slogans
Mijn
Dikke–Ik
Volgens mij zijn er vijf Dikke – Ikken die voor de eigenaar
lange tijd winst hebben opgeleverd maar zich op een
bepaald moment in het leven tegen hem kan keren.
Deze vijf Dikke- Ikken zijn:
De zelfredzaamheid
4 – S-en
De artiest
Telkens
Ja, maar...
een ander publiek
Binnen- en buitencirkel
e zelfredzaamheid, die zegt niets nodig te hebben en
D
zichzelf uitstekend kan helpen.
De artiest, de vechter, die woede, boosheid en verontwaardiging blijft tonen in de hoop gelijk te krijgen.
De zelfredzame mens laat zich kenmerken door stoer, sterk,
stevig en standvastig gedrag.
De artiest voelt zich niet begrepen en zal dat blijven uiten.
Hij heeft zichzelf geleerd om het andere of de andere(n)
voorrang te geven.
We herkennen deze mensen wanneer ze bij ziekte, scheiding
of ontslag het eigen lijden alleen onder ogen zien en liever
niet delen met hun omgeving.
Ook komt de zelfredzame mens naar voren in panieksituaties
waar de eigen emotie onder controle blijft ten behoeve van
het geheel.
Ten slotte herkennen we de zelfredzame mens aan degene
die zegt dat het altijd goed met hem gaat, zichzelf weinig
gunt en niet snel iets voor zichzelf zal vragen.
Eigen Zin juni 2014
Kenmerkend aan deze persoon is zijn kunst om telkens nieuw
publiek te trekken, waarbij de inhoudelijke slimme argumenten voor ademloze aandacht zorgen.
Een ander opvallend aspect aan dit patroon is dat er twee
cirkels werkzaam zijn.
In de buitencirkel toont de artiest een overvloed aan
vriendelijkheid en hij ziet zichzelf als een echte teamplayer.
In de binnencirkel wordt juist het tegenovergestelde gedrag
getoond, hier is de artiest bozig en verongelijkt.
Artiesten verhuizen na verloop van tijd veelal naar een
andere plek, een andere functie of een andere organisatie.
7
Het loket
Staat altijd open
De twijfelkont
Blij als de ander blij is
et loket, het patroon van de persoon die altijd maar
H
geeft. In het patroon van het loket staat wegcijferen
centraal in de hoop vreugde van de ander te ontvangen.
De persoon die dit patroon draagt zal alles in het werk
stellen om iedereen tevreden te stellen.
De buddy
Hiërarchie
De twijfelkont is het patroon van de afhankelijkheid.
Twijfelaars blijken autoriteitsgevoelig te zijn.
Zij stellen besluiten vaak uit omdat ze eerst willen weten of
de ander zich daarin kan vinden.
Zij willen dingen in overeenstemming doen met de ander.
Hij wil het contact openhouden en de zichtbare ontroering of
blijdschap die de ander toont, zal hem aansporen om door te
gaan.
Opdrachten worden over het algemeen uitgevoerd zoals
deze worden gekregen.
Als de ander niet tevreden is, zal het loket dit falen bij
zichzelf zoeken en opnieuw hard gaan werken.
De ultieme proef op de som is wanneer een leidinggevende
zich enigszins terugtrekt die ze zien als hun buddy.
Vaak voelt hij zich schuldig aan het verdriet van de ander.
Twijfelkonten komen het best tot hun recht met een redelijk
directief leidinggevende.
In de privé situatie kan er sprake zijn van complementariteit
ofwel precies weten wat de ander nodig heeft.
8
juni 2014 Eigen Zin
Deel 2
De angsthaas
Ik blijf goed nadenken
Ik doe even niets dat eng is
In het tweede deel worden we meegenomen in een aantal
non–fictieve verhalen die de lading van de in deel 1 beschreven handelingspatronen goed dekt. Ook al lijken de patronen
ontstaan te zijn vanuit een gemis, de verhalen stralen kracht
uit, laten zien hoe kwaliteiten zich hebben ontwikkeld en hoe
er een duurzame verbinding met de omgeving is gemaakt.
Elk verhaal rondom een handelingspatroon kent nog meerdere miniverhalen, die een mooie afwisseling zijn op het
verhaal van de hoofdpersoon. In de verhalen komen de sterke
en de minder sterke kwaliteiten naar voren die het resultaat
zijn geweest van de context waarin iemand is opgegroeid.
De angsthaas is bang zonder precies te weten waardoor
de angst wordt veroorzaakt.
Hierdoor wordt de echte waarneming vertroebeld en zal de
angsthaas niet gemakkelijk in beweging komen.
Geen van de handelingspatronen is slecht, elk patroon heeft
zijn kwaliteiten en zijn onhebbelijkheden. De kunst is echter
om niet in de valkuil van het eigen patroon te stappen en er
hardnekkig aan vast te houden. Trots zijn op wat je hebt
ontwikkeld, maar ook eerlijk zijn naar wat je van je af kan
schudden omdat dat eerder tegen je werkt dan in je voordeel,
is wat dit boek je leert.
Veel irrationele gedachten houden hem op de plaats.
Essentieel in dit patroon is blijven nadenken hoe dingen eruit
dienen te zien en waarom wat hoort.
Mijn Dikke-Ik direct bestellen?
U kunt het boek rechtstreeks bestellen bij
Erica Gasseling: [email protected]
Het boek kost € 21,45 inclusief
6% btw en verzendkosten.
Ik wens u veel leesplezier!
Eigen Zin juni 2014
9
Zonder verhalen wordt het leven een boekomslag zonder inhoud.
Wone n in e e n ve rha al
Joep noemt zijn presentatie ‘Wonen in
een verhaal’ omdat we als mens als
een huis wonen in ons eigen verhaal. In
ons eigen verhaal kunnen we dingen
wegstoppen in de kelder, of we spreken
vanuit de zolder, en laten het middenstuk gewoon weg. Joep spreekt over de
betekenis van verhalen voor onze
samenleving, voor personen en voor
organisaties. Op dit moment staat het
vertellen van verhalen op allerlei
manieren onder de aandacht, niet alleen
bij personen maar ook in organisaties
‘Story Telling’ en ZKM - Organisatie.
Verhalen vertellen kan om verschillende
redenen van belang zijn: oudere mensen
die terugblikken op hun leven door hun
eigen verhaal te (laten) vertellen, het
vertellen van je verhaal om nieuwe
(loopbaan)keuzes te maken die bij je
passen of zoals Erica dat heeft gedaan,
luisteren naar verhalen en ze in een
patroon onderbrengen. Zelfreflectie is
het overkoepelende thema, ontdekken
welke rode draad aanwezig is in je eigen
verhaal.
Oliver Sacks
Joep refereert aan Oliver Sacks, een
bekend neuroloog, die ooit een mooie
beschrijving gaf van wat een normaal
mens is (zie blz. 99 e.v. Mijn Dikke-Ik).
In de opvatting van Sacks is een
normaal mens iemand die zijn eigen
verhaal kan vertellen, die weet waar
hij vandaan komt (zijn verleden), die
weet waar hij staat (zijn identiteit), en
10
die weet waar hij naar toe gaat (de
toekomst). De verteller heeft een plek
in een verhaal. Ook geeft Sacks aan dat
wanneer de verhouding tussen de mens
en zijn verhaal wordt verbroken door
een oorzaak van fysiologische of
psychische aard, het verhaal oplost,
de vertelling uiteen valt en staat de
persoon buiten de tijd. Hij weet niet
meer wie hij is, en wat hij moet doen.
Hij klampt zich vast aan een schijn
wereld, een wereld waarin hij de weg
is kwijt geraakt.
Een goed verhaal
Wanneer is een verhaal een goed
verhaal, is de vraag die Joep stelt.
Hij geeft aan dat wanneer een levensverhaal dynamisch is, en zonder er
normatief over te zijn, doorgaans een
goed verhaal is. Ook een verhaal dat
duidt op verzoening met het leven, of
waarin je laat zien open te staan voor
de dingen die op je pad komen, kunnen
goede verhalen zijn. Wanneer er in het
leven van de mens stagnatie optreedt,
zie je dat terug in zijn levensverhaal.
Net als een bepaalde mate van geslotenheid, vermijding of gebrekkige
sociale interactie. Motieven om een
verhaal te vertellen zijn: een blijvende
herinnering, als opmaak van de eigen
balans, bij beginnende dementie,
bij bestrijding van depressie, aan
het einde van je leven etc.
Methodieken
Een veel gebruikte methodiek om een
juni 2014 Eigen Zin
Joep Wijsbek
levensverhaal in kaart te brengen is
Biografisch Werken. Dat is een persoonlijk onderzoek om het eigen
bestaan in kaart te brengen en de
eigen, specifieke posities en drijfveren
daarin nader te leren kennen. Voor
ouderen is hiernaast een mooie
methode ‘Mijn leven in kaart’. In deze
methode wordt gewerkt met themakaarten, die helpen om structuur in het
gesprek te brengen en ideeën te geven
waarover zoal verteld kan worden.
Deze levensverhaalmethode is bedoeld
om op gestructureerde wijze herinneringen op te halen en daarover te laten
vertellen. Ook de Zelfkonfrontatie
methode van Prof. Hermans is een
bruikbare methode om op een gestructureerde manier je eigen levensverhaal
in kaart te brengen en hierin de rode
draad te ontdekken.
Persoonlijke reflectie
Verhalen zijn kort samengevat een bron
van zingeving en betekenis en dienen
als inspiratie voor persoonlijke
reflectie. Zij zijn een uitdrukking van
onze identiteit en kunnen op een
verhalende manier veel dingen in beeld
en kaart brengen. Aan het einde van
ons leven, is het enige dat van ons
achterblijft, een verhaal. Op een
eigenaardige manier zijn deze verhalen
onze toegang tot onze onsterfelijkheid
in de wetenschap dat de toekomstige
generaties onze verhalen zullen
doorvertellen, waardoor wij zullen
vrijkomen in het rijk der tijdloosheid.
Stichting “Red de vergeten verhalen”
Hans Platenkamp
Dikkie-Ik
Hans Platenkamp geeft op zijn eigen
innemende wijze vorm aan het doen
groeien van verhalen die aan de
vergetelheid ontrukt worden door
verhalen te vertellen. Simpelweg doet
hij dit door de verhalen te onttrekken
aan zijn publiek, fantasie, omgeving
of dies anders zei. Vriendelijk en
vastberaden smeedt hij de band
met toehoorders. Hij was bij de boek
lancering als ‘verhalenman’ aanwezig
om de meest elementaire zaken op
een verantwoorde manier aan elkaar
te smeden.
Ik tegenover velen
Als Hans voor het publiek staat, geeft
hij aan: ‘wat zijn jullie met velen en wat
voel ik mij alleen maar dat komt omdat
ik dik ben’. In deze zin zet hij direct de
humorvolle toon voor zijn presentatie
die hij als titel voor vandaag ‘Dikkie-Ik’
noemt, een verhaal zonder enige
consistentie maar met een prachtige
samenvatting van al het voorgaande.
Ik zou jullie echter willen adviseren om
op Youtube het filmpje van de
presentatie te downloaden. Hieronder
staat een indikking van het verhaal. De
hoofdpersoon in het verhaal van Hans
is Dikkie-Ik die een eigen zoektocht
maakt langs de vijf handelingspatronen. Op een haast clowneske manier
geeft Hans ondubbelzinnig aan waar
het in het boek Mijn Dikke-Ik omgaat.
Dikkie-Ik
Dikkie-Ik die op een ochtend op staat,
struikelt over een kistje waar hij het
woord Boek op ziet staan. Dat verwart
Dikkie-Ik want hij ziet toch echt een
kistje en niet een boek. Dikkie-Ik weet
dat wat hij waarneemt dat dát de
waarheid is en neemt het kistje mee
naar binnen om te bekijken wat er
allemaal inzit. Als hij het kistje opent
ziet hij een dun plakje. Hij pakt dat
plakje en proeft dat heel voorzichtig.
Het smaakt naar een stukje Erica, die
hij toevallig kent. Als hij weer in het
kistje kijkt ziet hij een klein blokje en
dat blokje is een gedeelte menselijk
verhaal. Vervolgens pakt Dikkie-Ik een
stukje papier uit het kistje waar op
staat: Ga staan voor je eigen eigenwijsheid. Vol verbazing kijkt hij
opnieuw in het kistje en ziet een
doekje waarop staat: wordt wakker.
Dikkie-Ik denkt: slaap ik dan. Als
Dikkie-Ik dan nog een keer in het kistje
kijkt ziet hij een spiegeltje waar hij op
een andere manier naar zichzelf aan
het kijken is, want hij kijkt nooit naar
zichzelf. Helemaal onderin het kistje
Eigen Zin juni 2014
vindt Dikkie-Ik een rood briefje met de
woorden: kan een bos groeien. Omdat
Dikkie-Ik dat niet weet gaat hij op zoek
naar het antwoord. Al snel ontmoet hij
op zijn tocht een hele arrogante man
die met hem meewandelt. Als Dikkie-Ik
tegen hem zegt dat hij een arrogante
man is, zegt die man: ‘Nee, ik ben een
man met arrogant gedrag’.
Anonimiseren
Hans gaat dan op een amusementvolle
manier in op het anonimiseren van
gedrag door het arrogante gedrag van
de persoon weg te snijden zodat je als
waarnemer naar de persoon kan kijken.
Hij gebruikt daar in zijn verhaal grof
geweld voor en fileert met een mes het
arrogante gedrag van de nu naakte
man die zich daarna echter zichtbaar
opgelucht voelt. Er valt een arrogant
pak last van hem af. Omdat de man het
koud heeft, geeft Dikkie-Ik deze man
zijn dikke – jas waar op de achterkant
met grote letters Het Loket op staat.
Intussen hebben Dikkie-Ik en de man
besloten om samen te kijken of een
bos kan groeien. In het bos zien ze een
snel groeiende tulp die naar een
broodje bal ruikt. Dikkie-Ik is daardoor
zo van slag dat hij voortdurend met
zichzelf in gesprek is. De man noemt
dit selftalk. Dikkie-Ik weet hoe
belangrijk selftalk is en blijft hardop
praten. Dikkie-Ik wil in dialoog zijn met
zichzelf. In de diepte van het bos
komen ze een glijbaan tegen met een
11
Levenskunst van Alledag
of het bos kan groeien en hoe meer
Dikkie-Ik kijkt hoe beter hij ziet dat het
bos niet kan groeien. Intussen voelt hij
zich ook helemaal alleen, en weet niet
wat hij wil. Hij voelt zich eenzaam,
alleen en mist verbinding. Hans blijft in
de werkelijke fantasie en geeft aan dat
Dikkie-Ik in het bos een meisje aan ziet
komen wandelen. Dat brengt het hoofd
van Dikkie-Ik op hol en hij zoekt een
manier om zijn hoofd koel te houden.
Hij zoekt zijn toevlucht in de Zelf
redzaamheid waar hij tegen zichzelf
zegt: ik heb niemand nodig, ik red me
wel. Eenmaal weer bij zinnen, is het
meisje gelukkig verdwenen.
Dikkie-Ik en de wonderlamp
bordje: Niet glijden. Dikkie-Ik legt dat
naast zich neer en glijdt de glijbaan af
en schiet zo in het hazenpak van de
Angsthaas. Gelukkig kwam het Loket
achter hem aan en hielp hem uit dat
vervelende hazenpak. Ook geeft hij
Dikkie-Ik nog een advies: in het leven
gaat het om wat je hebt teweeg
gebracht, wat je achter je laat en waar
je naar toe wilt. Het Loket, dat zich
intussen benoemd heeft als de buddy
van Dikkie-Ik geeft aan dat als DikkieIk vrijheid wil voelen hij zich eerst moet
onthullen. Hij stuurt Dikkie-Ik het bos
in met een dikke jas die hij toevallig
nog heeft liggen met op de achterkant
de naam Twijfelkont. Dikkie-Ik gaat op
zoek maar wanneer hij terug komt is
zijn buddy weg en slaat de twijfel toe.
12
Deze jas voelt ook niet zo fijn. Hilarisch
vertelt Hans dat Dikkie-Ik goed gaat
kijken wat voor soort jas hij aan heeft
en ontdekt dat hij de knoopjes kan
losmaken en zich kan bevrijden van zijn
eigen twijfels. Op een soepele manier
stapt Hans over naar de rol van de
Artiest die Dikkie-Ik in de verte
waarneemt omdat hij glasgerinkel
hoort. Dikkie-ik stapt naar de Artiest
die verheugd is om Dikkie-Ik te zien
omdat hij op zoek is naar nieuw
publiek. Het duurt niet lang of de
Artiest is klaar met zijn flessen gooien
en zonder omkijken vervolgt hij zijn
weg en laat Dikkie-Ik alleen achter.
Kan het bos groeien?
Opnieuw stelt Dikkie-Ik zich de vraag
juni 2014 Eigen Zin
Toen dat gelukt was ging hij opnieuw
op zoek naar het kistje met het woord
Boek erop en haalde het plakje Erica
eruit. Hij begon met poetsen en
plotseling was er heel veel roze rook.
Al dat poetsen maakte dat de geest uit
de fles kwam. Dikkie-Ik vroeg aan de
geest of hij misschien een injectie kon
krijgen zodat hij meer in het leven kon
staan. Helaas, zo geeft Hans aan,
waren er geen injecties voorradig maar
wel Mijn Dikke-Ik boeken.
Effectief en conflictvrij communiceren
Communiceren met
het Eye-model
Communiceren met het
Eye-model
Waarom verloopt de communicatie met veel mensen
om ons heen plezierig,
maar nou net met die ene collega zo ontzettend stroef?
In het dagelijks leven communiceer je de hele dag, met zeer
uiteenlopende mensen, op allerlei manieren en op verschillende niveaus.
Veel communicatietrainingen gaan over wat de ander zegt en
doet. Maar wat gebeurt er met jóú in bepaalde situaties?
Waarom maakt die ene persoon nou zo veel irritatie bij je
los, terwijl je het met die ander zo goed kunt vinden? Het
Eye-model geeft je daar inzicht in. Het is heel verhelderend
om eens naar je eigen communicatiepatronen te kijken. Je
neemt altijd kennis en ervaringen mee uit je verleden, maar
je bent je er niet zo van bewust hoe dat jouw waarneming
kleurt. Het bijzondere van het Eye-model is dat er nu eens
níét gekeken wordt naar de reactie van anderen. Deze
workshop gaat helemaal uit van je eigen perspectief en
beleving. We onderzoeken hoe het komt dat iets je raakt en
hoe je de regie terugkrijgt over de kleur van je reactie.
De workshop heeft een heel praktische insteek. Er wordt
gedurende twee dagdelen actief geëxperimenteerd. We
oefenen, reflecteren en leren met en van elkaar. Zo word je
je bewust van de manier waarop en waaróm je op die manier
op een ander reageert.
We gaan in op vragen als: Welke oude ‘film’ heb je mee
genomen uit je eigen geschiedenis? Herken je dat bij jezelf?
Eigen Zin juni 2014
Pas als je dat helder hebt, kun je zien dat je soms inefficiënt
reageert en hoe je dat kunt aanpassen. Het resultaat is dat je
meer regie krijgt over je eigen manier van reageren. Je zult
de touwtjes weer in handen krijgen, ook bij moeilijke
gesprekken. Deelnemers aan de workshop zeggen na afloop
meer waardevrij te kunnen kijken, zijn beter in staat lastige
situaties in te schatten en voelen zich sterker in onderhandelingen en in conflictsituaties.
Voor wie?
De training is geschikt voor degene die vindt dat communiceren een essentieel onderdeel vormt van het eigen functioneren. Denk aan medisch specialisten, verpleegkundigen,
klachtenfunctionarissen, leidinggevenden, advocaten,
notarissen, ouders, maar ook gewoon voor jezelf omdat je
zicht wilt krijgen op je eigen drive in je communicatie Een
open mind en lef hebben om te kijken naar jezelf geven de
grootste garantie op een leereffect.
Workshop Communiceren met het Eye-model
Eendaagse workshop op de volgende data:
29 augustus - 26 september - 24 oktober - 21 november
Kijk ook op www.gac-coaching.nl of www.mijndikkeik.nl
13
Masterclass Leidinggeven
Feedback geven vanuit het handelingspatroon de Dikke – Ik
Leer je ‘Dikke – Ik’ en die van de ander kennen
In deze boeiende tweedaagse Masterclass leer je je eigen
handelingspatroon en het handelingspatroon van je gesprekspartner (h)erkennen. Je maakt contact met het gedrag
waar je je minder plezierig bij voelt, en waarmee je automatisch in de handeling van de ‘Dikke – Ik’ schiet.
minder dominante positie en wat je van je af wilt
schudden. Je kijkt wat je daarbij kan helpen om een
goed evenwicht te vinden en effectiever te worden in
feedback geven en ontvangen.
●In
De tweedaagse Masterclass reikt je handvatten aan om het
handelingspatroon van jezelf en de ander te benoemen en
met de gesprekspartner de dialoog aan te gaan. Het vertrekpunt is je eigen gedrag, maar dat door gedrag van de ander
verstoord kan worden. Door te focussen op de onbewuste
emotionele laag van dat onplezierige gedrag en de persoon
te anonimiseren, leren we feedback geven: zonder oordeel
en waardevrij.
het vierde dagdeel zal er met hulp van een acteur
actief geoefend worden om het geleerde te verankeren.
De opbouw van de tweedaagse Masterclass kent een
duidelijke structuur:
De Masterclass is geschikt voor coaches, leidinggevenden,
ouders, verzorgers, communicatieadviseurs, mediators,
artsen, leraren, docenten en degenen die in hun werk te
maken krijgt met soms weerbarstig gedrag. Als je een manier
zoekt om simpel en toch duidelijk de snaar te raken, dan is
deze Masterclass bijzonder geschikt voor je. Er is wederzijdse ontwikkeling en beweging mogelijk. Het gaat om effectief
waarnemen, haarscherp en doeltreffend de dialoog met de
ander durven aangaan.
●In
Masterclass Leidinggeven 2014
het eerste dagdeel ga je na wat je als plezierig en wat
je als minder plezierig gedrag ervaart in je omgeving.
Je wordt je bewust van de onbewuste betekenis die
gedragen wordt in het gedrag van de ander(en).
●In
het tweede dagdeel is er aandacht voor het leren
herkennen van het handelingspatroon van de gesprekspartner. Je leert de juiste vraag stellen aan je gesprekspartner en we koppelen hier de verschillende stijlen van
leidinggeven (Hersey & Blanchard) aan vast. Je leert
focussen op het onderliggende patroon en ontdekt wat
toegevoegd dient te worden. Je leert de vijf verschillende
handelingspatronen kennen en daarop feedback geven.
●In
het derde dagdeel ga je het Eye-model vullen: je
benoemt wat je wilt behouden vanuit de dominante en
Tweedaagse masterclass op de volgende data:
12 en 19 september of 27 en 28 november.
Kijk ook op www.gac-coaching.nl en
www.mijndikkeik.nl.
GAC Assessment & Coaching
Annastraat 1
6862 CG Oosterbeek
T 026 339 14 75
M 06 19 60 48 31
E [email protected]
W www.gac-coaching.nl
W www.mijndikkeik.nl

Download Report