Overzicht gemelde bijwerkingen bij de orale anticoagulantia

Overzicht gemelde bijwerkingen bij de orale anticoagulantia
dabigatran, rivaroxaban en apixaban
Middelen zoals dabigatran, rivaroxaban en apixaban worden voorgeschreven om ernstige
complicaties die op kunnen treden wanneer het bloed te snel stolt te voorkomen. Het optreden van
bijwerkingen moet ook tegen deze achtergrond gezien worden.
Lareb heeft tot op 26-01-2015 in totaal 680 meldingen van vermoede bijwerkingen ontvangen
waarbij dabigatran, rivaroxaban of apixaban gebruikt werd als verdacht geneesmiddel. Van deze
meldingen waren er 413 ernstig zoals gedefinieerd aan de hand van internationale criteria. In totaal
werd 45 maal een overlijden gemeld bij het gebruik van deze geneesmiddelen. Dit wil echter niet
zeggen dat er ook daadwerkelijk een oorzakelijk verband is tussen het gebruik van het geneesmiddel
en het overlijden. Bij Lareb worden de meldingen genoteerd op stofnaam. In onderstaande tabel 1
wordt per geneesmiddel een overzicht van het totaal aantal meldingen op de stofnamen gegeven.
In de afgelopen periode is het aantal meldingen van vermoede bijwerkingen voor de DOAC’s
aanzienlijk gestegen. Hierbij moet echter vermeld worden dat dit gepaard is gegaan met eveneens
een stijging in het gebruik van deze middelen. In een recente editie van het Pharmaceutisch
Weekblad (5 december 2014;149-49) wordt beschreven dat het aantal verstrekkingen van DOAC’s
door openbare apothekers in 2014 ongeveer 90% hoger is dan in 2013. Deze toename in
verstrekkingen dient dan ook meegenomen te worden bij de interpretatie van de aantallen gemelde
vermoede bijwerkingen bij Lareb.
Eén melding kan meerdere bijwerkingen bevatten. Het totaal aantal bijwerkingen dat bij deze 680
meldingen werd doorgegeven is 1248.
Een melding in de databank betekent niet altijd dat er ook een verband bestaat tussen de klacht en
het geneesmiddel. Het is een verdenking van de melder dat het geneesmiddel mogelijk betrokken is
bij de klachten van de gebruiker van het geneesmiddel.
Belangrijk is ook dat sommige geneesmiddelen op veel grotere schaal gebruikt worden dan andere.
Een groter gebruik kan meer meldingen tot gevolg hebben. Daarnaast zijn er nog allerlei factoren die
het melden beïnvloeden. Het aantal meldingen zegt dus niets over de kans op het optreden of krijgen
van een bijwerking en het is niet mogelijk om incidentiecijfers te berekenen uit de gegevens van de
databank.
Het kan zijn dat gegevens over één en dezelfde patiënt door meerdere personen aan ons gemeld
worden. De databank wordt wekelijks gecontroleerd op mogelijke dubbelmeldingen. Het is echter
niet altijd mogelijk dubbele meldingen te ontdekken. De dubbele meldingen die ontdekt zijn,
worden samengevoegd tot één enkele melding.
Tabel 1. Totaal aantal meldingen bij Lareb over dabigatran, rivaroxaban en apixaban ontvangen
t/m 26-01-2015
Dabigatran
Rivaroxaban
Apixaban
Totaal
334
309
37
680
Waarvan ernstig
201
196
16
413
Aantal bijwerkingen#
552
632
64
1248
Waarvan ernstig
336
432
24
792
Gemelde overlijdens*
22
20
3
45
Aantal meldingen
#
Een melding kan meerdere bijwerkingen bevatten
* Het oorzakelijk verband tussen het overlijden van een patiënt en het gebruik van het betreffende
geneesmiddel is niet altijd aangetoond.