Naam verrijkingssmateriaal: - Maatlat Duurzame Veehouderij

Lijst met beoordeling verrijkingsmaterialen voor varkens
behorende bij Maatlat Duurzame Veehouderij
In de Maatlat Duurzame Veehouderij worden in de maatlat Dierenwelzijn bij diverse
varkenscategorieën punten toegekend aan verrijkingsmateriaal. Alleen de
verrijkingsmaterialen en verstrekkingwijze zoals in deze lijst staan aangegeven komen
voor punten in aanmerking. Deze lijst is derhalve leidend voor de waardering van de
verrijkingsmaterialen.
Toelichting op de waarderingen
Ieder verrijkingsmateriaal is door deskundigen beoordeeld op vier kwaliteitskenmerken
en op toegankelijkheid. Dit is opgenomen in navolgende opzet van een waarderingstabel:
Waarderingstabel
Diercategorie
onderdelen kwaliteitscore
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Score
kwaliteit
aantal dieren dat
gelijktijdig toegang heeft
tot voorziening
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
In de eerste kolom is de diercategorie (Guste/ dragende zeugen, Kraamzeugen
Gespeende biggen en Vleesvarkens) aangegeven. In de navolgende 4 kolommen wordt
het materiaal op de individuele vier kwaliteitscriteria beoordeeld. De zesde kolom (score
kwaliteit) geeft de totaalscore weer van de voorgaande vier. In de laatste kolom
(toegankelijkheid) staat aangegeven hoeveel dieren in het hok tegelijkertijd met één
voorziening bezig kunnen zijn. Deze laatste informatie is nodig om te bepalen welke
vermenigvuldigingfactor zal gelden.
Naast de totaalscore voor de waarde van het verrijkingsmateriaal voor de dieren in het
hok zelf, kan aanvullend één extra punt worden verkregen als de voorziening ook spelen exploratieactiviteit in een buurhok stimuleert. Dit is als volgt gedefinieerd: “het
verrijkingsmateriaal stimuleert interactie met soortgenoten in (een) naastgelegen
hok(ken), het materiaal is van beide kanten goed toegankelijk is en veroorzaakt bij
manipulatie visuele stimuli in het buurhok”.
Meerdere voorzieningen in één hok
Indien meerdere voorzieningen in één hok worden toegepast dient een gemiddelde
waardering van de kwaliteitscore te worden bepaald, evenals het totaal aantal dieren dat
tegelijkertijd met verrijkingmaterialen bezig kan zijn. Het aantal punten wordt naar
beneden afgerond naar hele getallen, dat wil zeggen dat 10,9 wordt afgerond naar
10.
Hiervoor geldt de volgende formules:
Score kwaliteit (geheel) = (SK1 x T1 + SK2 x T2 + SKn x Tn) / (T1 + T2 + Tn)
Toegankelijkheid (geheel) = T1 + T2 + Tn
SKx = Score kwaliteit van materiaal x
Tx = Toegankelijkheid van materiaal x
Berekeningsvoorbeeld:
Vleesvarkenshok met 20 dieren hangen 2 rubberen speeltjes (kruisvormig) en staat één
strospeelbak. Er is bij alle verrijkingsmaterialen geen interactie met andere hokken.
De Score kwaliteit (geheel) bedraagt dan (1x2+1x2+5x2) / (2+2+2) = 14/6 = 2,3
De Toegankelijkheid (geheel) bedraagt dan (2 + 2+ 2) = 6 dieren tegelijkertijd
In een hok van 20 dieren is de toegankelijkheid 30%. De vermenigvuldigingsfactor is 2.
De toepassing van deze verrijkingsmaterialen behaalt de volgende punten:
Score kwaliteit x toegankelijkheid + interactie =
2,3 x 2 + 0 = 4,6 dit is afgerond 4 punten.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 1 van 20
Inhoudsopgave van verrijkingsmaterialen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Ketting ....................................................................................................... 3
Rubber Speeltje .......................................................................................... 4
Anti-bijt kogel ............................................................................................. 5
PVC-pijpstukken om spijlen van hokafscheiding ............................................... 6
Ketting met kunststof plaatje of buis .............................................................. 7
Pig Roulette ................................................................................................ 8
Zaagsel op dichte vloer ................................................................................ 9
Houten balk aan ketting ..............................................................................10
Strospeelbak ..............................................................................................11
Wroezelaar ................................................................................................12
Automatisch stroverstrekkingssysteem ..........................................................13
Stroswing ..................................................................................................14
Borstel ......................................................................................................15
Bak met substraat en kettingen....................................................................16
Houten paal in houder .................................................................................17
Hangend kruis van tyleen slangen ................................................................18
Strokoker ..................................................................................................19
Jute zak ....................................................................................................20
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 2 van 20
1.
Ketting
Omschrijving / kenmerken:
Een metalen ketting, al dan niet met kleine kunststof tussenschijven, verticaal gehangen
op schouderhoogte. Ketting hangt ongeveer 20cm uit de muur of hokafscheiding aan een
beugel en op een hoogte die voor de dieren goed bereikbaar is.
Foto / illustratie:
Waardering
Een ketting sec is wettelijk niet meer erkend als verrijkingsmateriaal. Om die reden krijgt
de ketting als verrijkingsmateriaal geen punten. Bij de ketting met kunststof
tussenschijven kan het dier niet alleen het bijtbare materiaal in de bek nemen en wordt
hierdoor niet gewaardeerd met punten.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Als er geen punten op kwaliteitscore wordt behaald kan een materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 3 van 20
2.
Rubber Speeltje
Omschrijving / kenmerken:
Twee rubberen slangen gefixeerd in een kruisvorm wat in het midden van het hok hangt
op circa 20cm hoogte. Ook commerciële speeltjes die hier op lijken vallen onder deze
categorie (bijvoorbeeld Byte Rite van Kaan).
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Score
kwaliteit
1
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
2
Guste/
0
1
0
0
dragende
zeugen
Kraamzeugen 0
1
0
0
1
1
+ biggen
Gespeende
0
1
0
0
1
2
biggen
Vleesvarkens 0
1
0
0
1
2
Het rubber van de slangen is dusdanig uitgevoerd dat er sprake is van vervormbaarheid
of indrukbaarheid en het speeltje komt dan ook in aanmerking voor punten bij ‘bijtbaar’.
Materialen die niet vervormbaar of indrukbaar zijn kunnen niet voldoen aan de punten
voor bijtbaar. Voorbeelden van materialen zijn PVC en metaal.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). In geen van de getoonde opstellingen komt het
verrijkingsmateriaal in aanmerking voor waardering op het onderdeel “interactie met
buurhokken”.
Als er geen punten op kwaliteitscore wordt behaald kan een materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 4 van 20
3.
Anti-bijt kogel
Omschrijving / kenmerken:
Harde kunststof bal (diameter 55 of 75mm) die veelal met een harpsluiting aan een
ketting wordt bevestigd, en op een hoogte hangt die voor de dieren goed bereikbaar is.
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
Score
kwaliteit
0
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
0
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
0
0
0
0
0
0
0
Het kunststof van de anti-bijt kogel is dusdanig hard dat er geen sprake meer is van
vervormbaarheid of indrukbaarheid.
Materialen die vervormbaar of indrukbaar zijn kunnen wel voldoen aan een punt voor
bijtbaar. Voorbeelden van materialen zijn indrukbaar rubber en zachtere kunststoffen.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Als er geen punten op kwaliteitscore wordt behaald kan een materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 5 van 20
4.
PVC-pijpstukken om spijlen van hokafscheiding
Omschrijving / kenmerken:
PVC-pijpstukken om spijlen (bv metalen spijlen horizontaal in linker foto en betonnen
spijlen verticaal in rechter foto) van hokafscheiding (pijpstukken kunnen variëren in
grootte en lengte en zowel horizontaal als verticaal gehangen zijn). Pijpstukken hangen
vrij om de spijlen en kunnen door de varkens verschoven worden. Ze moeten zijn
geplaatst op een hoogte die voor de dieren goed bereikbaar is (op foto links hangen ze
bv te hoog voor pas opgelegde vleesvarkens)
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
Score
kwaliteit
0
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1 dier per 60 cm
ruimte
0
0
0
nader te bepalen
0
0
0
0
0
0
0
0
1 dier per 20 cm
ruimte
1 dier per 40 cm
ruimte
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
0
0
0
0
0
0
0
PVC-pijpstukken zijn dusdanig hard dat er geen sprake is van vervormbaarheid of
indrukbaarheid. Materialen die vervormbaar of indrukbaar zijn kunnen wel voldoen aan
de punten voor bijtbaar. Voorbeelden van materialen zijn indrukbaar rubber en zachtere
kunststoffen.
Aantal varkens dat er tegelijkertijd mee kunnen spelen is afhankelijk van het aantal
buisjes en de beschikbaarheid qua ruimte in de breedte aan de hokafscheiding waaraan
het materiaal bevestigd is. Per zeug is dit ten minste 60 cm ruimte, per gespeende big is
dit tenminste 20 cm ruimte en per vleesvarken 40 cm. Bij de kraamzeugen moet bepaald
worden of het alleen voor de zeug of ook de biggen toegankelijk is. Dit kan als maat
worden meegenomen voor het aantal dieren dat hiervan gebruik kan maken als
meerdere buisjes in het traliewerk zijn aangebracht.
Interactie
De positie van het getoonde verrijkingsmateriaal stimuleert wel interactie met
soortgenoten in (een) naastgelegen hok(ken). Er kan wel een punt worden behaald op
interactie met buurhokken.
Als er geen punten op kwaliteitscore wordt behaald kan een materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 6 van 20
5.
Ketting met kunststof plaatje of buis
Omschrijving / kenmerken:
Aan een metalen ketting is een hard kunststof plaat of buis bevestigd.
NB: Positie van ketting met kunststof plaat is in situatie op linker foto discutabel,
aangezien het boven de voertrog hangt. Ten eerste is daarmee de toegankelijkheid van
het materiaal beperkter en daarnaast kan het de voeropname van varkens verstoren.
Tevens is de plaat zo hoog gehangen dat deze niet goed bereikbaar is voor pasopgelegde
vleesvarkens
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Score
kwaliteit
0
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
Guste/
0
0
0
0
dragende
zeugen
Kraamzeugen 0
0
0
0
0
1
+ biggen
Gespeende
0
0
0
0
0
1
biggen
Vleesvarkens 0
0
0
0
0
1
Harde kunststofplaten of pijpen zijn dusdanig hard dat er geen sprake meer is van
vervormbaarheid of indrukbaarheid. Materialen die vervormbaar of indrukbaar zijn
kunnen wel voldoen aan de punten voor bijtbaar. Voorbeelden van materialen zijn
indrukbaar rubber en zachtere kunststoffen.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). In geen van de getoonde opstellingen komt het
verrijkingsmateriaal in aanmerking voor waardering op het onderdeel “interactie met
buurhokken”.
Als er geen punten op kwaliteitscore wordt behaald kan een materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 7 van 20
6.
Pig Roulette
Omschrijving / kenmerken:
Het ontwerp is volledig van kunststof en heeft als uitgangspunt exploratie en
foerageergedrag te stimuleren. In een tandwielvormige schijf zitten kleine openingen
waarin brokjes of ander aantrekkelijk snoepgoed (geen regulier varkensvoer) passen. Als
de schijf in de goede positie is en het varken drukt tegen de klepel, vallen de brokjes
naar beneden op een kunststof vloer met uitsparingen.
Foto / illustratie:
Waardering
1
Score
kwaliteit
4
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
0
1
Nog niet toepasbaar
1
0
1
2
4
1
1
0
1
2
4
1
Bovenstaand ontwerp past niet in een kraamhok.
Aanvoer van snoepbrokjes naar de voorraadbunker dient m.b.v. een geautomatiseerd
systeem (bv voerinstallatie) plaats te vinden.
Bij de beoordeling van de toegankelijkheid is er in bovenstaande tabel van uitgegaan dat
de roulette wordt geplaatst in de afscheiding van 4 hokken. Bij andere opstellingen kan
de toegankelijkheid worden bepaald op basis van de rekenregels die gelden voor de
bepaling van het aantal vreetplaatsen aan een ronde voerbak.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert wel interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt voor de pig roulette zoals op bovenstaande tekening
een punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 8 van 20
7.
Zaagsel op dichte vloer
Omschrijving / kenmerken:
Dagelijks zaagsel verstrekken op de dichte vloer.
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
0
0
0
1
Score
kwaliteit
1
0
0
0
2
2
0
0
0
2
2
Vleesvarkens
0
0
0
2
2
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1 dier per 1,0 m2
dichte vloer met
zaagsel
nader te bepalen
1 dier per 0,25 m2
dichte vloer met
zaagsel
1 dier per 0,5 m2
dichte vloer met
zaagsel
Scoort zaagsel niet op het punt van wroetbaar omdat een zeer kleine hoeveelheid
zaagsel een te dunne laag vormt om er in te kunnen wroeten.
Het aantal dieren wat tegelijkertijd met zaagsel aan de slag kan is afhankelijk van de
hoeveelheid verstrekt zaagsel en de hoeveelheid beschikbare dichte vloer waarop het
zaagsel verstrekt wordt.
De verstrekking van zaagsel dient m.b.v. een geautomatiseerd systeem (bv
voerinstallatie) plaats te vinden. Voor biggen in het kraamhok is het een wettelijke eis
om enig zaagsel op de dichte vloer te verstrekken en levert het geen punten op.
De toegankelijkheid wordt bepaald op basis van het oppervlak van het dichte
vloergedeelte in de directe nabijheid van de afstort, tot een maximum van 7 m2. Het
aantal dieren dat tegelijkertijd hiervan gebruik kan maken wordt berekend als het
oppervlak gedeeld door de ruimte per dier, zijnde:
Gespeend big:
0,25 m2
Vleesvarken:
0,5 m2
Zeug:
1,0 m2
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 9 van 20
8.
Houten balk aan ketting
Omschrijving / kenmerken:
Een houten balk van ongeveer halve meter lengte en een breedte en dikte van 5 cm. De
houten balk hangt aan een ketting ongeveer 20cm uit de muur of hokafscheiding en
hangt op schouderhoogte. Het hout moet onbehandeld zijn.
Foto / illustratie:
Waardering
0
Score
kwaliteit
1
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
1
0
1
1
0
1
0
1
1
0
1
0
1
1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
0
1
0
0
0
0
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 10 van 20
9.
Strospeelbak
Omschrijving / kenmerken:
Een stroruif met een opvangbak voor gebruik van middellang tot lang stro en voorzien
van kettingen en een houten balk (50cm lang en ongeveer 10cm diameter) horizontaal
boven de opvangbak gehangen dmv meerdere kettingen. Stroverbruik 10-20 gr/dier/dag.
Foto / illustratie:
Momenteel is er nog geen uitvoering voor kraamhokken bekend waarbij zowel biggen als
zeug er gebruik van kunnen maken.
Waardering bij handmatig vullen
Diercategorie
Wroetbaar Bijtbaar
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
0
0
Score
kwaliteit
2
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
2
0
1
3
Eetbaar
Noviteit
0
0
Nog niet toepasbaar
1
0
1
0
0
0
1
2
Het effect van de strospeelbak is sterk afhankelijk van het vullen met stro. Aangezien het
bijvullen en het te gebruiken verrijkingsmateriaal niet controleerbaar is in het kader van
de MDV, is in bovenstaande waardering uitgegaan van een lege strospeelbak.
Indien stroverstrekking in de strospeelbak geautomatiseerd kan van onderstaande
waardering uitgegaan worden.
Waardering bij geautomatiseerd vullen
Diercategorie
Wroetbaar Bijtbaar Eetbaar
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
1
1
1
Score
kwaliteit
5
Noviteit
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
2
Nog niet toepasbaar
1
1
1
2
5
3
1
1
1
2
5
2
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 11 van 20
10.
Wroezelaar
Omschrijving / kenmerken:
De wroezelaar bestaat uit cilinders die op een bijzondere wijze zijn vormgegeven. De
cilinders kunnen gevuld worden met materialen voor varkens. Varkens kunnen het
materiaal al ‘spelend’ uit de wroezelaar halen.
Foto / illustratie:
Waardering
0
Score
kwaliteit
0
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
0
0
0
1
0
0
0
0
2
0
0
0
0
1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
0
0
0
0
0
0
Het effect van de wroezelaar is sterk afhankelijk van het materiaal waarmee het gevuld
wordt. Aangezien het handmatig bijvullen en het te gebruiken verrijkingsmateriaal niet
controleerbaar is in het kader van de MDV en het vullen van het systeem ook niet kan
worden geautomatiseerd, is bij het waarderen van de wroezelaar in het kader van de
MDV uitgegaan van een lege wroezelaar (m.a.w. dat geen vulling zal worden toegepast).
Een te ontwikkelen wroezelaar-uitvoering die wel automatisch kan worden gevuld zou
onderstaande waardering krijgen
1
Score
kwaliteit
3
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
1
1
3
1
1
1
2
4
2
1
1
2
4
1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
1
1
0
1
0
0
Omdat de wroezelaar hangt is de wroetbaarheid maar heel beperkt (weinig weerstand)
en scoort het hierop geen punten.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Als de wroezelaar toegankelijk is voor meerdere hokken dan geeft het wel interactie
tussen hokken en wordt een punt behaald.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 12 van 20
11.
Automatisch stroverstrekkingssysteem
Omschrijving / kenmerken:
Met behulp van een automatisch stroverstrekkingssysteem (foto: strobuistransportsysteem van Dorset) wordt dagelijks een of meerdere keren kleine
hoeveelheden stro verstrekt op de dichte vloer van het varkenshok.
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
1
Score
kwaliteit
5
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1 dier per 1,0 meter
dichte vloer met stro
1
2
5
3
1
1
2
5
1
1
2
5
1 dier per 0,25 m2
dichte vloer met stro
1 dier per 0,5 m2
dichte vloer met stro
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
2
1
1
1
1
1
1
Verstrekking van stro als verrijkingsmateriaal kan alleen worden toegepast in combinatie
met een dicht vloergedeelte. In het kader van de MDV is automatische verstrekking
bovendien een voorwaarde.
De toegankelijkheid wordt bepaald op basis van het oppervlak van het dichte
vloergedeelte in de directe nabijheid van de afstort, tot een maximum van 7 m2. Het
aantal dieren dat tegelijkertijd hiervan gebruik kan maken wordt berekend als het
oppervlak gedeeld door de ruimte per dier, zijnde:
Gespeend big:
0,25 m2
Vleesvarken:
0,5 m2
Zeug:
1,0 m2
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 13 van 20
12.
Stroswing
Omschrijving / kenmerken:
De stroswing bestaat een kunststof buis die in een hokafscheiding gemonteerd is en in de
richting van beide hokken kan ‘slingeren’. De buis dient regelmatig met stro gevuld te
worden en varkens kunnen dit al wroeten aan de onderkant van de buis verkrijgen. Door
de kunststof buis in hoogte te verstellen komt er makkelijker of moeilijker stro vrij uit de
buis.
Foto / illustratie:
Waardering bij handmatig vullen
0
Score
kwaliteit
2
Toegankelijkheid *
(dieren/voorziening)
2, per hok 1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/ dragende
zeugen
Kraamzeugen +
biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
0
0
Nog niet toepasbaar
1
0
0
0
1
4, per hok 2
1
0
0
0
1
2, per hok 1
Toegankelijkheid *
(dieren/voorziening)
2, per hok 1
Het effect van de stroswing is sterk afhankelijk van het vullen van de kunststof buis met
stro. Aangezien het bijvullen en het te gebruiken verrijkingsmateriaal niet controleerbaar
is in het kader van de MDV, is in bovenstaande waardering uitgegaan van een lege
stroswing.
Indien stroverstrekking in de stroswing geautomatiseerd kan van onderstaande
waardering uitgegaan worden.
Waardering bij geautomatiseerd vullen
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/ dragende
zeugen
Kraamzeugen +
biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
1
1
1
Score
kwaliteit
5
Nog niet toepasbaar
1
1
1
2
5
4, per hok 2
1
1
1
2
5
2, per hok 1
*: Als de stroswing vrij in het hok is geplaatst (van beide zijden toegankelijk) geldt de eerste score. Indien
deze in de hokafscheiding is geplaatst geldt de tweede score
Interactie
Een stroswing in de hokafscheiding stimuleert interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt een punt behaald op interactie met buurhokken. Bij
plaatsing van stroswing in een hok wordt geen punt behaald op interactie met
buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 14 van 20
13.
Borstel
Omschrijving / kenmerken:
Een bezemborstel is met de vaste kant tegen de hokafscheiding gemonteerd en de
borstelharen (plastic) staan richting de dieren.
Foto / illustratie:
Waardering
Het materiaal is geen exploratieobject, maar bedoeld voor huidverzorging. Om die reden
kan het voor punten in aanmerking komen als schuurobject als het voldoet aan de
omschreven criteria van deze maatregel. Als verrijkingsmateriaal komt het binnen MDV
niet voor punten in aanmerking.
Interactie
Er worden geen punten op kwaliteitscore behaald, dus kan het materiaal per definitie niet
voor waardering bij interactie in aanmerking komen.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 15 van 20
14.
Bak met substraat en kettingen
Omschrijving / kenmerken:
Een bak, bv een doorgezaagde plastic Jerrycan, waarin twee (liggende) kettingen zijn
gemonteerd. Daarnaast kan er in de bak substraat verstrekt worden.
Foto / illustratie:
Waardering
Zonder automatisch verstrekken van substraat.
Diercategorie Wroetbaar Bijtbaar Eetbaar Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
0
0
0
Score
kwaliteit
2
1
0
0
0
1
1
1
0
0
0
1
2
1
0
0
0
1
1
Noviteit
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
Waardering
Met automatisch verstrekken van substraat.
Diercategorie Wroetbaar Bijtbaar Eetbaar
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
2
1
0
1
Score
kwaliteit
4
1
1
0
2
4
1
1
1
0
2
4
2
1
1
0
2
4
1
Afhankelijk van wat voor substraat er wordt gebruikt kan het ook nog punten scoren voor
eetbaar, bijvoorbeeld als er op geautomatiseerde wijze stro of compost wordt verstrekt.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 16 van 20
15.
Houten paal in houder
Omschrijving / kenmerken:
Een houten paal is verticaal gepositioneerd door middel van een pvc houder. De houten
paal is los in de houder geplaatst (kan door het varken open neer worden bewogen) en
reikt tot aan de vloer. Het hout moet onbehandeld zijn.
Foto / illustratie:
Waardering
0
Score
kwaliteit
3
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
1
1
0
2
1
0
1
0
2
1
0
1
0
2
1
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
2
0
1
1
0
1
1
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 17 van 20
16.
Hangend kruis van tyleen slangen
Omschrijving / kenmerken:
Een metalen buis die gemonteerd is aan de hokafscheiding waaraan met een ketting een
kruis met een drietal tyleen slangen zijn verbonden. Hoogte van kruis is ongeveer een
halve meter.
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0
Score
kwaliteit
1
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
2-3
0
0
1
1
1
0
0
1
4
1
0
0
1
4
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
0
1
0
0
1
0
0
Het tyleen van de slangen is dusdanig uitgevoerd dat er sprake is van vervormbaarheid
of indrukbaarheid en het speeltje komt dan ook in aanmerking voor punten bij ‘bijtbaar’.
Materialen die niet vervormbaar of indrukbaar zijn voldoen niet aan het punt voor
bijtbaar. Voorbeelden van niet vervormbare of indrukbare materialen zijn PVC en metaal.
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 18 van 20
17.
Strokoker
Omschrijving / kenmerken:
Een hard kunststof of metalen buis met ruime diameter (> 7 cm), welke verticaal is
verankerd aan de hokafscheiding of muur. De buis moet worden gemonteerd op een
hoogte dat het staande varken de kop er goed onder kan krijgen.
De buis is aan de onderzijde voorzien van een vaste horizontaal geplaatste metalen strip.
De strip voorkomt dat de vulling uit de koker kan glijden en zorgt voor een gelijkmatige
beschikbaarheid. De vulling bestaat uit een stevige briket van gehakseld en vervolgens
samengeperst stro, met een iets kleinere diameter dan de binnenzijde van de buis. Er
mogen toegelaten smaak- en conserveringsmiddelen aan zijn toegevoegd. De combinatie
maakt dat het substraat steeds toegankelijk is, maar slechts geleidelijk beschikbaar komt
en kan worden opgenomen.
Foto / illustratie:
Waardering
0,25
Score
kwaliteit
1
Toegankelijkheid
(dieren/voorziening)
2
0
0
0
nvt
0,25
0,25
0,25
1
2
0,25
0,25
0,25
1
2
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Guste/
dragende
zeugen
Kraamzeugen
+ biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
0,25
0,25
0,25
0
0
0,25
0,25
Interactie
Het verrijkingsmateriaal stimuleert geen interactie met soortgenoten in (een)
naastgelegen hok(ken). Er wordt geen punt behaald op interactie met buurhokken.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 19 van 20
18.
Jute zak
Omschrijving / kenmerken:
Een jute zak is een dubbelzijdige geweven doek van tenminste 50 x 110 cm (0,55 m²) die in een
kraamhok aan de hokafscheiding is gefixeerd. De zak is rondom dicht gestikt om rafeling te
voorkomen en wordt op een maximale hoogte van 0,5m bevestigd aan een zelf vasttrekkend
mechanisme (zie afbeelding). De zak mag niet in de trog terecht komen, maar wel zo dicht
mogelijk bij de kop van de zeug worden opgehangen.
Na het werpen wordt de zak losgemaakt en in het biggennest gelegd als ligmat voor de biggen.
Jute is een lange, zachte, glanzende, plantaardige vezel die tot ruwe, sterke draden kan worden
gesponnen. De vezels van jute zijn hoofdzakelijk samengesteld uit cellulose en lignine.
Foto / illustratie:
Waardering
Diercategorie
Wroetbaar
Bijtbaar
Eetbaar
Noviteit
Nestelgedrag
1
1
0
0
1
Guste/ dragende
zeugen
Kraamzeugen +
biggen
Gespeende
biggen
Vleesvarkens
Score
kwaliteit
Niet
toepasba
ar
3
Toegankelij
kheid
1.5
Niet
toepasba
ar
Niet
toepasba
ar
De zak zal door de zeug op de dag voor het werpen gebruikt worden als nestmateriaal, maar er
ook op kauwen. Na het werpen wordt de zak minstens 2 weken als ligmat voor de biggen gebruikt.
Als de zak na enkele weken uit het hok wordt verwijderd moet hij gewassen of vervangen worden
voor de volgende hoogdrachtige zeug.
Dit verrijkingsmateriaal wordt alleen bij kraamzeugen gewaardeerd omdat het voor de andere
diercategorieën minder geschikt is vanwege bevuiling en korte levensduur.
Interactie
Er is geen interactie met de varkens in een buurhok en geen punten voor interactie.
Verrijkingsmaterialen varkens MDV – lijst versie juli 2014
Pagina 20 van 20

Download Report