Lagere ontslagvergoeding

Lagere ontslagvergoeding
Het nieuwe ontslagrecht gaat pas 1 juli 2015 in. Mag een rechter vooruitlopend daarop nu al een lagere
ontslagvergoeding toekennen?
Geen recht op vergoeding
Om eerst maar eens een grondig misverstand uit de wereld te helpen: in het huidige ontslagrecht bestaat er
helemaal geen recht op een ontslagvergoeding. Als een kantonrechter besluit om een arbeidsovereenkomst te
ontbinden, kán hij volgens de wet een vergoeding toekennen. Omdat de wet niet bepaalt hoe hoog die
vergoeding moet zijn, is door de kantonrechters de zogenoemde kantonrechtersformule in het leven geroepen.
Doel van die formule was dat de kantonrechter Groningen bij ongeveer dezelfde omstandigheden ongeveer
dezelfde vergoeding zou toekennen als bijvoorbeeld de kantonrechter Maastricht. Maar kantonrechters zijn niet
verplicht de formule toe te passen en doen zij dat wel dan zijn zij vrij in de hoogte van het bedrag al naar gelang
alle omstandigheden van het geval.
Transitievergoeding
In het nieuwe ontslagrecht zal wél recht bestaan op een ontslagvergoeding die daar transitievergoeding wordt
genoemd. Dit woord is een betrekkelijke lege huls aangezien je de vergoeding mag gebruiken waarvoor je wilt en
dus niet per se hoeft te besteden aan je “transitie” naar een andere baan. De transitievergoeding wordt
berekend op een in de wet vastgelegde wijze. Er is dus geen ruimte meer voor kantonrechters om onder normale
omstandigheden een hoger of een lager bedrag toe te kennen. Volgens toenmalig voorzitter Wientjes van VNONCW gaat dit betekenen dat er niet meer geprocedeerd hoeft te worden over ontslag omdat de vergoeding toch
al vaststaat. Wat hij even over het hoofd ziet is dat, aangezien de nieuwe transitievergoeding fors lager is dan de
huidige ontslagvergoeding, werknemers een groot belang kunnen hebben hun baan te behouden. Dat zal
waarschijnlijk tot tal van procedures gaan leiden die nu nog afgekocht worden. Tel uit je winst.
Kantonrechter beslist (nu nog)
Maar, terug naar de hoogte van de vergoeding. Mag een rechter vooruitlopend op het nieuwe ontslagrecht nu al
een lagere vergoeding toekennen? Ja dat mag en het gebeurt ook. In september 2014 moest de kantonrechter
Utrecht oordelen over een ontbinding van een arbeidsovereenkomst met een directeur van een
woningbouwvereniging. Op de arbeidsovereenkomst was de Wet Normering Topinkomens van toepassing die
onder meer bepaalt dat de tussen werkgever en werknemer overeengekomen ontslagvergoeding niet hoger dan
€ 75.000 mag zijn. Maar daar is de kantonrechter niet aan gebonden. Hij mag (nu nog) zelf een billijke vergoeding
vaststellen.
Bij het vaststellen van die vergoeding overwoog de kantonrechter dat het de directeur niet ontgaan kon zijn dat
met de Wet Normering Topinkomens en met het nieuwe ontslagrecht in aantocht, de (ontslagvergoedings)bomen
niet meer tot in de hemel groeiden en dat de directeur daarmee rekening had kunnen houden, bijvoorbeeld door
geld opzij te leggen. De kantonrechter kende
€ 180.000 toe. Toegegeven een fors bedrag, maar wel ruim € 130.000 lager dan dat de neutrale
kantonrechtersformule zou zijn geweest.
Gokje
Ik ben niet per definitie een voorstander van torenhoge vergoedingen. Maar de argumentatie van de
kantonrechter, hoe zeer die ook blijk geeft van het aanvoelen van de tijdsgeest, brengt wel met zich dat het voor
werkgevers in de aanloop naar het nieuwe ontslagrecht steeds interessant kan worden om niet langs de lijnen
van de huidige kantonrechtersformule af te wikkelen maar in plaats daarvan een gokje te wagen en te zien of zij
een kantonrechter treffen die vooruit wil lopen op het nieuwe ontslagrecht en de ontslagvergoeding alvast wil
matigen. Als er meer kantonrechters op deze wijze op het nieuwe ontslagrecht gaan anticiperen, leidt dat én tot
meer procedures én tot meer onzekerheid. Dat lijkt mij geen goede zaak.
Jasper van Hulst
Partner bij Höcker Advocaten
24 september 2014