Dr. J.C. Oosterwijk, klinisch geneticus UMCG

Dr. Jan C. Oosterwijk
klinisch geneticus, UMCG
Nieuwe getallen en nieuwe
diagnostiek bij erfelijke
borstkanker
Groninger Mammasymposium 2014
Disclosure belangen spreker
geen
geen
geen
Groninger Mammasymposium 2014
Overzicht
• Nog even de verwijscriteria
• Risicogetallen na DNA-diagnostiek
– met aangetoonde mutatie
– zonder aangetoonde mutatie
• DNA diagnostiek
– huidige diagnostiek en opbrengst
– nieuwe ontwikkelingen
• Perspectieven
Groninger Mammasymposium 2014
Verwijscriteria
•
1 patiënt:
- borstkanker ≤ 35 jr, of triple neg borstkanker ≤ 50 jr
- eierstokkanker of tubacarcinoom ongeacht leeftijd
- bilateraal / multifoc borstkanker, 1e tumor ≤ 50 jr
- borst èn eierstokkanker
- man met borstkanker
•
2 patiënten (1e graads: zussen of moeder- dochter)
- 1 borstkanker ≤ 50 jr en 1 eierstokkanker
- beiden borstkanker van wie 1 ≤ 50 jr
- beiden eierstokkanker
- prostaat ca ≤ 60 jr en borstkanker ≤ 50 jr
•
3 of meer 1e- of 2e graads verwanten met borst-/eierstok-/tubakanker
Groninger Mammasymposium 2014
Verwijscriteria
•
1 patiënt:
- borstkanker ≤ 35 jr, of triple neg borstkanker ≤ 50 jr
- eierstokkanker of tubacarcinoom ongeacht leeftijd
- bilateraal / multifoc borstkanker, 1e tumor ≤ 50 jr
- borst èn eierstokkanker
- man met borstkanker
•
2 patiënten (1e graads: zussen of moeder- dochter)
- 1 borstkanker ≤ 50 jr en 1 eierstokkanker
- beiden borstkanker van wie 1 ≤ 50 jr
- beiden eierstokkanker
- prostaat ca ≤ 60 jr en borstkanker ≤ 50 jr
•
3 of meer 1e- of 2e graads verwanten met borst-/eierstok-/tubakanker
Groninger Mammasymposium 2014
Verwijscriteria
Differentiaal diagnose
Cowden syndroom: (non-medullair) schildklier; uterus; lentigines;
macrocephalie; cutane afw.; hamartomen; vasculaire afw.; …
Li-Fraumeni syndroom: sarcoom; hersenca.; bijnierschorsca.;
leukemie; longca.; …
Peutz-Jeghers syndroom: lentigines; hamartomateuze poliepen;
maagca.; pancreasca.; colonca.; ovariumca.;…
Nb: Ashkenazim, prostaatca., pancreasca., melanoom, maagca., …
Kortom: te veel, te jong, multiple primairen, gekende combinaties
Groninger Mammasymposium 2014
Overzicht
• Nog even de verwijscriteria
• Risicogetallen na DNA-diagnostiek
– met aangetoonde mutatie
– zonder aangetoonde mutatie
• DNA diagnostiek
– huidige diagnostiek en opbrengst
– nieuwe ontwikkelingen
• Perspectieven
Groninger Mammasymposium 2014
Risicogetallen voor mutatiedraagsters
60-80%
Groninger Mammasymposium 2014
Risicogetallen voor mutatiedraagsters
Groninger Mammasymposium 2014
Groninger Mammasymposium 2014
Brohet et al. 2014
risicogetallen NL
45% (35 - 52%) BRCA1
27% (14 – 38%) BRCA2
Groninger Mammasymposium 2014
Groninger Mammasymposium 2014
Geboorte cohort effect
op 65 jaar al 46 -76%
Groninger Mammasymposium 2014
Vergelijking Noord NL en de rest
Dus voorlopig in belaste families nog steeds …60 – 80%...
Groninger Mammasymposium 2014
Risicogetallen zonder aangetoonde
mutatie: ‘erfelijkheid niet uitgesloten’
obv. familiaire belasting: mammaca., ovariumca.,
bilateraliteit, diagnoseleeftijd, …
CLTR < 20 % :
geruststellen, BOB vanaf 50 jr
CLTR 20 - 30 % : jaarlijks mammografie 40-50 jr, waarna BOB
CLTR 30 - 40 % : jaarlijks mammografie en lich. onderz. 35-60 jr, waarna BOB
CLTR > 40 % :
jaarlijks MRI en lich. onderz. vanaf 25 jaar tot 60
jaarlijks mammografie vanaf 30 jaar tot 60
waarna BOB (?)
Groninger Mammasymposium 2014
Overzicht
• Nog even de verwijscriteria
• Risicogetallen na DNA-diagnostiek
– met aangetoonde mutatie
– zonder aangetoonde mutatie
• DNA diagnostiek
– huidige diagnostiek en opbrengst
– nieuwe ontwikkelingen
• Perspectieven
Groninger Mammasymposium 2014
Opbrengst DNA-diagnostiek
• BRCA1/2: mutatie in 7-9% volgens huidige verwijscriteria
• PTEN, STK11, TP53: zeer zeldzaam
• Zodra een mutatie is aangetoond:
voor familieleden kansen van 50%; 25%; 12,5%; …
Groninger Mammasymposium 2014
Nieuwe ontwikkelingen
CHEK2*1000delC diagnostiek
•
toevoegen aan BRCA1/2 test index casus
•
(sterk) verhoogd risico op contralateraal mammaca.
in belaste families: CLTR ca. 35%
•
‘autosomaal recessief’: risico modificatie voor
CHEK2 dragerschap in belaste families:
CLTR tot 35-50%, (voor zussen hoger dan voor moeders)
•
opbrengst / getallen landelijk monitoren in Hebon
verband
Groninger Mammasymposium 2014
Nieuwe ontwikkelingen
UMCG oncopanel pilot-studie
•
DNA diagnostiek 72 aan erfelijke kanker gerelateerde
genen in één run
•
in BRCA1/2 negative maar sterk verdachte families
•
eerste resultaten over enkele maanden
•
welk % families zal worden opgelost?
bijvangst? nieuwe genetische verbanden?
Groninger Mammasymposium 2014
Overzicht
• Nog even de verwijscriteria
• Risicogetallen na DNA-diagnostiek
– met aangetoonde mutatie
– zonder aangetoonde mutatie
• DNA diagnostiek
– huidige diagnostiek en opbrengst
– nieuwe ontwikkelingen
• Perspectieven
Groninger Mammasymposium 2014
Science, maart 2014
Groninger Mammasymposium 2014
Het wordt alleen maar ingewikkelder
Groninger Mammasymposium 2014
Personalized cancer risk estimation
• Pathogene mutatie in ‘major gene(s)’ ?
• Mildere mutatie in ‘major gene(s)’ ?
• Risicoverhogende modifiers ?
• Risicoverlagende modifiers ?
• Familiaire belasting ?
• Andere epidemiologische risico modifiers?
• Lifestyle ? Chemopreventie ?
• Preventieve ingrepen ?
En dat allemaal in één algoritme!
Groninger Mammasymposium 2014
Dank voor uw aandacht!
Zie ook www.hebon.nl
http://www.oncoline.nl/index.php?pagina=/richtlijn/pagina.php
http://www.vkgn.org/images/Vakinformatie/Richtlijnen_en_protocollen/StOET_VK
GN_richtlijn_erfelijke_tumoren.pdf
Groninger Mammasymposium 2014