Amsterdam 27 juni 2014 dr.Frits Groenevelt J.J.Viottastraat 2 1071 JR Amsterdam [email protected] tel: +31 6 22721862 De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Mevrouw drs. Edith Schippers Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag Geachte Mevr. Schippers, De Protonentherapie in Nederland zit al veel te lang in een impasse en dreigt haar prioriteit te verliezen. Gaarne uw aandacht voor het volgende: De protonentherapie (PT) is een bestraling door protonen, die krachtiger, preciezer en effectiever is, met minder complicaties aan het omliggende weefsel, dan de huidige bestraling. Het idee achter de PT is geweldig (prof.Rasch, AMC) en er is geen veiliger en betere bestralingstechniek dan PT (prof. Verhey, AvL/NKI). Bemoedigend en hoopvol voor kankerpatiënten, die baat hebben bij bestralingen, in het bijzonder kinderen. Beschamend voor deze patiënten omdat er nog steeds geen PT in Nederland operationeel is. De PT verkeert in een impasse, daar wordt al meer dan tien jaar over gesteggeld, maar zonder succes. De kern van het probleem ligt in de voortdurende discussies over de resultaten, de doelmatigheid en meerwaarde van de PT en de hoge investeringskosten. De discussie blijft haperen omdat deskundigen en betrokkenen het onderling fundamenteel met elkaar oneens blijken te zijn. VWS heeft, na langdurige overwegingen, aan vier instanties, Delft, Amsterdam, Maastricht en Groningen een vergunning voor een PT-centrum toegezegd. Deze bevoorrechte UMC's en het AvL/NKI zijn met de zorgverzekeraars in discussie over het aantal PTcentra. Variërend van nul tot vier. De zorgverzekeraars, die waken over de doelmatigheid en de betaalbaarheid in de zorg, kopen, volgens de financiële spelregels, de PT in. Alvorens zij inkopen, eisen zij van de medisch deskundigen, de oncologen, klinische en wetenschappelijke garanties over de meerwaarde en kosten-effectiviteit van de PT. De zorgverzekeraars wachten op duidelijke en eensluidende adviezen van de medici, voor zij besluiten verdere stappen over het aantal PT-centra als over de behandelingstarieven te ondernemen. Dit om financiële risico's te kunnen inschatten en zo mogelijk te vermijden in het kader van de kostenbesparingen in de zorg. Zonder zekerheid geen zorgcontractering. Tot nu toe hebben de oncologische beroepsgroepen de zorgverzekeraars niet weten te overtuigen. Ondanks dat de PT veelbelovend is en de resultaten kloppen met de theorie, ontbreken harde bewijzen voor of tegen deze behandeling. De radiotherapeuten en oncologen blijven van mening verschillen en spreken elkaar regelmatig over het nut en de noodzaak van de PT tegen. Kortom er zijn believers en non-believers in de PT's, waardoor het eeuwige 'welles -nietes' probleem blijft voortbestaan. Ook de gunstige prognoses en positieve verwachtingen van VWS staan onder druk van onzekerheden over de meerwaarde en kosteneffectiviteit van de PT. Zolang het effect van de PT grotendeels onbewezen is, zullen de zorgverzekeraars, maar ook de banken, investeerders en andere stakeholders zeer behoudend blijven. Voor een effectieve introductie van de PT in Nederland spelen de ziekenhuisbesturen een cruciale rol. Voor een investering van deze grootte, ca. 350 M euro, ligt een landelijk overleg en een vorm van saamhorigheid voor de hand. Helaas, de raden van bestuur kiezen hun eigen pad, met alle gevolgen van dien. Zo zijn er de laatste jaren, bij de vier instanties die nu een PT-vergunning hebben, samenwerkingsovereenkomsten gesneuveld, samenwerking tussen ziekenhuizen geweigerd en fusiegesprekken afgebroken. Er heerst een 'ieder voor zich' mentaliteit van kleine koninkrijkjes, gevoed door een cultuur van eigenbelang, argwaan, zelfingenomenheid, concurrentie en ambitie. Hierdoor zijn tegenstellingen en scheidslijnen ontstaan, die vertragingen in de hand werken en een polarisatie aanwakkeren. In de media en vakbladen is het Zwarte Pieten tussen de zorgverleners en de zorgverzekeraars al begonnen, zonder, evenwel, de hand in eigen boezem te willen steken. Mevr. Schippers, de vier vergunninghouders pitchen, ieder voor zich, om hun protonen project binnen te halen. Begrijpelijk, maar daar is het patiëntenbelang niet mee gediend. Om tot een oplossing en een goed plan te komen, moeten de vier vergunninghouders zich inspannen om gezamenlijk één pitch te maken over de strategie van de introductie van de PT in Nederland. Structureel overleg is daarbij absoluut noodzakelijk. Voor een mondeling toelichting, advies en hulp ben ik ter uwer beschikking. U groetend, F.Groenevelt, voorzitter CCI Kopie: open brief CCI is een stichting, die zich geheel belangeloos bezig houdt met innovaties in de oncologie, in het bijzonder met de introductie van protonencentra in Nederland. (zie: www.cci-foundation.com) Beechavenue 178 La Carré B 1119 PS Schiphol-Rijk The Netherlands +31 (0)6 2220 5653 [email protected] www.cci-foundation.com Ter uwer informatie de literatuurlijst van dr.F.Groenevelt aangaande de PT. *Stand van zaken: patiënten en protonen, F.Groenevelt, Ned Tijdschr Oncol 2012;9:241-2 *Wordt de protonentherapie de 'Fyra van de zorg' of de 'JSF van de zorg ?, F.Groenevelt, Ned Tijdschr Oncol 2013;10:303-4 *Protonen Therapie: geladen deeltjes sparen gezond weefsel F.Groenevelt, M.Dorhout Mees Diagnose Zorginnovatie/ Over technologie en ondernemerschap Philip J.Idenburg. Michel van Schaik, 2013 (geaccepteerd in 2013, verschijnt in tweede druk 2014) *Protonentherapie laat op zich wachten (reactie) F.Groenevelt, Medisch Contact, juni 2014