Programma Versterking Professionele Weerbaarheid Weerbaarheidsnieuws NIEUWSBRIEF nummer 7 maart 2014 In deze nieuwsbrief van 'Weerbaarheid' delen we ervaringen, zetten aan tot nadenken en informeren over de laatste ontwikkelingen. Stel je vraag, geef je mening of deel je eigen verhaal! Mail naar: monique.kuiper@ politieacademie.nl Meer informatie: www.politieacademie.nl/ weerbaarheid www.blauweveerkracht.nl Alle verhalen worden geplaatst met toestemming van de betrokkenen of zijn volledig anoniem. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws  NSS & MK  Wist je dat? Programmanieuws  Weerbaar aan het werk  Pilot Mobiele Videoondersteuning MKTraining Om in te spelen op de actualiteit heeft het programma een paar ludieke posters ontwikkeld in aanloop naar NSS. met dank aan Martijn Ronday, Eenheid Noord-Holland. Zie het Virtueel Kantoor (voor project- en communicatiemedewerkers) Ervaringsverhalen  Briefen met aandacht voor weerbaarheid en resultaat!  Buitenspel gezet Wist je dat?  Het 24/7 loket in april twee jaar bestaat en 20 mei een Weerbaarheidsdag “Over je grens” wordt georganiseerd  Informatie over het 24/7 loket te vinden is op PKN en ervaringsverhalen op http://blauweveerkracht.nl/  5 maart naar aanleiding van de uitzending van Zembla: PTSS bij politieagenten minister Opstelten een brief naar de Tweede Kamer heeft gestuurd “Aanpak PTSS bij de Nationale Politie”  In de Arbocatalogus tref je meer informatie aan: PTSS als beroepsziekte aanmerken  Posters over Mentale Kracht en andere communicatiemiddelen te vinden zijn op ons Virtueel Kantoor (voor project- en communicatiemedewerkers)  Alle kennis over Mentale Kracht in de kennisbank te vinden is? Programmanieuws Weerbaar aan het werk Onderzoek naar weerbaarheid door Annika Smit Annika Smit is sinds 2009 betrokken vanuit de Politieacademie als onderzoeker en is verantwoordelijk voor de onderzoekportefeuille van het Programma Versterking Professionele Weerbaarheid. Zij doet onderzoek naar de drie domeinen van weerbaarheid: fysiek, mentaal, moreel (zingeving); vanuit het perspectief van het individu (medewerker), het team en de organisatie. Wat is de aanleiding om onderzoek te gaan doen onder de noemer weerbaarheid? “Het onderzoek is begonnen met een allereerste notitie die ik over het thema schreef, dat heette “Veerkracht en vitaliteit - over een weerbare politie”. Aanleiding was de ontwikkeling van de Strategische Onderzoeksagenda, samen met Jan Struijs ging ik na een eerste literatuuronderzoek langs de korpsen. We spraken allerlei mensen, van korpschef tot wijkagent. Men maakte zich zorgen over de gezondheid van politieagenten. Een leidinggevende die zich zorgen maakte om iemand die PTSS had; of een wijkagent die wel een trots verhaal vertelde maar er doorheen sijpelde dat hij onder druk stond. In hoofdlijnen ging het om vitaliteit en veerkracht. Waarna wij ons afvroegen: Hoe gaat het eigenlijk met de politiemedewerker? Is er iets aan de hand en zo ja, wat dan? Wat zijn belastende dingen, wat zijn energiebronnen - en hoe verhouden ze zich tot elkaar?” “Toen we dieper gingen kijken, zagen we dat sommige basisdingen niet op orde waren. Zoals achterwaartse rotatie van dienstroosters. Ik wist überhaupt niet dat dat nog bestond. Het is al zo lang bekend dat dat ongezond is. Hoe meer ik ging graven, hoe meer we op weeffouten in het systeem stuitten. Toen hebben we vrij snel besloten dat het niet iets is wat we individueel moesten bestuderen, maar ook in het team en de organisatie.” Wat betekent voor jou weerbaarheid en waarom speekt je dit zo aan? “Ik versta onder weerbaarheid: “Innerlijke vorm van ontwikkeling die maakt dat je effectiever antwoord kunt geven op uitdagingen”; omdat het te maken heeft met balans vinden in jezelf en je omgeving. Met innerlijk bedoel ik dat je naar binnenkijkt. Dat heeft een element van fysieke balans (homeostatische herstel), een psychologische kant (houden of vinden van betekenisvolle begrip) en een spirituele dimensie (het begrijpen van je eigenheid in de samenhang der dingen). Dat zijn allemaal bewustzijnsprocessen, vandaar innerlijke ontwikkeling.” “Het innerlijke proces spreekt mij aan, niet alleen theoretisch maar ook vanuit eigen ervaring. Voor mij persoonlijk is het verbonden met twee drijfveren: mijn eigen innerlijke nieuwsgierigheid en de wens om te verbinden met anderen.” Hoe staat het met onderzoek naar de domeinen van weerbaarheid? “Fysieke aspecten van weerbaarheid zijn inmiddels goed in kaart gebracht en worden met interventies versterkt, bijvoorbeeld maatwerktrajecten op het gebied van mentale kracht, gecombineerd met fysieke aspecten zoals voeding, maar ook de FVT-toets en fysieke aandacht binnen het initieel onderwijs. Mentale aspecten van weerbaarheid zijn middels actueel onderzoek voldoende in kaart gebracht om interventies in de praktijk nog scherper richting te kunnen geven, bijvoorbeeld de Mentale Kracht training. Morele/spirituele aspecten van weerbaarheid worden op dit moment in praktijkonderzoek verdiepend onderzocht, samen met relevante partijen uit het initieel onderwijs, OBT en met mensen uit de eenheden.” Welke onderzoeken spreken jou het meeste aan? “De onderzoeken waaraan ik met het meeste plezier heb gewerkt, zijn de onderzoeken die starten met een vraag vanuit de operatie en iets hebben opgeleverd wat niet alleen binnen dat team of de eenheid geldig is maar voor de hele Nationale Politie. Zoals het pas afgeronde onderzoek naar het organiseren van een speciale debriefing na een ingrijpend incident; en onderzoek naar het beste tijdstip van horen bij de Rijksrecherche. We beginnen dan met verkennende gesprekken, gaan vervolgens verdiepen en bijvoorbeeld de inzichten gezamenlijk delen in een plenaire sessie. De lessen die worden geleerd, opgedane inzichten en het gelijk terugkoppelen in de praktijk, vind ik erg waardevol.” Welke inzichten zou je met de diender willen delen? “Alertheid en bewustzijn. Dus weet waar je naar moet kijken om jezelf een stapje verder te helpen; Alertheid op je fysieke balans (herstel), de manier waarop je grip houdt (mentaal) op jouw betekenis (moreel/spiritueel). Ik gun mijn collega’s bovenal veel nieuwsgierigheid: in zichzelf, maar ook een ander - en in het collectief dat politie heet.” Pilot Mobiele Video-ondersteuning MK-training Door Hilde Heitkönig, Kennismakelaar PVPW Met het oog op de borging van de MK-training zijn we binnen 5 eenheden gestart met een pilot om de MK-training te ondersteunen met clips. Het doel is om te meten of het gebruik van clips voorafgaand aan, tijdens en na de training, helpen bij het beklijven van de stof en het toepassen van de tools in de praktijk. Besloten is om die clips zelf te gaan opnemen zodat herkenbare situaties ontstaan die zijn toegesneden op de tools. Er komt veel kijken bij het voorbereiden en inrichten van zo’n pilot. Er is betrokkenheid van MK-trainers, een onderwijskundige, audiovisuele ondersteuning, acteurs, et cetera. Op 17 en 18 maart hebben de opnamen plaatsgevonden voor de clips. In april zullen deze clips vertoond worden op de mobiele telefoons van de deelnemers aan de pilot, waarna de effectiviteit ervan getoetst zal worden. Ervaringsverhalen ‘Briefen met aandacht voor weerbaarheid en resultaat!’ Door Peter van Bennekom, Plaatsvervangend districtschef - De Baronie Bewust (de)briefen “Wat ik mede door een landelijke enquête over briefen en debriefen heb ontdekt is dat collega’s vier elementen willen terugzien in een (de)briefing: alertheid (risico’s), teambuilding (hoe gaan we met elkaar om, wat gaan we doen, hoe zit je erbij), sturen (opdrachten worden duidelijk geadresseerd) en leren. Deze vier elementen zien wij als een kapstok om het briefingsproces in onze eenheid vorm te geven. Een belangrijke vraag die we hierbij stellen is: Hoe sta jij als leidinggevende voor je team? Taal uit de Mentale Krachttraining helpt ons hierbij, zoals het actiereflectiemodel: Hoe is het gegaan? Wat neem je mee? Met deze opzet zijn we net gestart, het vergt veel van onze leidinggevenden. Maar door meer mensgericht te werken worden resultaten vanzelf beter. Het vergt vaardigheden om IGP-achtig te sturen en tegelijkertijd aandacht te geven aan collega’s en soms interactie te laten ontstaan. Ondertussen moet je ook het proces bewaken (geen lange gesprekken) en opdrachten uitdelen. Daarnaast een debriefing organiseren om te leren; Ook al zit er ogenschijnlijk niks bijzonders in de dienst, toch even ruimte voor: Hoe is het gegaan? Hebben we veilig geopereerd? Dat vergt best veel van een leidinggevende. Vaardigheden die je daarvoor nodig hebt, passen bij operationeel leiderschap.“ “Als projectleider weerbaarheid in de eenheid ontdek ik iedere dag kansen om binnen de politie bewust met onderwerpen vanuit weerbaarheid bezig te zijn.” Rellen in Veen “Een praktijkvoorbeeld dat aansluit bij deze opzet en landelijk het nieuws heeft gehaald is de openbare ordeverstoring in Veen. Jongeren hadden op de avond voor Oudjaar een auto in brand gestoken. Twaalf collega’s maakten snel een plan en vroegen elkaar: ‘Durven we het?’, ‘Kunnen we het?’; dit hebben ze met zoveel kracht gedaan dat het een "Paard van Troje-effect" heeft gehad. Ze zijn in een linie auto’s richting het café gegaan en enorm krachtig in een waaier (zes aan iedere kant), 100 relschoppers te lijf gegaan waarbij arrestaties succesvol verliepen. De eerste klap is een daalder waard, zeg ik dan maar. De actie hebben wij weken later geëvalueerd met de collega’s die erbij waren; dan hoor je elementen terug van de Mentale Kracht en merk je dat men bewust dan wel onbewust bekwaam ermee bezig is.” Menselijke maat “Ik werk nu 32 jaar bij de politie en heb het proces meegemaakt dat briefen eerst niet technisch doordacht was. Dit zijn we in de loop der jaren technisch gaan verbeteren. Daarmee hebben we de menselijke maat, naar mijn mening, te ver eruit gesleuteld. Als je het te instrumenteel maakt, ben je elementen van weerbaarheid, die we nu weer aanleren, eruit aan het slopen. Het is de kunst om de elementen er weer in te brengen; het goede van IGP te behouden en elementen van verbinding, aandacht voor elkaar er weer in te weven. Ik ben er geen voorstander van om het instrumenteel aan te pakken. We moeten het gewoon doen.” ‘Bewust omgaan met je collega’s en elkaar in de ogen durven kijken om zo de kracht van ieder mens te ontdekken en verbinding te maken, dat is het verhaal.’ Professionele ruimte pakken “Leidinggevende en brigadiers pakken nog niet voldoende hun professionele ruimte, dit vergt bepaalde vaardigheden. Het is niet vanzelfsprekend. Mensen die het leuk vinden om te prikkelen ervaren het als een feest. Die competenties ontbreken soms. Met coaching kun je ver komen. Wij hebben loodsen die leiderschapsontwikkeling ondersteunen. Loodsen voegen we toe aan managementteams; die kijken puur op de rode kant mee: Hoe communiceert men? Heb je aandacht voor non-verbale communicatie? Je zegt wel iets op inhoud, maar komt het aan bij de ontvanger? Loodsen coachen hierop, die vragen we nu ook naar het proces van briefen en de-briefen te kijken (feedback, ondersteunen). Dit verhaal neem ik mee naar de leidinggevende module van de Mentale Kracht training, waar ik de kapstok voor (de)briefen uitleg in samenhang met elementen uit de training. Dit wordt enthousiast onthaald.” ‘Buitenspel gezet’ Door Sandra Buzuijen - Meedes “Teruggetrokken, stil en weg van het drukke gezinsleven. Zo trof ik hem aan achter in de tuin. Dat gebeurde de laatste tijd steeds vaker. Voor mij een teken dat het niet goed ging met hem. De andere ochtend heb ik een afspraak gemaakt voor de dokter. Daar stortte hij in. Een afspraak met een psycholoog zou volgen, ware het niet dat hij op het werk ook in stortte en direct bij het bedrijfsmaatschappelijk werk terecht kon. Zij schatte in dat hij PTSS zou hebben en een doorverwijzing naar de Politie Poli te Amsterdam volgde.” “In de tussentijd zag ik mijn man veranderen en ik snapte niet wat er gebeurde. Op weg naar een vrijmarkt in ons dorp, keek hij vanaf een helling op de mensenmassa en kneep in mijn hand, “weg”, siste hij tegen mij. Ik voelde de spanning opbouwen. Die mensenmassa benauwde hem en hij wilde daar heel snel weg. Thuis, als de kinderen er waren werd het hem te druk en vluchtte hij weg. Visite of op visite gaan, zat er niet meer in. De prikkels die hij binnen kreeg waren zo heftig, dat hij “gek” werd in zijn hoofd. Hij werd emotioneel en reageerde “raar”. Op een avond wilde hij vertellen waar hij het met iemand over gehad had. Ik snapte niets van het verhaal en zei: ” Volgens mij sla je nu wartaal uit”. Een flinke huilbui volgde en hij wist niet meer of hij nu wat zat te verzinnen of dat hij het echt had meegemaakt. Autorijden was er ook niet meer bij en dat voor een verkeeragent. Maar als ik reed, en hij naast me zat, vroeg hij of ik dan liever over de snelweg wilde rijden en niet door de stad. Ik reed op een gegeven moment 30 km p/u toen hij vroeg of ik alsjeblieft wat langzamer wilde rijden. In de wachtkamer bij de dokter maakte een meisje een papiertje open om een koekje eruit te halen. Het kraken van het papiertje associeerde hij met een geluid wat hij gehoord had tijdens een van de incidenten die tot zijn PTSS heeft geleid. Dit was alweer genoeg om hem in paniek te brengen. Alles vloog hem aan en ons gezinsleven stond en staat nog steeds op z’n kop.” ………….. Lees het hele verhaal op http://blauweveerkracht.nl/