Evaluatierapport Netwerk duurzame mobiliteit

Evaluatierapport
Week van de Mobiliteit
Van 16 tot en met 22 september 2013
Een initiatief van Netwerk Duurzame Mobiliteit
en Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Hilde Crevits,
met de steun van de volgende partners:
Inhoud
1. Thema ....................................................................................................................... 3 2. Doelgroepen en doelstellingen .................................................................................. 4 3. Communicatie ........................................................................................................... 4 4. 5. 6. 2
3.1. Mediacampagne ................................................................................................. 4 3.2. Inzet eigen communicatiemiddelen ....................................................................... 5 3.1.1. Campagnewebsite ....................................................................................... 5 3.1.2. Sociale media.............................................................................................. 8 3.1.3. Nieuwsbrieven............................................................................................. 8 3.1.4. Drukwerken ................................................................................................ 8 3.1.5. Free Publicity en perscommunicatie ............................................................... 9 3.1.6. Overzichtstabel verspreiding overkoepelende communicatie............................. 10 Samenwerking ........................................................................................................ 11 4.1. Onderlinge Samenwerking .................................................................................. 11 4.2. Samenwerking met kabinet en overheid ............................................................... 11 4.3. Samenwerking met structurele partners en sponsors ............................................. 11 4.3.1. De Lijn ...................................................................................................... 11 4.3.2. NMBS ........................................................................................................ 12 Acties ...................................................................................................................... 13 5.1. Freezemob ....................................................................................................... 13 5.2. City Cycle Challenge .......................................................................................... 14 5.3. Car Free Day en V5N4 ....................................................................................... 15 5.4. Strapdag .......................................................................................................... 16 5.5. Autodelen: Deelfeest en Mini-autodeelsalons ........................................................ 17 5.6. Autovrije Zondag............................................................................................... 18 Conclusies ............................................................................................................... 19 Evaluatierapport Week van de Mobiliteit 2013- Netwerk Duurzame Mobiliteit
1. Thema
Het campagnethema van de 18de editie van de Week van de Mobiliteit was ‘Ruimte’, een logisch
thema voor deze najaarscampagne gezien heel wat acties zich afspelen in stedelijke kernen en aan
de schoolpoort. Plaatsen waar de schaarse ruimte bij momenten sterk voelbaar is. De
campagneorganisatoren pleiten voor duurzame mobiliteit en bewust autogebruik als oplossing voor
dit ruimteprobleem. De meeste acties konden het thema dan ook letterlijk vertalen. Autodelen leidt
tot een dalende behoefte aan parkeerplaatsen, Autovrije Zondag maakt letterlijk plaats voor
fietsers en voetgangers, de Strapdag legde de link met ‘Ruimte voor de toekomst’. Schoolkinderen
konden hun ideale schoolomgeving uittekenen. Car Free Day riep onder meer op om de
vrijgekomen parkeerplaatsen op bedrijventerreinen ‘anders’ in te vullen. City Cycle Challenge
zetten Kortrijk en Aalst aan om meer aandacht te hebben voor een doordacht fietsbeleid. Met het
inpalmen van pleinen in verschillende steden tijdens een freezemob werd het thema vooraf sterk
gevisualiseerd.
2. Doelgroepen en doelstellingen
De Week van de Mobiliteit zet blijvend in op een campagne waaraan iedereen kan meedoen.
Gemeenten, scholen, verenigingen, bedrijven, enthousiastelingen … vinden binnen het aanbod hun
gading. Elk jaar stijgt het aantal lokale acties en worden er meer deelnemers bereikt. Er waren dit
jaar meer organisaties die deelnamen aan Car Free Day, meer lokale besturen die deelnamen aan
Autovrije Zondag, meer scholen die zich inschreven voor de Strapdag en meer acties die particulier
autodelen promoten. De deelnamemogelijkheden aan City Cycle Challenge werden bewust beperkt
gehouden.
We zijn ervan overtuigd dat we door de veelheid van de participatieve acties net die doelstellingen
kunnen bereiken die we met de Week van de Mobiliteit voorop stellen, nl. draagvlak creëren bij de
bevolking zodat duurzame mobiliteit een hogere plaats krijgt beleidsagenda’s van onder andere
lokale besturen en kan uitmonden in het nemen van permanente maatregelen. De positieve mediaaandacht die de Week elk jaar weer geniet laat lokale besturen in ieder geval niet koud. Opvallend
was de deelname van een aantal nieuwe gemeentebesturen die zich tot nu toe onbetuigd lieten
tijdens de Week van de Mobiliteit (of terug zijn van weggeweest).
Hieronder zetten we de deelnamecijfers in tabelvorm. Verderop in dit evaluatierapport analyseren
we deze cijfers per actie. (noot: de cijfers zijn hoger dan deze geregistreerd op de website,
vandaar ook een hoger eindtotaal)
CAR FREE DAY AUTOVRIJE CITY STRAPDAG ZONDAG CYCLE C. EIGEN AUTODELEN ACTIES TOTAAL OVERHEDEN 46 BEDRIJVEN VERENIGINGEN /ORGANISATIES 68 38
18 SCHOLEN 4 ANDERE 14 Totaal per actie 150 2
8 8 1 1028 1028
46
2
2 96
6 74
30 57
1 9 1024
39 1255
Middelbare scholen zijn tot nu een opvallend afwezige doelgroep. Ze zijn iets minder vatbaar voor
ons thema. Heel wat leerlingen van de middelbare school gaan al met het openbaar vervoer of met
de fiets. Heel veel winst op mobiliteitsvlak valt er niet te boeken. Anderzijds zijn mobiliteit en
milieubewustzijn wel een belangrijk aspecten om mee te geven in de educatie van deze leerlingen.
3. Communicatie
3.1.
Mediacampagne
Zoals afgesproken werd het kwaliteitsvolle campagnebeeld opnieuw ingezet om de Week van de
Mobiliteit een gezicht te geven. Doordat het beeld van bij het begin beschikbaar was kon het
meteen ingezet worden op alle communicatiemiddelen met betrekking tot de campagne en
verspreid worden aan derden. Via het departement MOW werd opnieuw ingezet op de
achterflanken van de lijnbussen van De Lijn. Van 27/08 tot 23/09 reden er 178 bussen rond met
het beeld. Twee weken daarvan werden gesponsord door De Lijn.
4
Evaluatierapport Week van de Mobiliteit 2013- Netwerk Duurzame Mobiliteit
Het Departement Mobiliteit & Openbare Werken hield een enquête om te peilen naar de
naamsbekendheid van de Week van de Mobiliteit en de herkenbaarheid van het beeld. Positief is
dat de boodschap juist geïnterpreteerd wordt, nl. minder autogebruik. De koppeling wordt wel
eerder met het openbaar vervoer gemaakt. Dit kan uiteraard ook verklaard worden door het feit
dat net op de Lijnbussen het beeld te zien is. De Week van de Mobiliteit is ondertussen gekend bij
één op drie van de bevraagde, in sommige leeftijdscategorieën bij 1 op 2. De Autovrije Zondag
geld als bekendste actie.
3.2.
Inzet eigen communicatiemiddelen
3.1.1. Campagnewebsite
De campagnewebsite werd ook dit jaar
opnieuw aangepast aan de nieuwe en
vernieuwde acties die zich tijdens de
campagneweek afspeelde. De site geldt
als belangrijkste communicatiemiddel
waarop er rechtstreeks geregistreerd
wordt voor de meeste acties. Indien de
registratie vooraf via een ander site liep,
dan worden deze acties via een import
(Strapdag)
of
manueel
(Autovrije
Zondag) ingegeven. Op die manier
tracht de website een totaalbeeld te
geven van de acties die plaatsvinden
tijdens
de
campagneweek.
De
gebruikers van de website zijn te categoriseren in 3 groepen:
-
De webbeheerders, zijnde het Netwerk en de lidorganisaties die instaan voor de uitvoering
van de campagne
Geregistreerde gebruikers: deelnemers die een actie posten maken een profiel aan
Geïnteresseerde bezoekers
De website, die in 2009 werd opgebouwd is om verschillende reden echter aan vernieuwing toe. Er
duiken steeds meer technische problemen op bij de ontwikkeling van de applicaties (zoals
bijvoorbeeld de sterrenkaart). Vanaf midden volgend jaar zal Drupal 6, de open source software
waarin de site is gebouwd, niet meer ondersteund worden. De omschakeling naar Drupal 7 wordt
hierdoor noodzakelijk.
Niettemin is dit een kans om de opbouw van de site en de gebruiksmogelijkheden goed onder de
loep te nemen en een site te ontwikkelen die meer afgestemd is op de actuele
gebruiksmogelijkheden en verwachtingen. Op 1 april 2014 moet de nieuwe site gebruiksklaar zijn,
wat wil zeggen dat het stappenplan voor de ontwikkeling nog dit jaar klaar moet liggen.
De bezoekcijfers van de site lagen ook dit jaar weer bijzonder hoog. Om een beeld te geven vindt u
hieronder verschillende analytische cijfergegevens met betrekking tot die bezoekers. De gegevens
bestrijken de periode van 19 augustus tot en met 30 september, de meest representatieve voor de
campagneperiode. Ter vergelijking staat is ook de periode van vorig jaar meegegeven (oranje).
Duidelijk pieken zijn te merken tijdens de Autovrije Zondag, dankzij de ruimte nationale mediaaandacht die deze actie met zich meebrengt.
Ook nuttig is om na te gaan hoe die bezoekers op de campagnewebsite terecht komen. Hieronder
een link met de belangrijkste verwijzingen naar de site. Deredactie.be staat daarbij op nummer 1
en ook de kracht van Facebook is niet te onderschatten. De 10 belangrijkste zoekwoorden hebben
voornamelijk betrekking op de Autovrije Zondag, Week van de Mobiliteit en de Strapdag.
3.1.2. Sociale media
De Facebookpagina werd ook dit jaar ingezet om de aandacht te vestigen op gebeurtenissen en
bijzondere acties naar aanleiding van de campagne. Zonder betalende promotiemiddelen of zonder
wedstrijd om meer ‘vind ik leuks’ te bereiken steeg het aantal Facebookvrienden rustig tot 531
personen en organisaties. Dat is niet erg veel, maar er haken ook geen mensen af. Die 531
personen zorgen evenwel voor een stevig viraal bereik. Zoals boven aangegeven is Facebook één
van de belangrijkste toeleiders naar de campagnewebsite. De twitteraccount is automatisch
gekoppeld aan de Facebookpagina. Dat wil zeggen dat berichten die op Facebook verschijnen ook
automatisch getweet worden.
Om het freezemob-filmpje te verspreiden werd er vooraf een lijst opgemaakt met interessante
Facebook-pagina’s. Op de meeste van die pagina’s was het mogelijk om een link op de tijdlijn te
posten. Het filmpje werd ook op Youtube gepost waar het ondertussen ruim 2500 views kreeg.
3.1.3. Nieuwsbrieven
Sinds vorig jaar is de mailinglist voor de Week
van de Mobiliteit aangegroeid van 1500 naar
1800
personen.
Inschrijvingen
gebeuren
voornamelijk
spontaan
via
de
campagnewebsite. Het zijn vooral mensen die
actief
zijn
bij
gemeentes,
milieuen
mobiliteitsorganisaties, deelnemers of exdeelnemers zijn van de Week van de Mobiliteit
of sympathiseren met de campagne. In het
totaal werden 6 nieuwsbrieven voor de Week
van de Mobiliteit uitgestuurd tussen 15 april en
23 september. Het inhoudelijk accent van de
nieuwsbrieven verschuift daarbij van wervend
naar beschrijvend. Op 23 september werd er
teruggeblikt op de acties en de Week van de
Mobiliteit 2014 aangekondigd.
Via deze link zijn alle nieuwsbrieven nog eens
na te lezen.
3.1.4. Drukwerken
Er werd dit jaar ook extra ingezet op gedrukte
communicatiematerialen. In november 2012 werd er
reeds een foldertje ontworpen en verspreid naar de
gemeentes. De folder bevatte algemene informatie
over de campagneweek, maar ook zeer concrete
informatie op maat van gemeentebesturen om zich
te engageren binnen de Week van de Mobiliteit.
Naast
de
gebruikelijke
campagnefolders
en
(invul)affiches, werd dit jaar een overeenkomst
gesloten met Fietsenwerk vzw om de Week van de Mobiliteit via de 38 fietspunten te promoten.
Fietsenwerk zocht immers een communicatiekanaal om een bevraging over de fietspunten bekend
te maken. Er werd geopteerd voor een recto/verso fietsenhanger. Het Netwerk droeg daarbij de
productiekosten en de fietspunten zorgden voor de mankracht om de 40.000 fietsenhangers aan de
gestalde fietsen te bevestigen. Dat gebeurde een week van de Week van de Mobiliteit. Voorts
werden er ook flyers op postkaartformaat gedrukt.
Naar goede gewoonte vertrekt er voor het zomerverlof nog een postmailing naar lokale en
regionale besturen, bibliotheken, politiezones en landelijke verenigingen. Daarin
een 20-tal
postkaartjes en een folder. In een begeleidende brief werd er verwezen naar de website om gratis
materialen te bestellen. Ook via de nieuwsbrieven en andere kanalen werd het bestellen van
materialen aangemoedigd. Het voordeel van te werken met bestellingen op aanvraag is dat je
vrijwel zeker bent dat de materialen goed gebruikt zullen worden. Dit jaar werden er 109
bestellingen geplaatst. Er werden in het totaal meer campagnematerialen verspreid dan in 2012.
Om visibiliteit te creëren bij persmomenten en stands werden er ook nog twee beachvlaggen
geproduceerd.
3.1.5. Free Publicity en perscommunicatie
Een laatste belangrijk luik van het communicatieplan met betrekking tot de campagneweek is de
verspreiding van de boodschap via communicatiekanalen van derden en de media. Uit de
webstatistieken blijkt maar liefst 498 digitale bronnen een link leggen naar de campagnewebsite
van de Week van de Mobiliteit.
Om free publicity te genereren werd er op 21 juni en op 4 september een mailing uitgestuurd naar
verschillende organisaties waarvan we verwachten dat ze de campagneweek met plezier mee
communiceren. Op 4 september lag de nadruk op het verspreiden van het Freezemob-filmpje. Met
een standaardtekstje, een afbeelding, banner en logo kregen de ontvangers kant-en-klare
materialen in handen om snel te kunnen communiceren. Een specifieke rubriek ‘pers’ op de website
zorgt voor de aanvullende materialen en foto’s.
Begin juli vertrok er een mailing naar 60 belangrijke mediahuizen met daarin een begeleidend
schrijven en een overzicht van de verschillende acties, reeds vastgelegde persmomenten en de
contactnummers voor de pers. De persmailing werd door verschillende journalisten bijgehouden en
gebruikt in aanloop van de campagneweek.
Persmoment Week van de Mobiliteit
Het
campagnesecretariaat
stond
ook in
voor
de
verspreiding
van
een
algemeen persbericht over
de Week van de Mobiliteit.
Dat
gebeurde
op
4
september.
Een
geactualiseerde
overzichtslijst van de acties
werd meegestuurd.
Op die dag organiseerden we
ook een persmoment in
samenwerking
met
Mechelen. De freezemob die
eerder uitgevoerd werd in
Gent, Brugge en Mechelen
ten behoeve van het virale filmpje (zie verder), werd er nog eens overgedaan. Dankzij
doorgedreven inspanningen slaagde TreinTramBus er in om 400 leerlingen op de been te brengen
wat een vrij indrukwekkende Freezemob teweeg bracht op de Grote Markt, een kippenvelmoment
voor de aanwezigen. Vooral lokale geschreven en audiovisuele pers betoonde zijn interesse voor dit
persmoment. Daarna volgde in het Stadhuis een inhoudelijke voorstelling van de campagneweek
waaraan ook de schepenen van Mobiliteit Marina De Bie en Philip Watteeuw bijdroegen. Minister
Crevits moest jammer genoeg verstek geven en werd vertegenwoordigd door Bavo Smits. De
kwalitatieve ondersteuning vanuit Mechelen werd enorm geapprecieerd.
Het is de eerste keer dat we kozen voor enkele weken voor de Week van de Mobiliteit een
aankondigende persactie te organiseren. Dit heeft het voordeel dat we uit het vaarwater bleven
van de perscommunicatie gekoppeld aan de deelacties. Het geeft de pers ook meer tijd om de
communicatie over de Week voor te bereiden.
De artikels, interviews en reportages die Week van de Mobiliteit heeft teweeg gebracht, zijn
gebundeld in een apart overzicht.
3.1.6. Overzichtstabel verspreiding overkoepelende communicatie
Output overkoepelende communicatie Week van de Mobiliteit
Drukwerken
Folder voor gemeentebesturen
Postkaartjes
Campagnefolders
oplage
min. aantal verspreid
2000
45000
7000
Invulaffiches
2500
Affiches
2500
Fietshangers
Affiches
Beachvlag
Mailings en persberichten
Promotiemailing free publicity
distributiekanaal
780 via organisaties, op bestelling en stands
31465 via mailing, bestellingen, stands
6800 via mailing , bestellingen en stands
839 via bestellingen
2426 via mailing , bestellingen en stands
40000
40000 Fietspunten
80
80 Fietspunten
2
# contacten
ingezet op stands en tijdens persmoment
verspreidingskanaal
datum
120
per e-mail
21/06/2013
1309
per post
24/jun/13
60
per post
5/jun/13
Promotiemailing free publicity
120
per e-mail
4/sep/13
Persbericht aankondiging Week
585
per e-mail
4/sep/13
Persbericht reactie Verplaatsingsgedrag
585
per e-mail
18/sep/13
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1573
mailchimp
15/04/2013
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1626
mailchimp
21/06/2013
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1736
mailchimp
23/08/2013
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1752
mailchimp
4/09/2013
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1789
mailchimp
12/09/2013
Nieuwsbrief Week van de Mobiliteit
1807
mailchimp
23/09/2013
Website weekvandemobiliteit.be
56.365
bezoeken
online
Cijfers voor 19-08-2013 – 30-09/2013
Facebook Week van de Mobiliteit
531 fans
online
Huidige stand van zaken
Promotiemailing materialen
Mailing perspakket
10
Evaluatierapport Week van de Mobiliteit 2013- Netwerk Duurzame Mobiliteit
4. Samenwerking
4.1.
Onderlinge Samenwerking
Het Netwerk Duurzame Mobiliteit staat in voor de algemene coördinatie en de overkoepelende
communicatie van de Week van de Mobiliteit. Op 29 november vond een startvergadering plaats
waarbij de uitwerking van het gehele campagne- en communicatieprogramma besproken werd.
Tijdens die startvergadering worden de werkgroepen verdeeld (Smove en Week van de Mobiliteit).
De werkgroep Week van de Mobiliteit kwam vervolgens nog samen op 28 maart, 6 juli, 29
augustus en 3 oktober. Tussentijds gebeurde ook heel wat (bilateraal) overleg per e-mail of
telefonisch.
Bond Beter Leefmilieu en Taxistop werkten opnieuw samen om de Car Free Day te organiseren.
Autopia en Mobiel 21 ondersteunde elkaar in de promotie van de mini-autodeelsalons. Wederzijds
werden acties mee gepromoot in de communicatiekanalen van de verschillende lidorganisaties. Het
Netwerk Duurzame Mobiliteit verleent ook hand- en spandiensten waar nodig bij de uitvoering van
de acties.
4.2.
Samenwerking met kabinet en overheid
Op regelmatige basis komt de stuurgroep samen
om de uitvoering van het campagne- en
communicatieprogramma te bespreken. Er vond
een overleg plaats op 21 januari, 16 april en 18
juni. Zowel de Week van de Mobiliteit en SMOVE
kwamen aan bod. De samenwerking op het vlak
van de mediacampagne was eerder beperkt,
gezien er opnieuw gebruik gemaakt werd van het
campagnebeeld
2012.
Wel
werd
het
spreidingsplan op de achterflanken van de bussen
besproken.
Minister Crevits was van plan op heel wat
persmomenten aanwezig te zijn. Wegens de begrotingsbesprekingen moest zij echter verstek
geven op Car Free Day en op de Strapdag. Zij kon wel aanwezig zijn op de uitreiking van de City
Cycle Challenge trofee in Kortrijk.
4.3.
Samenwerking met structurele partners en sponsors
Voor communicatieve en materiële ondersteuning konden we naar goede gewoonte opnieuw
aankloppen bij De Lijn en de NMBS.
4.3.1. De Lijn
Met twee weken extra mediaruimte op 178 achterflanken geeft
De Lijn de mediacampagne een flinke duw in de rug. De
mediawaarde van deze mediaruimte is ruim 52.000 euro
(zonder de productiekost). Extra dit jaar was de voordelige
dagpas van De Lijn (aan 3 euro in plaats van 6 euro), en dit
gedurende de hele Week van de Mobiliteit. Er werd regelmatig
bericht over de uitgave van het biljet zowel via de algemene
persberichten als in aparte berichten via Facebook en de
campagnewebsite. De lijn bood ook specifieke ondersteuning aan Car Free Day door het ter
beschikking stellen van 40 lijnkaarten en 10 x 3-maandabonnementen. In ‘Op 1 Lijn’ kwam de Car
Free Day en de Autovrije Zondag ook nog eens apart aan bod. Het voorwoord van de heer
Kesteloot in ‘Op 1 lijn’ van oktober verwees uitdrukkelijk naar de Week van de Mobiliteit. Op 5 juni
verscheen er een artikel over Car Free Day op delijn.be. Daarnaast konden bedrijven die
deelnamen aan Car free Day bij de Lijn en Slimweg aankloppen voor een bereikbaarheidsfiche.
Dagpas Week vd Mobiliteit Antwerpen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Limburg West-Vlaanderen Bedrag verkoop
858
1716
729
1023
13.539
Aantal verkocht 278
556
226
334
3617
4.3.2. NMBS
Ook de NMBS was
opnieuw bereid om
de campagneweek
stevig
te
ondersteunen. We
mochten twee keer
rekenen op een
inlassing van 1/3
pagina in Metro op
13
en
18
september.
De
Week
van
de
Mobiliteit
werd
voorts nog gepromoot in het kader van de uitgave van de Mobility Deal. Voor 9.90 euro kon je
vanaf 15 tot en met 22 september zonder verdere beperkingen een heen-en-terugreis maken
tussen twee Belgische bestemmingen. Het Netwerk Duurzame Mobiliteit verkreeg ook een pakket
vervoersbewijzen cadeau voor de waarde van 6500 euro. Dit werden niet enkel ingezet voor de
Week van de Mobiliteit maar ook voor acties in het kader van SMOVE. Tijdens de Week van de
Mobiliteit werden er verschillende acties opgezet waarbij de prijzenpot gespijsd werd door de
NMBS-vervoersbewijzen, of voor verplaatsingskosten in het kader van de acties tijdens de Week
van de Mobiliteit. Zo waren er prijzen te winnen in het kader van de Quiz Week van de Mobiliteit
(elke dag een nieuwe vraag over de Week van de Mobiliteit), Car Free Day (logowedstrijd),
fotowedstrijd Autovrije Zondag, de Strapdag (B-dagtrips naar Planckendael), en de enquête van
Fietsenwerk. Er werden vervoerbewijzen uitgedeeld aan de deelnemers van het seminarie op 19
september.
De organisatoren van Car Free Day konden voorts rekenen op een extra artikel in Metro. Dit artikel
zorgden voor een stijging van het aantal deelnemers en gaf de actie een boost. De NMBS-holding
stelden zaal Horta, ondersteunend personeel en catering gratis ter beschikking.
Ook de European Mobilityweek krijgt een vermelding in ons partneroverzicht. Voorlopig is deze
ondersteuning vooral inhoudelijk door onderlinge informatie-uitwisseling en trainingen. In het
kader van de acties werden er met verschillende andere partners en sponsors nog
samenwerkingsovereenkomsten opgezet.
5. Acties
5.1.
Freezemob
Het initiële plan om bij het begin van de Week op vijf verschillende locaties gelijktijdig een
flashmob ter bekendmaking van de campagne uit te voeren is in de uitwerking bijgestuurd. Het
accent is daarbij sterker komen te liggen op de productie van een viraal filmpje. Niettemin bleven
daarbij de doelstellingen voor ogen, namelijk de bekendmaking van de Week van de Mobiliteit en
het thema ‘ruimte’ visueel verbeelden. Om de montage en de verspreiding van dit filmpje alle
kansen te geven organiseerde TreinTramBus al tijdens de zomer verschillende opnames van de
Freezemob. In het voorjaar hadden we enkele besprekingen met de stad Antwerpen die met een
gelijkaardig concept aan de slag gingen. Hun beeldmateriaal en dat van ons zou gemonteerd
worden tot één filmpje. Antwerpen kreeg echter niet het budgettaire fiat en ze moesten afhaken in
het project. Ondertussen hadden Brugge, Gent en Mechelen wel hun toezegging tot medewerking
gegeven. In juli en augustus vonden de opnamen plaats met gemiddeld zo’n 150 figuranten per
opname. Deze werden gerecruteerd bij de plaatselijke verenigingen, vaak met de steun van het
betreffende stadsbestuur. De montage van het beeldmateriaal vond plaats eind augustus, begin
september. Om de kosten te drukken werd er stevig beroep gedaan op vrijwilligers en beginnend
talent. Wellicht kon het filmpje nog professioneler ogen door de inzet van een meer ervaren
filmcrew, maar het vooropgesteld budget liet dit niet toe. Niettemin is het resultaat goed en
aanstekelijk.
De freezemob werd nog eens opnieuw uitgevoerd in Mechelen ter gelegenheid van de
persconferentie. Meer dan 400 figuranten, voornamelijk kinderen, waren van de partij. Een lastminute belronde en enige overtuigingskracht waren nodig om dit resultaat te bekomen. Toen de
kinderen tot stilstand kwamen op de Grote Markt zorgde dit voor een kippenvelmoment bij de
aanwezigen. Bart Somers bedankte nadien iedereen voor de inzet. Vervolgens vond er nog een
inhoudelijke persconferentie plaats in het stadhuis (zie boven).
De uitvoering van deze actie vergde veel creativiteit en flexibiliteit. De onverwachte grote opkomst
op de Grote Markt werd goed opgevangen, met een drankje en een gadget voor iedereen. Ook
tijdens de andere freezemobs was de ontvangst van de figuranten goed geregeld en keken ze zelf
tevreden terug op hun ervaring.
Voor de verspreiding van het filmpje is er gebruik gemaakt van alle mogelijke kanalen die voor
handen waren. Het werd via verschillende website en facebookpagina’s uitgestuurd. We hadden dit
filmpje ook graag een prominente plaats gegeven op de eigen website (vb. in een afbeelding
waarop kon doorgeklikt worden rechtstreeks naar het filmpje). Echter de technische beperkingen
maakten dit onmogelijk. Deze beperking willen we graag oplossen bij de bouw van een nieuwe
website.
5.2.
City Cycle Challenge
Voor deze nieuwe actie selecteerde de Fietsersbond 2 steden, nl. Aalst en Kortrijk. Het concept was
duidelijk en eenvoudig, nl. het stadspersoneel zoveel mogelijk fietsritten tijdens de Week van de
Mobiliteit laten maken. Elk verplaatsingsmotief telde mee. De stad met de meeste ritten, in dit
geval Kortrijk, won de trofee. Het doel van deze actie was tweeledig, nl. het eigen personeel
aanzetten tot een hoger fietsgebruik en daarmee ook het gewenste gedrag bij hun bevolking zelf in
de praktijk en in beeld brengen. Het idee om de bevolking ook in een supportersrol te betrekken bij
deze actie kreeg echter niet voldoende weerklank bij de stadsbesturen.
In Kortrijk namen 525 medewerkers (40%) en in Aalst 271 medewerkers (ruim 20%), deel aan de
City Cycle Challenge. Deze groep medewerkers heeft dus minimum 1 fietsrit per week
geregistreerd. Kortrijk voorzag ook in papieren registratie voor het personeel zonder professionel
internetverbinding, vandaar het ruime verschil in deelname. Om de wedstrijd levendig te houden
werden er verschillende activiteiten georganiseerd in de steden. Sappentrappers, beenmassages,
after work parties en gezamenlijke fietsritten stonden op de agenda. De steden werden
ondersteund met o.a. affiches en motiverende mails.
Een bevraging bij de organiserende teams van de beide steden leert dat ze over het algemeen
tevreden zijn over het voorbereidende traject. Met name het uitwisselingsmoment tussen de beide
steden tijdens de opleiding ‘bevolking betrekken’ werd goed gesmaakt. Onder het motto ‘Vele
handen maken licht werk’ zou bij de volgende edities wel een breder gedragen werkgroep moeten
ingezet worden: dienst personeel, communicatie, mobiliteit/duurzaamheid, ondersteunende
diensten, ICT…. Nu zaten er vooral betrokkenen van mobiliteit en duurzaamheid aan tafel. Kortrijk
en Aalst stelde zich alvast kandidaat om opnieuw mee te doen.
De actie kreeg zowel in de sociale media (Facebook en twitter) als in de klassieke media
weerklank. De Fietsersbond liet berekenen dat de City Cycle Challenge in de periode van 13 tot 24
september 541 keer vermeld werd op sociale media en het internet. Twitter was daarbij het
medium bij uitstek en Kortijk toonde zich het meest geëngageerd in het gebruik ervan. Een
potentieel bereik op 16 en 17 september via dit medium komt op 506.000 personen. De actie en
de prijsuitreiking kwamen o.a. aan bod tijdens het VRT-journaal van 16 september en verschillende
regionale media.
5.3.
Car Free Day en V5N4
5.3.1 Car Free Day
Car Free Day kon met een derde editie rekenen op een sterk groeiend deelnemersveld. Naast de
150 individueel geregistreerde werkgevers waren er nog twee gezamenlijke deelnames van
bedrijventerreinen (Kortrijk Noord en Technologiepark Zwijnaarde), goed voor 115 bedrijven. Bij
deze deelnemers zijn 130.000 werknemers tewerkgesteld. Om dit resultaat te bereiken werden
heel wat wervingsinspanningen geraliseerd. De wervende communicatie werd goed doordacht en
tijdig uitgestuurd. O.a. de provinciale Mobiliteitspunten, De Lijn, NMBS, VOKA, NWOW, VAB en het
Departement Bestuurszaken stelden hun communicatiekanalen open om mee te communiceren.
Een artikel in Metro, aangeboden door de NMBS, zorgde voor een opstoot aan inschrijvingen. Maar
ook persoonlijke contacten met bedrijven boekten resultaat.
Om de werkgevers te ondersteunen werden verschillende instrumenten ingezet: e-cards, affiches
(3000 ex), flyers (15.000 ex), een draaiboek en nieuwsbrieven. Bovendien konden BBL en Taxistop
rekenen op de ondersteuning van verschillende partners om een mooie prijzenpot aan te bieden,
met een waarde van bijna 6000 euro. Naast de reeds vermelden ondersteuning van NMBS en De
Lijn, sprongen ook Blue-bike, PMP Oost- en West-Vlaanderen, Bostoen en Dahon mee op de kar.
Veel bedrijven hebben zelf ook acties opgezet om de Car Free Day te animeren. Het thema ‘ruimte’
was een dankbaar gegeven. Vrijgekomen parkeerplaatsen werden aangewend voor een recreatieve
invulling.
Op 19 september werd er ook een persactie georganiseerd in samenwerking met vzw Waak in
Kortrijk. Deze persactie werd goed opgepikt in de pers. Belga, Het Laatste Nieuws, het Nieuwsblad
en de Krant van West-Vlaanderen waren aanwezig. Studio Brussel, MNM en de Madammen gaven
op hun eigen manier aandacht aan Car Free Day.
In de namiddag volgde er nog een seminarie in zaal Horta (NMBS-holding, Brussel) waarbij er
aandacht ging naar V5N4 en het nieuwe werken, door middel van presentaties en een workshop.
Een 40-tal deelnemers waren hierop aanwezig.
Bij de deelnemende bedrijven werd ook nog een evaluatie gehouden. Daarui kwam o.a. voort dat
ze de website graag wat gebruiksvriendelijker zien en de mogelijkheid willen hebben om het
promotiemateriaal te personaliseren. Car Free Day alleen is niet voldoende om gedragsverandering
te bekomen, langlopende campagnes zijn nodig.
5.3.2. V5N4 (Car Free Day +)
Er werd besloten om geen eigen ‘serious game’ te ontwikkelen maar aan te sluiten bij het
bestaande project van Mobiel 21. Van 5 naar 4 is een webapplicatie waarbij werknemers hun
mobiliteitsgedrag in kaart kunnen brengen en aangemoedigd worden om minstens 1 dag per week
duurzaam te pendelen in spelvorm. Het werd door Mobiel 21 ‘vervlaamst’ en wordt ter beschikking
gesteld van de bedrijven. Het bestaan van dit aanbod werd mee gecommuniceerd naar de
bedrijven toe, o.a. in de nieuwsbrieven, op de website en op het seminarie. Behalve teksten en een
logo was er echter weinig communicatiemateriaal voor handen. Tot nu toe zijn er nog geen Car
Free Day-bedrijven die hierop intekenden. De kost om deel te nemen is ook vrij hoog voor
bedrijven (berekenvoorbeeld).
Voorts bleek het ook moeilijk om in de wervende communicatie op 2 boodschappen in te zetten, nl.
doe mee aan Car Free Day en doe (ook) mee aan V5N4. In een volgende editie willen we dit anders
aanpakken. Langlopende campagnes zijn zeker de moeite om mee te nemen in de communicatie.
Bedrijven staan hiervoor open. Maar er zijn meer mogelijkheden dan enkel V5N4. Het bestaande
aanbod zal gebundeld worden en zowel op informatievergaderingen (i.s.m. PMP’s) en via een
drukwerkje ontsloten worden. Car Free Day wordt dan als een soort Kick-Off actie gelanceerd voor
één van de langlopende campagnes of de start van een nieuwe mobiliteitsaanpak.
5.4.
Strapdag
De Strapdag onder de het motto ‘Ruimte voor de toekomst’ is met de zesde editie een vaste
waarde in de Week van de Mobiliteit. Dit jaar namen 1028 basisscholen deel, goed voor 250.000
leerlingen. 38 gemeenten ondersteunden ook actief de Strapdag door er o.a. extra promotie voor
te voeren en financieel tussen te komen in de aanschaf van de Strapkits. Voorts werd de actie
meermaals aangekondigd via de Octopus- nieuwsbrief (8000 respondenten). De inschrijvingen
verliepen in eerste instantie via www.strapdag.be en werden later overgedragen naar
www.weekvandemobiliteit.be
In die Strapkit vonden de scholen een ruim pakket met ondersteunende materialen terug: flyers
(240.000 ex.), affiches (5.100 ex.), armbandjes (240.000 ex.), banner (700) en het Straplied van
Cara Van der Auwera (1000 ex.).
Scholen postten na de actie met veel enthousiasme filmpjes en foto’s op www.strapdag.be. Er
werden 194 inzendingen genoteerd. Doordat mensen ook opgeroepen werden om te stemmen op
de ingezonden filmpjes nam het aantal bezoekers van deze website sterk toe. In de periode van de
9 september tot 25 oktober werd de site door 91.884 mensen bezocht.
De Strapdag en een prima georganiseerd persmoment in Vilvoorde konden ook op veel
persaandacht rekenen en kwam aan bod op VTM, Ketnet, Eén, ROB en verschillende
radiojournaals. Scholen hebben ook de gewoonte om eigen persberichten uit te sturen wat
resulteerde in 137 krantenartikels over de Strapdag.
Het grote aantal deelnemers aan de Strapdag is een financiële uitdaging. Extra fondsen en
ondersteuning komen van deelnamebedragen (bestelling Strapkit), sponsors als SITA, ING,en
ABIMO. Voor de communicatieve ondersteuning kon er gerekend worden op Ketnet.
De Voetgangersbeweging is met het actiemodel ook actief geworden in Wallonië en Brussel. Daar
heet de Strapdag ‘Apiedavelo’ en waren er 300 deelnemende basisscholen.
5.5.
Autodelen: Deelfeest en Mini-autodeelsalons
5.5.1. Autodeelsalon
Door aan autodelen te doen, kunnen heel wat parkeerplaatsen uitgespaard worden en hadden de
gevoerde acties een sterke link naar het weekthema ‘Ruimte’. De derde editie van het
Autodeelsalon vond plaats in Gent en werd gekoppeld aan het Deelfeest in nauwe samenwerking
met het Netwerk Bewust Verbruiken en GMF. In die zin werd ‘autodelen’ sterk gekoppeld aan
verschillende trends die een bewuste levensstijl op basis ‘consuminderen’ promoot. Het Deelfeest
was dan ook een totaalconcept waarbij de, naar schatting 3000, bezoekers konden kennis maken
met het aanbod om te delen en te ruilen. Allerlei kleine maar geëngageerde initiatieven waren er
op aanwezig (co-housing, Letz, couchsurfing, …) Er was ook een Deel’bar’, repair café,
kinderanimatie, boekenruil, matchboxruil en een vegetarische frituur op het terrein. Het Deelfeest
was dan ook een echte publiekstrekker tijdens de Gentse Autovrije Zondag.
Het grootste deel van het Deelfeest was gereserveerd voor het Autodeelsalon waarop niet alleen
Autopia maar ook andere organisaties hun werking rond bewust autogebruik konden voorstellen
(Tapazz, Bolides, Dégage …) Voorts ook initiatieven rond het delen van het gemeentelijk
wagenpark, delen van rolstoelvriendelijk wagens en parkeerdelen (Carambla).
De stad Gent stond garant voor een sterke logistieke en communicatieve ondersteuning van het
project. ‘Gedeeld plezier’ was de rode draad tijdens de Gent Autovrij. Schepen Watteeuw was
present om het Deelfeest te openen. Op het persmoment werden ook de resultaten van een
consumentenbevraging bij 1800 respondenten toegelicht, waaruit blijkt dat bijna 60% bereid is om
een auto te delen, bemoedigende cijfers.
Om het autodeelsalon te promoten werden verschillende manieren gepromoot. Naast het aanboren
van eigen kanalen en het verspreiding van affiches (500 ex.), flyers (3.000 ex.), de inzet van
lichtpanelen, kon de actie op veel free publicy rekenen. Mede doordat deze actie als hoofdmoot van
de Autovrije Zondag werd gepromoot, werd het event opgenomen in het stadsmagazine,
Vlaanderen Vakantieland, Plusmagazine.be, Radio Reflex en Radio 2 Oost-Vlaanderen. AVS maakte
een promotiefilmpje voor Autovrije Zondag waarin het Deelfeest ruim aan bod kwam. Ook op de
dag zelf was er aandacht van verschillende geschreven en audiovisuele media.
Het Deelfeest werd afgesloten met een Netwerkevent over collaboratieve consumptie in het
Vleeshuis waarop een 30-tal aanwezigen waren. Freya Van den Bossche sprak er het publiek toe.
5.5.2. Mini-autodeelsalon
Niet alleen in Gent maar ook in 8 andere steden en gemeenten werd autodelen gepromoot aan de
hand van een mini-autodeelsalon. Daar waren het de autodeelgroepen zelf die met de steun van de
lokale besturen en vaak in de vorm van een echt ‘salon’ over autodelen informeerden. De opzet
van het mini-autodeelsalon werd vaak gekoppeld aan de Autovrije Zondag (Ninove, Antwerpen,
Mechelen, …) of een ander publiekstrekkend evenement. Niet overal kon er op de vraag van een
mini-autodeelsalon ingegaan worden, wegens het gebrek aan vrijwilliger. Deze geïnteresseerde
gemeenten kregen op vraag een informatiepakket toegestuurd, zodat ze zelf de bevolking konden
informeren.
5.6.
Autovrije Zondag
De Autovrije Zondag kon rekenen op de deelname van 38 steden en gemeenten (inclusief Brussel)
en 8 buurten. De nieuwe bestuursploegen zorgden in tal van gemeenten voor een nieuwe wind en
stapten mee in de actie: Kortrijk, Tervuren, Wevelgem, Deinze en Londerzeel. Daarnaast ook
vaste waarden zoals Vilvoorde, Mechelen, Brugge, Gent, Antwerpen …
In maart vond er opnieuw een Uitwisselingsmoment plaats waarbij de Autovrije Zondag gekaderd
werd in de Week van de Mobiliteit, communicatietips werden gegeven en goede voorbeelden aan
bod kwamen. De discussie met de deelnemers verliep geanimeerd.
Mobiel 21 benadrukte in haar communicatie naar de potentiële deelnemers het belang om in te
zetten op duurzame activiteiten en het belichten van een duurzaam mobiliteitsbeleid naar
aanleiding van de Autovrije Zondag. Er werd zelf een beloning uitgereikt aan de gemeente die hier
het beste zou op inspelen. Dat werd Wevelgem/Gullegem die het thema ‘ruimte’ benadrukte en
verenigingen en winkeliers opriep om de vrije ruimte in te palmen. Hier werd met veel
enthousiasme op gereageerd. Bovendien organiseerde de gemeente een fietstocht langs duurzame
initiatieven (bioboerderij, een passiefwoning …) voor 200 deelnemers.
De deelnemers aan Autovrije Zondag werden opnieuw goed ondersteund met materialen en een
draaiboek. Er werden in het totaal 34 banners, 34 rollen afspanninglint en 3000 affiches verspreid.
Als extra invulling van de Autovrije Zondag werd ook het aanbod van de mini-autodeelsalons (zie
boven) meegenomen. De twee projecten vormden een goede tandem. Een infofiche over de opzet
van het mini-autodeelsalon werd trouwens mee opgenomen in het draaiboek van Mobiel 21.
Zoals elk jaar kan de Autovrije Zondag rekenen op een maximale media-aandacht en komt in de
nationale en regionale pers ruim aan bod. We zorgen ervoor dat er zowel een aankondigend
persbericht als een bericht de dag zelf uitgestuurd wordt. Daarbij gaat heel veel aandacht naar het
correct opsommen van de deelnemers en de data van hun deelname. Een reportersploeg in
verschillende steden gaf informatie door aan Mobiel 21 die dit gebruikte in haar afsluitend
persbericht.
Via de fotowedstrijd zijn er ondertussen al heel wat mooie, en vaak professionele, sfeerbeelden
binnengekomen. Er waren tot nu toe 72 inzendingen. Op 20 november worden er 5 winnaars
bekend gemaakt.
6. Conclusies
Dit was zonder meer een sterke editie van de Week van de Mobiliteit. Elke actie kon rekenen op
een (stijgend) succes en een stevig deelnemersveld. Ook ‘andere eigen’ initiatieven zijn aan een
opmars bezig. De Week wordt door heel wat meer organisaties aangegrepen om een punt te
maken van duurzame mobiliteit, denken we maar aan de ‘witte lakens’-actie van GMF en de
picknicks voor schone lucht van Ademloos. De week zal meer en meer geclaimd worden door
organisaties die dezelfde of verwante doelstellingen voor ogen hebben. Dat is een positieve
evolutie waar we moeten op inspelen en mee rekening houden.
De communicatie over de Week van de Mobiliteit, waarvan de campagnewebsite de spil vormt,
moet ook aan andere acties en organisatie een forum kunnen geven zonder de hoofddoelstelling
van de campagneweek uit het oog te verliezen, nl. een sterke promotieweek voor duurzame
mobiliteit en bewust autogebruik. Een enquête wees uit dat de Week al kan rekenen op een goede
bekendheid en dat mensen ook weten welke boodschap de campagne uitdraagt. Die sterkte
moeten we ook de volgende jaren benutten. De uitdaging ligt in het bereiken van nieuwe
doelgroepen zoals de middelbare scholen. Kunnen we ook die mensen bereiken die duurzame
mobiliteit minder genegen zijn, de verstokte automobilist? Dat vraagt een creatieve denkoefening
en wellicht een herdenking van acties en communicatiemiddelen.
We zullen ook werken aan een nieuwe campagnewebsite die beter voldoet aan de nieuwe
communicatie- en gebruiksnoden, zowel de webbeheerders, de deelnemers als de bezoekers.
19
Evaluatierapport Week van de Mobiliteit 2013- Netwerk Duurzame Mobiliteit