lees verder - Positief Onderwijs

Onderwijs, welbevinden en beleid.
Organisaties zoals de EU en de OESO bespreken al enkele jaren kwesties als 'Wat is vooruitgang?' of
'Beyond GDP'. Zelfs centrale bankiers als Ben Bernanke, hebben betoogd dat het uiteindelijke
doel van de economie is om het menselijk welbevinden te bevorderen.
De Verenigde Naties deed in haar World Happiness Report (2013) een oproep om beleid te richten
op welbevinden in plaats van economische groei.
Het Legatum Institute in Engeland heeft nu een onafhankelijk rapport “Wellbeing and policy”
gelanceerd, wat de Britse en andere Europese overheden preciezer adviseert omtrent het gebruik
van welbevinden als beleidsdoel, en hoe het goed gemeten kan worden.
Een deel van het rapport gaat specifiek over onderwijs, en dat heb ik voor u vertaald:
Karaktervorming en veerkracht in scholen.
Na de ouders, hebben scholen een grote invloed op hoe kinderen zich ontwikkelen . 'Harde'
vaardigheden leren is belangrijk , maar inlevingsvermogen, veerkracht, en andere 'zachte'
vaardigheden zijn ook belangrijk. Zelfbeheersing, doorzettingsvermogen, het vermogen om
behoeftebevrediging uit te stellen, en het vermogen om om te gaan met tegenvallers zijn sterke
voorspellers van positieve uitkomsten bij volwassenen (Duckworth & Seligman, 2005, Duckworth et
al. 2012, Duckworth et al. 2007, Duckworth et al. 2011, Tsukayama et al. 2010). Soft skills zijn niet
alleen nuttig zijn voor het welbevinden van de persoon die ze verwerft, maar voor alle mensen met
wie ze in aanraking komen. Deze eigenschappen zijn op hun beurt gekoppeld aan een hogere mate
van welbevinden in het volwassen leven. De beste scholen zijn zich al lang bewust van het belang van
deze bredere vaardigheden, en geïnspireerde leerkrachten hebben altijd al geprobeerd om deze
vaardigheden te koesteren (Seldon 2013). Het feit dat ze vaak worden aangeduid als 'zachte'
vaardigheden, is geen reden om ze minder te waarderen.
We kunnen meer aandacht schenken aan de manier waarop we ze ontwikkelen. Er is een groeiende
hoeveelheid literatuur over hoe we empathie kunnen ontwikkelen, of mindfulness, zelfbeheersing,
en veerkracht kunnen leren, of kunnen leren om te genieten van wat het leven biedt. Deze literatuur
toont ons dat het niet gaat om aangeboren kwaliteiten, maar dat dit vaardigheden zijn die kunnen
worden verkregen door middel van oefening en goed onderwijs. (Baumeister et al. 2006, Seligman
1994, Seligman, 1996). Op Britse scholen zijn er nu al honderden programma's voor sociaal en
emotioneel leren (SEL), die zijn onderworpen aan gecontroleerde studies. Uit een meta-analyse van
deze programma's bleek dat het emotionele welbevinden van leerlingen gemiddeld met ongeveer
tien procent toenam, en het gedrag van kinderen net zoveel verbeterde (Durlak et al. 2011).
Opvallend genoeg stegen ook academische prestaties met tien procent. Zoals je zou kunnen
verwachten: gelukkigere kinderen leren beter.
Er is geen conflict tussen het verbeteren van het welbevinden van kinderen en academische
prestaties, zoals sommige politici geloven. Ze zijn complementair. Het is opmerkelijk dat Finland, met
een onderwijssysteem met langdurige wereld-top-leerprestaties, de primaire focus richt op de
sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen op pre-school tot ze 7 jaar zijn. Finnen hebben
geconcludeerd dat als kinderen eerst sociale en emotionele vaardigheden goed kunnen ontwikkelen,
het opleidingsniveau vanzelf volgt - en de resultaten bevestigen dit.
Andere belangrijke lessen uit de ervaring van de SEL programma's: ze werken het beste wanneer ze
goed gestructureerd zijn, inclusief gedetailleerde handleidingen voor de leraren, ze werken het beste
als ze zich vooral richten op wat kinderen wel moeten doen (positieve dingen) in plaats van op wat ze
niet moeten doen (zoals drugs), en de nare gevolgen ervan.
Dus, in plaats van alleen zo’n 20 uur besteden aan SEL programma's, moeten we een manier vinden
om ervoor te zorgen dat de effecten niet vervagen. Een mogelijkheid die wordt onderzocht is het
geven van wekelijkse life-skills lessen, gebaseerd op goed geëvalueerd materialen (Bailey 2013).
Minstens een zo’n pilot loopt nu.
Drie voorbeelden van de goede SEL lessen:
Veerkracht: het baanbrekende voorbeeld hiervan is het Penn Resiliency Programme, ontwikkeld door
Martin Seligman en zijn collega’s (Brunwasser et al. 2009).
Mindfulness: deze oude praktijk helpt mensen van alle leeftijden controle te krijgen over hun
aandacht, met bijzondere aandacht voor het hier en nu en op functies als ademhalen. Het is
aangetoond dat dit depressies vermindert en schoolprestaties en gedrag verbetert (Rempel 2012,
Weare 2013, Zoogman et al. 2014).
Burgerschap: (In het rapport noemt men dit “Waarden verbeteren”) als we een gelukkigere
samenleving willen, moeten we leren vriendelijker, attenter, en meer respectvol te zijn voor
anderen. Zoals de neurowetenschappen aantonen, komt dit niet alleen de ontvanger van de
vriendelijkheid ten goede, maar ook de gever (Rilling et al. 2002). Het is duidelijk dat de zaden van
een goed gemeenschapsleven moeten worden gezaaid in de scholen.
Dus wat kan er voor zorgen dat scholen meer aandacht besteden aan het welbevinden van hun
leerlingen? In een tijdperk van meten, is het meest voor de hand liggende antwoord: meten. Als
scholen het welbevinden van hun leerlingen regelmatig meten met behulp van gestandaardiseerde
meetinstrumenten, zou dat hen en de gemeenschap kunnen vertellen hoe goed de school is.
Het is ook van vitaal belang dat scholen letten op het voorkomen van emotionele problemen of
gedragsstoornissen, en zo nodig zorgen dat betreffende leerlingen professionele psychologische
ondersteuning krijgen. Om dit te bereiken, moeten alle leraren worden geschoold in de
basisprincipes van de psychische gezondheid. SEL docenten zullen extra scholing moeten krijgen.
Nog een punt dat belangrijk is voor het welbevinden van kinderen: kinderen hebben een hekel aan
scholen waar ze niet kunnen leren, omdat er te veel wanorde heerst. Maar leraren kunnen, net als
ouders, getraind worden hoe ze hun leerlingen/kinderen ertoe kunnen brengen zich te gedragen.
Het “Incredible Years Programme” is een goede een-weekse cursus voor docenten (BakerHenningham et al. 2012, Hutchings et al. 2007) over klassenmanagement.
Tot slot, in het onderwijs kan er veel gedaan worden om welbevinden te bevorderen. Een goede
aanpak zou inhouden:
• Systematische gestructureerde les in levensvaardigheden en burgerschap gedurende de hele
schoolcarrière.
• Het regelmatig meten van het welbevinden van leerlingen.
• Scholing van alle leraren over psychische gezondheid en gedragsmanagement.
Referenties
Bailey, L. Developing Healthy Minds in Teenagers Project – Briefing Paper. (Hertfordshire County Council,
2013).
Available
at
www.thegrid.org.uk/
learning/hwb/ewb/prp/thrive/documents/dev_healthy_minds_teenagers_ briefing_sep13.pdf
Baker-Henningham, H., Scott, S., Jones, K., and Walker, S. “Reducing Child Conduct Problems and Promoting
Social Skills in a Middle-income Country: Cluster Randomised Controlled Trial”, British Journal of
Psychiatry, 201 (2012): 101–8
Baumeister, R. F., Gailliot, M., DeWall, C. N., and Oaten, M. “Self-regulation and Personality: How Interventions
Increase Regulatory Success, and How Depletion Moderates the Effects of Traits on Behavior”, Journal of
Personality, 74 (2006):1773–1801.
Brunwasser, S. M., Gillham, J. E., and Kim, E. S. “A Meta-analytic Review of the Penn Resiliency Program’s
Effect on Depressive Symptoms”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77, no. 6 (2009): 1042–
54.
Duckworth, A. L., Kirby, T. A., Tsukayama, E., Berstein, H., and Ericsson, K. A. “Deliberate Practice Spells
Success: Why Grittier Competitors Triumph at the National Spelling Bee”, Social Psychological and
Personality Science, 2 (2011): 174–81.
Duckworth, A. L., Peterson, C., Matthews, M. D., and Kelly, D. R. “Grit: Perseverance and Passion for Long-term
Goals”, Journal of Personality and Social Psychology, 92 (2007): 1087–101.
Duckworth, A. L., Quinn, P. D., and Tsukayama, E. “What No Child Left Behind Leaves Behind: The Roles of
IQ and Self-control in Predicting Standardized Achievement Test Scores and Report Card Grades”, Journal
of Educational Psychology, 104, (2012): 439–51.
Duckworth, A. L., and Seligman, M. E. “Self-discipline Outdoes IQ in Predicting Academic Performance of
Adolescents”, Psychological Science, 16, (2005): 939–44.
Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D. and Schellinger, K. B. “The Impact of Enhancing
Students’ Social and Emotional Learning: A Metaanalysis of School-based Universal Interventions”, Child
Development, 82, no. 1 (2011): 405–32.
Hutchings, J., Daley, D., Jones, K., Martin, P., Bywater, T., and Gwyn, R. “Early Results from Developing and
Researching the Webster-Stratton Incredible Years Teacher Classroom Management Training Programme in North
West Wales”, Journal of Children’s Services, 2, no. 3 (2007): 15–26.
Rempel, K. D. “Mindfulness for Children and Youth: A Review of the Literature with an Argument for Schoolbased Implementation”, Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy, 46, no. 3 (2012): 201–20.
Rilling, J., Gutman, D., Zeh, T., Pagnoni, G., Berns, G., and Kilts, C. “A Neural Basis for Social Cooperation”,
Neuron, 35 (2002): 395–405.
Seldon, A. “Why the Development of Character is More Important than Exam Results in Schools”, Priestley Lecture
2013, Jubilee Centre for Character and Values, University of Birmingham. Available at
www.jubileecentre.ac.uk/media/ news/article/15/The-Priestley-Lecture-23rd-January-2013.
Seligman, M. What You Can Change and What You Can’t. (New York: Knopf, 1994).
Seligman, M. The Optimistic Child: Proven Program to Safeguard Children from Depression & Build Lifelong
Resilience. (New York: Harper Collins, 1996).
Tsukayama, E., Toomey, S. L., Faith, M. S., and Duckworth, A. L. “Self-control as a Protective Factor Against
Overweight Status in the Transition from Childhood to Adolescence”, Archives of Pediatrics & Adolescent
Medicine, 164 (2010): 631–35.
United Nations, (2013) World Happiness Report. Available at: http://unsdsn.org/resources/publications/worldhappiness-report-2013/
Weare, K. “Developing Mindfulness with Children and Young People: A Review of the Evidence and Policy Context”,
Journal of Children’s Services, 8, no. 2 (2013): 141–53.
Zoogman, S., Goldberg, S. B., Hoyt, W. T., and Miller, L. “Mindfulness Interventions with Youth: A Meta-analysis”,
Mindfulness, published online (15 January 2014).

Download Report