Inleiding Het Elzendaalcollege wil leerlingen een veilig en

Inleiding
Het Elzendaalcollege wil leerlingen een veilig en pedagogisch klimaat bieden,
waarin zij zich harmonieus en op een prettige manier kunnen ontwikkelen.
Centraal staat positief gedrag dat aangeleerd en bekrachtigd wordt. Respect,
veiligheid en betrokkenheid zijn kernbegrippen hierbij.
Definitie
Pesten is een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meer personen
proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te
brengen. Bij pesten is de macht ongelijk verdeeld. Relatief nieuwe manieren van
pesten zijn het digitaal en mobiel pesten. Kinderen of jongeren gebruiken dan
het internet (bijvoorbeeld pesten via MSN) of pesten elkaar door vervelende
berichten via de mobiele telefoon te sturen.
Vormen
Fysiek:
-
Aan kleding trekken
Slaan
Schoppen
…
Verbaal:
- Uitschelden
- Uitlachen
- Buiten sluiten
- ..
Psychologisch:
- Uitsluiting
- Afpersing
- Digitaal pesten (cyberpesten)
- ….
Cijfers
Deze situaties komen helaas nog af en toe voor.
Landelijk gezien worden er jaarlijks ongeveer 22% van leerlingen tussen de 9 en
15 jaar gepest.
Wat doen wij aan preventie:
Vriendschapsprotocol/pestprotocol
De oplossing tegen pesten zit niet in een pestprotocol. Een pestprotocol is
probleemgericht. Een pestprotocol is slechts in uitzonderingssituatie van
toepassing. Vergelijk dit met een ontruimingsplan, waarbij we hopen dat we het
nooit echt hoeven toe te passen.
Een pestprotocol is symptoombestrijding.
Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken, dat het merendeel van anti-pest
programma's weinig effect of zelfs contra-productief zijn.
Juli 14
1
Mentorschap/docentschap/alle medewerkers
De mentor is de belangrijkste schakel tussen school, leerlingen en ouders. De
mentor licht ouders, school en leerlingen in op alles wat van belang kan zijn voor
goed onderwijs aan de leerlingen van zijn mentorklas. De mentor bewaakt de
prestaties en het welzijn van zijn mentorleerlingen in het bijzonder en de
mentorklas in het algemeen. De mentor zoekt voor zijn leerlingen, waar nodig,
begeleiding bij andere functionarissen binnen de school
We gaan ervan uit, dat leerlingen goed gedrag kunnen leren en dat leerlingen
goed gedrag toepassen, ook als een volwassenen niet toekijkt!
Bij deze benadering wordt het gehele schoolteam, externen en ouders betrokken.
Leerlingen leren dan verantwoordelijkheid te nemen en een positieve rol te
spelen voor elkaar.
We gaan uit van een bepaalde basishouding in de klas, daarbij hoort een positief
klimaat in de klas.
Wanneer boven genoemde zaken geen effect hebben kunnen er verschillende
lessuggesties gehanteerd worden tijdens bijvoorbeeld mentorlessen. Hierin wordt
nadruk gelegd op groepsvorming, sociaal vaardig gedrag en omgangsvormen.
Tijdens de mentorlessen is het belangrijk om aandacht te besteden aan
groepsvorming, sociaal gedrag en omgangsvormen.
Aan het begin van een nieuw schooljaar intensief , gedurende het schooljaar de
opdrachten en lessen er af en toe bij pakken. Wanneer spanning wordt
gesignaleerd kan er een desbetreffende opdracht gehanteerd worden.
Lessen persoonlijke ontwikkeling
Bij Persoonlijke Ontwikkeling gaat het om ‘leren om jezelf’. Natuurlijk weet je al
best iets over jezelf: je kent je uiterlijk, je weet wie je vrienden en familie zijn en
welke sporten en hobby’s je leuk vindt. Hierdoor kun je aan het einde van het
jaar bijvoorbeeld vertellen waar je goed in bent en weet je van jezelf waar je nog
hulp bij nodig hebt. Daarnaast willen we je aan het denken zetten over
belangrijke thema’s zoals het verschil tussen pesten en plagen, de voordelen van
samenwerken en het belang van gezonde voeding. Wij zijn van mening dat alles
bespreekbaar moet zijn op school en dat iedereen zichzelf moet kunnen en
durven zijn.
Het vak Persoonlijke Ontwikkeling bestaat uit een aantal blokken of modules die
verspreid over het eerste en tweede leerjaar worden aangeboden.
- module 1: Samen- en tegenwerken.
- module 2: Jij en je omgeving.
- module 3: De groep en jij.
- module 4: Rots en Water.
- module 5: Gedachten, gevoelens en gedrag.
- module 6: Verschillen, vooroordelen en keuzes.
- module 7: Gezondheid en voeding.
NS 2e leerjaar
Doelstelling: - omgaan met groepsdruk
Juli 14
2
Switch 2e leerjaar
Doelstelling: - bewust worden van wat pesten met iemand kan doen
Gezonde Veilige School
Gezonde Veilige School zorgt ervoor dat het Elzendaalcollege aan een planmatige
en structurele gezondheidsbevordering werkt. Het Elzendaalcollege wordt hierbij
ondersteund door professionals die werkzaam zijn bij o.a. de GGD, HALT, een
schoolagent, GGZ, Synthese, thuiscoaches en BJZ.
Convenant veilige school
De school conformeert zich aan de regels en afspraken zoals die zijn vastgesteld
in het convenant veilige school.
Wat te doen…
Werken met kansen ipv belemmeringen gericht op oplossingen.
-samenwerken met ouders en externen
-dossieronderzoek, observatie, gesprekken, gedragsanalyse
-opstellen van interventies
We hebben niet de illusie, dat we pesten geheel kunnen voorkomen, echter we
kunnen ons niet veroorloven om weg te kijken en de oorzaak extern te leggen.
De actualiteit maakt het noodzakelijk om stelling te nemen
Wanneer de toegepaste preventieve acties niet het gewenste effect hebben en de
omgang tussen leerlingen niet zo prettig verloopt en er dus een onhandige
situatie tussen leerlingen ontstaat, signaleren wij dit als school en gaan in
samenwerking met de leerling(en) aan de slag om dit op te lossen.
Voor slechts 3-5% van de leerlingen zijn deze preventieve maatregelen
onvoldoende. Voor deze leerlingen kunnen externe deskundigen betrokken
worden (zie vriendschapsprotocol stap 5)
Bovenstaande komt tot uiting in het vriendschapsprotocol van het
Elzendaalcollege. Wij kiezen bewust voor deze benaming ipv pestprotocol.
Bronnenlijst
Bron: http://www.nji.nl/Pesten-Probleemschets-Definitie
Bron: http://www.nji.nl/nl/Kennis/Databanken/Databank-EffectieveJeugdinterventies/Erkende-interventies/Rots-en-Water
(Bron:
http://www.gezondeenveiligeschool.nl/GGD_NML_C01/default.asp?comid=7&mo
did=503&itemid=0&time=-1)
Juli 14
3
Toelichting op vriendschapsprotocol/pestprotocol
Stap 0: Preventie
Wie: leerlingen, medewerkers, vrijwilligers, stagiaires, ouders, …
 Binnen de school zorgen een goed pedagogisch klimaat.
 Een goed beeld hebben van de sociale verstandhoudingen binnen de
klas/groep.
 Tijdens (mentor)lessen aandacht voor groepsvorming.
 Gebruik maken van achtergrondinformatie en lessuggesties (zie bijlage)
 Inzetten van lessen Persoonlijke Ontwikkeling.
 Goede contacten onderhouden met ouders/verzorgers.
 Onder de aandacht brengen van vriendschapsprotocol.
 Allemaal nemen we onze verantwoordelijkheid in het observeren en
signaleren.
Stap 1: Signalen in kaart brengen
Wie: leerlingen, medewerkers, vrijwilligers, stagiaires, ouders, …
 Welke signalen worden waar genomen. Beschrijf feitelijk en objectief (OMA
thuis laten) wat je waar neemt.
 Overleg/check bij collega’s (vergeet de conciërges niet!)
 Signalen bij mentor neerleggen
Stap 2: Bespreken met leerling
Wie: leerling, mentor
 Bespreek de signalen met de leerling. Dit kan zijn op verzoek van
(mede)leerling of mentor.
 Kort verslag van dit gesprek vastleggen in Magister.
 Met leerling afspreken om deze stap 2 te evalueren binnen een samen
overeen gekomen periode.
 Afweging maken of ouders al in dit stadium betrokken moeten worden. Zo
ja, wie onderneemt actie.
Stap 3: Gesprek met beide partijen volgens herstelrecht
Wie: leerlingen, mentor, (mogelijk de hele groep/klas)
 Bij herstelrecht gaat het om respect voor jezelf en voor de ander. Om het
herstelrecht toe te passen worden de volgende basisvragen gesteld:
Wat gebeurde er precies?
Wat dacht je op dat moment?
Wat vind je er nu van?
Wat is het ergste voor jou?/ Wie is of zijn er benadeeld? Hoe?
Wat is nodig om dat te herstellen?/Hoe ga je dat herstellen?
(zie bijlage 1 voor achtergrondinfo en bijlage 2 voor invulformulier)
 Met leerlingen afspreken om deze stap 3 te evalueren binnen een samen
overeen gekomen periode.
Juli 14
4
 Kort verslag van dit gesprek en de evaluatie vastleggen in Magister.
 Afweging maken of ouders betrokken moeten worden. Zo ja, wie
onderneemt actie.
 Met betrokken leerlingen afspreken bij wie te terecht kunnen in geval van
jouw(mentor) afwezigheid.
 Overwegen of de groep of enkele leerlingen hierbij betrokken dient te
worden. Maak hen mede verantwoordelijk en zet ze in hun kracht.
Stap 4: Inbrengen in leerjaarteam.
Wie: alle vakdocenten, mentor, conciërge, OOP (in enkele gevallen
leerlingbegeleider)
 Bespreken van de genomen interventies.
 Afspraken maken met collega’s over de nog te nemen interventies.
 De gemaakte afspraken evalueren binnen een van te voren vastgestelde
termijn.
 Afspraken, interventies en evaluatie vastleggen in Magister.
 Overwegen of ouders geïnformeerd moeten worden.
Stap 4: Gesprek met ouders
Wie: mentor, coördinator, (in enkele gevallen leerlingbegeleider)
 Bespreken van de genomen interventies.
 Afspraken maken met leerling(en) en ouders.
 De gemaakte afspraken evalueren binnen een van te voren vastgestelde
termijn.
 Afspraken en evaluatie vastleggen in Magister.
Stap 5: Inbrengen in IZT/ZAT
Wie: coördinator, leerlingbegeleider i.s.m. mentor
 Mentor informeert ouders en vraagt middels toestemmingsformulier
toestemming voor inbreng in IZT/ZAT
 Bovengenoemde interventies hebben niet het gewenste resultaat
opgeleverd.
 Bespreken welke acties genomen kunnen worden en door wie.
 Informeer ouders (schriftelijk) over de impasse en informeer het traject
die de school hierin volgt (geef de grenzen aan die de school hanteert).
Zie het schoolreglement en Convenant Veilige school.
 Bespreken of en welke interventies ingezet moeten worden.
 De gemaakte afspraken worden vastgelegd en geëvalueerd in IZT/ZAT
verslag.
Juli 14
5
Bijlage 1
Op school aanwezig boeken/naslagwerken:
handboek voor elke mentor, Maya Bakker de Jong & Ivo Mijland
Zie ook http://www.voorelkementor.nl/index.php
handboek positieve groepsvorming, Maya Bakker de Jong & Ivo
Mijland
Zie ook http://www.mb-salto.nl/werkmaterialen-bij-positievegroepsvorming/
Handboek alles over pesten, Jan Ruigrok
In plaats van schorsen (herstelrecht in het onderwijs), Jan Ruigrok &
Hans Oostrik
Energize!, Erwin Tielemans
Link naar artikel herstelrecht
Interessante websites:
http://www.herstelrechtinhetonderwijs.nl
http://plazilla.com/page/4295074074/leuke-spelletjs-en-energizersvoor-in-de-klas
http://www.creatiefdenken.com/energizers.php
Juli 14
6
Bijlage 2
Herstelrecht vragen
Advies is om met elke betrokken leerling eerst afzonderlijk een gesprek te
hebben volgens het herstelrecht. Aansluitend met de betrokken partijen
gezamenlijk waarbij op dezelfde manier het herstelrecht ingezet wordt. Dit
vraagt wel meer tijd maar levert meer op!
Kort samengevat:
1. herstelrecht gesprek met elke leerling afzonderlijk.
Leg uit dat je met elke leerling hetzelfde gesprek voert en daarna met alle
betrokken partijen het gesprek ahw nogmaals herhaalt.
2. Alle partijen bij elkaar.
Jij leidt het gesprek volgens het herstelrecht. Bespreek dat alles wat
tijdens dit gesprek verteld wordt tussen de betrokkenen blijft.
Aan einde van het gesprek geven alle leerlingen elkaar een hand (en
kijken elkaar daarbij aan!).
Herstelrecht vragen:
1. Wat gebeurde er precies?
2. Wat dacht je toen het gebeurde?
3. Hoe denk je er nu over?
4. Wat is het ergste voor jou/Wie heeft schade opgelopen door wat jij hebt
gedaan?
5. Wat is nodig om het te herstellen? Wat kun jij doen en wat vraag je van
de ander?
Juli 14
7
Herstelrecht vragen
(ruimte voor aantekeningen)
Datum:
Naam leerling:
1. Wat gebeurde er precies?
2. Wat dacht je toen het gebeurde?
3. Hoe denk je er nu over?
4. Wat is het ergste voor jou/Wie heeft schade opgelopen door wat jij
hebt gedaan?
5. Wat kun jij doen/wat bied jij aan en
wat vraag je van de ander?
Juli 14
8