Pestprotocol? "Hebben jullie ook een pestprotocol?," is een vraag die regelmatig wordt gesteld door PABO-studenten of studenten van de opleiding voor onderwijsassistent. Of door sommige ouders. Ik voel me soms bijna schuldig als ik moet zeggen: ”Nee, we hebben geen officieel pestprotocol.” Alsof dat protocol het pesten zou voorkomen of de wereld uit zou helpen. Pesten? We hebben er íedere dag oog voor, onze voelsprieten uit, de antennes omhoog. Maar je kúnt niet alles zien, horen en opmerken. "Nee, wij hebben een waarderingsprotocol," ga ik voortaan zeggen. We waarderen elkaar het hele jaar door. Wij vragen in de eerste week welke afspraak jíj het belangrijkst vindt in de groep. En zo komen we tot groepsregels en weten we welke normen we het meest waarderen. We vragen wat de kinderen goed kunnen, en ze houden allemaal een "ik kan..." Zo leren ze elkaar op een andere manier waarderen. Elke week praten we over een Soemokaart, een SOciaal-EMOtionele kaart, om onder andere stil te staan bij beleefd zijn, elkaar complimenten geven, plagen, incasseren, agressiebeheersing en de kinderen leren op deze manier wat we waarderen in onze samenleving. Zo nu en dan houden we ook een POP-gesprek in de groep. Praten Over Pesten! En leren zo van elkaar wat we wel en niet waarderen in het omgaan met elkaar. Ook bespreken we onze acht knapheden: ben jij beweegknap, muziekknap of beeldknap? En jij...? Zelfknap, samenknap of natuurknap. Of toch meer rekenknap of taalknap? De knapheden die de maatschappij zo waardeert. We kennen in elk geval elkaars knapheden en waarderen die. En ons Sterrenpaleis vanzelf, waarin we elkaar helemaal waarderen. Elk kind heeft een bakje in het Sterrenpaleis waarin de complimenten kunnen worden gestopt. Elkaar complimenten geven: over elkaars kleren, schoenen, bril en haar. Maar ook over elkaars eigenschappen. Over dat je zo aardig bent, of lief. Of dat je zo goed helpt. Of mooi kunt zingen! Of een leuk gedicht kunt maken. Iedereen is dit jaar Ster van de week geweest en we vertelden elk kind welke goede eigenschappen of bijzonderheden hij of zij heeft. Waarin we elkaar waarderen om wie je bent, om zo het pesten te voorkomen. Allemaal kwamen we aan de beurt en mochten we de Sterrenbril dragen. "Jij moet ook ster van de week zijn," zeiden ze aan het eind. En daar schreef Selina alle 12 eigenschappen van mij op, die de kinderen op mijn ster vonden passen. En ik voelde opeens wat elk kind wel moet voelen, als het op deze manier in het middelpunt staat: je voelt je gewaardeerd door de groep. Vanaf het nieuwe schooljaar wil minister Dekker, die zelf op een jenaplanschool zat, dat we een pestprotocol hebben. Oké, ééntje bij de directeur in de map. Maar ik ga voortaan zeggen: "Nee, wij hebben een waarderingsprotocol!" Bertus Molenbuur, juni 2014