Vragenlijst Sociale Communicatie (SCQ) Doel Beschrijving Doelgroep Afname Normen Andere psychometrische kenmerken Beoordeling/ervaring Andere informatie Warreyn P., Raymaekers R., Roeyers H., SIG, Destelbergen, 2004 Nederlandse vertaling van de Social Communication Questionnaire, Rutter M., Bailey A., Lord D. 1999 Sociaal-communicatief gedrag meten. Screeningsinstrument voor autisme: een hoge score betekent aanwijzing voor verder onderzoek. Vaststellen van het ernstniveau van de ASS-symptomen en van de verandering in de tijd voor de evaluatie van behandelings- , opvoedings- en onderwijsplannen. 40 ja/nee vragen die peilen naar symptomen geassocieerd met een autismespectrumstoornis of met andere sociaalcommunicatieve ontwikkelingsproblemen. De test bestaat in twee versies: (1) Levensloop: bevraagt ontwikkelingsgeschiedenis (bruikbaar bij diagnostische screening) (2) Huidige toestand: bevraagt gedrag van laatste 3 maanden (bruikbaar bij evaluatie van behandelings-, opvoedings- en onderwijsplannen) Bij kinderen met een vermoeden van autisme, vanaf 4 jaar (met mentale leeftijd van minimum 2 jaar) Afname van ouder, duur: 10 minuten De internationaal aanvaarde cut-off van 15 werd bevestigd bij een Vlaamse groep van 5.000 kleuters. Subscores voor (1) kwalitatieve afwijkingen in de wederkerige sociale interactie, (2) kwalitatieve afwijkingen in de communicatie, (3) beperkte, repetitieve en stereotiepe gedragspatronen Cut-off: levensloopscore ≥ 15 Æ waarschijnlijk sprake van ASS, verder psychodiagnostisch onderzoek nodig Betrouwbaarheid: Populatieonderzoek in Vlaanderen (n=5.396) Interne consistentie: bedraagt voor totaalscore voor autisme 0.81, voor ASS 0.86 en voor niet-ASS 0.92. Alle correlaties tussen de individuele items en de totale score zijn positief en variëren tussen .17 en .44 voor de volledige steekproef en tussen de .10 en .63 voor de kinderen met een ASS. Verder werd een sterk verband gevonden tussen de domeinscores en de totale scores. In het oorspronkelijke standaardiseringsonderzoek (Berument et al., 1999, in Rutter et al., 2004) onder 200 kinderen die klinisch werden opgemerkt (niet noodzakelijk voor een ASS) waren alle correlaties tussen de individuele items en de totale score positief en varieerden tussen de .26 en .73. Validiteit: Hoge correlatie tussen SCQ en ander autismescreeningsinstrument ADI-R. Meer onderzoek hiernaar is echter van belang, omdat bij diverse gespecialiseerde centra twijfels bestaan over de sensitiviteit en specificiteit (NVvP, 2009).Uit een Nederlands onderzoek bleek dat de SCQ (in een hoog risicogroep) bij 0- tot 4-jarigen resulteert in een hoog aantal kinderen met een onterecht positief screen resultaat (Servatius-Oosterling, 2010): zie verder PRODIA-beoordeling: 1ste keuze Sommige items zijn nogal moeilijk geformuleerd en kunnen toelichting vereisen door de onderzoeker. Servatius-Oosterling, I. J. (2010). Toddlers with autism. Aspects of early detection, diagnosis, and intervention. Nijmegen: UMC St. Radboud. Beoordeling door Netoverschrijdende Werkgroep Faire Diagnostiek: De taal is bij ASS een belangrijke factor, naast de sociale interactie en de stereotiepe interesses. De taal is echter vaak beïnvloed door anderstaligheid, waardoor de sociale communicatie in het gedrang kan komen bij allochtone kinderen. Dit zijn wel hoofdelementen waarnaar gepeild wordt, maar is een algemeen probleem bij ASS en allochtonen. Wat taalgebruik, hanteert deze vragenlijst moeilijke items, die moeilijk te verduidelijken zijn naar de doelgroep van allochtone ouders (vb. problemen met beeldspraak, maar dit wordt in bepaalde culturen anders gehanteerd). De vragenlijst is ook behoorlijk expliciet, terwijl de culturen soms eerder impliciet omgaan met dergelijke problemen. Het taalgebruik is vaak te moeilijk. Verder worden cultuurspecifieke voorbeelden gegeven (vb. witte zwanen, zwarte zwanen). Het afnemen van deze vragenlijst wordt niet aangeraden bij deze populatie. Probleem is dat heel het thema ASS gevoelig ligt en moeilijk bespreekbaar is. Er zijn weinig alternatieven voor deze vragenlijst. Best dit thema bespreken via verkennende gesprekken, dan via vragenlijsten.