Platform Gemeentelijke Cliëntenraden

Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
Een voorstel, ideeën en criteria voor effectieve en efficiënte
cliëntenparticipatie in het kader van het “project” WIJeindhoven.
Op basis van de minimale participatie-eisen zoals verwoord in WWB, WMO, WSW,
Jeugdwet en de Participatiewet.
Inleiding:
In de jaren 2010 – 2014 zijn er op het gebied van werk en bijstand, zorg/awbz, jeugdzorg,
WSW en Wajong op rijksniveau een serie ingrijpende wijzigingen ingezet die uiteindelijk
grotendeels vanaf 1-1-2015 op gemeentelijk niveau een andere invulling zullen krijgen.
Kernwoorden hierin zijn de Participatie en de drie decentralisaties.
De gemeente Eindhoven heeft onder andere gestuurd door deze ontwikkelingen, maar ook
zeker op basis van het vorige coalitieakkoord sterk ingezet op centralisatie van hulpverlening
achter de voordeur. In principe wordt hulp vanuit een aanspreekpunt geregisseerd waarbij in
eerste instantie gezocht wordt naar de mogelijkheden van ‘eigen kracht’ en wederkerigheid.
Eindhoven noemt dit project WIJeindhoven maar behalve de grote regisseursrol heeft de
gemeente nog geen(eigen) organisatie hiervoor ingericht.
Bijzonder in deze situatie is dat de gemeente dit project uitvoert met gedetacheerden,
zogenaamde ‘‘generalisten’’. Project trekkers die vanuit hun eigen zorg/welzijnsorganisatie
worden uitgezonden en deels nog te maken hebben met de moederorganisatie waar ze in
dienst zijn. Hiërarchisch aangestuurd en in dienst bij de moederorganisatie en inhoudelijk
gestuurd door WIJeindhoven in casu de gemeente Eindhoven.
Doordat inhoudelijk en met nadruk ‘ontschot’ op meerdere gemeentelijke terreinen wordt
gewerkt heeft de gemeente in dit project te maken met drie cliëntenraden.
- De CR SZ op basis van de WWB (gemeente Eindhoven)
- De Participatiecommissie op basis van de WMO (gemeente Eindhoven)
- De SW-raad GRWRE/Ergon op basis van de WSW (Gemeenschappelijke Regeling
Werkvoorziening Regio Eindhoven (5 (6) gemeenten)
Dit betekent dat de gemeente formeel voor het project 3 adviesaanvragen en -procedures
moet doorlopen om aan de eisen van de drie gemeentelijke cliëntenparticipatieverordeningen te voldoen.
De gemeente loopt het project WIJeindhoven deels voor op de formele inrichting van de 3
decentralisaties. Cliëntenparticipatie kan snel en effectief worden ingericht door gebruik te
maken van de kracht van de drie cliëntenraden door ze in het kader van dit project te
verbinden. Eén aanspreekpunt in het kader van cliëntenparticipatie voor typisch aan het
project WIJeindhoven toe te schrijven adviesprocedures en overleg maakt het voor alle
betrokkenen inzichtelijker, effectiever en efficiënter.
Binnen de medezeggenschap is zowel bij cliëntenraden als bij ondernemingsraden
decennialang ervaring opgedaan met één centraal orgaan (CCR of COR). Dit centrale orgaan
treedt op als enige wettelijke vertegenwoordiger als er meerdere zelfstandige organen bij
zijn betrokken. Onderstaand voorstel is hierop gebaseerd.
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 1 van 13
Uitgangspunten
1.
De Participatiewet is een verzamelwet die meerdere wetten overkoepeld. Met name
gaat het dan om de WWB, Wajong, WSW en de WIW.
2.
Door de wijzigingen op enkele andere belangrijke wetten in het Sociaal Domein
krijgt/heeft de uitvoering van de Participatiewet directe raakvlakken met de WMO, de
Jeugdzorg en de AWBZ.
3.
Jeugdzorg gaat in de beleidsvoering en uitvoering van de provincie over naar de
gemeente.
4.
Op gemeentelijk niveau is er al een plicht om cliëntenparticipatie te regelen in het
kader van de WWB, de WSW en de WMO daar komt nu cliëntenparticipatie in het
kader van de Participatiewet en Jeugdzorg bij.
5.
Naast de cliëntenparticipatie op gemeentelijk niveau is er sprake van
cliëntenparticipatie in het kader van de Zorg en Welzijn gericht op de uitwerking van
het beleid/uitvoering binnen de organisatie.
6.
De cliënt/burger die een beroep doet op WIJeindhoven heeft op deelterreinen zowel
te maken met de besluiten die in zijn gemeente worden genomen als met de
besluiten/uitvoering van de zorg- en/of welzijnsinstellingen vanaf het moment dat
hij/zij op basis van de tweede lijn cliënt wordt van de instelling .
7.
Op meerdere gebieden werken gemeenten, al of niet via een speciale
Gemeenschappelijke Regeling (GR), samen in de beleidsvoorbereiding en de
beleidsuitvoering. In die situatie zal cliëntenparticipatie, zeker bij een GR, op dat
bestuurlijk niveau geregeld moeten blijven/worden.
In ieder geval is dit en blijft dit van toepassing voor de WSW (Ergon).
Het is nog de vraag hoe een en ander intergemeentelijk geregeld gaat worden in het
kader van de Jeugdzorg en de Wajong.
8.
Voor mensen met een arbeidsbeperking waaronder de Wajonger blijft de UWV, met
een eigen op uitvoering gerichte cliëntenparticipatie, een cruciale partner onder
andere voor de uitvoering van de bepaling van de loonwaarde en de (her)keuringen.
9.
Na 1 januari 2015 is nieuwe instroom in de WSW onmogelijk maar blijven de huidige
WSW-ers hun rechten en plichten op basis van de WSW tot tenminste 2040 behouden.
10.
Daar waar oude wetgeving blijft bestaan en oude rechten (deels) worden behouden
moet er naast overkoepelende cliëntenparticipatie op basis van de afzonderlijke
wetten “voorlopig nog” cliëntenparticipatie blijven bestaan (denk aan oud en nieuw
beschut werk en WSW algemeen).
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 2 van 13
11.
De tewerkstelling van mensen met een arbeidsbeperking wordt na 1-1-2015 deels
gecoördineerd door het op te richten “werkbedrijf” (een samenwerking tussen
werkgevers, werknemers, UWV en gemeenten).
Het verdient aanbeveling om bij de bestuurlijke inrichting van het werkbedrijf per
arbeidsmarktregio de cliëntenparticipatie in een vroegtijdig stadium al een formele
plek te geven.
12.
Zowel op beleidsknooppunten (bestuurlijke besluiten) als bij keuzes in de uitvoering
moet cliëntenparticipatie een (bij)sturende rol kunnen hebben.
13.
Beleids-beslissers (B&W/Gemeenteraad, GR/gemeenteraden ) moeten daar waar er
keuze vrijheid is (gemeentelijk/regionaal beleid) tijdig voor het besluit via de
cliëntenparticipatie advies vragen aan de cliëntenraad(raden). Het advies moet op een
zodanig tijdstip gevraagd worden dat het advies van de cliëntenraad(raden) van
wezenlijke invloed moet kunnen zijn op het te nemen besluit.
14.
Twee maal per jaar, zou de verantwoordelijke wethouder(s) in een officiële
vergadering moeten aangeven welke beleidswijzigingen er in voorbereiding zijn en hoe
en wanneer de cliëntenparticipatie in het kader van zijn adviserende rol hierbij tijdig
betrokken wordt.
15.
De gemeentelijke cliëntenparticipatie overlegt structureel, al of niet thematisch met de
cliëntenparticipatie uit de bij het beleid betrokken zorg- en/of welzijnsinstellingen en
bijvoorbeeld de CR van het UWV.
16.
De inrichting van de cliëntenparticipatie wordt actief geëvalueerd.
17.
De 20 criteria voor een succesvolle cliëntenraad zijn leidend bij de inrichting van de
cliëntenparticipatie. (zie bijlage).
18.
Cliëntenparticipatie is niet hetzelfde als “een ja sausje” over een al genomen besluit.
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 3 van 13
Inrichting op gemeente* niveau
Platform Gemeentelijk Cliëntenraden i.o..
Bevoegdheid
1. Dit platform behandelt uitsluitend aangelegenheden die van
gemeenschappelijk belang zijn voor alle of voor de meerderheid van de
gemeentelijke cliëntenraden.
2. Dit platform treedt op als het participatieorgaan voor alle
overkoepelende zaken m.b.t. WIJeindhoven.
Samenstelling
Elke gemeentelijke cliëntenraad vaardigt maximaal 3 leden af waarbij als
uitgangspunt geldt dat minimaal 2 afgevaardigden als (actief) cliënt
moeten worden aangemerkt binnen het taakgebied van de betreffende
cliëntenraad.
- Cliëntenraad Sociale Zaken (WWB) later Cliëntenraad Participatiewet
- Participatiecommissie Wonen, Welzijn en Zorg (WMO)
- SW-raad GRWRE/Ergon (WSW)
- “Cliëntenraad (GR) Jeugdzorg “ i.o.
Taak
1. In overleg met B&W, gemeenteraad en betreffende beleidsambtenaren
afstemmen van de vorm van optimale cliëntenparticipatie binnen de
gemeente.
2. Stimuleren van cliëntenparticipatie in de gemeente Eindhoven.
3. Vormt de cliëntenraad met betrekking tot het gevraagde- en
ongevraagde advies rond het project WIJeindhoven.
4. Overleg met de medezeggenschapsorganen van moeder organisaties
(OR-en en CR-en)
5. Aanspreekpunt voor Extern Loket , Klachtencommissie,
Vertrouwenspersonen en Ombudsman WIJeindhoven
Producten
a. Gemeentelijke verordening cliëntenparticipatie WIJeindhoven
b. Evaluatie en advies verbetering cliëntenparticipatie aanbieden voor
september 2016, na tussentijdse evaluatie december 2015.
Voorzitter
De voorzitter is onafhankelijk en geen lid van een van de andere
gemeentelijke cliëntenraden.
Periode
September 2014 – 31 december 2016
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 4 van 13
Cliëntenraad Participatiewet / werken en re-integreren
Cliëntenraad gericht op de beleidsvoorbereiding, beleidskeuzes en uitvoering van de
Participatiewet binnen de gemeente.
Bevoegdheid
De cliëntenraad heeft tot taak om desgevraagd of uit eigen beweging het
college/GR te adviseren over alle aangelegenheden van
beleidsvoorbereiding, beleidskeuzes en uitvoering van het beleid welke
(in)direct betrekking hebben op het terrein van de Participatiewet. Onder
andere betekent dit de vormgeving van het begrip participatie, de keuzes
met betrekking tot afspraken met werkgevers en andere partijen binnen
het Werkbedrijf en andere zaken die (in)direct van invloed zijn op de
positie van cliënten.
Samenstelling
De cliëntenraad is samengesteld uit minimaal 9 en ten hoogste 15 leden
waarvan maximaal 3 buitenleden.
Bij de start zal er een mix komen uit de huidige CR SZ en de SW-raad
GRWRE/Ergon.
Voorzitter
Onafhankelijk
SW-raad GRWRE/Ergon
Opmerking:
1. Zolang Ergon als uitvoerend orgaan voor de zittende populatie van
zittende SW-ers blijft bestaan (uitvoering WSW) is er op dat niveau een
aparte cliëntenraad noodzakelijk (WSW).
2. Mogelijk kunnen, afhankelijk van de nadere inrichting en regiefunctie
van Beschut Werk, de belangen van de zittende en komende cliënten
Beschut Werk door deze zelfstandige cliëntenraad worden behartigd.
samenstelling
Op basis van de huidige samenstelling maar wel minder zetels.
Met de opmerking dat als andere gemeenten toetreden tot de GR er zetels
toegevoegd worden die ingevuld kunnen worden door (actieve) cliënten
uit die betreffende gemeente.
De cliëntenraad is samengesteld uit minimaal 7 en ten hoogste 15 leden
waarvan maximaal 3 buitenleden.
Op basis van de te verwachten krimp bij Ergon is het logisch dat deze
Cliëntenraad op termijn wordt verkleind c.q. een commissie wordt van de
cliëntenraad Participatiewet/ werken en re-integreren
Voorzitter
Onafhankelijk
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 5 van 13
Participatiecommissie Welzijn, Wonen en Zorg
Cliëntenraad gericht op de beleidsvoorbereiding, beleidskeuzes en uitvoering van de
WMO/AWBZ binnen de gemeente.
Bevoegdheid
De cliëntenraad heeft tot taak om desgevraagd of uit eigen beweging het
college te adviseren over alle aangelegenheden van beleidsvoorbereiding,
beleidskeuzes en uitvoering van het beleid welke (in)direct betrekking
hebben op het terrein van de WMO/AWBZ en de relatie wonen en zorg.
Samenstelling
De cliëntenraad is samengesteld uit minimaal 7 en ten hoogste 9 leden
op voordracht van bestaande belangenorganisaties waarvan in redelijkheid
te verwachten valt dat de cliënten waarvan zij de belangen behartigen
meer dan andere belangenorganisaties gebruik zullen maken van de
mogelijkheden die de WMO/AWBZ hen biedt.
De huidige participatiecommissie Welzijn Wonen en Zorg kan op basis van
de huidige samenstelling rechtstreeks overstappen in de Cliëntenraad
WMO/AWBZ.
Voorzitter
onafhankelijk
“Cliëntenraad Jeugdzorg”
Cliëntenraad gericht op de beleidsvoorbereiding, beleidskeuzes en uitvoering van de
jeugdzorg binnen de gemeente en/of de regio (GR).
Bevoegdheid
De cliëntenraad heeft tot taak om desgevraagd of uit eigen beweging het
college/GR te adviseren over alle aangelegenheden van
beleidsvoorbereiding, beleidskeuzes en uitvoering van het beleid welke
(in)direct betrekking hebben op het terrein van de jeugdzorgtaken van de
gemeente.
Samenstelling
De cliëntenraad is samengesteld uit minimaal 7 en ten hoogste 9 leden
op voordracht van bestaande belangenorganisaties waarvan in redelijkheid
te verwachten valt dat de cliënten waarvan zij de belangen behartigen
meer dan andere belangenorganisaties gebruik zullen maken van de
mogelijkheden en verplichtingen die de Jeugdzorg wordt opgelegd.
In de samenstelling wordt gestreefd om tenminste 50% van de leden te
laten bestaan uit jongeren onder de 27 jaar. (Quotum)
Voorzitter
onafhankelijk
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 6 van 13
Relatie met andere cliëntenraden, en burgerinitiatieven
Samenwerking/themagericht
Daar waar thema’s spelen waarbij instellings-cliëntenraden en
belangenorganisaties (in zoverre zij niet al een zetel hebben in een van
bovenstaande cliëntenraden) betrokken raken bij en/of bij direct te maken
krijgen met de uitvoering van het gemeentelijk beleid worden
themabijeenkomsten georganiseerd om een directe lijn te krijgen tussen
praktijk en beleid.
Rondom thema’s organiseert het Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
een of meerdere “themagerichte” bijeenkomsten. De uitkomsten van zo’n
thema bijeenkomst worden door de betreffende cliëntenraad betrokken in
de beraadslaging en geven input voor de gevraagde en ongevraagde
advisering richting gemeente.
Organisatie
Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
Gerichte bijeenkomsten
Op basis van een thema, adviesaanvraag kunnen cliëntenraden van
organisaties, belangenorganisaties en/of burgercomités worden
uitgenodigd om een bijdrage te leveren aan een scherper beeld van de
werkelijkheid en/of wenselijkheid van gemeentelijk beleid.
Openbare bijeenkomsten
Tenminste 2 maal per jaar organiseert het Platform Gemeentelijke
Cliëntenraden een evaluatieve bijeenkomst om te horen wat er bij anderen
in de stad leeft en of en zo ja hoe een en ander onderdeel kan uitmaken
van de adviserende taak van het Platform en/of een der aangesloten
cliëntenraden.
Te denken valt aan Cliëntenraden in de zorg en het welzijn binnen
organisaties als:
GGZ, UWV, Lumens, Novadic, Leger des Heils, SWOE, OVO e.d.
* Gemeente kan natuurlijk ook GR niveau zijn of een andere vorm van regionale
gemeentelijke samenwerking!
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 7 van 13
Namens de SW-raad GRWRE/Ergon
Eindhoven, 11 juni 2014
Cis van der Vleuten.
Voorzitter
[email protected]
SW-raad GRWRE/Ergon
t.a.v. Mw. M. v.d. Zanden
Postbus 465
5600 AL Eindhoven
Bijlage 1: schema Platform Gemeentelijke Cliëntenraden Eindhoven .
Bijlage 2: 20 criteria voor een succesvolle gemeentelijke cliëntenraad (d.d. maart 2012)
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 8 van 13
Bijlage 1: schema
Platform Gemeentelijke
Cliëntenraden
Voor overkoepelende beleids-/wetterreinen met name (start) WIJeindhoven
CR
Pw
CR
wmo
CR /GR
Jeugdzorg
CR / GR
wsw
AWBZ
Wajong
BW
CR SZ
Part. Comm.
? SW-raad GRWRE
Pwet
WMO
? Jeugdzorgwetten
WSW
+
Thematische bijeenkomsten met
WIJeindhoven, burgerparticipatiegroepen en CR uit de zorg en welzijnsinstellingen
Jeugdzorg, met CR uit zorginstellingen
½ jaarlijks: rond specifiek thema
Passend als voorbereiding op adviesaanvragen vanuit B&W en/of GR
Regionaal overleg met andere gemeentelijke CR-en. Op beleid/strategie m.n. bij GR zaken.
Bijlage 2:
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 9 van 13
20 Criteria voor:
een succesvolle participerende gemeentelijke cliëntenraad!
Een samenvatting van de 20 criteria waarmee de SW-raad GRWRE/Ergon
genomineerd werd voor de “Cliënt in Beeld prijs” van de LCR in 2012.
Het motto in 2012: Het bevorderen van de kwaliteit van de cliëntenparticipatie.
De SW-raad GRWRE/Ergon (cliëntenraad in het kader van de WSW) gebruikt deze criteria ter bevordering van
zijn beleidsbijsturende taak. De SW-raad denkt dat deze criteria een goede basis vormen voor het inrichten van
de cliëntenparticipatie binnen een gemeente.
Als in de verordening en met de verdere inrichting van de cliëntenraad rekening wordt gehouden met deze
criteria is het mogelijk om effectieve en efficiënte participatie binnen de lokale overheid te bewerkstellingen.
Het staat op basis van het onderzoek van het ministerie van SZW vast dat een cliëntenraad veel invloed kan
hebben op de klantgerichtheid van de uitvoerders. Door proactief mee te denken over het te voeren beleid en
1
de uitvoering wordt de rol van de dienstverlenende overheid versterkt.
De criteria.
De nummering van de criteria met uitzondering van criteria 1 en 20 zijn willekeurig.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Een onafhankelijke voorzitter.
‘Buitenleden’ in de raad.
Een reëel, professioneel budget.
Opleiding, training en begeleiding.
Informatie uit de eerste hand.
Actief contact met de OR.
Direct contact met de beleidsmakers.
Direct contact met het bestuur van de GR.
Actief contact met directie en management.
Actieve benadering van de gemeenteraden.
Contact met andere cliëntenraden.
Zichtbaar zijn in het landelijke circuit/netwerken.
Leuke dingen doen.
Rekening houden met ieders kwaliteiten.
Een actie/jaarplan.
Een verordening die ruimte schept.
Zelfstandig apart vergaderen/beraadslagen.
Een Ambtelijk Secretaris.
Proactief optreden.
Geduld betrachten.
Hoewel deze criteria zijn ingegeven vanuit de situatie en de ervaringen met een cliëntenraad voor de SW zijn
deze criteria direct bruikbaar voor cliëntenraden zoals die nu functioneren op basis van de WWB, WMO en
deels zelfs ook bij Cliëntenraden in de UWV.
Uitgangspunt blijft dat nu, al in 2012, bij de landelijke en lokale hervorming van de sociale wetgeving op basis
van de WWnV de kwaliteit van de inrichting gediend is met een sterke cliëntenparticipatie.
De WWnV wordt dit voorjaar (2012) in de Tweede Kamer behandeld en moet volgens planning op 1-1-2013 in
werking zijn.
Met het verspreiden van deze in de praktijk bewezen criteria deelt de SW-raad GRWRE/Ergon zijn ervaring.
Zie deze criteria als een serie tips ter bevordering van de kwaliteit van invloedrijke cliëntenparticipatie.
1
De Cliënt centraal, programmarapportage Dienstverlenende overheid R 11/09. en De bijdrage van cliëntenparticipatie aan klantgerichte
dienstverlening, nota van bevindingen Nvb-Diov-11/09b Inspectie Werk en inkomen Ministerie SZW december 2011.
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 10 van 13
1. Een onafhankelijk voorzitter.
Een onafhankelijk voorzitter beïnvloed het proces en de inhoudelijke kant van de cliëntenraad positief. Juist zijn
onafhankelijkheid en, belangrijker, zijn onafhankelijke opstelling voorkomt dat andere in de keten betrokkenen
zoals beleidsambtenaren, bestuurders, directies (in)direct sturende middelen in handen krijgen.
2. ‘Buitenleden’ in de raad.
Buitenleden, vertegenwoordigers uit belangenorganisaties met relatief veel geïndiceerden/cliënten zoals
bijvoorbeeld het plaatselijk platform gehandicapten, kunnen vanuit hun ervaring ‘breder’ kijken dan raadsleden
die zelf in dienst van /of afhankelijk zijn van het bedrijf of organisatie zoals UWV of Sociale Dienst.
3. Een reëel, is professioneel, budget.
Een substantieel in grote passend eigen budget wel het meest cruciale onderdeel om als cliëntenraad
zelfstandig, onafhankelijk, onderscheidenlijk en daarmee professioneel te kunnen werken. Essentieel bij het
budgetrecht is dat de cliëntenraad zelf 100% tekenbevoegd is. Dit behoeft niet te betekenen dat de CR zelf de
financiële administratie ook uitvoert
4. Opleiding, training en begeleiding.
Een vertegenwoordigend orgaan als een cliëntenraad bestaat uit een gekozen afvaardiging. Zoveel leden,
zoveel meningen, ideeën en karakters. Decennia lange ervaring met ondernemingsraden leert dat een vaste
structuur van training/begeleiding de kwaliteit van de raadsleden individueel en van de raad als
participatieorgaan vergroot. Essentieel hierbij is dat de keuze voor de training/coaching door de cliëntenraad
zelf kan worden gedaan. Het verdient de voorkeur om uisluitend “technische” aspecten intern te laten trainen.
Onderwerpen als visie, missie, strategie en tactiek zijn trainingsonderwerpen die, door het risico van
beïnvloeding, niet intern getraind kunnen worden.
5. Informatie uit de eerste hand.
De maker van de beleidsnotitie; de ambtenaar, de UWV-stafmedewerker, de directeur van het bedrijf, het
management en staf leden, de beleidonderzoeker, de consulent PGB, de voorzitter van de OR enzovoorts zijn
zelf de beste informant om beleidsvoorstellen te verduidelijken en informatie te geven over de uitwerking in de
praktijk. Informatie uit de tweede hand is veelal (onbedoeld?) al door een selectieproces gegaan.
6. Actief contact met de OR.
Vanaf de start heeft de cliëntenraad zelf actief contact gezocht en gevonden met de OR. Er is nu een blijvende
directe lijn met de OR. Effectieve samenwerking op de lijn extern (CR) – intern (OR) is bevorderlijk voor de
participatie en kan de invloed van de cliënt/medewerker op het beleid en de uitvoering ervan proportioneel
vergroten.
7. Direct contact met de beleidsmakers.
Een cliëntenraad is ingesteld om zich gevraagd en ongevraagd met het beleid van de “organisatie” te
bemoeien. Bemoeien is op basis van argumenten, politieke kracht , invloed en dergelijke serieus pogingen doen
om het beleid binnen de gegeven doelstelling in een door de CR gewenste richting te beïnvloeden. Een
proactieve samenwerking/sparring met de beleidsmakers kan fouten in de beleidsvoorbereiding en de
uitvoering voorkomen. Repareren is meestal duurder dan voorkomen.
Nog te weinig wordt het nieuwe plan, de schets, de blauwdruk echt kritisch vanuit meerdere actoren bekeken.
8. Direct contact met het bestuur van de gemeenschappelijke regeling(GR).
Hoewel er contact is zou dit overleg een meer natuurlijk verloop kunnen en moeten hebben. De SW-raad wil
het wettelijk vastgelegde contact intensiveren maar merkt die houding in mindere mate bij de leden van het
bestuur. Het blijft soms in de discussie hangen; dat de CR niet op de stoel van de bestuurder moet gaan zitten
en daarom pas later in de besluitvorming mag adviseren. Een proactief samen starten en elkaar op die manier
bevruchten blijft wenselijk.
9. Actief contact met directie en management.
Er zijn regelmatig kleine verschillen van mening over de juiste rol van de cliëntenraad richting het bedrijf. Toch
is de relatie goed. Los van ontmoetingen bij plaatselijke, provinciale en landelijke bijeenkomsten zijn er naast
e-mails en telefonisch contact directe gesprekken op de hoofdkantoor.
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 11 van 13
10. Actieve benadering van de gemeenteraden.
Op basis van de wet moet de cliëntenraad ingesteld worden door de gemeenteraad. Het is de gemeenteraad
die de verordening opstelt Ook al staat in de verordening van de GRWRE dat de cliëntenraad het college
adviseert heeft de SW-raad het altijd tot zijn doel gerekend om naast het college direct contact te hebben met
de gemeenteraad. De gemeenteraad is en blijft tenslotte de opdrachtgever, het besluitvormingsorgaan en de
controleur van het College en de GR.
11. Contact met andere SW-raden en andere participatieraden binnen het (toekomstige) brede werkterrein.
Een van de eerste interne afspraken van de SW-raad was,om met andere raden van en met elkaar te leren.
Cliëntenraden die met gelijksoortige riemen moeten roeien kunnen elkaar helpen. Omdat er op allerlei andere
vlakken structureel overleg is via clubs als CEDRIS, VNG, Divosa e.d. is het efficiënt om waar mogelijk ook als
cliëntenraden de krachten te bundelen c.q. kennis en ervaring te delen
Vanuit de geplande politieke veranderingen met de WWnV worden actief de contacten met de cliëntenraden
WWB aangehaald. Voor het Eindhovense is het overleg met de cliëntenraad WWB gestart om van daaruit
samen contacten te leggen en afspraken te maken met de overige betrokken cliëntenraden in de GR.
Eén gezamenlijk advies van al deze cliëntenraden samen richting de betrokken gemeenten is hierbij het
ultieme doel.
12. Zichtbaar zijn in het landelijke circuit/netwerken
Vanaf het begin is de raad via afvaardigingen aanwezig bij provinciale en/of landelijke bijeenkomsten van
cliëntenraden. Het feit dat andere cliëntenraden van de SW het hierbij laten afweten is jammer maar speelt
geen cruciale rol. Het is wel moeilijk om een plaats te krijgen tussen al die WWB, WMO en UWV raadsleden
met jarenlange contacten en ruime ervaring in een “iets” andere politieke, bestuurlijke omgeving.
13. Leuke dingen doen
Deels is het cliëntenraadswerk vrijwilligerswerk en dat moet ook zo blijven. Ter compensatie van het
vergaderen buiten werktijd vond de SW-raad het professioneel dat er een vergoeding in de vorm van een
vacatieregeling kwam. Als een gemeenteraadscommissie een vacatievergoeding krijgt behoort een door de
gemeenteraad ingestelde participatie/adviescommissie ook onder de basale gemeentelijke vacatieregels
vallen. Dit is gelukt.
De jaarlijkse training wordt, naast het harde werken, als een leerzaam uitje gezien.
Ter versterking van de band gaat de CR 1 x per jaar uit eten,
Kleine dingen die als ‘beloning’ voor het raadswerk worden gewaardeerd.
14. Rekening houden met ieders individuele kwaliteiten binnen de CR.
In het begin en incidenteel nog steeds, werd/wordt de suggestie gewekt dat het raadswerk te moeilijk is voor
de geïndiceerden. Hierdoor ontstaat bij sommige SW-bedrijven, hoewel via de verordening verplicht, de
verleiding om zaken buiten de cliëntenraad om, of -en petit comité-, te regelen. Met een goede voorbereiding,
gerichte scholing en via ervarend leren lukt het om individuele raadsleden mee te nemen in de
beleidsbeïnvloeding. “Moeilijke” notities van ambtenaren en anderen worden met behulp van powerpoint
“vereenvoudigd” en op die manier lukt het tot nu toe bijna altijd om iedereen erbij te houden.
Wel blijft het nodig om hier blijvend in te investeren en begrip op te (blijven) brengen voor een manier van
reageren die in een andere setting als vreemd zou worden betiteld.
15. Een actie/jaarplan
Jaarlijks wordt het actieplan op basis van evaluatie bijgesteld. Hierbij is het belangrijk dat, in die paar jaar, de
acties, op basis van de eenduidige doelstelling, niet echt wezenlijk zijn veranderd. Uitgangspunt is; liever weinig
en goed, dan veel niet.
16. Een verordening die ruimte schept
Cliëntenraden zijn gehouden aan een verordening. In de regels staat wat de cliëntenraad mag en hoe de CR
moet werken. Er staat ook in wat de andere partij moet doen. Bijvoorbeeld advies vragen en tijdig en volledig
informatie verstrekken. Het is belangrijk dat met name het onderdelen informatie verstrekken, advies vragen
en advies geven scherp beschreven zijn in de verordening. Zowel in procedurele zin als in tijd en voorzien wordt
van een dwangregel. De dwangregel zou moeten luiden: Dat zonder advies van de CR de gemeenteraad geen
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 12 van 13
besluit mag nemen en het bestuur en de directie moeten stoppen met het plaveien van die ene, door hen al
gekozen, weg.
17. Zelfstandig apart vergaderen/beraadslagen
Er zijn cliëntenraden (binnen de SW) die altijd vergaderen in aanwezigheid van hun overlegpartner en/of een
belangrijke stafmedewerker aan wie de raad uiteindelijk zijn advies moet uitbrengen. Veel directeuren en
ambtenaren vinden dit helaas een zeer wenselijke situatie. Er zijn geen geheimen, we werken optimaal samen
en andere argumenten worden gebruikt om te voorkomen dat de CR apart vergadert. Zo wordt vermeden dat
de CR, als orgaan, zelf een standpunt inneemt en het meer moeite en dus tijd kost om de al gekozen richting in
te gaan. De ‘prettige’ soms paternalistische sfeer stelt de overlegpartner in staat om informatie te sturen en
van een adviesorgaan een platform te maken waarbij ‘passende’ individuele suggesties al of niet meegenomen
kunnen worden.
De ontwikkeling in gemeenten richting platforms zonder adviesplicht baart op dit punt ernstige zorgen.
18.Een Ambtelijk Secretaris (AS)
Om als cliëntenraad efficiënt en effectief te kunnen werken is een ambtelijk secretaris noodzakelijk. Een
ambtelijk secretaris is meer dan een notulist en/of basale secretariële ondersteuning. Een AS moet op de
hoogte zijn van de materie, zowel inhoudelijk als procesmatig. In staat zijn om adviezen voor te bereiden, te
schrijven en misschien wel het belangrijkste als een beleidsambtenaar zorg te dragen dat alle informatie tijdig,
volledig en zo nodig aan de leden aangepast voorhanden is voordat de cliëntenraad een besluit neemt. Een
gepaste agendavoorbereiding en agendasetting is tenslotte de basis om de juiste inhoudelijke en procedurele
keuzes te maken.
19. Proactief
Om invloed uit te kunnen oefenen moet je vooraan staan. Juist bij essentiële beleidskeuzes is het belangrijk dat
de eerste scenario’s, voordat ze uitgewerkt zijn, als keuze aan de cliëntenraad worden voorgelegd. Dit geldt in
principe voor elke participatie raad.
Hoewel deze wens door het bestuur wordt uitgesproken is de praktijk weerbarstiger. Uiteindelijk wordt zo de al
gemaakte keus ter advisering voorgelegd. Los nog van het moment is er dan haast omdat het besluit ‘al
genomen’ is. De CR kan dan adviseren over de uitvoering maar niet over de beleidskeuze en daarvoor was/is hij
ingesteld.
Anders gezegd: De al ingekochte ingrediënten bepalen de uiteindelijke mogelijkheden van de kok, dus koop
mee in.
20. Geduld betrachten
Een vrij nieuwe cliëntenraad die sinds eind 2008, in de praktijk sinds 2009, zelf uit de startblokken moest
kruipen heeft last van de wens om snelheid te creëren in een omgeving die niet weet dat er een nieuwe partij
meeloopt.
Dit geldt voor de ambtenaren met name de griffie die in de planning te weinig of in het geheel geen tijd
inruimt voor het besluitvormingsproces en het adviestraject binnen de CR. Let wel het is vrijwilligerswerk.
Maar, hoe dan ook, alertheid is van iedereen gewenst en dan nog zal het zijn tijd nemen totdat alle andere
partijen in de besluitvoorbereiding en besluitvorming de CR in beeld hebben en constant in beeld houden.
Eindhoven, maart 2012
Namens de SW-raad GRWRE/Ergon
Cis van der Vleuten
Voorzitter
Voorstel Platform Gemeentelijke Cliëntenraden
t.b.v. WIJeindhoven, juni 2014
Pagina 13 van 13

Download Report