FSR FNWI 2013-2014 Gendermiddag 02-05-2014 Donderdag 17 april werd door de Facultaire Studentenraad (FSR) een middag georganiseerd waarin de positie van vrouwen die een carrière ambiëren in de wetenschap kritisch werd bekeken. Voornamelijk masterstudenten, vrouwelijk en mannelijk, namen deze middag deel aan de discussie. De middag werd geopend door de voorzitter van de FSR, Bianca de Pooter, die een kort overzicht gaf van het huidige aantal vrouwen dat een PhD, UD, UHD of hoogleraar functie vervult binnen de FWNI. Waar in de PhD functies het aantal vrouwen en mannen nog redelijk gelijk opgaat, namelijk een ratio van 40:60, is het percentage mannen die de UD, UHD of hoogleraar functies vervullen een stuk groter. Nicole van Dam, hoogleraar in ecogenomics, nam vervolgens het woord. Daaropvolgend vertelde Dr. Marijke Haverkorn over haar ervaringen in de sterrenkunde. Na afloop was er nog ruimte voor stellingen en discussie. In onderstaand verslag zal eerst kort een samenvatting gegeven worden van de presentaties van Prof. Nicole van Dam en Dr. Marijke Haverkorn. Vervolgens wordt er een overzichtelijke samenvatting getoond van de discussie en aan het eind van het verslag zijn concreet een aantal aanbevelingen opgesteld. Presentatie Prof. Nicole van Dam Van Dam opende de middag met vijf adviezen die haar hebben geholpen gedurende haar carrière. Het eerste advies luidde ‘weet wat je wil’. Zodra je een doel hebt, zorg dat je je op dat pad gaat begeven. ‘Praat hier vervolgens over met je omgeving’. Zorg dat zij zich bewust zijn van de weg die je wil kiezen, zodat zij jou daarin kunnen ondersteunen. Niet alleen je privé omgeving kan je helpen, ook je stagebegeleiders of promotors kunnen nieuwe deuren voor jou openen. ‘Ben verder niet bang om te kiezen voor onconventionele oplossingen’. Het is bijvoorbeeld niet altijd vanzelfsprekend dat de moeder thuis is om voor de kinderen te zorgen. Ook vaders kunnen verlof opnemen van hun werk en deze taak (deels) op zich nemen. Een vierde punt was ‘wees onbevreesd’. Wees niet te bang voor de mening van anderen over jou. Tot slot nog de aanmoediging ‘maak je eigen keuzes’. Na de presentatie is nog gesproken hoe promoveren goed te combineren is met een gezin. “Word je niet minder snel aangenomen als je zwanger bent?” Nee, antwoordde Nicole van Dam hierop, ze heeft zelf meegemaakt dat dit niet het geval is. Ook bestaat er het beeld dat je als moeder thuis moet zijn en bij je kinderen moet zijn. Vrouwen die promoveren hebben minder tijd voor hun gezin en dit geeft hen het beeld dat ze geen goede moeder zouden zijn. Dit hoeft echter helemaal niet waar te zijn en het zou meer geaccepteerd moeten worden om als vrouw te werken terwijl je thuis kinderen hebt. Presentatie dr. Marijke Haverkorn Ook dr. Marijke Haverkorn gaf een positieve draai aan het verhaal door adviezen te geven voor een succesvolle carrière in de wetenschap. Zij stelde dat vrouwen in de wetenschap in vergelijking met mannen in de bèta/techniek sector in het algemeen: - Meer behoefte hebben aan mentoren Facultaire Studentenraad FNWI 2013-2014 Heyendaalseweg 135, 6525 AJ NIJMEGEN [email protected] FSR FNWI 2013-2014 - Minder zelfvertrouwen hebben - Meer weerstand ondervinden van de (Westerse) samenleving Al deze punten kunnen aldus Haverkorn aangepakt worden en zouden leiden tot een toename van het aantal vrouwen in wetenschappelijke functies. Zo kunnen masterstudenten zelf op zoek naar een mentor door de stagebegeleider aan te spreken, je netwerk te gebruiken en bijvoorbeeld een promovendus eens voor informeel advies te vragen. Verder is het goed om waarde te hechten aan het kundige oordeel van mensen om je heen en stil te staan bij dingen die je goed gedaan hebt. Om het derde punt te veranderen is er binnen de westerse samenleving, en in het bijzonder in Nederland, een switch nodig. Als samenleving hechten wij in vergelijking met andere landen wereldwijd veel waarde aan de traditionele samenleving. Hierna wordt door de zaal opgemerkt dat doordat vrouwen minder zelfvertrouwen hebben, ze minder snel vragen stellen en dat vrouwen minder snel over grenzen heen gaan dan mannen. Discussie Gedurende de discussie werden er zeven stellingen gepresenteerd en bediscussieerd. 1. Ik voel me niet aangetrokken tot de academische wereld vanwege de mannencultuur die hier heerst. De meeste aanwezigen waren het hier niet mee eens. In het bedrijfsleven is ook het merendeel man, de academische wereld zelf is enger dan de mannencultuur. 2. Promoveren is niet goed te combineren met een gezin. Het aantal eens en het aantal oneens gingen hier gelijk op. Aldus Marijke Haverkorn moet je je niet meten met promovendi die 80 uur per week werken. Als je een gezin hebt kun je niet zoveel tijd bezig zijn met je werk. Het is wel lastig om naar het buitenland te gaan als je een gezin hebt, maar hier kun je samen beslissingen over nemen. Bovendien blijven steeds meer postdocs in Nederland om relatieredenen. Daarnaast zijn er veel voorzieningen in de academische wereld om een gezin te krijgen, zo kun je bijvoorbeeld parttime gaan werken. Later in de wetenschap, dus na je promotie, krijg je meer verantwoordelijkheden dus zal het lastiger zijn om een gezin te starten. Wel zien een aantal studenten op tegen de postdoc periode. Gezien er vaak voor een a twee jaar een contract wordt gegeven, betekent dit veel migreren. Het kan lang duren voor je een stabiel leven krijgt en hier zien studenten tegenop. 3. Ik wil de academische wereld niet in omdat ik graag parttime wil werken. Hier waren veel mensen het mee eens. Je hebt wel ouderschapsverlof, dat kun je uitsmeren zodat je parttime werkt. Dit is echter niet permanent. Je kunt ook ontslag nemen van 1 dag, als je al een aanstelling hebt. Vier dagen per week werken is vaak geen probleem, minder wel, omdat de roostermakers dan in de knoop komen met colleges plannen en dergelijken. De voorzitter van de FSR, Bianca de Pooter, stelt voor om dit meer te promoten, het is niet duidelijk bij studenten dat parttime werken in de academische wereld mogelijk is. 4. Ik vind mannen betere wetenschappers dan vrouwen. Facultaire Studentenraad FNWI 2013-2014 Heyendaalseweg 135, 6525 AJ NIJMEGEN [email protected] FSR FNWI 2013-2014 De zaal is het hier grotendeels mee eens. Mannen hebben meer lef, dus lijken ze beter, maar mannelijke studenten overschatten zichzelf vaak, dus het rendement van vrouwen is beter. In cijfers zijn mannen vaak toch beter, maar dit is niet het enige belangrijke. Ook ambitie, doorzettingsvermogen en dergelijken zijn erg belangrijk. Stan Gielen, de decaan van het FNWI, zegt dat veel wetenschappers bij ons een hoog IQ maar een laag EQ hebben. 5. Promoveren is voor mij te specialistisch, ik wil liever werken aan interdisciplinaire onderwerpen. Veel mensen zijn het hier mee eens, maar misschien is dit geen goede reden om niet te promoveren. Nicole van Dam zegt dat tegenwoordig veel meer aandacht naar andere taken gaat binnen je promotie, dus promoveren is nu minder specialistisch in de zin van alleen maar goed onderzoek doen. Dit moet beter gecommuniceerd worden, veel studenten weten niet precies genoeg wat promoveren inhoudt. In de masterfase is het hiervoor al te laat, in de bachelor fase zijn studenten al bezig met wat ze later willen gaan doen. Dit zou bijvoorbeeld wel kunnen worden aangestipt bij loopbaanbegeleiding in de bachelor. Verder zijn een paar studenten van mening dat het wetenschappelijk onderzoek vaak ver van de maatschappij staat. 6. Ik heb veel bevestiging van bovenaf nodig. Hier zijn ongeveer evenveel mensen het eens als oneens. Dit moet niet nodig zijn, als je wacht op bevestiging, kun je vaak lang wachten. Misschien is een beter mentortraject nodig en moet stagebegeleiders bewust worden gemaakt dat bevestiging nodig is. Tijdens je studie krijg je wel meer bevestiging dan in het bedrijfsleven of wetenschappelijk onderzoek in de vorm van cijfers. 7. Ik heb behoefte aan een vrouwennetwerk. De meeste aanwezigen hebben hier geen behoefte aan, maar lijkt het wel handig. Bij een vrouwennetwerk moet er wel aan worden gedacht dat je niet op deze manier juist weer een scheiding maakt tussen mannen en vrouwen. Adviezen - Geef heldere en duidelijke voorlichting aan studenten wat promoveren nu eigenlijk is en doe dit al in de bachelor, zodat er gekozen kan worden voor een geschikte variant (educatie/communicatie/management/onderzoek). Er wordt vaak aangenomen dat iedereen na een WO bachelor/master weet wat onderzoek inhoudt, maar dit blijkt vaak een beeld te zijn dat niet overeenkomt met de werkelijkheid. - Leg uit wat de mogelijkheden zijn na een promotietraject. Veel studenten zien op tegen de postdoc periode. Laat zien dat een internationale postdoc inderdaad een pre is, maar dat buitenland ervaring niet ver weg hoeft te zijn (Duitsland biedt bijvoorbeeld veel mogelijkheden!). - Beter kenbaar maken dat er ‘parttime’ mogelijkheden zijn en dat de universiteit bij uitstek een omgeving is waar flexibel gewerkt kan worden. - Cultuurverschillen kenbaar maken, een onconventionele oplossing is mogelijk. Vooral in Nederland wordt er nog vaak uit gegaan van de klassieke man-vrouw rolverdeling. Facultaire Studentenraad FNWI 2013-2014 Heyendaalseweg 135, 6525 AJ NIJMEGEN [email protected] FSR FNWI 2013-2014 - Promoveren is niet zo specialistisch als vaak wordt gedacht, steeds meer interdisciplinair onderzoek en daarnaast ruimte voor ontwikkelen van bijvoorbeeld onderwijsvaardigheden. - Er moet mogelijkheid zijn tot een goed mentortraject, waar mannen net zo goed gebruik van kunnen maken, maar waar vrouwen mogelijk meer behoefte aan hebben. Facultaire Studentenraad FNWI 2013-2014 Heyendaalseweg 135, 6525 AJ NIJMEGEN [email protected]