Vreemden in de verzorgingsstaat

Vreemden in de verzorgingsstaat
Hoe arbeidsmigratie en sociale zekerheid te combineren
Monique Kremer
Boom Lemma uitgevers
Den Haag
2013
Inhoud
1
Inleiding: meer m igratie, m inder verzorgingsstaat?
1.1
1.2
1.3
Voorbij het gastarbeiderstrauma
Voorbij de grenzen van de verzorgingsstaat
O pzet van het boek
D eel I
2
7
10
12
14
17
D e gesp ann en verh oud ing tussen m igratie en de
verzorgingsstaat
19
De financiële bril: migranten als fiscale last of lust
De sociaal-economische bril: migranten als arbeidsmarktprobleem of oplossing
De sociologische bril: migranten als spelbrekers of aanjagers
van solidariteit
Conclusie: migratie en de verzorgingsstaat: een onmogelijk
huwelijk?
20
40
3
Selectieve gastvrijheid: het N ederlandse m igratieregim e
43
3.1
3.2
3.3
3.4
3.6
Immigratie op de handrem
Ingehaald door Europa
‘Slimme migratie’: een warm welkom voor kennismigranten
Migratiepatronen en binding
Conclusie: het Nederlandse migratieregime
44
30
53
57
62
2.1
2.2
2.3
2.4
4
Strenge solidariteit: het N ederlandse verzorgingsstaatregim e
4.1
4.2
4.3
4.4
Arbeid: de achilleshiel van de Nederlandse verzorgingsstaat
M inder rechten: de begrenzing van sociale zekerheid
Meer rechten: de omgrenzing van sociale zekerheid
Conclusie: het Nederlandse verzorgingsstaatregime
D eel II
5
5.1
27
31
65
66
75
89
95
99
M eer m igranten? D e onzekere toekom st van arbeid en
m igratie
101
Hebben we in de toekomst arbeidsmigranten nodig?
De onzekere vraag
102
5
V reem den in de verzorgingsstaat
5.2
5.3
Wie willen er naar Nederland komen? H et onzekere aanbod
Conclusie: drie contradicties van arbeidsmigratie
112
120
6
Verdiende zekerheid: arbeidsm igranten over de
verzorgingsstaat
123
6.1
6.2
124
6.5
M igranten aan het woord
Voor de zekerheid: de aantrekkingskracht van de Nederlandse
verzorgingsstaat
Van verzorgingsstaat naar contributiestaat: rechten en plichten
N aar een transnationale verzorgingsstaat? ‘Wij wonen en
werken hier’
Conclusie: ‘lts a great ided
7
D e m igratie-verzorgingsstaatparadox elders
151
7.1
H et sociaaldemocratische model: open grenzen, open
verzorgingsstaat in Zweden
H et liberale model: het selecteren van successen in Australië
H et productivistische model: duale migratie, duale
verzorgingsstaat in Singapore
Conclusie: lessen uit het buitenland
6.3
6.4
7.2
7.3
7.4
127
134
141
147
151
163
176
188
D eel III
193
8
Conclusies: andere migratie, andere verzorgingsstaat
8.1 Het managen van migratie: meer dan alleen toelatingsbeleid
8.2 Veranderingen in de verzorgingsstaat: vier voorstellen
8.3 Tot slot: een verstandige verhouding
195
197
206
221
Bijlage I
G eraadpleegde d esk u nd igen
223
Bijlage II
D e focusgroepen: onderzoeksgroep en m ethode
227
Literatuur
231
Register geb ru ikte tabellen
257
R egister geb ru ik te figuren
259
Een (klein) w oord van d an k
261
6