De emotionele draagkracht van de hulpverlener

De emotionele draagkracht van de hulpverlener*
Hulpverleners werken dagelijks met patiënten en cliënten die op één of andere manier gekwetst of
getraumatiseerd zijn. Het getuige zijn en containen van soms ondraaglijke pijnlijke emoties raakt en
besmet elke hulpverlener. Dit alles binnen een vaak grote werk- en prestatiedruk, met complexe
problematieken en diverse verwachtingen van collega’s, familie, directie, overheid.
Op korte termijn kan dit de hulpverleningsrelatie kleuren en leiden tot een te grote betrokkenheid of
te grote vermijding; een doorschieten van de twee basis copingstrategieën : afstand en nabijheid. Op
langere termijn kan dit werk leiden tot een hoge emotionele belasting met een kostprijs voor zowel
de fysieke als mentale gezondheid van de hulpverlener. Burn - out en secundaire traumatisering zijn
een sluipend gif dat niet zelden ‘plots’ aan de oppervlakte komt. Intussen kan ook een team of
afdeling emotioneel besmet raken.
Heel wat hulpverleners kiezen voor dit beroep vanuit een eigen levensverhaal waarin hen als kind
geen recht is gedaan. Hulpverleners staan zelden stil bij de drijfveer achter niet ingevulde
basisbehoeften als ‘plaats, voeding, steun, bescherming en begrenzing’. Vaak werken ze ook in een
organisatie waarin geen aandacht is voor het effect van de hulpverlening op het persoonlijk
functioneren. Er wordt daarbij uit het oog verloren dat de persoon van de hulpverlener nochtans zijn
belangrijkste instrument is..
Deze vorm van belasting wordt te weinig onderkend. Via vorming en bijscholing kunnen
hulpverleners meer leren ‘met elkaar’ pijnlijke emoties te onderkennen, te exploreren, te reguleren,
te verdragen en te containen. Essentieel daarbij is dat ze zich erkend voelen in hun persoon en in hun
werk . Via specifieke technieken* wordt nu geluisterd naar de hulpverleners die luisteren naar
trauma en pijn. Het emotionele repertorium wordt vergroot. Dit leidt tot een hernieuwd contact met
hun krachten, waarden, motivatie en groei. Voorwaarde is wel dat de organisatie open staat voor het
beschikbaar maken van een nieuwe zorgcultuur waarin ruimte is en veiligheid voor zelf- en
gemeenschappelijke reflectie over de eigen kwetsbaarheid en kracht. De empowerment van de
hulpverlener staat hier centraal.
Deze vorming kan worden aangevraagd in één of meerdere dagdelen. Kostprijs is 300 euro per
dagdeel plus BTW en verplaatsingskosten (0,30/km)
Begeleiding: Johan Maes, psychotherapeut, rouwtherapeut, Pessotherapeut; spreker en opleider
binnen de welzijns-en gezondheidszorg in Vlaanderen en Nederland
*het woord hulpverlener kan hier heel ruim worden geïnterpreteerd (ik denk bv ook aan politie,
bemiddelaars, zorgleerkrachten, opvoeders, juristen etc…)
* Vanuit de narratieve, experiëntiele en lichaamsgerichte therapie: ‘dubbel, analoog en erkennend
luisteren’.