DOCENTEN EN INNOVATIES masterclass onderwijstrainees dr

DOCENTEN EN INNOVATIES
masterclass onderwijstrainees
dr. Evelien Ketelaar
17.01.2014
Eindhoven School of Education - TU/e
Wat is een
INNOVATIEVE
docent?
Waarom innovatieve docenten?
Reacties op innovaties
Waarom reageren docenten zo verschillend?
Onderzoek
Docenten en innovaties: over de rol van
eigenaarschap, betekenisgeving en agency.
 Theoretische achtergrond
 Resultaten onderzoek
 Casussen verkennen vanuit verschillende
perspectieven
THEORETISCHE ACHTERGROND |
eigenaarschap


Docent voelt zich eigenaar door investering
Kenmerken:
 Steunen
innovatie
 Belang en noodzaak verandering
 Communiceren en identificeren

Leidt tot:
 Integratie
van innovatie in werkroutine
 Continuering van veranderingsproces
THEORETISCHE ACHTERGROND |
betekenisgeving

Interactie referentiekader
docenten en innovatie 
persoonlijke interpretatie

Bepaald door:
 Overeenstemming
 Dominantie

Vier types:
 Assimilatie
 Accommodatie
 Toleratie
 Distantiatie
match
assimilation
accommodation
own
innovation
distantiation
toleration
mismatch
(Luttenberg, Imants, van Veen, & Carpay, 2009)
THEORETISCHE ACHTERGROND | agency




Controle over keuzes in werk
Eigen doelen, interesses, drijfveren
Gevormd door docent + school context
Draagt bij aan:
 Meer
balans en controle
 Omgaan met druk van buitenaf
 Ontwikkeling en behoud identiteit
 Attribuering succes en falen

Agency meer algemeen
CONTEXT EN METHODE


MBO: coachende rol docent
Diepte studie, beschrijvend
 11
docenten, 2 scholen
 Diepte interview
 Lesobservaties + videogestimuleerd interviews
 Leerlingvragenlijsten
 Digitale logboeken
RESULTATEN | globaal overzicht




Eigenaarschap: 7 hoog – 2 redelijk – 2 laag
Agency: 5 hoog – 5 redelijk – 1 laag
match
Betekenisgeving
2
4
1
2 groepen
assimilation
betrokken
own
accommodation
2
innovation
2
gereserveerd
distantiation
mismatch
toleration
RESULTATEN | eigenaarschap
“Eindelijk hebben we
het begrepen!” (hoog)
“Hoe we met leerlingen
Hoge mate van eigenaarschap:
omgaan bespreken we
nauwelijks. Omdat je
 Innovatie hoort bij identiteit
ook wel weet dat de ene
docent een heel andere
 Hechten er groter belang aan
aanpak heeft dan de
(voor zichzelf én leerling)
andere.” (laag)
 Laten eigenaarschap zien in“Ik heb deze casus gekozen
omdat het mijn persoonlijke
leerervaringen:
doelen raakt.” (hoog)
 Delen
van leerervaring
 Kiezen van leerervaring: interne
redenen
“Ik heb deze
leerervaring gekozen
omdat dit onlangs
gebeurd is.” (laag)
RESULTATEN | betekenisgeving
“Match” vs. “mismatch”
 Interpretatie innovatie
 Opvattingen t.o.v. collega’s
 Mate van verandering
“Ik zit de hele tijd in
allerlei rollen en zoek
steeds naar
manieren om te
coachen.” (match)
“Ik denk niet dat er
veel zal veranderen.”
(mismatch)
RESULTS | agency
Hoog
 Ruimte + actieve rol  eigen koers
 Belemmeringen en frustraties
“Ik gebruik de ruimte
Redelijk:
die er is, maar
beperk me tot de
 Ruimte + actieve rol, maar
ruimte die er is”
(redelijk)
accepteren grenzen
 Deels geleid door mening collega’s
“Als je hier komt werken
Laag:
vertellen ze je: we verwachten
dit en dit van je. En daar pas
 Past zich aan
je jezelf dan aan aan. Ik heb
 Overlegt alles
daar niet helemaal mijn eigen
visie op, ik volg dat” (laag).
OPVALLENDE PUNTEN

Betrokken vs. Gereserveerd
 Waarop
gericht
 Ervaring
 Implementatie

innovatie
Hoe zet men agency in?
 T.b.v.
innovatie
 Om weerstand te bieden
CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN


Docenten faciliteren in ontwikkelen m.b.t.
eigenaarschap, betekenisgeving, agency
Balans in eigenaarschap, betekenisgeving en
agency
ZELF AAN DE SLAG



Casussen: reacties van docenten op innovaties
In groepjes bespreken vanuit verschillende rollen:
 Schoolleider
 Collega docent
 Projectleider innovatie
Bespreek bijvoorbeeld:
 Hoe zou je vanuit deze rol met een dergelijke situatie
omgaan?
 Hoe zou je een dergelijke situatie kunnen
voorkomen?