Wijzigingen in het arbeidsrecht en de Werkkostenregeling in 2015

Wijzigingen
in het arbeidsrecht
november / december 2014
Spreker: mr. M.C. (Marije) Hendrikse
Introductie
Waarom wijzigingen?
Welke problemen worden aangepakt?
• Werkzekerheid in plaats van baanzekerheid: “van werk naar
werk”
• Vast moet minder vast en flexibel moet minder flexibel
• Actief omscholingsbeleid en begeleiding naar ander werk
• (hoewel, hoe dan, want budget?)
• Regelen van het ontslag in overleg in plaats van procederen
• Duidelijkere procedure, overzichtelijkere wetgeving en eenduidige
uitkomsten
Overzicht
1. Veranderingen bij het aangaan van contracten voor
bepaalde tijd/flexibele arbeidskrachten
2. Het huidige en het nieuwe ontslagrecht
3. Berekening van de transitievergoeding
4. Hoe maakt u uw onderneming ‘WWZ-proof’?
Veranderingen bij het aangaan van
contracten voor bepaalde tijd
Rechtspositie van flexwerkers versterkt
Flex wordt minder flex
• Proeftijd
- 1 januari 2015
• Concurrentiebeding
- 1 januari 2015
• Aanzegtermijn
- 1 januari 2015
• Ragetlie-regel
- 1 juli 2015
• Ketenregeling
- 1 juli 2015
Proeftijd
• < 6 maanden: geen proeftijd! Anders nietig
(krijgen we dan contracten van 6 maanden + 1 dag…?)
• > 6 maanden - <2 jaar: max 1 maand
• > 2 jaar: max 2 maanden
• Afwijking cao alleen mogelijk met betrekking tot
arbeidsovereenkomsten langer dan > 6 maanden
• Ratio: Flex wordt minder flex
Non-concurrentiebeding
• Beperkend beding om na einde overeenkomst op zeker
wijze (concurrerend) werkzaam te zijn.
Huidige regeling:
• Beding geldig indien:
• SR
• meerderjarige werknemer
• vernietigbaar indien werknemer onbillijk wordt benadeeld in
verhouding tot belang werkgever
Non-concurrentiebeding
Per 1 januari 2015: Alleen geldig bij arbeidsovereenkomsten voor
onbepaalde tijd
Uitzondering:
in arbeidscontracten voor bepaalde tijd soms mogelijk indien de
werkgever schriftelijk motiveert dat het beding noodzakelijk is
vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen
(zal niet snel aan de orde zijn)
Non-concurrentiebeding
Werkgever kan geen rechten ontlenen aan een beding indien
het eindigen (c.q. niet voortzetten) van de arbeidsovereenkomst
het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen/nalaten van de
werkgever
Rechter kan:
• vergoedingen toewijzen
door werkgever aan werknemer te betalen
• het concurrentiebeding vernietigen of
matigingen in bijv. duur en regio
Bepaalde tijdscontracten
Flex wordt minder flex
• Proeftijd
• Concurrentiebeding
• Aanzegtermijn
• Ragetlie-regel
• Ketenregeling
Aanzegtermijn (1 januari 2015)
Bij arbeidsovereenkomst > 6 maanden: uiterlijk een maand voor
einde overeenkomst informeren over:
• al dan niet voortzetten van de arbeidsovereenkomst
• voorwaarden waaronder voortzetting plaatsvindt
Sanctie:
• Geheel niet aanzeggen: 1 maand loon
• Te laat aanzeggen: Pro rato loon/vergoeding
Ragetlie-regel
Ziet op situatie
Arbeidsovereenkomst onbepaalde tijd gevolgd door
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Voorbeeld situaties:
• Iets andere functie, tussendoor wat anders gedaan,
terugkomen
• Of beëindigingsovereenkomst gevolgd door nieuwe
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd:
Dan opzegging nodig (niet van rechtswege)
• Max. zes maanden i.p.v. drie maanden als tussenpoos
Let op:
• Ook bij de verschillende werkgevers die redelijkerwijze geacht
moeten worden elkaars opvolger te zijn (ten aanzien van de
verrichte arbeid) geldt de ragetlie-regel
Ketenregeling
• Bepaalde tijdscontracten die een “keten” vormen, kunnen
uiteindelijk van rechtswege contract voor onbepaalde tijd worden.
Arbeidsovereenkomst(en) die > 2 jaar duurt (duren)
tussenpozen max 6 maanden
=
arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
Vergelijk: nu > 3 jaar, tussenpozen max. 3 maanden
Of:
3 bepaalde tijd contracten (tussenpozen max. 6 maanden)
4e arbeidsovereenkomst wordt overeenkomst voor
onbepaalde tijd
Ook hier: gelijkstelling voor opvolgend werkgeverschap
Afwijking CAO mogelijk voor specifieke branches tot 4 jaar
(i.p.v. 2 jaar)
Max. 6 maal (i.p.v. 3) (uitzend, horeca etc.)
Uitzondering
• Medewerkers onder 18 jaar die maximaal 12 per week werken
• Statutair directeur
Overgangsrecht
• Wijzigingen in ketenregeling per 1 juli 2015, contracten na juli
2015 gesloten
• Wijzigingen proeftijd en concurrentiebeding zijn niet van
toepassing op overeenkomsten aangegaan voor 1 januari 2015
• Wel voor nieuwe arbeidsovereenkomst waarbij
onderbrekingsregeling direct geldt
• Aanzegplicht geldt niet voor overeenkomst die voor 1 februari
2015 eindigen; daarna wel
• Huidige CAO-afwijkingen blijven tot expiratie maar maximaal 1,5
jaar na 1 januari 2015 geldig
Overgangsrecht
Ketenregeling
< 3 mnd
< 6 mnd
1 juli 2013
1 juli 2015
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd?
Ja!
Bij het aangaan van een
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
letten op:
• Proeftijd
• Concurrentiebeding
• Aanzegging
• Ketenregeling
• En op uitzonderingposities van de statutair directeur en
minderjarige werknemer
Huidig ontslagrecht
• Kantonrechter ontbinding geen hoger beroep mogelijk
• UWV: toestemming opzegging
• Opzegverboden
• Kennelijk onredelijk ontslag procedure
• Beëindiging wederzijds goedvinden
• Ontslag op staande voet
Nieuwe ontslagrecht
• Ontslagreden bepaalt wie bij uitsluiting bevoegd is
(Kantonrechter of UWV). Ook sectorale commissies (cao)
mogelijk die over het ontslag oordelen
• Bedenktijd na beëindigingsovereenkomst
• Hoger beroep mogelijk (kantonrechter/UWV!)
• UWV  in hoger beroep bij kantonrechter
• Kantonrechter  Hof
• Hoger beroep in ontbindingszaak schorst de ten uitvoerlegging
van de beschikking niet
Werkgever kan opzeggen indien
• Redelijke grond aanwezig is
• Herplaatsing binnen redelijke termijn niet mogelijk is, en
• Ondanks scholing andere passende functie niet mogelijk is of in de
rede ligt
Opzeggen: ook is bedoeld: ontbinding vragen.
Redelijke gronden opgesomd in art. 7:669 lid 3 B.W.
•Nu half gesloten stelsel.
H: “andere dan de hiervoor genoemde omstandigheden die
zodanig zijn dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden
gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.”
•Eerst “verandering in de omstandigheden” waardoor
arbeidsovereenkomst billijks halve moet eindigen
• Was eigenlijk al de praktijk
UWV
Bedrijfseconomische reden en langdurige arbeidsongeschiktheid
Kantonrechter
In persoon gelegen redenen (disfunctioneren, verschil van inzicht etc.)
UWV
• Beslist over toestemming (net als nu)
• Streeftermijn: binnen 4 weken
• Geen mondelinge behandeling
• Oordeelt op basis van aannemelijkheid
• Toestemming 4 weken geldig
• UWV procedure in mindering opzegtermijn, met 1 maand
als ondergrens
• Werkgever moet zelf transitievergoeding betalen
• NB. Sociaal plan nog steeds mogelijk
• Opzegging is vernietigbaar door rechter (of billijke vergoeding)
• als strijd met opzegverbod
• bij overtreding van wederindiensttredingsvoorwaarde
• Bij afwijzing toestemming: hoger beroep bij kantonrechter
mogelijk
• Nota bene: is de kantonrechter dan wel ineens “kundig”...?
Kantonrechter kan ontbinden
• Ontslag om “persoonsgebonden redenen”
art. 669 lid 3 c t/m h
• Indien toestemming UWV is geweigerd
• Ook bij bedrijfseconomische omstandigheden / ziekte bij
bepaalde tijdscontract, zonder tussentijdse
opzeggingsmogelijkheid
Kantonrechter
• “Per grond” benadering: kantonrechter mag niet meer alle
omstandigheden van het geval, bijvoorbeeld ziekte, meewegen
• Wel eenduidiger/simpeler misschien niet altijd rechtvaardiger
Kantonrechter
• De kantonrechter houdt in beginsel rekening met de
opzegtermijn, tenzij verwijtbaar handelen werknemer
• De behandelperiode van de procedure mag van de
opzegtermijn worden afgetrokken, maar: min. 1 maand
“overhouden”
• Kantonrechter kan billijke vergoeding toekennen bij ernstig
verwijtbaar handelen of nalaten werkgever
Hoger beroep en cassatie ontbinding
mogelijk
Gevolgen:
• Kan 7 jaar duren, rechtsonzekerheid
• Geen ontbinding voor zover vereist
• Loondoorbetaling: terugwerkende kracht?
Beëindiging met wederzijds goedvinden
• Binnen 14 dagen na totstandkoming overeenkomst kan
werknemer deze ontbinden door schriftelijke verklaring aan
werkgever. Uitzondering: de statutair directeur
• Werkgever moet dit recht schriftelijk binnen 2 dagen na
beëindigingsovereenkomst aan werknemer melden.
Sanctie: anders bedraagt termijn 3 weken…
Regeling schiet doel voorbij
De regeling werkt misbruik in de hand.
• Werknemer kan tactisch beroep doen op ontbinding teneinde
betere deal te sluiten
Regeling geen toegevoegde waarde “zwakke werknemer”
• De echt ongeïnformeerde zwakke werknemer zal van de
ontbindingsmogelijkheid niet op de hoogte zijn
Transitievergoeding
• Arbeidsovereenkomst > 24 maanden
• Arbeidsovereenkomst door werkgever opgezegd/ontbonden/op
initiatief werkgever niet is voortgezet
• Of door werknemer is opgezegd/ontbonden/niet voortgezet ten
gevolge van ernstig verwijtbaar handelen/nalaten van
werkgever
• Afwijking ten nadele van werknemer mogelijk bij CAO
Hoogte transitievergoeding
• Eerste 10 dienstjaren 1/6 maandsalaris per gewerkte periode
van 6 maanden (1/3 per jaar)
• Na 10e dienstjaar: 1/4 maandsalaris per gewerkte periode van
6 maanden (1/2 per jaar)
• > 50 jaar en langer dan 10 jaar in dienst (bedrijf> 25 wn-ers):
½ maandsalaris per gewerkte periode van 6 maanden na 50e
Maximum: € 75.000,- of 1 jaarsalaris als dat hoger is.
Rekenvoorbeeld
Werknemer,
geboren op 1 januari 1966 (48 jaar oud)
in dienst op 1 januari 1994 (20 jaar i.d.)
uit dienst op 1 april 2014
bruto loon € 2,750,- per maand
Kantonrechtersformule bij C = 1 : (4,5+10+3,5) x 2750 x 1 = € 49,500
Transitievergoeding: (20 x 2750 x 1/6) + (20 x 2750 x ¼) = € 22,917
• Werknemer, geboren op 1 januari 1956 (58 jaar oud)
in dienst op 1 januari 1986 (28 jaar i.d.)
uit dienst op 1 april 2014
bruto loon € 5.800 per maand
Kantonrechtersformule bij C = : (6+15+10+2,5) x 5800 x 1 =
€ 194.300
Transitievergoeding: (20 x 5800 x 1/6)+(20 x 5800 x ¼)+(16 x 5800 x ½) = € 94.733
€ 75.000
Per 1 januari 2020: (20 x 5800 x 1/6) + (36 x 5800 x ¼) =
€ 71.533
Geen transitievergoeding:
• AO korter dan 2 jaar
• Onder 18 jaar en minder dan 12-urige werkweek
• Bij ernstig verwijtbaar handelen van werknemer
• Opzegging i.v.m. AOW/pensioen
• Faillissement
• BE omstandigheden bij kleine werknemer < 25 werknemers:
in termijnen betalen, of gewerkte maanden voor 1 mei 2013
worden buiten beschouwing gelaten.
Billijke vergoeding
(beroep op doen, niet ambtshalve!)
In aanvulling op de transitievergoeding kan de kantonrechter
(niet UWV!)
• een billijke vergoeding aan een partij toekennen indien:
• de andere partij ernstig verwijtbaar heeft gehandeld/nagelaten
• is opgezegd in strijd met opzegverbod/opzegtermijn niet in acht is
genomen
• in strijd met ‘wederindiensttreding’ bepaling is gehandeld
“klein muizengaatje”, zal in beginsel niet te snel worden toegekend
Voorbeelden ernstig verwijtbaar gedrag
werkgever
• verstoorde verhouding door discriminatie, intimidatie, valse
beschuldigingen, niet naleven verplichtingen
• arbeidsongeschiktheid als gevolg van onvoldoende zorg
voor arbeidsomstandigheden
Conclusies
• Deel praktijk in wet vastgelegd
• Flex minder flex? Mogelijkheden tot omzeiling. Meer kortere
contracten
• Vast minder vast?
• Billijke vergoeding erg onduidelijk
• Hogere kosten scholing/herplaatsing
• Lange procedures en daarmee hogere kosten,
rechtsonzekerheid
• Eerder beëindigingsovereenkomsten, maar daardoor minder
bescherming/minder toetsing
Is uw onderneming WWZProof?
Vragen?
Pauze?