OV heeft de toekomst Vernieuwde website 1 juli live! i

katern
OV heeft de toekomst
Tegen de tijdgeest van individualisering in, zijn er steeds meer signalen dat openbaar en collectief vervoer
de toekomst heeft. Een toenemend deel van de bevolking woont in de stedelijke gebieden, waar OV
goed werkt. Autonoom rijden en platoonrijden – een nieuwe vorm van OV – zijn inmiddels mogelijk,
maar de snelheid van invoering wordt bepaald door wetgeving en acceptatie.
Vanuit financieel en milieutechnisch oogpunt is beter benutten van infrastructuur en voertuigen noodzaak geworden. Een toenemend gebruik van P+R’s en carpoolplaatsen is merkbaar. En als niet iedereen
elkaar napraat, moet je wel geloven dat we straks ‘gebruik’ belangrijker vinden dan ‘bezit’. Een heel
kleine verschuiving lijkt al zichtbaar in de grote steden. De enige sector waar de signalen niet vandaan
komen is de OV-sector. Of het moet het succes van de OV-chipkaart en OV-reisplanners zijn die het OVreizen van veel ‘gedoe’ ontdoen. Vreemd is dat natuurlijk niet. De Google-taxi komt immers ook noch uit
de uit de autosector, noch uit de taxibranche. Voor het OV van de toekomst is een integrale businesscase
nodig. Maar wie maakt die?
p.s. Inspelend op de voortgang van het jaarthema Integrale Mobiliteit ga ik graag in de breedte van het
onderwerp met u in gesprek om tot nieuwe inzichten te komen. Lees meer op www.verkeerinbeeld.nl
onder zoekwoord Joep Dickhaut integrale mobiliteit.
Joep Dickhaut
Directeur Movinnio
Scenarioplanning voor objectieve
mobiliteitsvisie
Integraal kijken naar mobiliteit en de toekomst
open proces. Een kernteam trekt dit proces, be-
ervan leidt tot een veelheid aan inzichten en
staande uit Robert-Jan Roos, Rik Jonker en Johan
meningen. Allemaal interessant, maar deels ook
Diepens, die dit op persoonlijke titel doen. Verder
subjectief, divers of zelfs verwarrend. Toekomst-
wordt er een klankbordgroep gevormd van
onderzoek is een manier om een objectiever
mensen die ervaring hebben met toekomstonder-
beeld te schetsen, bijvoorbeeld in de vorm van
zoek en/of op een mobiliteitsgebied. Een bijdrage
scenarioplanning, gecombineerd met roadmap-
leveren aan de klankbordgroep? Stuur dan een
ping en backcasting. Dit is wat Movinnio de
mail naar Joep Dickhaut: [email protected].
tweede helft van dit jaar gaat uitvoeren, in een
i
Vernieuwde website 1 juli live!
Kijk voor de Agenda en
het laatste nieuws op
Op 1 juli gaat de vernieuwde Movinnio website live. Lid worden kan vanaf nu! U kunt kiezen uit een
www.movinnio.nl.
Basis-, Standaard- of Premiumlidmaatschap. Meer informatie vindt u www.movinnio.eu, aanmelden kan
via [email protected].
40
verkeer
in beeld
katern
Toekomstvast investeren met
integrale visie op mobiliteit
Van kaders schetsen
naar concrete stappen, toekomstvast en
integraal
Toekomstvast investeren vraagt om een integrale visie op mobiliteit, luidde het
credo tijdens de Movinnio bijeenkomst ‘Mobiliteit en de veranderende reismoge-
Ziet ons vervoer en de stedelijke
inrichting er in 2040 zo uit?
lijkheden’, 4 juni in Aristo Utrecht. Er worden tal van deelprojecten uitgevoerd
ter verbetering van mobiliteit en bereikbaarheid, bijvoorbeeld op het gebied van
P+R, achterblijvende ketenmobiliteit en betaald parkeren in binnensteden, maar
hoe toekomstvast zijn ze? We kunnen de toekomst niet voorspellen, maar feit is
dat de functionele verschuivingen in centrumgebieden, de veranderende reismogelijkheden en technologische ontwikkelingen om actie vragen.
oekomstvast investeren vraagt om een
T
Jarenlang waren we gewend aan relatief stabiele
integrale visie op mobiliteit, luidde het credo
mobiliteitsontwikkelingen, maar de verschui-
tijdens de Movinnio bijeenkomst ‘Mobiliteit en de
ving van aanbod- naar vraagafhankelijkheid
veranderende reismogelijkheden’, 4 juni in Aristo
vraagt om een integrale visie op mobiliteit: het
Utrecht. Er worden tal van deelprojecten uitge-
jaarthema van Movinnio in 2014. De verwachte
voerd ter verbetering van mobiliteit en bereik-
veranderingen hebben gigantische gevolgen voor
baarheid, bijvoorbeeld op het gebied van P+R,
de wijze waarop overheden met mobiliteit in
achterblijvende ketenmobiliteit en betaald parke-
binnensteden omgaan. Het jaarthema heeft als
ren in binnensteden, maar hoe toekomstvast zijn
doel bewustwording van de lopende processen
ze? We kunnen de toekomst niet voorspellen,
en veranderingen in mobiliteit te bewerkstel-
maar feit is dat de functionele verschuivingen in
ligen, maar ook om de innovatiebehoefte helder
centrumgebieden, de veranderende reismoge-
te krijgen en daarmee innovatiekansen aan te
lijkheden en technologische ontwikkelingen om
grijpen. Movinnio wil samen met u richting geven
actie vragen.
aan een structurele transitie.
#03 - juni 2014
[tekst] AGNES JOOSTEMA
“We staan voor een
schaalsprong in
vervoersystemen”
41
katern
Dat de zelfrijdende auto er komt is
evident, maar in hoeverre moeten we
meegaan en anticiperen op
deze ontwikkeling?
Systeemsprong in vervoer
Vervoer naar wens
Marie-Pauline van Voorst tot Voorst van de
Marie-Pauline: “Een mogelijk toekomstbeeld is
Stichting Toekomstbeeld der Techniek schetste
dat we straks niet meer over een eigen ver-
aan de hand van een aantal tot de verbeelding
voersmiddel beschikken. In de toekomst biedt
sprekende toekomstscenario’s het vervoer in
de markt een vloot aan middelen en jij kunt
2040. Voor de toekomstverkenning Superintel-
eruit pikken wat je nodig hebt. Dat heeft een
ligent Vervoer heeft de stichting samen met meer
behoorlijke invloed op traditionele vervoersaan-
dan honderd betrokkenen uit het bedrijfsleven,
bieders; denk aan Google als lifestyle aanbieder.
overheid en kennisinstellingen de aanstaande
Dat betekent ook dat er veel minder parkeerbe-
wijzigingen in ons vervoersysteem en de moge-
hoefte direct voor de deur is. En de technologie is
lijke gevolgen daarvan onderzocht. Dit resul-
veel dichterbij dan mensen zich realiseren, denk
teerde in de publicatie ‘Het vervoer van morgen
aan DAVI en initiatieven als SnappCar.” Waarom
begint vandaag’. In haar presentatie lichtte ze
is dit interessant als we kijken naar het vervoer
er een aantal relevante scenario’s uit: vervoer
van morgen? De ontwikkelingen hebben direct
naar wens, niet vervoer en vervoer in schaarste.
invloed op de maatschappij. Zo worden rijbe-
“De eerste zelfsturende auto’s rijden al en de
wijzen overbodig en zal autoschade afnemen.
virtuele mogelijkheden zoals Skype en social
Het gebruik van de openbare ruimte verandert
media stellen ons in staat makkelijk in contact te
ook, wat tot herbestemming kan leiden. Vervoer
blijven met de mensen om ons heen, waar ook
naar wens brengt echter ook een belangrijke
ter wereld”, schetst Marie-Pauline. “Hoe werkt
uitdaging met zich mee: de acceptatie van de
dat door in de manier waarop we ons over 30
autonome auto. En wie is aansprakelijk: de dien-
jaar verplaatsen?” Deze vraag stond centraal in
staanbieder, fabrikant of gebruiker? ICT safety en
het onderzoek. Hieraan ligt een aantal trends en
security en ICT infrastructuur zijn ook belangrijke
ontwikkelingen ten grondslag. Ontwikkelingen
opgaves.
als verstedelijking, de toenemende focus op de
42
individuele reiziger en de veranderende reismoge-
Niet vervoer
lijkheden hebben invloed op ons vervoersysteem.
Een tweede toekomstscenario is ‘niet vervoer’:
Maar ook de technologische ontwikkelingen
de virtuele mogelijkheden bieden straks een vol-
moeten we niet onderschatten. Samen met de
waardig alternatief voor fysieke verplaatsingen.
belanghebbende partijen heeft de stichting een
Reistijd wordt steeds meer productieve tijd en je
aantal ontwikkelingen eruit gelicht om te kijken
bent niet meer plaats afhankelijk. Voorbeelden
tot wat voor vervoersconcepten dit kan leiden.
als online colleges op Harvard, een live dialoog
verkeer
in beeld
katern
met een hologram tijdens een presentatie en
zintuigsensaties in de gamingsector laten zien
wat er al mogelijk is. Maar ook in deze ontwikkelingen speelt acceptatie een belangrijke rol; dit
zal persoonsafhankelijk zijn.
Vervoer in schaarste
In de toekomst zal er schaarste zijn, zoals in
brandstof of grondstoffen. Dat heeft een prijs.
Reizigers zijn zich bewust van de externe effecten
van een verplaatsing en de externe kosten worden meegenomen in de prijs van verplaatsing.
Denk aan ‘Road pricing Singapore’: je betaalt per
type voertuig een bepaald bedrag om de weg
op te mogen. In Nederland zijn de inrichting van
milieuzones en venstertijden in binnensteden
goede voorbeelden, maar ook energie labels
van voertuigen. Er is echter nog geen eenduidig
je de juiste afweging hebt gemaakt in het wel of
toekomstbeeld over schaarste te schetsen.
niet investeren in nieuwe parkeervoorzieningen?
De groeiende virtuele mogelijkheden
zijn steeds beter alternatief voor
virtuele verplaatsingen
Moeten we bomen blijven kappen voor extra
Oproep voor pilots
parkeerplekken als straks de autonome auto
Na het schetsen van de toekomstscenario’s doet
ons straatbeeld domineert en ons van A naar
Marie-Pauline een beroep op de aanwezigen in
B brengt? Een deelnemer in de zaal merkt op:
de zaal: “Om te prikkelen met suggesties voor
“Ik heb het idee dat we wel degelijk achter de
pilots denk ik aan een autonome taxidienst, een
feiten aanlopen. Vijf jaar geleden stond bijvoor-
i
‘virtuotheek’ waar mensen kunnen ervaren wat
beeld de privacy nog hoog op de agenda, maar
Download de presentaties op
de nieuwste virtuele verplaatsingsmogelijkheden
inmiddels geeft de jeugd veel informatie zonder
www.verkeerinbeeld.nl
zijn of een integrale verplaatsingsplanner. Het
nadenken weg.” Een ander reageert: “Dat is
onderzoek was enerzijds bedoeld om te inspi-
zeker een belangrijke discussie. De implementatie
reren en een bredere blik te bieden. Anderzijds
van de autonome auto gaat al op zo’n gewiekste
kunnen we stellen dat het individu meer dan
manier; auto’s worden langzaam maar zeker
ooit centraal staat in het vervoersysteem. De
uitgerust met steeds slimmere technologie. En
techniek biedt daar de mogelijkheden voor, maar
de gevestigde orde in Berlijn uitte weerstand op
i
de wisselwerking tussen samenleving en vervoer
de implementatie van een autonome taxidienst,
Kijk voor de meest actuele
verdient meer aandacht. Pilots kunnen hierin een
terwijl de vraag juist moet zijn wat je als overheid
informatie op
waardevolle aanvulling zijn.”
moet doen om dergelijke initiatieven te adopte-
www.movinniocongres.nl
ren.”
Hoe anticiperen we op de toekomst?
De belangrijkste vraag die tijdens de aansluitende
discussie bij de deelnemers rees is hoe we moeten anticiperen op de toekomst. Wat moeten we
nu al doen om klaar te zijn voor morgen? Hoe
CONCRETE STAPPEN ZETTEN
TIJDENS MOVINNIO CONGRES
11 SEPTEMBER
kan je verschillende fases onderscheiden en wat
In het Movinnio Congres op 11 september wordt verder geborduurd op de vragen die
doe je als overheid? Er komt hoe dan ook een
open bleven tijdens de themabijeenkomst. De functionele veranderingen van centrum-
overgangsfase. Een deelnemer merkt op: “We
gebieden en de veranderende reismogelijkheden en –behoefte vragen om een integrale
moeten vooral niet de ontwikkelingen tegen-
mobiliteitsvisie van gemeenten, maar ook om concrete, praktische invulling ervan. Aan
houden en zo weinig mogelijk achter de feiten
de hand van tastbare gemeentelijke cases vormen workshops de juiste ingrediënten voor
aanlopen.” Maar moet je als overheid meegaan
een concreet stappenplan, waar u in uw dagelijkse werk mee verder kunt. Van kaders
met de ontwikkelingen of moet je ze deels juist
schetsen naar concrete stappen. Toekomstvast en integraal.
tegenhouden? Wanneer weet je bijvoorbeeld of
#03 - juni 2014
43

Download Report