Protocol huisbezoek IGSD - IGSD Steenwijkerland en Westerveld

Protocol huisbezoek
IGSD
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1. Algemeen …………………………………………………………….….. 3
Hoofdstuk 2. Huisbezoek ter verificatie van de rechtmatigheid uitkering ….……. 5
Hoofdstuk 3. Verificatie en validatie ………………………………………………….. 8
Hoofdstuk 4. Uitvoering huisbezoek …...……………………………………………. 11
Bijlagen:
Bijlage I Informed consent: Huisbezoek ter verificatie
(onderzoek leefvorm) ......................................................................................… 16
Bijlage II Informed consent: Huisbezoek ter verificatie
(onderzoek verblijfadres bij aanvraag) ………………………………………. 18
Bijlage III Informed consent: Huisbezoek ter verificatie
(onderzoek verblijfadres bij lopende uitkering) ……………………………. 20
Bijlage IV Informed consent: Huisbezoek ter verificatie
(zelfstandige woonruimte) ……………………………………………………. 22
Bijlage V Vragenlijst gezamenlijke huishouding (uitgebreid) …...………... 24
Bijlage VI Leefvorm: Vragenlijst partner woont elders ……..……………... 26
2
1. Algemeen
Het protocol is grotendeels afkomstig uit het handboek WWB van Schulinck. Zie onderdeel
Handhaving paragraaf 4.2 huisbezoek.
Huisbezoek is een belangrijk verificatiemiddel om de woon- en leefsituatie van een cliënt te
onderzoeken. Mits deze onderzoeksmethode goed uitgevoerd wordt, kan hiermee het bewijs van
een gezamenlijke huishouding of een onjuist opgegeven adres worden geleverd. Het nalaten om
een huisbezoek af te leggen kan, blijkens de jurisprudentie, nog wel eens leiden tot onzorgvuldige
besluitvorming.
Voor controle op de gegevens over de in de woning aanwezige bezittingen is een huisbezoek
noodzakelijk. Het sluit goed aan bij de poortwachterfunctie.
In de volgende situaties kan een huisbezoek worden afgelegd:
1.
Huisbezoek in kader van dienstverlening.
Voor cliënten die om medische of sociale redenen niet in staat zijn om zelf naar de dienst te
komen.
2.
Bijstandsverlening "op maat".
Het gaat hier vooral ter beoordeling van een aanvraag bijzondere bijstand.
3.
Huisbezoek bij vermoeden van fraude
Als controle-instrument naar aanleiding van het vermoeden dat een cliënt niet verblijft op
het door hem opgegeven adres of dat de alleenstaande (ouder) een gezamenlijke
huishouding voert. Dit vermoeden kan zijn ontstaan naar aanleiding van bijvoorbeeld:
4.
o
de aanvraag voor een uitkering;
o
een gepland periodiek heronderzoek;
o
een tip;
o
aanvraag bijzondere bijstand;
o
themacontrole;
o
het gesprek met de cliënt tijdens de aanvraag of het (her)onderzoek.
Huisbezoek ter verificatie van de rechtmatigheid uitkering
Huisbezoek in het kader van een bewijsopdracht als bedoeld in de ‘Wet huisbezoeken’.
Het college kan een belanghebbende een aanbod doen tot het afleggen van een huisbezoek
teneinde belanghebbende in staat te stellen te voldoen aan zijn bewijsopdracht. Voor het
afleggen van een huisbezoek binnen het kader van artikel 53a lid 2 WWB is niet vereist dat
sprake is van een redelijke grond. Een redelijke grond betekent dat redelijkerwijs kan
worden getwijfeld aan de juistheid of volledigheid van de door een belanghebbende over
zijn woon- en leefsituatie verstrekte inlichtingen. Zie het schema op de volgende bladzijde
en B5.3.4.6 van Grip op WWB en de toelichting daarop in hoofdstuk 2.
Voor de theoretische onderbouwing wordt naar het handboek Grip op WWB verwezen. Onder
handhaving in hoofdstuk 4 protocollen, paragraaf 2 huisbezoek, staan de wetteksten en relevante
jurisprudentie.
3
Het college kan d.m.v. het aanbod van belanghebbende voor toestemming tot een huisbezoek belanghebbende verzoeken aan te tonen dat (zie artikel 53a WWB):
1.
2.
3.
Hij een alleenstaande (ouder) is
Hij/het gezin de algemeen noodzakelijke kosten van
Hij/het gezin feitelijk woont op het opgegeven
artikel 53a, lid 2, onderdeel a WWB
Kan belanghebbende dat niet dan:
het bestaan niet kan delen met een ander
adres artikel 53a, lid 2, onderdeel b WWB
Kan belanghebbende dat niet dan:
artikel 53a, lid 2, onderdeel c WWB
Kan belanghebbende dat niet dan:
1. De uitkering wordt vastgesteld
op 50% van de gehuwdennorm
1.
Artikel 53a, lid 3, onderdeel a WWB
Belanghebbende komt niet voor een toeslag
Uitsluitend toepassen bij lopende uitkeringen
in aanmerking o.g.v. artikel 53a lid 6 WWB.
Bij aanvragen artikel 4:5 Awb toepassen
Let op! Is belanghebbende ≥ 21
Verlaging norm met 10% o.g.v. artikel 53a lid
Bij aanvragen kan namelijk geen sprak zijn van
maar < pensioengerechtigde leeftijd
6 WWB in samenhang met artikel 4
opschorting van betaling als bedoeld in
Dan is tevens verlaging mogelijk
Toeslagenverordening WWB 2013
art. 53a lid 4 WWB.
o.g.v. art. 5 Toeslagenverordening
bij ontbreken woonkosten of
woning
2. Bij ouders is artikel 9 lid 4 WWB
en artikel 9a WWB n.v.t..
3. Geen verhoging met toeslag
mogelijk, art. 53a, lid 3, onderdeel c
WWB.
2.
2. Huisbezoek ter verificatie van de rechtmatigheid uitkering
(artikel 53a WWB, artikel 14 IOAW en artikel 14 IOAZ)
Algemeen
De wet één regeling in de sociale zekerheid van de rechtsgevolgen van het niet aantonen van de
leefsituatie na het aanbod van een huisbezoek (Wet huisbezoeken) is per 1 januari 2013 in werking
getreden. Achterliggende gedachte van deze wet is dat gemeenten geen redelijke grond meer
hoeven te hebben voor het afleggen van een huisbezoek.
De Wet huisbezoeken biedt gemeenten meer mogelijkheden om de leefsituatie vast te stellen.
Onder leefsituatie verstaat de Wet huisbezoeken:
1.
leefvorm:
a.
alleenstaande (ouder) of gehuwd/gezamenlijke huishouding voerend
(artikel 53a, tweede lid, onderdeel a, WWB) en,
2.
woonsituatie:
a.
woont iemand, zijn gezin of kind feitelijk op het aangegeven adres
(artikel 53a, tweede lid, onderdeel b, WWB) of,
b.
is sprake van een zelfstandige woonruimte
(artikel 53a, tweede lid, onderdeel c, WWB).
Het huisbezoek wordt als rechtmatig aangemerkt indien is voldaan aan het informed consent.
Dit betekent dat een ambtenaar van de IGSD voor hij kan binnentreden:
a.
zich moet legitimeren aan betrokkene,
b.
mededeling doet aan betrokkene van het doel van het huisbezoek,
c.
betrokkene om toestemming vraagt om te mogen binnentreden en,
d. de gevolgen meedeelt van een weigering.
Daartoe zijn vier formulieren beschikbaar die bij het huisbezoek meegenomen moeten worden:
1.
het formulier informed consent Huisbezoek ter verificatie (onderzoek leefvorm) (bijlage I)
2.
het formulier informed consent Huisbezoek ter verificatie
a.
bij aanvraag (onderzoek verblijfadres bij aanvraag) en (bijlage II),
b.
bij lopende uitkering (onderzoek verblijfadres bij lopende uitkering
(bijlage III)
3.
het formulier informed consent Huisbezoek ter verificatie (zelfstandige woonruimte)
(bijlage IV)
Medewerkingsverplichting
Belanghebbenden zijn niet verplicht mee te werken aan het huisbezoek. Dit betekent dat ook geen
maatregel op grond van de maatregelenverordening opgelegd kan worden als een belanghebbende
niet meewerkt.
Kanttekening:
De Raad van State heeft in zijn advies op het wetsvoorstel Huisbezoeken aangegeven dat de wet
een ongerechtvaardigde inbreuk maakt op het huisrecht, zoals bedoeld in artikel 8 EVRM. Indien
de rechter straks artikel 53a WWB (en artikel 14 IOAW/Z) in strijd acht met artikel 8 EVRM, gaat
het internationale recht voor (zie noot Angèle Veassen op CRvB 20-03-2012, nrs. 10/29 WWB e.a.,
LJN: BV 9789 in het handboek Grip op WWB).
Wanneer maakt de IGSD gebruik van de Wet huisbezoeken:
De IGSD maakt gebruik van de Fraude Scorekaart. Dit is een hulpmiddel om verhoogde risico’s op
verschillende soorten fraude te signaleren. De consulent kan gemotiveerd afwijken van de Fraude
Scorekaart en zelf een verhoogd risico op fraude aanwezig of afwezig achten. Met behulp van het
Fraudekompas worden deze risico’s geconcretiseerd dan wel weggenomen.
Verhoogd risico samenlevingsfraude
Medewerkers van de IGSD kunnen gebruik maken van de Wet huisbezoeken indien zij een
verhoogd risico op samenlevingsfraude signaleren maar deze
a.
niet nader kunnen concretiseren met behulp van het Fraudekompas,
b.
nog steeds onduidelijkheid blijft bestaan over de leefvorm van belanghebbende en
c.
deze onduidelijkheid niet op een andere manier weggenomen kan worden.
De aanvrager of uitkeringsgerechtigde wordt dan in de gelegenheid gesteld om via een huisbezoek
aan te tonen dat hij alleenstaande (ouder) is.
De consulent en/of handhaver neemt bij het huisbezoek het formulier informed consent
Huisbezoek ter verificatie (onderzoek leefvorm) mee (bijlage I). Voor het overige neemt hij het
protocol huisbezoek in acht.
Weigert belanghebbende aan het huisbezoek mee te werken en staat voor het overige het recht op
uitkering vast dan past de IGSD bij:
-
algemene bijstand artikel 53a, derde lid, WWB toe,
-
een IOAW-uitkering artikel 14, derde lid, IOAW toe en,
-
een IOAZ-uitkering artikel 14, derde lid, IOAZ toe.
Concreet betekent dit dat belanghebbende in plaats van de norm alleenstaande (ouder) de helft
van de norm gehuwden krijgt. Voor bijstandsgerechtigden geldt bovendien dat zij geen recht op
een toeslag hebben. Daarnaast kan bij bijstandsgerechtigden de helft van de gehuwdennorm nog
verlaagd worden met 10% van de gehuwdennorm, indien belanghebbende geen woning bewoont
of een woning bewoont waaraan geen woonkosten zijn verbonden.
Bovendien houdt de IGSD bij de plicht tot arbeidsinschakeling geen rekening met eventuele
kinderen jonger dan 12 jaar.
Verhoogd risico op adresfraude
Aanvragen
Kan de consulent met behulp van het Fraudekompas het verhoogd risico op adresfraude niet
concretiseren dan wel wegnemen dan maakt de consulent en/of handhaver van de IGSD bij
aanvragen geen gebruik maken van de Wet huisbezoeken maar van artikel 4:5 Awb.
De consulent en/of handhaver verzoekt belanghebbende om aan te tonen dat hij, zijn gezin en/of
kind(eren) feitelijk verblijven op het opgegeven adres. Dit kan ook via een huisbezoek middels het
formulier informed consent Huisbezoek ter verificatie (onderzoek verblijfadres bij aanvraag)
(bijlage II). Voor het overige neemt hij het protocol huisbezoek in acht.
Kan belanghebbende niet aantonen dat zijn feitelijke verblijfplaats overeenkomt met het adres dat
hij bij zijn aanvraag heeft opgegeven of wil hij niet meewerken aan het huisbezoek, dan
hersteltermijn geven waarbinnen belanghebbende verzuim kan herstellen. Lukt dat
6
belanghebbende niet of wil hij dat niet dan op grond van artikel 4:5 Awb de aanvraag buiten
behandeling stellen, omdat IGSD over onvoldoende gegevens beschikt om aanvraag te kunnen
beoordelen.
Lopende uitkeringen
Medewerkers van de IGSD kunnen gebruik maken van de Wet huisbezoeken indien zij een
verhoogd risico op adresfraude signaleren maar deze
a.
niet nader kunnen concretiseren met behulp van het Fraudekompas,
b.
nog steeds onduidelijkheid blijft bestaan over of belanghebbende feitelijk op het adres
verblijft dat hij aan de IGSD heeft doorgegeven en,
c.
deze onduidelijkheid niet op een andere manier weggenomen kan worden.
De uitkeringsgerechtigde wordt dan door de consulent en/of handhaver in de gelegenheid gesteld
om via een huisbezoek aan te tonen dat hij, zijn gezin en/of kinderen feitelijk op het aan de IGSD
opgegeven adres verblijven.
De consulent en/of handhaver neemt bij het huisbezoek het formulier informed consent
Huisbezoek ter verificatie (onderzoek verblijfadres lopende uitkering) mee (bijlage III). Voor het
overige neemt hij het protocol huisbezoek in acht.
Kan belanghebbende niet aantonen dat zijn feitelijke verblijfplaats overeenkomt met het adres dat
hij aan de IGSD heeft opgegeven en wil hij niet meewerken aan het huisbezoek, dan schort de
IGSD de betaling van de uitkering op. Indien belanghebbende binnen de hersteltermijn ook niet
aantoont dat hij daadwerkelijk op het verstrekte adres woont, dan trekt de IGSD het recht op
uitkering in met ingang van de datum van opschorting. (artikel 53a, vierde en vijfde lid, WWB,
artikel 14, vierde en vijfde lid, IOAW/IOAZ).
Zelfstandige woonruimte
Dit onderdeel is uitsluitend van toepassing op de WWB.
Het gaat hier om situaties waarin vastgesteld moet worden of belanghebbende beschikt over
woonruimte met een eigen keuken, douche en toilet. Is dat niet het geval dan kunnen de kosten
worden gedeeld met een ander. De IGSD maakt gebruik van de Wet huisbezoeken indien het
woningen betreft, waarvan niet duidelijk of bekend is of het zelfstandige woonruimten betreffen.
De consulent en/of handhaver neemt bij het huisbezoek het formulier informed consent
Huisbezoek ter verificatie (onderzoek zelfstandige woonruimte) mee (bijlage IV).
Voor het overige neemt hij het protocol huisbezoek in acht.
Weigert belanghebbende aan huisbezoek mee te werken en staat voor het overige het recht op
bijstand vast, dan past de IGSD artikel 53a, zesde lid, WWB toe. Dit betekent dat alleenstaande
(ouders) geen toeslag ontvangen en hun norm met 10% van de gehuwdennorm wordt verlaagd. Bij
gehuwden vindt een verlaging van 10% van de gehuwdennorm plaats.
7
3. Verificatie en validatie
In ieder geval dient als basis nader te worden onderzocht:
1.
Het uitkeringsdossier
2.
De gemeentelijke basisadministratie
3.
De gegevens van de Rijksdienst voor het wegverkeer
3.1 Het uitkeringsdossier
Bij het raadplegen van het dossier dient men te letten op het volgende:
1.
Kopie van het legitimatiebewijs
2.
Afschrift van het huurcontract: geen schimmige huurovereenkomst.
3.
Is de huurder / verhuurder de ex-partner.
4.
Langdurige kamer(ver)huur / kostganger.
5.
Relatief lage huur voor de kamer.
6.
Jarenlang dezelfde huurprijs voor de kamer / vergoeding kostgangerschap.
7.
Geen huursubsidie aangevraagd.
8.
Meeverhuizen (herhaaldelijk) van de kamerhuurder / kostganger.
9.
De leeftijd van cliënt en (ver)huurder, kostganger / hospita zijn ongeveer gelijk.
10. Niet tijdig reageren op oproepen.
11. Retour komen van poststukken.
12. Afschiften van bank en / of giro:
o
Wordt bij alleenstaande / één-ouder voor twee pasjes betaald (januari)
o
Na uit elkaar gaan en verhuizing wordt de bankrekening nog steeds naar het oude
adres gestuurd.
o
Het voortbestaan van gezamenlijke rekeningen, na het uit elkaar gaan.
o
Brandstof tanken terwijl cliënt geen voertuig op naam heeft.
o
Hoge / lage energie lasten.
o
Afrekening van de nutsbedrijven (cliënt krijgt geld terug).
o
Afschrijvingen naar nutsbedrijven bij een kamerhuurder of kostganger.
o
Geldopnames / betalingen op plaatsen die sterk afwijken van het adres waar cliënt
ingeschreven staat.
o
Inkomsten / uitgaven patroon.
o
Kasstortingen
8
o
Overboekingen naar andere (onbekende) rekeningnummers in het bijzonder bank
of giro.
o
Verzekeringen / premiebetalingen.
o
Lidmaatschap verenigingen
o
Betaalbewijzen van de huur.
13. Bescheiden met betrekking tot echtscheiding.
14. Verschillende telefoonnummers.
15. Echtscheidingsprocedure wordt niet in- of voorgezet.
16. Voldoet de onderhoudplichtige aan zijn verplichtingen.
17. Komen bij geschreven stukken de handschriften overeen (denk ook aan ROF /
inlichtingenstaten.
18. Alert zijn op knip- en plakwerk bij ingeleverde stukken.
19. Opgegeven vakanties (waarheen, hoelang, kosten, wijze van verblijf, manier van reizen.
20. Fraudemeldingen.
3.2 De Gemeente basisadministratie
Uit de GBA is onder andere de volgende informatie belangrijk:
1.
Welke personen staan beschreven op het adres van cliënt?
2.
Wat is de burgerlijke staat van cliënt?
3.
Wat is de burgerlijke staat van de overige op het adres beschreven personen?
4.
Kind wel of niet erkent / vader wel of niet bekend / wie heeft het kind aangegeven?
5.
Staat (oudere) cliënt bij ouders of familie ingeschreven?
6.
Waar staat de (ex) partner ingeschreven (familie / buren)?
7.
Aantal ingeschreven personen in overeenstemming met de grootte van de woning
(plaatselijke bekendheid)?
8.
Heeft cliënt een rijbewijs?
9.
Is de leeftijd van cliënt en (ver)huurder, kostganger / hospita ongeveer gelijk?
Bewijskracht GBA
Gelet op de functie van de GBA en de bewijskracht van de daarin opgenomen akten mag het
college het in die administratie vermelde tot uitgangspunt nemen, totdat belanghebbende het
tegendeel aannemelijk heeft gemaakt (zie CRvB 19-05-2009, nrs. 07/6934 WWB e.a.).
9
3.3 De Rijksdienst voor het wegverkeer
Bij de RDW kan men onder andere inzicht krijgen in:
1.
Kenteken (auto – motor – caravan) op naam cliënt.
2.
Kenteken (auto – motor – caravan) geregistreerd op het adres van cliënt.
3.
Alle kentekens welke op peildatum op naam van cliënt geregistreerd staan.
4.
Alle kentekens welke in aan te geven periode op naam van cliënt geregistreerd staan /
stonden).
5.
Adres waarop cliënt bekend is bij de RDW.
10
4. Uitvoering huisbezoek
De onderstaande tekst is afkomstig uit het handboek WWB van Schulinck en is ook te raadplegen
bij het onderdeel handhaving (paragraaf 4 protocollen onder 2 huisbezoeken)
4.1. Uitnodigingsbrief sturen aan cliënt om op de dienst te komen
1.
Onderwerp: de toewijzing dan wel de voortzetting van de uitkering (niet vermelden dat
het om een huisbezoek gaat).
2.
Aangeven hoe lang het onderzoek gaat duren. Hou daarin rekening met het feit dat je een
huisbezoek gaat afleggen.
3.
Verzoeken tot het meebrengen van de benodigde bescheiden.
4.
Zorg dat je bij een onaangekondigd huisbezoek de uitnodigingsbrief bij je hebt, voor het
geval de klant niet thuis wordt aangetroffen
4.2 Afspraak maken met handhaver
Afspraak maken met handhaver dat deze zich beschikbaar houdt om mee te gaan op het geplande
tijdstip van het huisbezoek. Maak duidelijke afspraken met handhaver wie het woord voert en wie
de gegevens noteert. Ga nooit alleen op huisbezoek indien een vermoeden van fraude bestaat en
wanneer het huisbezoek geschiedt in het kader van ‘Een regeling in de sociale zekerheid van de
rechtsgevolgen van het niet aantonen van de leefsituatie na het aanbod van een huisbezoek’!!!!!!!!!
4.3 Laat weten waar je bent
Laat aan de werkleider / collega weten dat je op huisbezoek gaat.
1.
Geef het adres op waar jij en de handhaver naartoe gaan.
2.
Geef de naam van de cliënt op.
3.
Geef aan hoe laat je bij de cliënt aanwezig denk te zijn en hoe laat je terug denkt te zijn.
4.
Geef aan op welk mobiel nummer je te bereiken bent.
5.
Indien bekend, geef ook het telefoonnummer van de cliënt door.
6.
Vraag aan teamleider / collega te bellen zodra je niet op het verwachte tijdstip terug bent.
4.4 Zaken die mee moeten
1.
Van dienstwege verstrekt legitimatiebewijs.
2.
Mobiele telefoon.
3.
Kopie foto van cliënt en (ex) partner.
4.
Pen en notitieblok.
5.
Notitie waarop vermeld staan, de bij de sociale dienst bekende bank- en girorekeningen
van cliënt, alsmede andere belangrijke zaken (b.v. naam en geboortedatum van de (ex)
partner, kenteken van auto cliënt en /of (ex) partner).
11
6.
Blanco verklaring omtrent woonsituatie.
Aan het eind van dit protocol staan bijlagen met twee verklaringen, één indien klant op
één adres woont met andere en ander ingeval (ex)partner op ander adres woont (bijlage V
en VI).
7.
Blanco uitnodigingsbrief voor gesprek op de dienst *
8.
Blanco verslag van huisbezoek
9.
Voorlichtingsmateriaal.
4.5 In acht nemen aandachtspunten
Houd bij de uitvoering van het huisbezoek rekening met de volgende aandachtspunten:
•
Bij een verhoor door de sociale recherche kan de belanghebbende beroep doen op zijn
zwijgrecht. De sociaal rechercheur zal de belanghebbende hierop moeten wijzen (de
cautie). Bij een onderzoek door de gemeente om het recht op uitkering vast te stellen
daarentegen heeft de belanghebbende een inlichtingenplicht. Zie in dit verband ook het
Handboek WWB van Schulinck, Bijstand, hoofdstuk 12 onderzoeken, paragraaf 4.2 de
Sociale Recherche.
•
Het huisbezoek dient te worden uitgevoerd gedurende kantoortijden. Slechts bij
uitzondering kan hiervan worden afgeweken.
•
Een huisbezoek wordt altijd door twee medewerkers verricht indien
o
een vermoeden van fraude bestaat en
o
wanneer het huisbezoek wordt afgelegd in het kader van ‘Een regeling in de
sociale zekerheid van de rechtsgevolgen van het niet aantonen van de leefsituatie
na het aanbod van een huisbezoek’. Dit in verband met de veiligheid en de
bewijskracht.
•
Bij het vermoeden dat twee belanghebbenden, die op afzonderlijke adressen staan
beschreven, een gezamenlijke huishouding voeren, verdient het aanbeveling om op beide
adressen gelijktijdig een huisbezoek te verrichten. Dit kan ook indien één van de partijen
geen belanghebbende is. Echter realiseer wel dat indien de niet-belanghebbende geen
medewerking verleent, dat daar geen consequenties aan verbonden kunnen worden.
•
Parkeer de auto uit het zicht van het adres waar je het huisbezoek gaat verrichten.
•
Kijk in de omgeving of je de auto (kenteken) ziet van een mogelijke partner.
•
Kijk welke naam of namen je op het naambordje ziet.
•
Kijk of de gordijnen zijn gesloten of geopend.
•
Als de cliënt niet eerst op de sociale dienst is uitgenodigd en niet thuis wordt aangetroffen
(deur wordt niet geopend) laat dan een uitnodigingsbrief achter waarin de cliënt wordt
opgeroepen om de zelfde dag of de volgende dag op de sociale dienst te komen voor een
gesprek over de bijstandsverlening (niet specifiek vermelden dat het om een huisbezoek
gaat). Geef in de brief duidelijk aan hoe lang het gesprek gaat duren. Hou daarbij rekening
met de tijd die het huisbezoek gaat duren (bijv. 2 uur). Vermeldt het telefoonnummer
waarop je zelf te bereiken bent. Na het gesprek op de sociale dienst kan aansluitend een
huisbezoek plaats vinden. De cliënt kan zich dan niet beroepen dat hij geen tijd heeft. De
brief gaf reeds de tijdsduur aan.
12
4.6 Legitimatie en toestemming
•
Legitimeer jezelf en je collega en deel het doel van je komst mee.
•
Vraag toestemming om binnen te komen.
•
Indien de toestemming wordt geweigerd, wijs dan op de consequenties daarvan (recht kan
niet worden vastgesteld, aanvraag afgewezen, bijstand wordt beëindigd).
•
Indien cliënt vervolgens wel toestemming geeft, ga je naar binnen en vang je met het
huisbezoek aan.
•
Indien de cliënt bij zijn weigering blijft, vertrek je. Maak direct rapport op omtrent de
bevindingen. De uitkering dient middels een beschikking te worden beëindigd of te
worden afgewezen in verband met het schenden van de inlichtingenplicht.
4.7 Uitvoering huisbezoek
•
Vraag aan cliënt hoeveel personen op dat moment in de woning zijn en waar deze zich
bevinden. Let wel: bij een verhoor door de sociale recherche kan de belanghebbende
beroep doen op zijn zwijgrecht. De sociaal rechercheur zal de belanghebbende hierop
moeten wijzen (de cautie). Bij een onderzoek door de IGSD om het recht op uitkering vast
te stellen daarentegen heeft de belanghebbende een inlichtingenplicht.
•
Neem de volgende veiligheidsaspecten in acht:
o
Laat cliënt zelf als eerste een bepaalde ruimte betreden.
o
Laat cliënt voorgaan bij het op- en aflopen van een trap.
o
Blijf steeds goed om je heen kijken. Let daarbij vooral op voorwerpen die eventueel
als wapen tegen je gebruikt kunnen worden (mes, schaar, schroevendraaier, overig
gereedschap).
o
Open zelf geen laden of kasten, Vraag aan de cliënt of hij dat wil doen.
o
Blijf niet (te) lang in de keuken met de cliënt praten (messen op aanrecht en in
laden).
o
Geef cliënt wel de gelegenheid om vragen te stellen maar ga niet met hem in
discussie.
o
Bespreek de onderzoeksbevindingen niet op het moment van het huisbezoek maar
de volgende dag tijdens het gesprek op de dienst. Deel de cliënt dat ook mee.
o
Blijf beleefd en kalm.
o
Ga zelf niet over tot het aanwenden van geweld.
o
Probeer bij conflictsituaties met de inzet van communicatieve vaardigheden de
situatie te normaliseren.
o
Lukt dit niet verlaat dan zo spoedig mogelijk de woning in verband met de eigen
veiligheid.
o
Mocht de cliënt of een van zijn huisgenoten overgaan tot bedreiging met geweld of
daadwerkelijk geweld gaan aanwenden handel verder zoals in het
agressieprotocol is voorgeschreven.
13
•
Begin direct met waarnemen en het noteren van je bevindingen.
•
Bij de deur hangt (ook) een naambordje met onbekende naam. Vragen naar wijze van
wonen en relatie met deze persoon.
•
Begin op de begane grond. Pas als je daar klaar bent ga je naar de volgende woonlaag en
zo verder. Vergeet een eventueel souterrain, zolder en afzonderlijke berging / schuur
garage niet.
•
Tref je veel ongeopende post aan bij het betreden van de woning en/of zit daar post van
een ander bij
•
Maak van elke aangetroffen ruimte een plattegrond en vermeld daarop de eventuele
bijzonderheden. Is er nauwelijks of erg goedkope inrichting. Bedenk daarbij dat je vaak
maar één maal de mogelijkheid hebt om dingen goed te bekijken. Noteer dus wat je waar
hebt aangetroffen. Het nemen van foto’s is hierbij mogelijk na toestemming van de
bewoner(s).
•
Is de woning te klein met betrekking tot het aantal inwoners. Komt het aantal slaapplekken
overeen met het aantal inwoners
•
Noteer alleen de feiten en maak geen interpretaties.
•
Bij aantreffen van kleding / schoenen is het afhankelijk van de persoon (man / vrouw) en
de norm van de uitkering waar je in het bijzonder op met letten. Denk aan maten, dames of
heren en jaargetijde. Is het winter en wordt door de alleenstaande vrouwelijke
belanghebbende verklaard dat op dit moment een vriend voor een weekend logeert en de
kast hangt vol met heren zomerkleding dan geeft dat te denken.
•
Let goed op het gedrag van cliënt. Weet hij de weg in huis? Weet hij direct de gevraagde
spullen te tonen?
•
Let ook het gedrag van in de woning aanwezig andere personen. Bewegen die zich vrij
door de woning of vragen zij om toestemming van bepaalde zaken? Mengt hij of zij zich in
het gesprek? Vraag de overige in de woning aanwezige personen zich te legitimeren en
noteer hun gegevens.
•
Heeft cliënt zelf de sleutels van afgesloten ruimten, of moet hij deze eerst aan een ander
vragen?
•
Vraag aan cliënt eerst wat zich in een bepaalde kamer, kast of lade bevindt alvorens hij
deze gaat openen.
•
Vraag aan de cliënt de kamer, kast of lade te openen. Doe dit niet zelf.
•
Vraag naar bank- en / of girobescheiden. Loop mee naar de lade of kast waaruit deze
bescheiden worden gehaald. Kijk of er nog meerdere rekeningen zijn dan die bij de dienst
bekend zijn.
•
Vraag naar verzekeringspolissen e.d. Kijk op wiens naam deze staan geregistreerd en
vanaf welke datum. Indien er sprake is van kamerbewoning of kostgangerschap let dan op
of de administratieve gegevens afzonderlijk van die van de andere bewoner worden
bewaard.
•
Let op of er nog andere administratieve bescheiden in de woning zijn. Kijk dan vooral aan
wie het stuk is gericht, de adressering, de afzender en de data.
14
•
Van wie zijn de aangetroffen goederen in de woning? Vraag naar betalingsbewijzen en kijk
op wiens naam en adres de nota is gesteld.
•
Indien zich foto’s aan de muur of kastjes bevinden kijk dan wie erop staan afgebeeld en de
wijze waarop (vakantie, trouwen etc.) Vraag de cliënt waar die foto’s gemaakt zijn,
wanneer en wie erop staan enz.
•
Wordt er wel gewoond in de woning? Voelt het warm of koud aan?
•
Noteer de meterstanden.
•
Zijn er wel of geen levensmiddelen aanwezig?
•
Staat de koelkast aan of uit?
•
Ligt er een grote hoeveelheid post op de mat of in de brievenbus?
•
Is de kliko buiten in gebruik?
•
Is er in huis wel of geen afvalbak?
•
Bij aantreffen van medicijnen, kijk op het doosje naar de naam, de datum en de adressering
van de gebruiker. Kijk ook waar de apotheker is gevestigd.
•
Tref je autosleutels aan en de cliënt verklaarde eerder geen auto te hebben. Ga dan
doorvragen (van wie zijn die sleutels, waarom zijn ze in de woning, waar is de auto?)
•
Tref je sigaretten of shag aan en de cliënt verklaarde niet te roken. Ga dan doorvragen.
•
Maak direct na terugkomst op de sociale dienst rapport op met je bevindingen. Voorzie het
rapport van de datum van het opmaken en de handtekening van beide rapporteurs.
15
Bijlage I
INFORMED CONSENT
nr: _________
Huisbezoek ter verificatie (onderzoek leefvorm)
Adres:_________________________________________________________________
Postcode:____________te ________________________________________________
Gemeente _____________________________________________________________
Datum huisbezoek ____- ___ -____
Tijdstip gesprek ___ : ___ uur tot ___ : ___ uur
Gegevens bijstandsgerechtigde:
Achternaam:_________________________________________
Voorletter(s): _____________________
man
vrouw
Geboortedatum: ____- ___ -____
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning, heeft u zich gelegitimeerd met
een door het Dagelijks Bestuur van de IGSD Steenwijkerland/Westerveld verstrekt
legitimatiebewijs, waarop vermeld staat dat u medewerker bent van de IGSD
Steenwijkerland/Westerveld.
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning ben ik geïnformeerd over het
onderstaande:
U heeft mij het aanbod gedaan om d.m.v. een huisbezoek, dan wel een ander minder ingrijpend
middel aan te tonen dat ik @alleenstaand of alleenstaande ouder@ ben.
U heeft mij meegedeeld dat bij weigering medewerking te verlenen aan dit huisbezoek en ik niet
met een ander middel kan aantonen dat ik @alleenstaand of alleenstaande ouder@ ben:
mijn WWB-uitkering verlaagd wordt naar 50% van de echtparennorm en
ik geen recht heb op een toeslag op grond van de Toeslagenverordening Wet werk en
bijstand 2013.
U heeft mij meegedeeld dat ik het recht heb om u de toegang tot mijn woning te weigeren.
Na deze informatie verleen ik u wel/geen toestemming tot het betreden van mijn woning.
Reden van de weigering om medewerking te verlenen aan dit huisbezoek:
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Ondertekening:
Handtekening belanghebbende:
Datum ____- ___ -____
___________________________________
Naam medewerker_______________________ Naam medewerker__________________________
Handtekening___________________________ Handtekening______________________________
16
BIJLAGE INFORMED CONSENT
Tevens waren in de woning aanwezig:
Naam
Soort iD
Nr ID
Geldig tot
Afgegeven door
U heeft de hieronder genoemde ruimten in mijn woning betreden terwijl ik daarbij aanwezig was.
Voor het betreden van iedere afzonderlijke ruimte heeft U aan mij hiervoor toestemming gevraagd.
Ruimte
Toestemming
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Aantekeningen
Datum ____- ___ -____
Handtekening belanghebbende ___________________________________
Naam medewerker_______________________
Naam medewerker__________________________
Handtekening____________________________ Handtekening______________________________
17
Bijlage II
INFORMED CONSENT
Huisbezoek ter verificatie
nr: _________
(onderzoek verblijfadres bij aanvraag)
Adres:_________________________________________________________________
Postcode:____________te ________________________________________________
Gemeente _____________________________________________________________
Datum huisbezoek ____- ___ -____
Tijdstip gesprek ___ : ___ uur tot ___ : ___ uur
Gegevens bijstandsgerechtigde:
Achternaam:_________________________________________
man
Voorletter(s): _____________________ Geboortedatum: ____- ___ -____
vrouw
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning, heeft u zich gelegitimeerd met
een door het Dagelijks Bestuur van de IGSD Steenwijkerland/Westerveld verstrekt
legitimatiebewijs, waarop vermeld staat dat u medewerker bent van de IGSD
Steenwijkerland/Westerveld.
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning ben ik geïnformeerd over het
onderstaande:
U heeft mij het aanbod gedaan om d.m.v. een huisbezoek, dan wel een ander minder ingrijpend
middel aan te tonen dat ik feitelijk verblijf op het adres dat ik bij mijn aanvraag heb verstrekt.
U heeft mij meegedeeld dat bij weigering medewerking te verlenen aan dit huisbezoek en ik niet
met een ander middel kan aantonen dat ik mijn hoofdverblijf heb op het adres …………,
u mij tot ……………… (datum) in de gelegenheid stelt, om dat alsnog aan te tonen.
U heeft mij verder meegedeeld dat u mijn aanvraag buiten behandeling stelt, indien ik voor …….
(datum) niet kan aantonen dat ik mijn hoofdverblijf heb op het adres dat ik bij mijn aanvraag aan
de IGSD heb verstrekt, omdat u dan over onvoldoende gegevens beschikt om mijn aanvraag te
kunnen beoordelen (artikel 4:5, eerste lid, onderdeel c, Awb).
U heeft mij meegedeeld dat ik het recht heb om u de toegang tot mijn woning te weigeren.
Na deze informatie verleen ik u wel/geen toestemming tot het betreden van mijn woning.
Reden van de weigering om medewerking te verlenen aan dit huisbezoek:
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Ondertekening:
Handtekening belanghebbende:
Datum ____- ___ -____
___________________________________
Naam medewerker_______________________ Naam medewerker__________________________
Handtekening___________________________ Handtekening______________________________
18
BIJLAGE INFORMED CONSENT
Tevens waren in de woning aanwezig:
Naam
Soort iD
Nr ID
Geldig tot
Afgegeven door
U heeft de hieronder genoemde ruimten in mijn woning betreden terwijl ik daarbij aanwezig was.
Voor het betreden van iedere afzonderlijke ruimte heeft U aan mij hiervoor toestemming gevraagd.
Ruimte
Toestemming
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Aantekeningen
Datum ____- ___ -____
Handtekening belanghebbende ___________________________________
Naam medewerker_______________________
Naam medewerker__________________________
Handtekening____________________________ Handtekening______________________________
19
Bijlage III
INFORMED CONSENT
Huisbezoek ter verificatie
nr: _________
(onderzoek verblijfadres bij lopende uitkering)
Adres:_________________________________________________________________
Postcode:____________te ________________________________________________
Gemeente _____________________________________________________________
Datum huisbezoek ____- ___ -____
Tijdstip gesprek ___ : ___ uur tot ___ : ___ uur
Gegevens bijstandsgerechtigde:
Achternaam:_________________________________________
Voorletter(s): _____________________
man
vrouw
Geboortedatum: ____- ___ -____
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning, heeft u zich gelegitimeerd met
een door het Dagelijks Bestuur van de IGSD Steenwijkerland/Westerveld verstrekt
legitimatiebewijs, waarop vermeld staat dat u medewerker bent van de IGSD
Steenwijkerland/Westerveld.
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning ben ik geïnformeerd over het
onderstaande:
U heeft mij het aanbod gedaan om d.m.v. een huisbezoek, dan wel een ander minder ingrijpend
middel aan te tonen dat ik feitelijk verblijf op het adres dat ik aan u heb doorgegeven.
U heeft mij uitgelegd dat ik het recht heb om u de toegang tot mijn woning te weigeren.
U heeft mij meegedeeld dat bij weigering medewerking te verlenen aan dit huisbezoek en ik niet
met een ander middel kan aantonen dat ik mijn hoofdverblijf heb op het adres …………,
u mijn uitkering met ingang van ……….. beëindigt.
Na deze informatie verleen ik u wel/geen toestemming tot het betreden van mijn woning.
Reden van de weigering om medewerking te verlenen aan dit huisbezoek:
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Ondertekening:
Handtekening belanghebbende:
Datum ____- ___ -____
___________________________________
Naam medewerker_______________________ Naam medewerker__________________________
Handtekening___________________________ Handtekening______________________________
20
BIJLAGE INFORMED CONSENT
Tevens waren in de woning aanwezig:
Naam
Soort iD
Nr ID
Geldig tot
Afgegeven door
U heeft de hieronder genoemde ruimten in mijn woning betreden terwijl ik daarbij aanwezig was.
Voor het betreden van iedere afzonderlijke ruimte heeft U aan mij hiervoor toestemming gevraagd.
Ruimte
Toestemming
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Aantekeningen
Datum ____- ___ -____
Handtekening belanghebbende ___________________________________
Naam medewerker_______________________
Naam medewerker__________________________
Handtekening____________________________ Handtekening______________________________
21
Bijlage IV
INFORMED CONSENT
nr: _________
Huisbezoek ter verificatie (zelfstandige woonruimte)
Adres:_________________________________________________________________
Postcode:____________te ________________________________________________
Gemeente _____________________________________________________________
Datum huisbezoek ____- ___ -____
Tijdstip gesprek ___ : ___ uur tot ___ : ___ uur
Gegevens bijstandsgerechtigde:
Achternaam:_________________________________________
man
Voorletter(s): _____________________ Geboortedatum: ____- ___ -____
vrouw
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning, heeft u zich gelegitimeerd met
een door het Dagelijks Bestuur van de IGSD Steenwijkerland/Westerveld verstrekt
legitimatiebewijs, waarop vermeld staat dat u medewerker bent van de IGSD
Steenwijkerland/Westerveld.
Voorafgaand aan het verzoek tot binnentreden van mijn woning ben ik geïnformeerd over het
onderstaande:
U heeft mij het aanbod gedaan om d.m.v. een huisbezoek, dan wel een ander minder ingrijpend
middel aan te tonen dat ik mijn woonlasten niet met een ander kan delen.
U heeft mij meegedeeld dat bij weigering medewerking te verlenen aan dit huisbezoek en ik niet
met een ander middel kan aantonen dat ik mijn woonlasten niet kan delen met een medebewoner
ik:
-
geen recht heb op een toeslag op grond van de Toeslagenverordening Wet werk en
bijstand 2013 en,
mijn norm met 10% van de gehuwdennorm wordt verlaagd op grond van artikel 53a lid 6
WWB in samenhang met artikel 4 Toeslagenverordening Wet werk en bijstand 2013.
U heeft mij meegedeeld dat ik het recht heb om u de toegang tot mijn woning te weigeren.
Na deze informatie verleen ik u wel/geen toestemming tot het betreden van mijn woning.
Reden van de weigering om medewerking te verlenen aan dit huisbezoek:
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Ondertekening:
Handtekening belanghebbende:
Datum ____- ___ -____
___________________________________
Naam medewerker_______________________ Naam medewerker__________________________
Handtekening___________________________ Handtekening______________________________
22
BIJLAGE INFORMED CONSENT
Tevens waren in de woning aanwezig:
Naam
Soort iD
Nr ID
Geldig tot
Afgegeven door
U heeft de hieronder genoemde ruimten in mijn woning betreden terwijl ik daarbij aanwezig was.
Voor het betreden van iedere afzonderlijke ruimte heeft U aan mij hiervoor toestemming gevraagd.
Ruimte
Toestemming
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Aantekeningen
Datum ____- ___ -____
Handtekening belanghebbende ___________________________________
Naam medewerker_______________________
Naam medewerker__________________________
Handtekening____________________________ Handtekening______________________________
23
Bijlage V
Leefvorm
Vragenlijst gezamenlijke huishouding (uitgebreid)
Betreft:
Naam:
Adres:
Registratienummer:
Burgerservicenummer:
Om twijfel weg te nemen en in verband met een juiste en zorgvuldige uitvoering van de Wet werk
en bijstand wordt u verzocht bijgaande vragenlijst zo volledig mogelijk in te vullen. Ingevolge art.
17 lid 1 WWB bent u verplicht die medewerking te verlenen die redelijkerwijs nodig is. Er kan
gevraagd worden om bewijsstukken.
Vragen m.b.t. samenwoning
Ja
Nee
Toelichting
Heeft u samen met iemand anders
De koopakte van de woning ondertekend?
Heeft u samen met iemand anders
Een huurcontract ondertekend?
Bent u gezamenlijk met een medebewoner
verhuisd naar uw huidig adres?
Stond / staat u gezamenlijk met een ander
ingeschreven voor een andere woning?
Bent u gezamenlijk met een ander op zoek
naar een andere woning?
Hoe groot is uw woning? (invullen onder
gedetailleerde toelichting; evt. situatieschets)
Heeft u met iemand gezamenlijke
bezittingen?
Door wie zijn / worden de duurzame
gebruiksgoederen in de woning betaald?
Welke gebruiksgoederen in de woning zijn
van u?
Door wie worden deze goederen gebruikt?
Heeft u een gezamenlijke bank / giro
rekeningen?
Zijn er personen op uw bank / giro rekening
gemachtigd?
24
Heeft u met / voor iemand anders
verzekeringen (bijvoorbeeld
levensverzekering) afgesloten? Wie is de
begunstigde?
Wie betaald de kosten voor:
Energie
Water
Telefoon
Huur
Reinigingsrecht
Brand / inboedelverzekering
Vragen m.b.t. wederzijdse verzorging
Kunt u in uw woning een zelfstandige
huishouding voeren?
Wast, kookt en /of strijkt u voor uw
medebewoner?
Gebruikt u samen de maaltijden?
Kunt u gebruik maken van alle
voorzieningen in de woning?
Verricht u werkzaamheden in de woning?
Verzorgt u uw medebewoner tijdens ziekte?
Gaat u samen met uw medebewoner op
vakantie?
Gebruikt u gezamenlijk een auto?
Wie brengt / haalt de kinderen naar / van
school?
Past u op de kinderen van uw
medebewoner?
Vraagt u kinderbijslag aan?
Bij wie is uw kind verzekerd tegen
ziektekosten?
Aldus naar waarheid ingevuld
Plaats…………………………………..datum………………………………………
Handtekening………………………………………………………………………..
25
Bijlage VI
Leefvorm
Vragenlijst Partner woont elders
Betreft:
Naam:
Adres:
Registratienummer:
Burgerservicenummer:
Onderzoek eventuele gezamenlijke huishouding met:
Naam:
Adres:
Geboortedatum:
Soort woning:
Werk/inkomsten:
Kinderen:
SAMENWONING
Stond / staat u samen ingeschreven voor een andere woning:
Bent u samen op zoek naar een andere woning:
Heeft u samen bezittingen:
Door wie worden / zijn de duurzame gebruiksgoederen in de woning(en) betaald:
Heeft u samen een bank-/girorekening:
Heeft u hem en/of hij u op uw bank-/girorekening gemachtigd:
Heeft u hem en/of hij u een verzekering (bijv. levensverzekering) afgesloten:
Wie is de begunstigde:
26
Wie betaalt de kosten voor:
Energie:
Water:
Telefoon:
Huur:
Reinigingsrecht:
Brand/inboedelverzekering:
Zijn de kosten energie en water bij u beiden evenredig hoog:
WEDERZIJDSE VERZORGING
Kan in de beide woningen een zelfstandige huishouding gevoerd worden:
Wast, kookt en/of strijkt u voor elkaar:
Gebruikt u samen de maaltijden:
Heeft u een sleutel van elkaars woning:
Kunt u gebruik maken van alle voorzieningen in elkaars woning:
Verricht u werkzaamheden in elkaars woning:
Verzorgen jullie elkaar tijdens ziekte:
Gaat u indien van toepassing met elkaar op vakantie:
Maakt u samen gebruik van een auto:
Wie brengt / haalt de kinderen naar / van school:
Past hij/zij op uw kinderen:
Bij wie zijn uw kinderen verzekerd tegen ziektekosten:
27
Aldus naar waarheid ingevuld
Plaats ……………………………………………………… Datum …………………………………….
Handtekening
………………………………………….
28