Artikel Ik wil gewoon iemand zien! TvV februari 2014

Annejet Kroon staat op de foto met de heer Noppen. Hij woont nog zelfstandig in woon-zorgcentrum Dubbelmonde.
VERZORGENDE INTERVIEWT BEWONERS OVER KOFFIEGEMOPPER
‘Ik wil gewoon
iemand zien!’
Waarom reageerden de bewoners zo verontwaardigd als het om de koffierondes ging? Het leek alsof
hun een groot onrecht werd aangedaan. Verzorgende Annejet Kroon vermoedde dat er meer aan de
hand was en zocht het uit.
TEKST EN FOTO: IRENE MULLER-SCHOOF
28 februari 2014 / TvV
O
ver de koffierondes in
woon-zorgcentrum Dubbelmonde in Dordrecht
werd veel gediscussieerd.
Het verzorgend personeel
van team 1 kreeg er regelmatig vragen
over van bewoners: waarom had de een
geen koffie gekregen van de verzorging
en de ander wel? Annejet Kroon, verzorgende in opleiding, was benieuwd
naar de afspraken en onderzocht hoe
het officieel zou moeten verlopen.
Annejet: ‘Ik was benieuwd waar al die
onduidelijkheid en ontevredenheid nou
vandaan kwam, want het zat mij ook
niet lekker.’
ACHTERLIGGENDE VISIE
Wanneer mensen in woon-zorgcentrum
Dubbelmonde komen wonen – in principe zelfstandig – krijgen ze informatie
over de koffierondes. Ze worden aangespoord om gezamenlijk koffie of thee
te drinken in de ontmoetingsruimte,
omdat ze zo makkelijk contact kunnen
leggen met de andere bewoners. Dat
kan daar ’s morgens, ’s middags en
’s avonds, aansluitend bij het dagritme
van veel mensen. Als bewoners fysiek
niet meer in staat zijn om te komen,
kan het verzorgend personeel hen
ophalen en thuisbrengen. Annejet: ‘In
de praktijk zie ik dat mensen alleen in
de ochtend naar de ontmoetingsplek
komen. Dat is wel jammer. In de middag
rusten bewoners vaak uit en ’s avonds
komen ze liever de deur niet meer uit.’
Bij de intake kijkt een EVV’er of bewoners nog zelfstandig naar de ontmoetingsruimte kunnen komen en zelf
koffie of thee kunnen zetten. Als dat het
geval is, komen ze niet op de koffie- of
theelijst te staan. Ze kunnen wel altijd
zorgondersteuning vragen als dat nodig
is. Maar zolang ze zelfstandig zijn,
komt er geen verzorgende langs met
koffie of thee. En daar zit een punt van
onduidelijkheid en onvrede. Bewoners
horen of zien dat buren wel een kopje
koffie thuisgebracht krijgen. Dat schept
verwarring.
LUISTEREND OOR
‘Ik ben bewoners gaan interviewen om
erachter te komen wat er werkelijk
speelt’, vertelt Annejet. ‘Tranen in mijn
ogen kreeg ik toen ik de verhalen hoorde.’ Een mevrouw werd enorm emotioneel. Ze vertelde over haar droevige
familiegeschiedenis, een dochter in het
buitenland die ze liever niet wil storen
met een telefoontje en haar verder heel
kleine netwerk. Mevrouw gaf aan dat ze
zo uitzag naar het een-op-eencontact en
dat het haar helemaal niet om de koffie
ging. Maar ze was nog te zelfstandig,
waardoor ze weinig verzorgenden zag.
Dat kopje koffie was een mogelijkheid
om iemand te zien met een luisterend
oor. Dat was ook de reden dat ze zich op
momenten van verzorging zo claimend
kon gedragen. Ze was bang dat de verzorging haar zou vergeten. Met andere
bewoners had ze niet zo veel. Als je
allemaal weinig meemaakt dan ben je
snel uitgepraat.
Dit gesprek raakte Annejet diep. ‘Ik
besefte opeens hoe eenzaam deze mevrouw is. Hoeveel bewoners blij zijn als
ze iemand zien die aandacht geeft en
luistert. Hier wilde ik wat mee doen.’
SCHREEUW OM AANDACHT
Een andere bewoner had een bijzondere ervaring achter de rug. Hij kwam
als een hulpbehoevende man die zeer
EENZAAMHEID
Schokkende gegevens uit onderzoeken naar eenzaamheid
(bron: www.ouderenfonds.nl):
• Ongeveer 30 procent van de Nederlanders is eenzaam.
• Eenzaamheid verhoogt je bloeddruk,
het stressniveau en het risico op een
depressie.
• Vooral bij ouderen kan eenzaamheid
gevaarlijk zijn, omdat zij meestal een
zwakker gestel hebben.
• 6,8 procent van de bewoners (meer
dan 10.000 ouderen) in zorginstellingen krijgt nooit bezoek.
• Eén op de vijf bewoners komt minder
dan eens per maand buiten.
• Zelf actief blijven en bijvoorbeeld
vrijwilligerswerk doen of deelnemen
aan (laagdrempelige) activiteiten
vermindert eenzaamheid en de kans
op sociaal isolement.
Verder lezen: de brochure ‘Signaleren en aanpak van eenzaamheid’,
te vinden op de website van het
Centrum voor Ouderenonderzoek:
tinyurl.com/myc3ddk.
slechthorend en bijna blind was. Na
twee oogoperaties kan meneer weer
zien en na het behandelen van zijn oren
kan hij weer horen. Annejet: ‘Deze heer
kwam als een mopperende zorgvrager
die het heel erg vond om afhankelijk
te zijn van de verzorging. Nu kan hij
zichzelf weer verzorgen en een ontbijt maken. Werkelijk fantastisch!’
De keerzijde was dat meneer van de
koffielijst gehaald zou worden, omdat
hij nu zelf koffie kon zetten. Maar daar
ging hij niet mee akkoord! Toen Annejet
hem vroeg waarom hij zo graag koffie
van de verzorging wilde ontvangen, zei
hij: ‘Ik hoef helemaal geen koffie van
jullie, maar ik wil gewoon iemand zien!’
Opnieuw een schreeuw om aandacht.
Meneer heeft een heel klein sociaal
netwerk: hij is nooit getrouwd geweest,
heeft geen kinderen en nog slechts één
kennis. Hij wil elke dag even gezien
worden, gewoon even kletsen, een serieus gesprek hebben of wat lol maken.
NIEUWE AANPAK
Het werd Annejet na meerdere gesprekken duidelijk dat de onvrede over
de koffierondes helemaal niet ging om
het kopje koffie. Het ging de bewoners
om de speciale aandacht van de verzorgenden. Ze stelde daarom voor om het
anders aan te pakken: naast de koffielijst maakt ze met behulp van EVV’ers
een lijst voor bewoners die dagelijks
een gesprekje willen. Dat kan ook op
andere momenten dan de koffierondes.
Door deze nieuwe lijst hoeven bewoners
niet meer bang te zijn dat ze niet gezien
worden of vergeten. Ze hoeven zich nu
ook niet meer zo claimend te gedragen
om aandacht te krijgen. En voor de verzorging zijn de gesprekjes op tijdstippen
te plannen dat het rustig is met de verzorgende taken. Het mes snijdt zo aan
twee kanten.
Daarnaast zijn er vrijwilligers, die
zeer waardevol zijn voor de bewoners.
Annejet is heel blij met hun hulp: ‘Als
wij avonddienst hebben, is er niet of
nauwelijks tijd om met de koffie een
praatje te maken. De vrijwilligers die
koffie schenken kunnen dat wel, omdat
zij geen andere taken hebben. Elke
week zijn het dezelfde vrijwilligers,
dat weten de bewoners inmiddels. Ze
hechten veel waarde aan dit bezoekje.’
Op de afdeling draait men nu proef
met de nieuwe aanpak. De onrust over
de koffierondes is verdwenen en de
bewoners krijgen de aandacht waar ze
zo’n behoefte aan hebben. Q
TvV / februari 2014 29

Download Report