Tekst VIJFkaart najaar 2014

Meeuwenlaan 98 – 100 | 1021 JL Amsterdam | T 020 718 91 38 | E [email protected] | www.vijfadvies.nl
Maakbaarheid kun je makkelijk overschatten
Vaak, als we denken over een organisatieverandering die niet (precies)
zo gaat als we willen, proberen we uit te vinden wie daarvoor verantwoordelijk is. Of eigenlijk: wie de schuldige is! We hadden toch een doel, een
plan en een aanpak? Waarom werkt iedereen niet gewoon even mee?
Van voorgestelde organisatieveranderingen maakt iedereen een eigen
voorstelling. Je checkt de praktische consequenties ‘mijn reistijd blijft
ongeveer gelijk’ of ‘ik kom in een veel groter team’. Je brengt kansen en
risico’s in beeld ‘dan kan ik nu lekker zelf met project X aan de slag’ of ‘ik
moet zien dat ik A op afstand houd’. In de onderlinge verhoudingen komt
een dynamiek op gang die interactief, organisch en niet-lineair verloopt.
Een beweging die zo complex is dat een planmatige aanpak een illusie is.
Een illusie gebaseerd op de foutieve veronderstelling van maakbaarheid
van verhoudingen en de miskenning van de natuurlijke onvoorspelbaarheid daarvan.
Sociale processen zijn complex, nauwelijks voorspelbaar en niet goed
planbaar. Elke stap in zo’n proces geeft zicht op een nieuw speelveld.
Dat speelveld kan er heel anders uitzien dan je dacht toen je begon.
Proberen uit te zoeken aan wie dat ligt, beschuldigen, brengt niemand
verder. Een focus op voor(ui)tgang wel. Als je waarneemt wat anders
gaat dan je dacht en ontdekt wat je tot dan toe over het hoofd had gezien,
kun je met die aangescherpte blik je eigen weg vervolgen.
foto Sylvie Zijlmans & Hewald Jongenelis zijlmansjongenelis.nl