1 Wettelijk historisch perspectief Contact De laatste decennia zijn binnen de Europese en Nederlandse wetgeving grote veranderingen doorgevoerd met betrekking tot de gezondheidszorg. Nieuwe uitgangspunten zouden meer marktwerking in de zorg mogelijk maken. Alles met als doel de cliënt meer keuzevrijheid te geven en zorg op maat te bieden. Dit betekende een omslag in de zorgsector die van een aanbodgestuurde markt naar een vraaggestuurde markt zou moeten bewegen. In dit verband deed ook een nieuw zorgstelsel haar intrede. De belangrijkste ontwikkelingen op een rij: WUG (1865) In 1865 kwam van de hand van Thorbecke de Wet op de uitoefening van de geneeskunst (WUG), die kortgezegd een verbod inhield op onbevoegde uitoefening van geneeskunde. Alle niet-artsen functioneerden onder deze wet in de zorg volgens de 'verlengde arm constructie', waarbij handelingen door niet-artsen werden gezien als uitgevoerd door de 'verlengde arm' van de arts. Wet op de paramedische beroepen (1963) De Wet op de paramedische beroepen (1963) betekende een legalisering van een aantal paramedische beroepen. De ‘verlengde arm constructie’ werd hiermee losgelaten voor een beperkt aantal beroepen. Deze wet is in 1997 afgeschaft, na volledige invoering van de Wet BIG. Wet BIG (1993) De individuele gezondheidszorg is vanaf 1993 geregeld in de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). Het doel van de Wet BIG is onder andere een borging van verantwoorde zorg. Slechts voor een beperkt deel is verantwoorde zorg (art. 40) bij wet geregeld; dit geldt de voorbehouden handelingen in hoofdstuk IV van de Wet BIG. Daarnaast gelden de opleidings eisen bij algemene maatregel van bestuur (AMvB). Zowel voor de beroepen uit artikel 3 (beroepstitelbescherming) als voor de beroepen uit art. 34 (opleidingstitelbescherming) is de bepaling in artikel 40 ontworpen. Echter, deze bepaling is niet nader uitgewerkt in zichtbare (meetbare) kwaliteit. De minister vraagt van veldpartijen dat zij zelf voortvarend invulling geven aan de invulling van verantwoorde zorg in dit artikel. Hier zien wij een terugtredende overheid. 1 »royalcollege.ca (CanMEDS) »igz.nl (Publicaties ‘Staat van de Gezondheidszorg’) »rie.nl (risico-inventarisatie en –evaluatie) »kigz.nl/beroepsorganisaties 1 Contact Kwaliteitswet zorginstellingen (1996) De Kwaliteitswet zorginstellingen (1996) verplicht zorginstellingen in Nederland om verantwoorde zorg te bieden en de kwaliteit van de zorg systematisch te bewaken, beheersen en verbeteren. De wetgever stelt eisen waaraan de zorginstelling moet voldoen. Het is aan de zorginstelling overgelaten aan deze eisen invulling te geven. De wetgever richt zich in deze wet tot de zorgaanbieder en stelt dat de zorg transparant moet zijn voor alle betrokkenen. Hierbij dient de zorginstelling de resultaten van overleg tussen zorgaanbieder, zorgverzekeraar en de patiënt te betrekken. Buiten de transparantie-eis moet de instelling voldoen aan de volgende kwaliteitseisen: » » » » » Het bieden van verantwoorde zorg: de zorgaanbieder moet doeltreffende, doelmatige en vraaggerichte zorg bieden; De instelling voorziet in kwalitatief en kwantitatief voldoende personeel en materieel; Bewuste beleidsvoering op kwaliteit; De instelling moet beschikken over een kwaliteitssysteem met daarin beschreven kwaliteitsindicatoren; De instelling draagt zorg voor een jaarverslag, waarbij de instelling verantwoording aflegt over het gevoerde kwaliteitsbeleid en de kwaliteit van de verleende zorg. Zorgverzekeringswet (2006) De Zorgverzekeringswet verplicht iedereen vanaf 18 jaar en ouder die in Nederland woont of werkt een basiszorgverzekering af te sluiten. De zorgverzekeraar is niet zelf bevoegd om het zorgpakket samen te stellen; de minister van Volksgezondheid stelt in principe de inhoud van het basispakket samen. Het College van Zorgverzekeringen (CvZ) geeft hierover advies. Op grond van deze wet hebben zorgverzekeraars zorgplicht. Dat betekent dat een verzekeraar ervoor moet zorgen dat zijn verzekerden zorg of een vergoeding van zorg krijgen als zij daar recht op hebben. Omdat de meeste mensen een naturapolis hebben, betekent dit dat verzekeraars voldoende zorg moeten inkopen voor hun verzekerden. Omdat een basiszorgverzekering verplicht is in Nederland, is het voor zorgverzekeraars verplicht iedere consument te accepteren bij inschrijving. Ook mogen ze geen hogere premie vragen aan mensen die meer kosten maken, zoals chronisch zieken of ouderen. De overheid compenseert het risico dat zorgverzekeraars hierdoor lopen (risicoverevening). De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil het systeem van risicoverevening aanpassen, zodat zorgverzekeraars meer financieel risico gaan lopen. Zorgverzekeraars krijgen dan meer belang bij een doelmatigere inkoop van zorg. In verband met de zorgplicht van zorgverzekeraars heeft de Nederlandse Zorgautoriteit een toezichtkader opgesteld. »royalcollege.ca (CanMEDS) »igz.nl (Publicaties ‘Staat van de Gezondheidszorg’) »rie.nl (risico-inventarisatie en –evaluatie) »kigz.nl/beroepsorganisaties 2