Nieuw Portfolio

‘Het lijkt
hier meer
op een
gezinnetje.’
Tugba, 12 jaar
Nieuw Portfolio
Hans Karstel: ‘De veranderingen brengen nieuwe kansen met zich mee.’
het portret van Esmiralda Meertens <> in gesprek met Hoefsloot & Van Duijn
het dilemma van Marleen Jongste <> Ingeborg Wegter vertelt over ‘Pameijer woont’
voorwoord
‘Vraag om
herbezinning.’
door Linda Boot,
bestuurder Pameijer
Voor u ligt de laatste ‘Partners’. De waardering voor de diep
gang in dit blad is altijd groot, de diepgang die je soms in
andere bladen node mist. Toch willen we wat gaan veranderen.
We willen toewerken naar een aantal andere communicatie
middelen die meer aansluiten op de onderling verschillende
behoeften van medewerkers, cliënten, verwanten en externen.
Er is ook zo ontzettend veel te communiceren de komende tijd.
De AWBZ gaat op de schop, gemeenten worden verantwoordelijk
voor de zorg en ondersteuning van een groot deel van de cliën
ten die door Pameijer worden ondersteund. Ook voor mensen
die in de nieuwe wet Wlz (Wet langdurige zorg) terecht komen,
kan er veel veranderen. En als er veel verandert voor cliënten,
verandert er ook veel voor medewerkers.
De richting van de veranderingen in de wetgeving juichen we
toe. Hoe meer mensen met een beperking meedoen in de maat
schappij, hoe liever het ons is, dat is immers al vele jaren de
kern van onze missie. Dat we daarbij oog moeten hebben voor
de kwetsbaarheid van cliënten is logisch. Andere wetgeving,
andere uitgangspunten, andere opdrachtgevers en evenveel
of zelfs meer doen met (veel) minder geld, dat alles vraagt
om een herbezinning op onze totale dienstverlening. Ons hele
portfolio hebben we onder het vergrootglas gelegd, sommige
onderdelen passen straks niet meer, of moeten omgebouwd
worden, en nieuwe vormen van dienstverlening voegen we toe.
Daar gaat deze Partners over. U leest verhalen van binnen en
buiten Pameijer. Want goede zorg en ondersteuning ontwikkelen
doe je niet alleen en niet vanachter een bureau. Veel leesplezier.
‘Hoe meer mensen
met een beperking
meedoen in de
maatschappij,
hoe liever het ons
is, dat is immers al
vele jaren de kern
van onze missie.’
3
4
inhoud
inhoud
5
inhoud
pameijer maakt
nieuwe dienstvormen
De hervorming van het Nederlandse zorgstelsel
betekent voor Pameijer een grote uitdaging.
30
in gesprek met
hoefsloot & van duijn
Wat betekent de stelselvernieuwing voor het beleid
en diensten van zorg- en welzijninstellingen?
6
14
het portret van
esmiralda meertens
Op haar elfde is Esmiralda uit huis geplaatst.
Nu is ze de trotste eigenaar van een eigen woning.
36
het dilemma van
marleen jongste
Als specialistisch supportmedewerker is
Marleen dagelijks op zoek naar oplossingen
voor opvoedproblemen.
20
‘Ik vind dat het
hier meer op een
gezinnetje lijkt.’
In het gezinshuis van Gerdien en Cornel
is Tugba gegroeid in wat ze kan en wie ze is.
EN VERDER:
3voorwoord
18 uit de uitagenda
28actueel
39lifestyle
48recensies
54colofon
40
Iedereen een eigen huis
Productontwikkelaar Ingeborg Wegter vertelt
over de nieuwe diensten van ‘Pameijer woont’.
6
pameijer perspectief
pameijer
maakt nieuwe
dienstvormen
De hervorming van het Nederlandse zorgstelsel betekent
voor Pameijer een grote uitdaging. Forse afslanking
van de AWBZ; nieuwe opdrachtgevers en financieringsstromen; stevige concurrentie met andere partijen…
Hoewel de richting van de stelselvernieuwing aansluit
bij de koers van de organisatie zijn aanpassingen
onontkoombaar. Tegen deze achtergrond heeft Pameijer
een samenhangend en ‘toekomstbestendig’ portfolio van
diensten opgesteld. Met name de gemeenten vragen om
nieuwe vormen van ondersteuning, uitgaand van de eigen
kracht van mensen en hun netwerk. Bestuurssecretaris
Hans Karstel licht de gemaakte beleidskeuzen toe.
Hans Karstel is bestuurssecretaris bij Pameijer
pameijer perspectief
7
8
pameijer perspectief
pameijer perspectief
nieuwe plannen en voor het opvangen van
tegenslagen.’
op vooruitgelopen
Om de zorg in Nederland betaalbaar te houden
en ook dichterbij de burgers te brengen, wordt
het bestaande stelsel ingrijpend vernieuwd.
Een groot gedeelte van de AWBZ-zorg wordt
overgeheveld naar de gemeenten. Die worden
verantwoordelijk voor allerlei lichtere vormen
van ondersteuning van mensen met een beper
king. De gemeenten zetten sterk in op de zelf
redzaamheid van mensen en medewerking van
hun omgeving. Ze zoeken aanbieders met
aansprekende ideeën en diensten, waar ze
snel mee aan de slag kunnen en die betaalbaar
zijn. Maar ook de dienstverlening die binnen de
AWBZ blijft – onder de nieuwe naam Wlz (Wet
langdurige zorg) – staat onder druk. De voor
zieningen voor mensen met zwaardere zorg
vragen moeten worden gemoderniseerd. Over
de hele linie wordt bovendien flink bezuinigd.
‘De veranderingen komen natuurlijk niet uit
de lucht vallen’, zegt bestuurssecretaris Hans
Karstel. ‘Daar wordt al jaren over gesproken
en Pameijer heeft er ook zo goed mogelijk op
vooruitgelopen. Wat het scheiden van wonen
en zorg betreft is ons beleid bijvoorbeeld al
lang dat we zelf niets meer bouwen en alleen
nog nieuwe panden huren, gewoon in de wijk.
Onze ballast aan onroerend goed is daarom
vrij klein. Flexibilisering van kosten is ook al
jaren een belangrijk aandachtspunt. Volgens
de meest recente scenario’s moeten we rekenen
op een budgetdaling van 15 tot 25 %, afhankelijk
van de soort van dienstverlening. Ons werk
is mensenwerk, salarissen van medewerkers
vormen de grootste post op de begroting. In
dit licht hebben we al veel tijdelijke contracten
gesloten met nieuwe medewerkers. We willen
een flexibele schil van rond de 30% om snel op
ontwikkelingen te kunnen inspelen. Ook zaken
als het terugdringen van onze overhead en het
opbouwen van een ruime financiële buffer staan
al een tijd op de beleidsagenda. We hebben
daarin veel vooruitgang geboekt, waardoor
we nu bijvoorbeeld ook geld hebben voor
nieuw portfolio
De definitieve contouren van het nieuwe stelsel
staan op het moment van schrijven nog niet
vast. Er wordt nog steeds nagedacht over de
overheveling van bepaalde functies en verant
woordelijkheden. ‘We volgen de besluitvorming
op de voet’, vertelt Hans Karstel. ‘Bij elke brief
van de staatsecretaris kijken we naar de effecten
van de maatregelen. Hoe duidelijker de plannen,
hoe strakker de scenario’s. Maar over de richting
van de veranderingen bestaat al lang geen twijfel
meer. En dat is een richting die heel goed aan
sluit bij onze visie en niet alleen verliezen maar
zeker ook nieuwe kansen met zich meebrengt.
In de dienstverlening van Pameijer gaat het al
jaren om meer aansluiting bij de lokale samen
leving, vergroten van eigen regie, ontwikkeling
van mensen. Bij het bedenken van nieuwe
diensten en het ombouwen van bestaande
diensten hoeven we echt geen radslag te maken.
Het is vooral een kwestie van verder ontwikkelen
en versnellen. Het nieuwe portfolio borduurt
voort op de koers die we al volgen.’
Het portfolio dat onlangs is gepresenteerd,
beschrijft het geheel van diensten die Pameijer
de komende jaren wil bieden en ontwikkelen.
Het is verdeeld in diverse ‘productgroepen’
– zie het overzicht – met heldere uitgangs
punten. Deze uitgangspunten passen helemaal
bij de visie en missie van de organisatie maar
zijn nog wat scherper verwoord. Een eigen huis,
een betaalde baan, opgroeien in het eigen gezin…
de doelen klinken vertrouwd. In een informatie
film over het nieuwe portfolio worden bovendien
drie algemene richtlijnen voor de dienstverlening
geformuleerd: ‘eigen regie’, ‘talentontwikkeling’
en ‘tijdelijkheid’. De nadruk komt nog meer te
liggen op de zelfredzaamheid en ontwikkeling
van mensen. En ondersteuning is geen onver
anderlijk gegeven of automatisme, maar houdt
maat met de stappen die mensen en hun netwerk
maken. Daardoor krijgt het een meer tijdelijk
karakter dus. »
‘De richting van de
veranderingen sluit
goed aan bij onze visie
en brengt nieuwe kansen
met zich mee.’
9
10
pameijer perspectief
pameijer perspectief
11
nieuw Pameijer Portfolio
Het nieuwe portfolio van Pameijer is verdeeld in diverse ‘productgroepen’.
Een overzicht:
Pameijer herkent
Pameijer ontwikkelt talent
Pameijer woont
Pameijer werkt
Pameijer groeit op
Pameijer adviseert
De eerste productgroep
betreft diensten die te maken
hebben met de ‘toeleiding’
naar ondersteuning. Het doel
van ‘Pameijer herkent’ is dat
mensen met een beperking
zo vroeg mogelijk herkend
worden, gepaste onder
steuning krijgen en mogelijk
uit de zorg gehouden worden.
Veel mensen met een vraag
naar ondersteuning kloppen
niet meer bij ons aan, met
een indicatie in de hand,
maar bij eerstelijnsvoor
zieningen in hun directe
omgeving. Medewerkers en
ervaringsdeskundigen van
Pameijer kunnen hun goed
van dienst zijn bij de vraag
herkenning van psychische
en psychiatrische problema
tiek en van verstandelijke
beperkingen.
Iedereen heeft talenten. De
ondersteuning moet daar zo
goed mogelijk op aansluiten.
Welke vaardigheden hebben
mensen zelf? Hoe kunnen
wij – met oog voor bestaande
beperkingen – hen helpen die
talenten verder te ontwikkelen?
Voor Pameijer is dit het ver
trekpunt voor alle vormen van
dienstverlening, of het nou
gaat om wonen, werken of
vrije tijd. Op al deze terreinen
worden modules aangeboden
die mensen verder helpen.
Ze kunnen bijvoorbeeld
een AKA-opleiding volgen
(Arbeidsmarkt geKwalificeerd
Assistent), een cursus ‘Prettige Collega’ of ‘Bijzonder
Buurtgenoten’, of werken aan
hun eigen empowerment.
Bij de woonondersteuning
is het uitgangspunt dat ieder
een een eigen huis heeft.
Dat hoeft niet meteen, en
mensen moeten tijdelijk ook
kunnen terugvallen op een
voorziening in de wijk. Maar
het is wel het doel waarop
we consequent inzetten.
Aan mensen die in verband
met een zwaardere zorgvraag
(Wlz) op een woonvorm zijn
aangewezen, zal Pameijer
uiteraard passende onder
steuning blijven bieden.
Pameijer wil mensen met
een afstand tot de arbeids
markt en/of lage loonwaarde
ondersteunen naar een baan.
Uitgangspunt is: iedereen een
betaalde baan. Alle mensen
moeten naar vermogen hun
talenten kunnen inzetten in
een bedrijf of een organisatie.
In de training en ondersteu
ning van arbeidskrachten
wordt goed gekeken naar
de vaardigheden van mensen.
Talentontwikkeling is een
belangrijk onderdeel van
‘Pameijer werkt’. Afhankelijk
van het arbeidsvermogen
van mensen kan uit drie
vormen van begeleiding
worden gekozen: ‘beschermd
werken’, ‘beschut werken’
en ‘individuele werkplekken’.
Bij de gezinsondersteuning
en jeugdhulp is het uitgangs
punt dat ieder kind opgroeit
in een gezin. Het aanbod
bestaat uit diverse diensten.
‘Pameijer groeit op’ is een
breed ondersteuningspakket
voor ouders met kinderen met
een beperking of gezinnen
waarvan de ouders een beper
king hebben. Als het niet
mogelijk is dat het kind
opgroeit in het eigen gezin
kan het worden opgevangen
in een gezinshuis, waar het
ook op een natuurlijke manier
kan opgroeien. Voor jongeren
en jongvolwassenen die inten
sieve begeleiding nodig
hebben, blijft verblijf ook
mogelijk. Belangrijk is dat
de dienstverlening op korte
termijn kan worden op- of
afgeschaald en dat het
natuurlijk netwerk van het
kind er zoveel mogelijk bij
betrokken wordt.
Naast de kerntaken, gericht
op ondersteuning van kwets
bare burgers, ziet Pameijer
ook kansen om innovatie in
de zorg en dienstverlening
te bevorderen en commerciële
activiteiten te ontplooien.
Voor organisaties op het
gebied van zorg en welzijn,
bedrijfsleven en gemeen
ten kunnen we op diverse
manieren iets betekenen.
Bijvoorbeeld in de vorm van
advisering, scholing, detache
ring van deskundigen of het
uitvoeren van de regiefunctie
bij bepaalde opdrachten.
Er wordt onderzocht wat
de perspectieven voor een
‘Advies BV’ zijn.
‘Pameijer herkent’ richt
zich op een heel scala aan
eerstelijnsvoorzieningen,
bijvoorbeeld de huisartsen.
Belangrijk zijn ook gemeente
lijke instanties waar mensen
aankloppen met vragen over
welzijn, zorg en hulp bij de
opvoeding. Denk aan Wmoloketten, Vraagwijzers, Centra
voor Jeugd en Gezin en wijk
teams. Hetzelfde geldt voor
instanties en organisaties
die betrokken zijn bij de uit
voering van de Participatiewet
(werk).
Een heel specifieke dienst is
de opleiding Howie the Harp.
Dit trainingscentrum van
Pameijer leidt cliënten uit
de Sociale Psychiatrie op tot
ervaringsdeskundigen, met
uitstroom naar betaald werk
in de GGZ.
Onder ‘Pameijer woont’ valt
een waaier aan activiteiten.
Verderop in dit nummer
zullen we hier nog nader op
ingaan. Voorop staat dat we
mensen willen ondersteunen
om zo zelfstandig mogelijk
te wonen. Via het ‘fasemodel
wonen’ wordt actief gestuurd
op aspecten als vergroten van
zelfredzaamheid, toeleiding
naar werk en doorstroom naar
een eigen woning. Daarnaast
worden diverse nieuwe
vormen van ondersteuning
ontwikkeld. We noemen
hier even het opzetten van
netwerkjes in de wijk volgens
het concept van Buurtcirkel,
Pameijer Woonsupport, FACTteams en Thuishavens.
Bemiddeling tussen bedrijven
en cliënten is uiteraard ook
een essentieel onderdeel van
'Pameijer werkt'. Per regio
worden bedrijfstakken bena
derd die het meeste perspec
tief voor onze doelgroep
bieden. Voor de bedrijven
is ook een ‘ontzorgpakket’
ontwikkeld. Door middel van
bijvoorbeeld coaching, job
carving en advisering worden
zij ondersteund bij het aan
nemen van mensen met een
arbeidsbeperking.
Naast woonondersteuning
worden nog verschillende
andere diensten aangeboden.
In dagcentra kunnen kinde
ren en jongeren ontwikkelings
gerichte dagprogramma’s
volgen, er wordt naschoolse
dagbehandeling geboden,
crisisopvang, en er wordt ook
nog onderzoek gedaan naar
enkele andere activiteiten.
12
pameijer perspectief
meepraten en meedenken
Dat er risico’s en onzekerheden aan de stelsel
vernieuwing kleven, behoeft geen toelichting.
Hans Karstel: ‘Die houden we nauwlettend in
het oog. Dat hoort gewoon bij onze verant
woordelijkheid als zorgaanbieder en werkgever.
We zien ook wel dat bepaalde zaken op gespan
nen voet staan met elkaar. Tijdelijke contracten
van medewerkers zetten de continuïteit van
de ondersteuning bijvoorbeeld onder druk, dat
moge duidelijk zijn. Maar het allerbelangrijkste
is dat we naar de toekomst kijken en de orga
nisatie nu zo goed mogelijk op de rails zetten.
Met het nieuwe portfolio doen we dat.’ Alle
betrokkenen worden met regelmaat ook over
de plannen geïnformeerd en gehoord. Zo zijn
in september vier drukbezochte ‘ambassadeurs
bijeenkomsten’ georganiseerd om met mede
werkers te praten over de gevolgen van alle
veranderingen in de zorg en het antwoord
van Pameijer daarop (het portfolio). Goede
communicatie met cliënten en verwanten
krijgt uiteraard ook volop aandacht. Pameijer
wil iedereen zo goed mogelijk blijven infor
meren over concrete ontwikkelingen.
‘Met andere partijen zitten we uiteraard ook
serieus om de tafel. Bestuurder Linda Boot
is bijvoorbeeld nauw betrokken bij gemeente
lijke overleggen. Er komt heel veel op de
gemeenten af, ze moeten op hele nieuwe
terreinen gaan acteren, met beperkte middelen.
Meepraten en meedenken door organisaties
uit het veld, uitwisselen van kennis en ervaring,
is in ieders belang. De gemeenten willen ook
dat burgers de best mogelijke ondersteuning
krijgen. Het beste dat wij nu kunnen doen
is onze brede deskundigheid inbrengen in
het overleg en onze dienstverlening zo goed
mogelijk inrichten op de nieuwe omstandig
heden. Dat doen we met volle energie. Aan
enthousiasme en vernieuwingszin heeft het
Pameijer nooit ontbroken.’ «
pameijer perspectief
‘Meepraten en meedenken
door organisaties uit het veld,
uitwisselen van kennis en
ervaring, is in ieders belang.’
13
het portret
Esmiralda
Meertens
het portret
15
Op haar elfde is Esmiralda Meertens uit huis
geplaatst. Daarna volgde ze een zwerftocht langs
naar schatting 45 internaten door heel Nederland.
Om vervolgens dertien jaar met een drugsverslaving
op straat te leven. Maar nadat ze werd opgenomen
bij Delta is het alleen maar bergopwaarts gegaan,
vertelt Esmiralda. De afgelopen twee jaar woonde
ze in beschermende woonvorm Stadstimmerwerf in
Schiedam. Sinds midden oktober is ze de trotse eigenaar van een eigen woning, in de buurt van de BW.
Uitvoerig over haar jeugd vertellen wil
Esmiralda niet. Maar de feiten die ze noemt
maken wel duidelijk dat het verre van rozen
geur en maneschijn is geweest. Bij gebrek
aan een goede, veilige hechting lag ze voort
durend met alles en iedereen overhoop.
‘Ik kwam overal tegen in verzet, keerde me
van alles af. Die opstandigheid kwam voort
uit het gevoel dat niemand aandacht voor
mij had, te beginnen bij mijn ouders. Door een
verkeerde diagnose – ik zou ‘borderline’ hebben
– werd het probleem nog versterkt. De manier
waarop mensen mij behandelden werkte juist
averechts.’ Op haar negentiende, toen ze
niet langer onder toezicht stond, belandde
Esmiralda op straat. ‘Toen kwam ik vrijwel
meteen in aanraking met drugs. Voor die tijd
wilde ik daar niks van weten, ik was er bang
voor. Maar binnen no time was ik verslaafd.’
De ommekeer begon toen ze drie jaar geleden
werd opgenomen bij Delta. Esmiralda: ‘Daar
hebben ze me precies kunnen bieden wat ik
nodig had. Ik kreeg eerst een snelle detox
en vervolgens heb ik een therapie gevolgd
– EMDR – waar ik veel baat bij had. Met mijn
behandelaar klikte het goed en met een nieuwe
diagnose (PTSS) konden we ook veel beter uit
de voeten. Ik voelde me voor het eerst serieus
genomen en veilig. Omdat ik er vertrouwen in
had kon ik me nu wel overgeven.’
Vanuit Delta ging ze eind 2011 naar het nieuwe
BW Stadstimmerwerf in Schiedam. ‘Ik had me
aangemeld bij Pameijer en iemand maakte me
al snel attent op deze optie. Dat was eigenlijk
precies wat ik zocht, een voorziening van waar
uit ik kon doorstromen naar een eigen woning
maar die me eerst wel een vangnet bood. Dat
leek mij een prima tussenweg. Ik was één van
de eerste bewoners en voelde me de koning
te rijk. Een eigen bel en een eigen brievenbus.
Gaan en staan waar je zelf wilt. Het was ook
wel spannend hoor, ik voelde me in het diepe
gegooid. Maar als je dertien jaar op straat hebt
geleefd, weet je je natuurlijk wel te redden.’ »
16
het portret
‘Gaan en staan waar je zelf wilt�
Het was ook wel spannend hoor,
ik voelde me in het diepe gegooid.
Maar als je dertien jaar op straat
hebt geleefd, weet je je natuurlijk
wel te redden.’
Hoewel ze zich soms wat alleen voelde staan
met haar hulpvragen, ging Esmiralda in de
beschermende woonvorm steeds verder vooruit.
‘Ik dank God op mijn blote knieën dat ik de
kans heb gekregen om mij hier te ontwikkelen.
Ik heb in Stadstimmerwerf goed aan mijn
zelfstandigheid kunnen werken, dat is het
allerbelangrijkste. Het stond vanaf het begin
vast dat ik hier maximaal drie jaar kon wonen,
maar ik wilde heel graag de eerste zijn die naar
een eigen woning verhuisde. Mezelf en iedereen
laten zien wat ik bereikt heb. Ik heb het dan ook
sneller gedaan, in een kleine twee jaar. Het was
natuurlijk een heel geregel, je inschrijven bij
de gemeente, een huisarts en een apotheek
zoeken, alle noodzakelijke spullen aanschaf
fen… Maar het is gelukt. Op 9 oktober heb ik
de sleutel gekregen van mijn nieuwe woning.
Een week later ben ik erin getrokken, samen
met mijn hondje.’
Zoals gezegd woont Esmiralda op een steen
worp afstand van de woonvoorziening. Dat was
een weloverwogen keuze. ‘Ik wilde graag in de
buurt blijven, niet meteen alles loslaten. Ik heb
ondertussen veel mensen leren kennen in de
wijk en als ik vragen heb kan ik snel terecht
bij mijn netwerk hier. Ik krijg ook hetzelfde
ondersteuningspakket als in de BW. Er zijn
meer bewoners die graag in de buurt willen
wonen. Met een paar anderen heb ik een hecht
contact, mijn deur staat ook altijd voor hen
open. Op mijn deurmat staat niet voor niets
‘welkom’. Zoals overal loop je in de wijk natuur
lijk nog wel tegen stigma’s aan. Maar ik heb
geleerd om rustig te blijven en te proberen
mensen zo goed mogelijk te informeren over
het belang van goede woonvoorzieningen
voor de doelgroep. Dat daagt me eerder uit
dan dat het me frustreert.’
Esmiralda had graag deelgenomen aan de
opleiding Howie the Harp. Helaas is ze niet
door de selectie gekomen, vooral door haar
gebrek aan opleiding. ‘Maar ik wil wel graag
iets met mijn ervaring doen. Daarom zoek ik
nu vrijwilligerswerk in een activeringscentrum.
Ik kijk sowieso het liefst naar de toekomst.
Eén van de eerste dingen die ik wil is mijn
rijbewijs halen. Voor mijn theorie ben ik al
geslaagd.’ Met de praktijk kunnen we haar
alleen maar het grootste succes wensen. «
18
19
agenda
uit de uitagenda
Vanuit Pameijer worden regelmatig activiteiten en evenementen
georganiseerd die toegankelijk zijn voor het grote publiek.
Dat kan iets cultureels zijn, of bijvoorbeeld een open dag of een
gezamenlijke activiteit. Het ontmoeten en slechten van grenzen
staat daarbij voorop en tegelijk kunnen bezoekers met eigen ogen
zien waartoe mensen met een beperking allemaal in staat zijn.
januarie 2014 - mei 2014
Coproductie ‘Wie is er nou gek?’ in
Rotterdamscentrumvoortheater (rcth)
Op het moment van schrijven
werken Bavo Europoort, Pameijer
en het Rotterdamscentrumvoor
theater samen aan de theater
voorstelling ‘Wie is er nou gek?
of Ik is een ander’. Met deze
coproductie wordt aan (ex)
cliënten uit de psychiatrie de
mogelijkheid geboden om samen
met spelers van het rcth hun
eigen verhalen op het toneel
te vertolken en invoelbaar/
bespreekbaar te maken voor
anderen. Het uiteindelijke doel
is om de beeldvorming van
mensen met een psychiatrische
aandoening positief te beïn
vloeden en hun maatschappelijke
deelname te bevorderen.
Voorafgaand aan de repetities is
er een lessentraject aangeboden
aan een twintigtal cliënten van
Bavo Europoort en Pameijer. In
de lessen hebben zij uitvoerig
verteld over gebeurtenissen in
hun leven, die gebeurtenissen
vormen het uitgangspunt voor
de voorstelling. Als tegenwicht
tegen discriminerende stigma’s,
die mensen apart zetten, bieden
de verhalen de toeschouwers
herkenning. Herkenning dat het
ook jouw verhaal had kunnen
zijn of – in een andere vorm –
misschien wel is.
De voorstelling richt zich op
theatergeïnteresseerden en
iedereen die op de één of
andere manier bij de doelgroep
betrokken is, inclusief buurt
genoten. Er is plaats voor honderd
bezoekers per voorstelling, de
productie zal in totaal veertien
keer worden gespeeld. Na de
voorstelling wordt er samen
gegeten en kan men napraten
met de acteurs. De precieze
speeldata – in diverse weekenden
– kan men vinden op de website
van rcth. Er volgt nog informatie
over hoe je kunt reserveren.
Voor meer informatie:
Irene Kruidenier
([email protected])
en Rotterdamscentrumvoortheater
& Cultuurhuis Delfshaven
Mathenesserdijk 293, Rotterdam
010 477 38 91
www.rcth.nl
december 2013 - januari 2014
‘In de rooie molen’
Theater Maatwerk
Theater Maatwerk maakt al
meer dan twintig jaar theater
voorstellingen met acteurs met
een verstandelijke beperking.
Naast binnenvoorstellingen
worden ook uitbundige straat
voorstellingen gemaakt. Daarmee
reist het theater door heel
Europa. In december en januari
wordt in het eigen theater
de eigen productie ‘In de rooie
molen’ gespeeld. Het stuk biedt
een intrigerend kijkje achter de
schermen van een nachtclub.
Op de website van Theater
Maatwerk is altijd een actueel
overzicht van het programma
te vinden.
Voor meer informatie:
010 276 30 39
of [email protected]
www.theatermaatwerk.nl
meld je aan
voor de
digitale
nieuwsbrief!
Zoals in het voorwoord van bestuurder Linda Boot
werd aangekondigd, stopt Pameijer met de publicatie
van het blad Partners. De ontwikkelingen op het gebied
van communicatie vragen om nieuwe middelen.
Digitalisering, gerichte communicatie met specifieke
doelgroepen, papier- en kostenbesparing… er zijn
goede redenen om nu met iets nieuws te beginnen.
Voor alle relaties van Pameijer wordt een digitale nieuwsbrief
ontwikkeld, waarin behalve belangrijke wetenswaardigheden
ook informatieve achtergrondverhalen zullen verschijnen.
Elementen uit Partners zullen hierin terugkeren. De nieuws
brief zal wel met een grotere frequentie verschijnen en houdt
iedereen op de hoogte van actuele ontwikkelingen.
Meld je alvast aan om ook volgend jaar geïnformeerd te
blijven via www.pameijer.nl/nieuwsbrief.
meld je aan via
www.pameijer.nl/nieuwsbrief
20
beeldverhaal
‘Het lijkt hier
meer op
een gezinnetje.’
In het gezinshuis van Gerdien en Cornel is
Tugba gegroeid in wat ze kan en wie ze is.
‘Ik ben Tugba, 12 jaar en
woon sinds januari in Gouda.
Voordat ik in het gezinshuis
woonde, woonde ik in Rotterdam
met nog zes andere kinderen.
Ik zie mijn ouders één keer in
de maand. Ook bel ik ze één
keer in de twee weken. Ik mag
mijn ouders ook op speciale
dagen bellen.’
beeldverhaal
‘Ik heb op school goeie vriendinnen.
Soms spreek ik wel eens af met één
van de vriendinnen.’
Cornel (33) en Gerdien (29)
Stormbroek hebben sinds mei
2011 een gezinshuis onder de
vleugels van Pameijer. In het
‘gezin’ wonen twee jongens
en twee meisjes met een licht
verstandelijke beperking. Verder
zijn er twee honden, een kat,
schildpadden en konijnen.
Gerdien: ‘Sinds januari woont
Tugba bij ons. In het begin was
het erg wennen en was Tugba
nog een beetje stil en verlegen,
maar al snel kwam daar verande
ring in. Dat ze met twee jongeren
van 17 zou gaan wonen was even
schrikken, maar inmiddels kan
ze prima voor zichzelf opkomen�’
23
‘Op haar nieuwe basisschool gaat
het heel goed en is ze ook snel
in de meidengroep opgenomen.
Ze gaat bij vriendinnen thuis
spelen en naar verjaardagsfeest
jes. Tugba is niet alleen enorm
gegroeid in wat ze kan en wie ze
is, maar ook in haar lengte heeft
ze een flinke spurt gemaakt.’ »
‘Tugba woonde vanaf haar 6e jaar
op haar vorige groep. Daarvoor
woonde ze, nadat ze met haar
zussen uit huis geplaatst werd,
kort op een andere groep. Tugba's
ontwikkeling stagneerde op de
groep, daarom werd er gezocht
naar een woonplek waar ze zich
verder kon ontwikkelen. Het
gezinshuis bleek een prima plek
voor haar. In het gezinshuis is
alles normaler dan op een groep
en lijkt het meer op een gewoon
gezin. Tugba vindt het soms
lastig om uit te leggen waarom
ze niet bij haar ouders woont en
wat een gezinshuis is. Dan zegt
ze dat wij haar pleegouders zijn,
dat ze twee pleegbroers en een
-zus heeft. De meeste mensen
begrijpen haar dan wel.’ »
‘Ik heb elke week
paardrijles. Dat vind
ik leuk omdat ik wel
eens mag galopperen
en omdat ik de meeste
paardjes lief vind.’
‘Ik vind dat Cornel
en Gerdien eerlijk
tegen kinderen
zijn en dat ze
makkelijk over
iets kunnen praten.
Ze zijn lief.’
‘Ik heb het hier naar mijn
zin vanwege de hondjes.
En omdat Gerdien en
Cornel veel grapjes maken.
Dat vind ik super grappig.'
‘Tugba's grootste wens is om na
haar 18e eerst een poosje bij haar
ouders te gaan wonen. Daarna wil
ze zelfstandig wonen, in een koop
huis met een eigen hond. Wij gaan
daar samen komende jaren naartoe
werken. Ze kan al zelf haar wasje
draaien en ze kookt één keer per
week. Tugba heeft een positieve,
stimulerende, veilige en open
manier van ondersteuning en
begeleiding nodig om uit te
groeien tot een zelfstandige en
zelfverzekerde jongvolwassene.’ «
28
actueel
advertentie
actueel
Burendag BW Oude Maasstraat Schiedam
Op zaterdag 21 september 2013
heeft BW Oude Maasstraat in
Schiedam in samenwerking met
het Oranjefonds een burendag
georganiseerd. In juni 2013 werd
al begonnen met de organisa
tie. Doel was om een middag te
organiseren die in het teken zou
staan van ‘Samenwerken, samen
spel en samenzijn’. Dit vooral om
de BW te laten integreren in de
wijk. In de buurt werden sponsors
gezocht en dat is goed gelukt.
Diverse winkeliers hebben de
deelnemers voorzien van eten,
drinken, etc.
De burendag was een groot
succes in de wijk. Er was zelfs
een fotograaf van LookTV en
TV Rijnmond heeft mensen
geinterviewd.
De burendag is mede mogelijk
gemaakt door de hulp van vrij
willigers, buren, medewerkers en
bewoners van Pameijer. Er waren
allerlei kraampjes en workshops.
Je kon bijvoorbeeld bloemschik
ken, smoothies maken, knutselen,
schminken, nagels lakken en cup
cakes versieren. Maar je kon er
ook terecht voor pannenkoeken,
diverse oud-Hollandse spelletjes,
een springkussen en een glijbaan.
Daisy M.:
Erwin H.:
‘Ik vond het leuk om
mee te helpen als vrij
williger en daardoor
iets bij te dragen aan
het doel van deze dag.’
officiële SVH diploma's
voor Sharydee, Vincent,
Patrick en Samantha
Cateringwerkproject Vestia/Pameijer is een
erkend leerbedrijf waar mensen met een beperking
een officieel SVH diploma kunnen behalen.
Een belangrijke opstap naar betaald werk.
‘Het schminken was
erg geliefd bij de buurt
kinderen. Leuk om
tijdens mijn opleiding
MMZ (Medewerker
Maatschappelijke Zorg)
betrokken te worden
bij dit initiatief.’
Na een jaar lessen – praktijk en theorie – hebben
Sharydee, Vincent, Patrick en Samantha op
19 oktober hun diploma SVH Restaurant keuken
vaardigheden behaald. Hierbij werd samengewerkt
met de keuken van Activeringscentrum Spijkenisse.
van harte
gefeliciteer
d!
29
30
in gesprek met
in gesprek met
in gesprek met
31
‘Het nieuwe is
met name de mix
van mogelijkheden
die we bieden.’
‘Medewerkers
moeten zich
nog meer gaan
richten op het
hele scala aan
levensgebieden.’
hoefsloot & van duijn
32
33
in gesprek met
De stelselvernieuwing raakt alle zorg- en welzijns
instellingen. Het is dan ook interessant om te
horen hoe partnerorganisaties ermee omgaan.
Wat betekent het voor hun beleid en diensten?
Marianne van Duijn
‘Mensen onder
steunen in hun
herstel, in het
hervinden van
hun eigen kracht
en de regie over
hun leven, vereist
een andere attitude
van hulpverleners.’
Welke vernieuwingen voeren ze door? En hoe
denken zij over de perspectieven voor verdere
samenwerking met Pameijer? We leggen deze
vragen voor aan bestuurders Jan Hoefsloot, van
welzijnsorganisatie DOCK, en Marianne van Duijn,
van ggz-instelling Bavo Europoort. Beiden tonen
zich optimistisch maar plaatsen ook hier en daar
een kritische kanttekening bij de ontwikkelingen.
impuls
Jan Hoefsloot
‘Onze ervaring is dat
de veelbesproken
‘participatiemaatschappij’ echt
werkt. Veel mensen
willen wel een
steentje bijdragen’
Welzijn valt al sinds de invoering van de Wmo onder de
gemeentelijke verantwoordelijkheid. Waar organisaties voorheen vaak konden rekenen op vaste subsidies en contracten
moeten ze nu offreren op aanbestedingen. Bij DOCK, actief op
gebieden als maatschappelijke dienstverlening, participatie en
jongerencoaching, zijn ze daar niet rouwig om. ‘In de praktijk
hebben de aanbestedingen absoluut een impuls betekend’, zegt
Hoefsloot. ‘Het vraagt creativiteit en ondernemerschap van
organisaties en dat heeft bij ons schwung in de tent gebracht.
Je hebt een frisse kijk nodig, nieuwe methoden. Het mooie in
Rotterdam is dat de gemeente ons de afgelopen jaren ook alle
ruimte bood. Het was duidelijk welke resultaten er behaald
moesten worden – gemeten naar stappen in zelfredzaamheid –
maar hoe we dat deden was aan ons. Ik zie nu overigens wel
tekenen van een meer ambtelijke benadering, dat vind ik jammer. Maar goed, DOCK heeft er wel bij gevaren en de resultaten
zijn ook boven verwachting.’ Veelzeggend is dat de omzet van
de organisatie in Rotterdam in twee tijd bijna verdubbeld is.
Voor Bavo Europoort is met name de ‘extramuralisering’ van
de zorg een hot issue. Van de instelling wordt gevraagd om
30% van haar ‘bedden’ af te bouwen en meer ambulant te
gaan werken. Van Duijn: ‘De lichtere zorgzwaartepakketten,
de pakketten zonder behandeling en de begeleiding gaan
over naar de gemeente. Daarnaast wordt de Generalistische
Basis GGZ ingevoerd. Uitgangspunt daarbij is dat patiënten zoveel mogelijk in hun eigen omgeving moeten worden behandeld,
zeg maar in en rondom de praktijk van de huisarts. Op zich is
daar weinig mis mee, het betekent ook dat er bij de specialistische
behandeling meer ruimte is voor mensen met ernstiger problemen.
Maar van groot belang bij deze overheveling is natuurlijk dat de
ggz-deskundigheid ook aan de voorkant, in de wijk, geborgd moet
zijn. Dus ook bij de wijkteams van de gemeente. Het gevaar van
onder-diagnostiek is reëel.’ Via Indigo, één van de zorgbedrijven
van de Parnassia Groep, worden op dit moment al veel eerstelijnsvoorzieningen (huisartsen) ondersteund.
‘Blended aanpak’
Het belangrijkste dat DOCK heeft ontwikkeld is de Blended dienstverlening. ‘Het nieuwe hiervan is met name de mix van mogelijkheden die we mensen bieden. We bezigen in dit verband de term
‘blended aanpak’. Het eerste dat we doen is kijken wat mensen
zelf kunnen, hun eigen talenten aanspreken. Vervolgens kijken
we naar hun netwerk. Wat kan die bijdragen? De derde stap is
dat we mensen verder helpen met gerichte cursus- en trainings
programma’s. En als dat allemaal nog niet voldoende is, komt ten
slotte professionele hulpverlening in beeld. Deze mix van vrijwillige inzet, cursussen en trainingen en professionele hulp werkt
in de praktijk prima. Het beginpunt is altijd de eigen kracht en
verantwoordelijkheid. Hulp nodig bij schulden? We gaan samen
kijken wat jij eraan kunt doen. Maar is het ook geen goed idee
dat je een cursus schuldhulpverlening volgt? Misschien kun je op
jouw beurt zelfs weer iets voor anderen betekenen. Als het nodig
is, kan eventueel een professional nog meedenken over de achter
gronden van je problematiek. Zo hebben we collectieve dienst
verlening ontwikkeld op vele gebieden; schulden, weerbaarheid,
jezelf presenteren, opvoeden… En door de focus op wederkerigheid
heeft er een omslag plaatsgevonden naar vrijwillige inzet. Door
iets voor een ander te doen, versterk je jezelf!’
Onder de ruim tweehonderd medewerkers van DOCK bestaat
volgens Hoefsloot een groot draagvlak voor de visie. Als voorbeeld
noemt hij Charlois. ‘Wij hebben daar na de aanbesteding veel
mensen overgenomen van ‘oude’ aanbieders. Eén van de eerste
dingen die we hebben gedaan is onze visie uitleggen, onze keuze
voor blended dienstverlening. En we zeiden er meteen bij dat iedereen daar zelf invulling aan moet geven. In feite is het één verhaal
dat net zo goed voor medewerkers geldt: maak vooral gebruik
van je eigen krachten. Dat levert veel energie en enthousiasme op,
het werk is van henzelf geworden.’ Hetzelfde geldt eigenlijk voor »
34
in gesprek met
de vele vrijwilligers, in totaal meer dan duizend, die voor DOCK
werken. ‘Onze ervaring is dat de veelbesproken ‘participatie
maatschappij’ echt werkt. Er is een ontzettend groot vrij
willigerspotentieel, veel mensen willen wel een steentje
bijdragen. Maar het moet geen verplichting zijn. Je doet
het niet omdat het moet, maar omdat het ontplooien van
je talenten zowel jezelf als anderen verrijkt.’
achttien FACT-teams
Voor patiënten ‘in de wijk’ vormt Bavo Europoort op dit moment
achttien zogeheten FACT-teams. FACT is een in Nederland
ontwikkelde variant op ACT en staat voor Functie Assertive
Community Treatment. Oftewel de behandeling van mensen
met ernstige psychiatrische aandoeningen buiten het ziekenhuis. ‘De teams gaan verspreid werken over heel Rijnmond’,
vertelt Van Duijn. ‘Eind van dit jaar moeten ze er allemaal zijn.
In de praktijk gaat het vooral om de omvorming van bestaande
teams, maar er komt veel meer bij kijken dan alleen een naamsverandering. Sluiten de methodieken op de nieuwe setting aan?
Medewerkers moeten zich nu nog meer op de omgeving van
mensen richten en ook op het hele scala aan levensgebieden.
Hoe bereik je dat mensen zo zelfstandig mogelijk functioneren
in de wijk? Dat brengt een andere manier van werken met zich
mee en we zoeken ook nadrukkelijk samenwerking met andere
partijen die hier een meerwaarde in hebben.’ Over de samen
werking met Pameijer komen we zo nog te spreken.
In feite is Bavo Europoort over de hele linie bezig met een
omslag in de manier van werken. ‘We willen nog meer dan we
nu doen toe naar het bieden van herstelondersteunende zorg.
Ons nieuwste bedrijfsplan, voor 2014-2016, heet niet voor niets
‘Een andere instelling’. Mensen ondersteunen in hun herstel,
in het hervinden van hun eigen kracht en de regie over hun
leven, vereist een andere attitude van hulpverleners. Het gaat
om shared decision making. Dat gaat niet zomaar, dat moet
je echt leren. We hebben een heel trainings- en scholingsaanbod
voor medewerkers, en ook voor leidinggevenden. Als je wilt dat
hulpverleners anders gaan werken moeten het management en
de directie daar net zo goed in mee. Een topdown aanpak sluit
daar niet op aan.’
nieuwe media
Pratend over ‘productontwikkeling’ wijst Van Duijn ook op
het belang van nieuwe media. ‘Die krijgen bij ons veel nadrukkelijker aandacht. We werken inmiddels met een ‘e-health
warenhuis’ met allerlei modules die online door patiënten
gevolgd kunnen worden. En op de Zuid-Hollandse Eilanden
maakt een aantal patiënten al gebruik van ‘beeldbellen’. Via
een scherm kunnen zij zelf contact met de behandelaar leggen
en vragen om ondersteuning. Hier ligt natuurlijk een grote
uitdaging voor ons. Uiteindelijk is een combinatie van face-toface en online contact waarschijnlijk vaak het beste. Een en
ander is afhankelijk van hoe stabiel de patiënt is. Overigens
is dit geen traject zonder haken en ogen, zowel hulpverleners
als patiënten hebben hier nog een weg in te gaan.’ Ook Hoefsloot onderstreept het belang van nieuwe media. ‘Bij blended
dienstverlening hoort ook een mix aan communicatievormen.
Naast het persoonlijk contact wordt communicatie via computer,
sociale media, telefoon en e-mail steeds belangrijker. Dit is des
te relevant omdat het ons kan helpen om met minder middelen
toch meer te doen.’
samenwerkingsperspectieven
Samenwerking met andere partijen is binnen het kader van
de Wmo om allerlei reden zeer gewenst. Zowel opdrachtgevers
als burgers willen graag een integraal aanbod en uitvoerders
hebben samen altijd meer te bieden dan alleen. ‘We hebben
een paar favoriete partners met wie we als Koers & Co offreren’,
zegt Hoefsloot, ‘maar uiteindelijk willen we samenwerken met
iedereen in de wijk die lokaal iets te bieden heeft. Dan telt in
de eerste plaats het belang van de cliënt. Met de klantgroepen
die in 2014 en 2015 onder de Wmo gaan vallen hebben wij
betrekkelijk weinig ervaring. We werken nu al op beperkte
schaal samen met Pameijer – die is bijvoorbeeld als onder
aannemer verantwoordelijk voor het beheer van een buurthuis in Charlois – maar er liggen straks natuurlijk veel meer
mogelijkheden. Daar hebben we hoge verwachtingen van,
we denken dat we elkaar goed kunnen versterken.’
Voor de FACT-teams van Bavo is samenwerking zoals gezegd
ook een primair aandachtspunt. Van Duijn: ‘Het gaat niet alleen
om de behandeling van mensen maar om ondersteuning op alle
levensterreinen. Wonen, arbeidsparticipatie, sociale contacten…
Voor ons is Pameijer dan natuurlijk een interessante partner.
De organisatie heeft veel expertise op deze terreinen. Ook de
inzet van ervaringsdeskundigen is een element dat ons erg
aanspreekt. In feite hebben we recent een gezamenlijke con
ferentie georganiseerd om de perspectieven voor samenwerking
verder te verkennen. De zaken die ik noemde zijn daarbij als
speerpunten benoemd, evenals de ontwikkelingen rond digi
talisering en e-health. We kijken beslist dezelfde kant op.
Nu nog zien dat we ook samen de teugels kunnen voeren.’ «
35
Jan Hoefsloot
‘Naast het persoonlijk
contact wordt
communicatie via
computer, sociale
media, telefoon
en e-mail steeds
belangrijker.’
Marianne van Duijn
‘Het gaat niet alleen
om de behandeling
van mensen maar
om ondersteuning op
alle levensterreinen.
Wonen, arbeids
participatie, sociale
contacten…’
het dilemma van
het dilemma
37
Marleen Jongste is ‘specialistisch supportmedewerker’ bij IOG/PPG (Intensieve ortho
pedagogische gezinsbehandeling/Praktische
pedagogische gezinsbegeleiding). Zij en haar
collega’s lopen bijna dagelijks tegen dilemma’s aan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de
opvoedingsstijl van ouders, of een bepaalde
hulpvraag, botst met de maatschappelijk
bepaalde visie op een gezonde ontwikkeling
van het kind. Maar bij nader inzien is er vaak
wel een oplossing voor te vinden.
marleen
Jongste
‘In ons werk kom je veel dilemma’s tegen’,
vertelt Marleen. ‘We komen natuurlijk niet voor
niets bij gezinnen, dan spelen er al een tijdje
spanningen of problemen. Het opvoeden van
een kind met een beperking vraagt ook nogal
wat van ouders. Nog los van hun eigen accepta
tieproces kan het heel lastig zijn om te bepalen
welke opvoedingsstijl de beste is. Is er behoefte
aan een aangepaste stijl, bijvoorbeeld bij een
kind met autisme? Of juist niet en is het zaak
om zo normaal mogelijk met het kind om te
gaan en er dezelfde eisen aan te stellen als
aan andere kinderen? Op dat soort vragen zijn
geen eensluidende antwoorden te geven, elke
situatie is weer anders. Wat in de ene situatie
geen probleem is, kan dat in de andere ook wel
zijn. In bepaalde culturen is het bijvoorbeeld
normaal dat ouders en kind in één bed slapen.
Dat hoef je niet negatief te beoordelen. Maar
als je merkt dat een ouder een kind bij zich in
bed neemt omdat het kind niet alleen durft
te slapen, ligt het anders. Bevestig je de angst
daarmee niet? Zou je het niet moeten leren
om daarmee om te gaan?’
Een belangrijk knelpunt kan zijn dat ouders
willen dat hun kind verandert. ‘In eerste »
38
het dilemma
lifestyle
‘De kunst is vooral om
mensen goede alternatieven
te bieden, zonder die
dwingend op te leggen.’
straal en voel je vitaal
Om cliënten te helpen bij het
verbeteren van hun vitaliteit
en leefstijl biedt Pameijer diverse
activiteiten aan. Eén daarvan is
Uiterlijke Verzorging.
Jolanda Koopman en Tamara
van Someren, werkzaam bij
BW Zuidbuurt in Vlaardingen,
zijn op grond van hun ervaring
gevraagd dit onderdeel uit te
werken. Dat hebben ze gedaan.
Marleen Jongste
instantie wordt dan gedacht dat die het pro
bleem veroorzaakt. Terwijl de oplossing er
doorgaans in ligt dat de ouders zelf een andere
aanpak ontwikkelen. Je kunt je bijvoorbeeld
voorstellen dat mensen graag willen dat een
kind beter leert luisteren. In culturen waarin
een autoritaire opvoedingsstijl domineert,
wordt dan nog wel eens aan een harde hand
gedacht. Daar bestaat vaak het idee dat bij ons
‘de kinderen de baas’ zijn, veel te veel te zeg
gen hebben. Maar schreeuwen of zelfs slaan,
blijkt juist helemaal niet te werken. Wij zijn
er ook duidelijk in dat we dat niet goedkeuren,
slaan is hier niet voor niets verboden. De vraag
is natuurlijk: wat werkt dan wel?’
‘De kunst is vooral om mensen goede alterna
tieven te bieden, zonder die dwingend op te
leggen. In de regel willen ouders graag ook
alleen maar het beste voor hun kind. Ze merken
ook wel dat schreeuwen of slaan niks helpt en
voelen zich daar waarschijnlijk zelf net zo min
happy bij. Het gaat vaak om ingesleten ge
woonten die niet zo makkelijk te veranderen
zijn. De vraag is of er geen betere manieren zijn
om op het gedrag te reageren, anders te gaan
belonen en straffen. Wat gebeurt er als je
gewoon de tijd neemt om uit te leggen wat de
regels zijn? Rustig te vertellen wat je precies
van het kind vraagt? Goed voorbeeldgedrag
heeft vaak ook een positief effect, net als het
samen bespreken van gefilmde opnamen. Het is
wel opvallend dat mensen van zichzelf eerst
vooral de verkeerde dingen zien. Ik wijs ze dan
ook graag op dingen die ze juist al wel goed
doen. Met deze aanpak komen we bijna altijd
wel verder. Misschien niet altijd daar waar we
graag wilden. Maar op een bepaald moment
moet je ook kunnen zeggen dat er genoeg is
bereikt. Uiteindelijk is elke stap er één.’ «
39
Locaties kunnen bijvoorbeeld
een beauty-middag bij hen
boeken en ze hebben ook een
laagdrempelige cursus voor
cliënten ontwikkeld. Deze is
gedeeltelijk gesponsord door
Superlooks – op superlooks.nl
kunnen alle medewerkers en
cliënten een korting van 25%
krijgen op aankopen, met
de kortingscode ‘PAMEIJER’.
Deskundige vrijwilligers hebben
ook een bijdrage geleverd.
Uiterlijke verzorging is soms
lastig te promoten, vertellen
Jolanda en Tamara. ‘Het beeld
is dat van ‘een beetje tutten’,
maar het gaat toch om veel
meer. Verzorging is niet voor
niets een begeleidingspunt.
Goed voor jezelf, voor je eigen
lichaam zorgen is belangrijk voor
je welzijn. En ook in het sociale
verkeer. Als je ziek bent heb
je daar misschien wat minder
aandacht voor, maar dat doet
niets af aan het belang ervan.’
De cursus die ze voor cliënten
hebben ontwikkeld, en die onder
tussen al één keer is gegeven,
heeft nog een extra waarde.
‘Als cursist werk je ook aan je
empowerment. Je bent actief,
leert iets, bekwaamt je ergens
in. Bovendien kom je in contact
met anderen en pas je je
geleerde vaardigheden op elkaar
toe. Je kunt dus direct iets voor
een ander betekenen. Over
wederkerigheid gesproken.’
De cursus bestaat uit vier
onderdelen: gezichtsverzorging,
visagie, manicure en kappers
vaardigheden. Marjolein is één
van de zes trotse deelnemers die
het certificaat hebben behaald.
‘Zo’n cursus afmaken geeft echt
voldoening. Je leert er veel van,
leuke nieuwe technieken, en het
geeft ook weer structuur aan je
leven. Het vroege opstaan was
wel even wennen, maar ik ben
trots dat ik heb volgehouden en
iets heb bereikt. Ik denk nu ook
aan een opleiding in deze rich
ting. De cursus is wat dat betreft
een mooie opstap, je wordt
niet meteen in een grote groep
gegooid en krijgt veel ruimte en
begeleiding.’
Jolanda en Tamara zouden graag
zien dat Uiterlijke Verzorging
in de toekomst meer aandacht
en vorm krijgt, het zou bijvoor
beeld mooi zijn als mensen ook
werk in deze richting konden
doen. ‘De vraag is er absoluut,
het organiseren van een en ander
vereist natuurlijk wel tijd en
aandacht.’
40
reportage
iedereen
een eigen
huis
Ondersteuning bij het wonen (‘Pameijer woont’)
blijft de komende jaren een grote productgroep
van Pameijer. Maar de dienstverlening zal voor
veel mensen wel een andere vorm aannemen.
Moderniseringen die al waren ingezet worden
in verband met de stelselwijziging versneld doorgevoerd en er worden ook hele nieuwe diensten
ontwikkeld. Het hoofddoel van alle inspanningen
is dat mensen zo zelfstandig mogelijk wonen.
Een eigen voordeur hebben, baas zijn in je eigen
woning… dat wil iedereen toch? Mensen met een
beperking hebben op dit terrein nog veel te winnen
en voor Pameijer ligt hierin een grote uitdaging.
We praten met ‘productontwikkelaar’ Ingeborg
Wegter over de belangrijkste voornemens.
Productontwikkelaar Ingeborg Wegter
42
reportage
hard werken. In sommige voorzieningen is de
ondersteuning al wel consequent gericht op de
doorstroom van bewoners en de ontwikkeling
van hun vaardigheden. Maar dat is zeker nog
niet overal het geval. Mensen meer zelfredzaam
maken is niet iets wat je zomaar kunt, dat
vraagt vertrouwen en deskundigheid van
medewerkers. Uiteraard gaan we medewerkers
ondersteunen in dit proces door ze praktische
handvatten te bieden.’
bezoek aan KeyRing in Londen
‘Mensen meer zelfredzaam maken
is niet iets wat je zomaar kunt, dat
vraagt vertrouwen en deskundigheid
van medewerkers.’
zelfstandig wonen
Zelfstandig wonen is een basisvoorwaarde
voor het voeren van de regie over je eigen
leven. Pameijer werkt hier vanuit haar visie
al lang aan, maar de komende jaren wordt
er veel extra energie in gestoken. Een grote
groep mensen die langdurige woononder
steuning krijgt – in het kader van de nieuwe
wet Wlz (Wet langdurige zorg), de opvolger
van de AWBZ – gaat straks bijvoorbeeld zelf
hun woning huren. Het scheiden van wonen
en zorg betekent dat Pameijer dat ook niet
langer voor cliënten kan doen. De afdeling
FBH (Facilitair Bureau Huisvesting) onderzoekt
al hoe deze overgang in de beste banen kan
worden geleid. Voor cliënten die tijdelijk
woonondersteuning krijgen en binnen een
aantal jaren zelfredzaam kunnen worden,
verandert er nog meer. Een heel scala aan
nieuwe diensten biedt iedereen kansen om,
afhankelijk van de eigen vragen en vaardig
heden, zo zelfstandig mogelijk te wonen. In
het overzichtje worden deze kort beschreven.
Hierbij wordt actief gestuurd op aspecten als
vergroten van zelfredzaamheid, versterken van
het netwerk en toeleiding naar werk.
‘eigen voordeur’
‘De belangrijkste leidraad voor Pameijer woont
is: iedereen een eigen voordeur’, zegt Ingeborg
Wegter. ‘Dit betekent vooral dat je de onder
steuning nog veel meer individueel maakt, echt
baseert op de persoonlijke vraag van mensen.
De eigen regie pakken is in de praktijk nog
steeds een lastig verhaal, zeker als je in een
gemeenschappelijk systeem als een woonvorm
verblijft. Mensen kunnen werkelijk eigenaar van
hun eigen ondersteuningsvraag worden. Naast
‘eigen regie’ worden in de promotiefilm over het
nieuwe portfolio nog twee andere speerpunten
benoemd, ‘tijdelijkheid’ en ‘ontwikkeling van
talent’. Ook aan die twee punten gaan we extra
wijkgericht en integraal
‘Met de nieuwe diensten van Pameijer woont
kunnen we mensen de wijkgerichte en integrale
ondersteuning bieden zoals we graag willen.
Centraal in de wijk staan de Thuishavens, die
24-uurs steunpunten zijn. De term Thuishavens
is ontwikkeld vanuit de Maatschappelijke
Opvang, maar alle woonvormen worden straks
steunpunten in de wijk waar cliënten naast of
dichtbij kunnen wonen. In de Thuishaven zit
een team van professionals aan wie mensen »
‘Wat iedereen
hard nodig heeft is
anderen om je heen,
mensen die iets
voor je betekenen
en voor wie jij
omgekeerd ook van
belang bent.’
43
nieuwe diensten van
Pameijer woont
Buurtcirkel
Een Buurtcirkel bestaat uit ongeveer tien
mensen die samen een netwerkje in de buurt
vormen. Zij wonen zelfstandig maar onder
steunen elkaar door gebruik te maken van
elkaars talenten. Een vrijwilliger, die bekend
is in de wijk, begeleidt hen, helpt met het
leggen van contacten met wijkbewoners en is
de link naar een professional van Pameijer;
Woonsupport
Woonsupport is voor mensen die af en
toe ondersteuning nodig hebben bij het
zelfstandig wonen. Bijvoorbeeld van een
wijkteam, van familie of van mensen
uit de buurt. Of via de computer met
MijnPameijer Connect;
FACT-teams (FACT staat voor: Functie
Assertive Community Treatment)
Dit zijn teams die behandeling en begeleiding
bieden aan mensen met een ernstige psychia
trische aandoening. De professionals helpen
ter plekke met de dagelijkse dingen zoals
wonen en werk, maar ook met talent
ontwikkeling. Doel is om klinische opname
te voorkomen en overlast voor de omgeving
zoveel mogelijk te beperken;
Thuishavens
Een Thuishaven is 24 uur per dag en zeven
dagen per week open voor kwetsbare
mensen, die in of dichtbij de Thuishaven
wonen. Er werken professionals die advies
geven, meezoeken naar (vrijwilligers)werk en
voorkomen dat iemand overlast veroorzaakt.
Doel is dat kwetsbare mensen niet kopje
onder gaan en, zodra het kan, een steentje
bijdragen aan de buurt.
44
reportage
ondersteuning kunnen vragen. Daarnaast is
het een prima vangnet en terugvalmogelijkheid
voor iedereen in de omgeving. Dus ook voor
bijvoorbeeld een buurtcirkel of een FACT-team
dat in de wijk werkt. Wie wat meer nabijheid
nodig heeft, kan het beste wat dichterbij het
steunpunt wonen. Als je zelfstandiger bent,
mag de afstand wat groter zijn.’
‘Integrale ondersteuning houdt in dat we
ons zeker niet alleen op het wonen richten.
Toeleiden naar werk en reguliere vrijetijds
besteding, ontwikkelen van sociale contacten,
dat is minstens even belangrijk. Wat iedereen
hard nodig heeft is anderen om je heen, mensen
die iets voor je betekenen en voor wie jij omge
keerd ook van belang bent. Daarom zijn we
ook zo enthousiast over Buurtcirkels. Eenzaam
heid is voor veel mensen een groot probleem.
Uitsluiting is heel lang de regel geweest en
als je zelf niet zo sociaal vaardig bent, wordt
het er ook niet gemakkelijker op. Bij de vrije
tijdsbesteding willen we zoveel mogelijk aan
sluiten bij reguliere activiteiten. In de praktijk
liggen hier nog flink wat obstakels, zo reëel
moeten we wel zijn. Maar als we willen dat
mensen iets waardevols met hun tijd doen
en echt gaan participeren in de samenleving,
dan is dit de richting die we op moeten.’
Buurtcirkel
De Buurtcirkels waarover wordt gesproken
zijn netwerkjes van ongeveer tien mensen
die zelfstandig wonen en elkaar ondersteunen,
samen met een vrijwilliger die ook in de wijk
woont. De benaming is nieuw, maar in de prak
tijk is het een nadere invulling van het KeyRingconcept waarover al eerder is bericht. Na een
grondige oriëntatie en enkele bezoeken aan
Engeland is de conclusie dat dit concept ook
in Nederland zeer goed van dienst kan zijn.
In feite is Pameijer al bezig met het voor
bereiden van vier ‘inoefengebieden’, in en
rondom Rotterdam. Daar is veel interesse
voor, er wordt begonnen met ongeveer vijf
deelnemers per Buurtcirkel. »
reportage
45
46
reportage
reportage
‘Elkaar helpen vinden
mensen prima om te
doen, maar het vraagt
aardig wat zelfvertrou
wen om ondersteuning
van een ander te vragen.’
wensen van ‘members’ van KeyRing
Ingeborg Wegter: ‘Buurtcirkel is om allerlei
redenen een mooi concept, ik noemde de
wederkerigheid al even als voorbeeld. Maar
het is zeker niet zo dat we al een uitgewerkte
blauwdruk hebben. Veel moet in de praktijk
worden ontwikkeld en medewerkers en deel
nemers moeten vooral ook zelf aangeven
hoe ze daarin het beste gefaciliteerd kunnen
worden. Elkaar een handje helpen vinden de
meeste mensen prima om af en toe te doen,
maar het vraagt bijvoorbeeld aardig wat zelf
vertrouwen om ondersteuning van een ander
te vragen. Je moet dus zelf ook ondersteuning
kunnen accepteren en ontvangen. Dat klinkt
misschien gemakkelijk, maar ontkenning van
eigen kwetsbaarheden kan een probleem zijn.
Vind je het wel goed als de buurvrouw je post
doorneemt? Of in zijn algemeenheid: wordt
hulp van ‘peers’ beter , evenveel of juist minder
geaccepteerd dan van professionals? Dat is niet
alleen voor ons, maar bijvoorbeeld ook voor de
GGD een interessante vraag. De toekomst zal
nog veel moeten leren. Tegelijk hebben we bij
de KeyRing-organisatie in Engeland gezien hoe
mensen enorm groeien van deze manier van
support. We zijn ervan overtuigd dat dit nieuwe
concept een zeer waardevolle aanvulling op
de dienstverlening van Pameijer wordt.’ «
47
twee wethouders over KeyRing
Begin oktober zijn twee wethouders van
omliggende gemeenten met een delegatie van
Pameijer op bezoek geweest bij de KeyRingorganisatie in Londen. Beiden hebben (onder
andere) de Wmo in hun portefeuille en waren
nieuwsgierig naar de bevindingen met het model.
We vroegen de wethouders – de dames Ina van
der Werf (Oud-Beijerland) en Tineke Keuzenkamp
(Capelle aan den IJssel) – na terugkomst naar
hun ervaringen.
‘Voor gemeenten is de begeleiding van mensen
met een beperking een heel nieuw terrein’, zegt
Van der Werf. ‘Het bezoek aan Londen heeft op
mij echt indruk gemaakt. De eerste dag hebben
we gesproken met een mevrouw van het hoofd
bureau en met twee ‘members’, deelnemers van
KeyRing. De dag daarna zijn we op huisbezoek
geweest bij een member, Linda, en bij een vrij
williger. Wat me opviel was dat Linda, hoewel
fors beperkt, niets van een ‘kneusje’ had. Ze was
een trotse deelnemer van een KeyRing, zat goed
in haar vel, had haar leven op orde. En als ze
ergens mee zat kon ze altijd terecht bij de
‘volunteer’. Vanuit het perspectief van een
Nederlandse gemeente kun je alleen maar heel
enthousiast over het model zijn. Wij moeten de
ondersteuning zo dicht mogelijk bij de mensen
regelen, op basis van één plan. In plaats van dat
er van alles en nog wat aan begeleiding moet
worden georganiseerd, krijgen mensen in een
KeyRing ondersteuning van elkaar en van één
vrijwilliger. We zouden wel gek zijn als we daar
niks mee deden. We zitten ook regelmatig met
zorgaanbieders om de tafel om de mogelijkheden
te verkennen en elkaar scherp te houden. Op
korte termijn hebben wij helaas geen budget voor
een pilot, een subsidieaanvraag ligt echt lastig.
Maar als er geld voor begeleiding komt, lijkt het
me een prima optie.’
Keuzenkamp was nagenoeg onbekend met het
concept van KeyRing. Maar ook zij werd enthou
siast. ‘Het belangrijkste is dat het zo geschikt is
om de eigen kracht van mensen te mobiliseren.
Dat is precies wat wij graag willen met welzijn
nieuwe stijl in Capelle. Niet meteen er bovenop,
maar durven loslaten, kijken wat mensen zelf
kunnen oplossen. Als je het goed organiseert
zoals in Engeland, heldere afspraken maakt,
een gemotiveerde vrijwilliger hebt, kun je er erg
veel mee bereiken. Ik was ook getroffen door het
gevoel van eigenwaarde dat je bij iemand als
Linda zag. Het is absoluut een interessante optie
voor onze gemeente. Maar je kunt het natuurlijk
niet zomaar overnemen. In Engeland zit er ook
veel onder, een goed assessment van mensen,
van de buurt… De lokale situatie verdient veel
aandacht. Past het in onze omgeving? Het eerste
dat ons te doen staat is onszelf zo goed mogelijk
oriënteren op het model. Dat gaan we ook zeker
doen. In een volgend stadium kunnen we dan
altijd praten met Pameijer en andere partijen
die erbij nodig zijn.’
Wethouders Ina van der Werf (l) en Tineke
Keuzenkamp (r) met Engelse ‘member’ Linda.
48
recensies
advertentie
recensies
Het boek is ondertussen ook
al bekroond bij de verkiezing
Kookboek van het jaar, in de
categorieën goede doelen en
vormgeving. Volgens topkok
Pierre Wind, die het boek beoor
deelde, is het perfect voor de
doelgroep en nodigt het uit
tot koken. Ook voor mensen die
niet goed kunnen lezen is het
overigens zeer aan te bevelen.
geweldstrauma. Je kijkt direct
mee als de psychiater een onder
zoek doet of de therapeut een
gesprek leidt. Wie wil weten
hoe de hulpverlening aan deze
kinderen verloopt krijgt een
eerlijk en realistisch beeld van
de praktijk.
Kinderen met kopzorgen
Nederlandse documentaire van
Ingeborg Jansen, 55 minuten
Ikon, 28 oktober 2013
www.documentairenet.nl
Een niet gering aantal kinderen
kampt tegenwoordig met psy
chische of psychiatrische pro
blemen. In de documentaire
‘Kinderen met kopzorgen’ wordt
over de achtergronden daarvan
niet zoveel gezegd. De maat
schappij is tegenwoordig een
stuk ingewikkelder dan vroeger,
alles moet sneller, problemen
worden ook eerder gesignaleerd…
Mogelijke verklaringen komen
vluchtig aan bod. Wat de docu
mentaire wel heel goed doet is
in beeld brengen wat er gebeurt
als je alleen of met een ouder
de drempel van de psychische
jeugdzorg overstapt.
De film laat op een ontwapende
manier zien hoe het toegaat
op de jeugdafdeling van Riagg
Rijnmond. Iedereen die binnen
komt heeft een eigen verhaal.
Een jongetje dat moeilijk contact
maakt, wordt getest op autisme.
Met een bijna volwassen meid
wordt gepraat over haar woedeuitbarstingen en gedrags
problemen. Een vader vindt dat
zijn dochter weinig vooruitgang
boekt in de verwerking van een
Dat zal zeker helpen om de
‘griezelige sluier’ die er voor
veel mensen nog over ligt weg
te halen. Het zijn leuke kinderen
die in elke straat kunnen wonen
en de psychiater zou gewoon
je buurman kunnen zijn. Er wordt
ook niet verheeld dat de uit
komsten niet altijd zijn zoals
werd gehoopt. Het is een wereld
van reële doelen stellen en kleine
stapjes zetten. Een goede diag
nose is een beginpunt, maar
geen oplossing.
In besprekingen van de docu
mentaire wordt wel de vraag
gesteld hoe verantwoord het is
om kwetsbare kinderen tijdens
zulke persoonlijke gesprekken
te filmen. Volgens regisseur
Ingeborg Jansen is er goed
gekeken wie wilde meewerken
en wat de mogelijke gevolgen
van uitzending konden zijn.
Ze denkt dat het waardevol is
dat de kinderen en ouders laten
zien hoe het toegaat in zo’n
instelling en daarmee ook dat
autisme of ADHD geen zaken
zijn om je voor te schamen.
Dat is ook beslist de indruk
die blijft hangen na afloop.
Kijk ik kook
kookboek voor mensen met
een verstandelijke beperking
door Lise Weuts
Uitgeverij Terra Lannoo, 2013
ISBN: 9789401406208
175 pagina’s
De Vlaamse Lise Weuts, in
het dagelijks leven grafisch
ontwerper, heeft een nicht met
het syndroom van Down met
wie ze soms kookt. Haar ervarin
gen brachten haar op het idee
om een kookboek voor de doel
groep te maken.
Het resultaat is een prachtig
vormgegeven boek met 25
eenvoudige recepten. Door de
heldere instructies, de staps
gewijze opbouw en het veel
vuldig gebruik van foto’s en
pictogrammen is het zeer
toegankelijk en bruikbaar
geworden. Een leuke maar ook
heel praktische vondst is dat
de (geplastificeerde) pagina’s
afwasbaar zijn. Alle opeenvol
gende handelingen kunnen
erop worden afgevinkt met een
bijgeleverde stift. De recepten
zijn afwisselend en smakelijk.
Je kunt bijvoorbeeld een omelet
maken, je eigen pizza of ‘vis in
een zakje’ – kabeljauwfilet met
tomaat en tijm gegaard in een
braadzak in de oven.
www.pameijer.nl
Ieder mens is uniek. Diversiteit is dus vanzelf
sprekend. Ook als er ogenschijnlijk overeenkomsten
zijn, zit achter elke huidskleur, elke man of vrouw,
elke jongere of oudere, elke hoofddoek of hanenkam
een uniek ander mens. Dat onderscheid, die
diversiteit, ziet Pameijer als een verrijking.
Religie, leeftijd, huidskleur, geaardheid, etnische achtergrond of welke groepseigenschap dan ook spelen geen
rol bij de beoordeling van ieders individuele kwaliteiten.
Wie de barrière van vooroordelen weet te doorbreken,
zet de deuren van Pameijer open voor al het talent dat
op de arbeidsmarkt beschikbaar is.
kijk op onze website voor
informatie over onze vacatures
49
50
colofon colofon
colofon
Partners is een uitgave van Pameijer
www.pameijer.nl
adres
Pameijer
Crooswijksesingel 66
3034 CJ Rotterdam
T (010) 271 00 00
F (010) 271 03 00
redactie
Frank Kremer
Hans Karstel
Cecilia den Otter
Lonne Wennekendonk
Sanne Donders
correspondentie
Pameijer
Postbus 22406
3003 DK Rotterdam
met bijdrage van
Carola Kiela & Carolien van Velzen
(actueel)
art direction en grafisch ontwerp
Studio Lonne Wennekendonk
www.lonnewennekendonk.nl
fotografie
Sanne Donders,
Carolien van Velzen (pag. 28),
Ruud van der Vlies (pag. 29),
Uiterlijke Verzorging (pag. 39),
Ruud van der Kind (pag. 42, 47)
drukwerk
IVA Groep
www.ivagroep.nl
mailing
Werkcentrum Schollevaar
oplage
8000
Wilt u reageren op de inhoud van
Partners of heeft u een suggestie
voor het magazine:
[email protected]
www.pameijer.nl

Download Report