Inleiding Terminologie In engere zin: Fasering en ernst

11/12/2014
FASERING VAN
DIAGNOSTIEK EN AANPAK VAN
ADHD EN
GEDRAGSPROBLEMEN
IN DE LAGERE SCHOOL:
PRODIA-PROTOCOLLEN
M. Danckaerts, MD, PhD
UPC KU Leuven
Terminologie: gedragsprobemen in brede zin
Zichtbaar ongewone
-
emoties
relatievorming
gedragingen
lichamelijke klachten
Ongewone
- gedachten
- waarnemingen
- redeneringen
KWALITATIEF
KWANTITATIEF
Afwijkend en
leidend tot
disfunctie
Inleiding
Terminologie
• Fasering = stepped care
• ALS:
• Diagnostiek & Aanpak
• “Gedragsproblemen”
•
• Lagere school
In engere zin:
Gedragsproblemen = om
het even welk gedrag dat
storend is (agressie,
opstandigheid, kwetsen,
irriteren, onderbreken…):
-
Repetitief mild-matig-ernstig
Eenmalig matig-ernstig
Alle gradaties, alle vormen,
alle frequenties, behalve
ADHD =
Pervasief, persistent patroon van
aandachts- en/of hyperactiviteitsimpulsiviteitsproblemen, interfererend met
het functioneren
Oppositioneel-opstandige gedragsst. =
patroon van kwade-geïrriteerde stemming
en ongehoorzaamheid t.o.v. gezagsfiguren
gedragsproblemen =
kinderen die zich
zichtbaar ongewoon
of abnormaal
gedragen
DAN: impliceert dit
geenszins een directe
link met kinder- en
jeugdpsychiatrie
•Psychiatrische
–Gedrag
–Emoties
–Relaties
–Denken
–Somatisch
Fasering en ernst
• Gedragsproblemen bevinden zich vaak op een continuüm
• Fasering in handelingsgerichte diagnostiek en aanpak
sluiten prima aan bij een dimensioneel concept
DSM dimensie
Intermittente explosieve stoornis =
herhaaldelijke agressie-uitbarstingen
compleet buiten proportie (met vernieling)
Normoverschrijdende gedragsstoornis
= patroon waarbij de sociale normen of
rechten van anderen overschreden worden
•Stoornis: 5 D’s
–Deviant
–Distress
–Disfunctioning
–Danger
–Duration
Cut-off: ≥ 6
symptomen
M.Danckaerts, UPC-KULeuven
6
1
11/12/2014
PRODIA (PROtocollaire DIAgnostiek)
Stepped care en ernst
DSMcut-off
ALS kind aan de
ernstgradatie van een
DSM-diagnose
voldoet is het niet
meer ethisch om het
NIET te verwijzen
voor hulp, omdat een
gehypothekeerde
prognose dan is
aangetoond
Fasering – stepped care: fase “0”
= PREVENTIEVE BASISZORG
Basishouding leerkracht
• Werken aan positieve relatie
• Communiceren
• Bevorderen gewenst gedrag
• Wat is waar en wanneer
gewenst
• Zelf modelgedrag stellen
• Gewenst gedrag opmerken en
positief bekrachtigen
• Herstelgericht werken
• Straffen met een pedagogisch doel
Samenwerking ouders:
• Laagdrempelig voor contact
• Loyaliteit ouders-kind
respecteren
• Informatie over visie, beleid m.b.t.
gedrag en emotie
• Activiteiten i.s.m. ouders
Samenwerking Leerlingen:
• Actieve participatie
• Coöperatieve werkvormen
• Betrekken bij afspraken en regels
Fasering – stepped care: fase “0”
• Samenwerkingsverband
= PREVENTIEVE BASISZORG
Positief schoolklimaat creëren
• Verdraagzaamheid
• Verbondenheid
• Preventie pesten
• Ouderbetrokkenheid
• Sociale vaardigheden aanleren
• Leren omgaan met emoties
• Gedragsregels opstellen en
opvolgen (in gesprek gaan)
• Afwezigheden / spijbelen opvolgen
Onderwijskoepels & CLBnetten
• Diagnostische protocollen
o
Lezen-spellen
o
Rekenen
o
Zwakbegaafdheid / verstandelijke
beperking
o
Hoogbegaafdheid
o
Motoriek
o
Spraak-taal
o
Gedrag en emotie
Fasering – stepped care: fase “1”
= VERHOOGDE ZORG
Onderwijs- en opvoedingsbehoeften leerling en ondersteuningsbehoeften
leerkracht in kaart brengen
• In kaart brengen:
• Aarde en ernst van de “probleemgedragingen”
• wat eventuele oorzaken kunnen zijn waaraan verholpen kan worden (bv.
tijdelijke gezinsstress, nieuwe leerkracht, pestgedrag op school…)
• Melding en bespreking op zorgoverleg
• Gesprek(ken) met de leerling (leerkracht, zorgleerkracht, leerlingbegeleider)
• Gesprek met leerkracht(en)
• Gesprek(ken) met ouders
Gedrag wordt enkel in concrete termen beschreven (geen labels)
Samen zoeken naar mogelijke hefbomen : herstellend handelen
Fase 1: gedragsproblemen: houding school
De aanpak van gedragsproblemen en het laten naleven van
gedragsregels vraagt tijd, energie en een gericht handelen
van de leerkracht
• Belangrijk is dit gedrag af te wijzen zonder de leerling af te wijzen
• Leerkracht gebruikt best zelf geen agressieve aanpak, vermijdt een
•
•
•
•
machtsstrijd en te strenge straffen
Let er op dat andere leerlingen de leerling niet uitdagen
Vaak met een negatief zelfbeeld: complimenten geven, stimuleren
Buddy leerling
Steun bij schoolwerk
2
11/12/2014
Fase 2: uitbreiding van zorg
• Inschakeling CLB:
o
o
Fase 2 – Uitbreiding van zorg: ADHD ?
Fase 2 – Uitbreiding van zorg:
• Foto van de context
• Foto van het kind
Vraagverheldering en Probleemanalyse
Exploratie alle ontwikkelingsgebieden
• Communicatie, Leerontwikkeling, Cognitief functioneren, Lichamelijke
aspecten, Socio-emotioneel functioneren, Werkhouding en taakgedrag
o
Contextanalyse (school/klas, thuis)
• Klasmanagement, didactische methoden, pedagogische aanpak,
vakkennis,…
• Ontwikkelingsstimulatie, verzorging, pedagogische vaardigheden,
emotionele steun,…
o
Effectanalyse voorafgaande maatregelen
M.Danckaerts, UPC-KULeuven
Fase 2: uitbreiding van zorg
14
M.Danckaerts, UPC-KULeuven
o
K&G, CAW,
BJZ, CGG,
K-psy,
tijdelijke, situatie- of leeftijdsgebonden problemen
• Handelingsgerichte aanpak met CLB opvolging
• Bv. Sticordi maatregelen:stimuleren,
compenseren, remediëren, dispenseren
• Redelijke aanpassingen
o
Ouders kunnen
op elk moment
zelf naar HA
stappen met
eigen vraag
ernstige, (chronische) en persistente problemen
• Vanuit langdurig moeilijke leefcontext en/of
• Vanuit vermoeden problematiek in het kind/jongere
• Verwijzing naar externen met CLB opvolging
Laagdrempelige hulpverlening Gedragsproblemen
Fasering – stepped care
• Inschakeling CLB:
Regie
CLB
15
Vrij
toegankelijke
hulp
Opvoedingslijn:
o nummer 078 15 00 10
Opvoedingswinkels
o opvoedingsinformatie en raad
Regioteam Kind & Gezin
o
o
o
in een opvoedingscrisis of risicosituatie voor een problematische
opvoeding
een pedagogische begeleiding aan huis
specifieke opvoedingsondersteunende trainingsprogramma’s,
gericht naar ouders en/of hun kind(eren).
3
11/12/2014
Laagdrempelige hulpverlening Gedragsproblemen
Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW):
• Hulp bij opvoedingsvragen en problemen
• Mailen, chatten, bellen, langskomen…
Hulpverlening gedrags- en emotionele stoornissen
• Centra Geestelijke Gezondheidszorg
o
o
o
Organisaties Bijzondere Jeugdzorg (OBJZ):
• Module kortdurende contextbegeleiding
o “problematische leefsituatie”:
• Ouders vragen hulp bij de opvoeding van hun kinderen
• Conflicten tussen ouders en hun minderjarigen
o
Kinderen met een ernstig psychisch probleem
Bijzondere aandacht voor financieel zwakkeren
Advies, indicatiestelling, behandeling en begeleiding
Individueel, gezin of groep
• Centra voor Ambulante Revalidatie
o
o
o
Op voorschrift van verwijzende arts
Multidisciplinaire diagnostiek, begeleiding, behandeling
Complexe ontwikkelingsstoornissen
Hulpverlening gedrags- en emotionele stoornissen
• Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen (COS)
o
Detectie, diagnose en oriëntering ontwikkelingsstoornissen
• Privétherapeuten: kinderpsychologen, kinderpsychiaters
o
Werken meer en meer in groepsverband
• Poliklinieken verbonden aan K(inderpsychiatrische)-dienst
o
o
Algemeen
Expertteams (bv. referentiecentra autisme)
Crisisaanbod
Gezins/opvoedingscrisis
+/- conflict
Psychiatrische crisis (angst,
psychose, depressie)
LIBEL
Crisismeldpunt Integrale
Jeugdhulp (regionummer)
Ambulant en residentieel aanbod
crisiszorg IJH
VRAGEN ?
Spoed Kinderpsychiatrische
inschatting
Ambulant en residentieel aanbod
GGZ
4

Download Report