Hemodynamiek en inotropica - Medium Care Symposium 2014

Hemodynamiek en inotropica
J.M.D. van den Brule
Cardioloog-intensivist
Inotropie en vasopressie
• Farmacologische ondersteuning circulatoir falen
• Doel: adequate systemische en regionale perfusie
Definitie
• Inotropie: toename myocard-contractiliteit
> cardiac output en bloeddruk
• Vasopressie: vasoconstrictie perifere vaten
> mean arterial pressure
Medicament kan beide eigenschappen hebben
Fysiologie
Fysiologie - uitleg
• Bloed wordt het hart uitgepompt (contractiliteit) met bepaalde frequentie en
tegen bepaalde weerstand (afterload)
• Resulterende mean arterial pressure van belang voor regionale perfusie druk
• Bloedvolume 20% in arterieën
• Afname in perfusie druk en flow over het capillaire bed
> diffusie (oa zuurstof)
• Verschil tussen mean arterial pressure en druk eindcapillair
> regionale perfusie druk
• Bloed via venen terug naar het hart dmv drukgradiënt
• Gradiënt bepaald door mean systemic filling pressure en rechter atrium druk
• Veneuze systeem bevat 70% vh bloedvolume
• Functioneert als fysiologisch reservoir
• Indien circulatoir nodig
> contractie reservoir
> 30% extra veneuze return
• Hoeveelheid bloed die terugstroomt naar het hart bepaalt hoeveel de
linker ventrikel gevuld raakt einddiastolisch (preload)
• Diastolische functie linker ventrikel = mate waarin het hart zich vult
• Mate van relaxatie
• Weerstand waartegen deze vulling moet plaatsvinden
• Uiteindelijk worden hierdoor dus stroke
volume en cardiac output geïnitieerd
• Arteriële en veneuze systeem onder complexe neurohormonale aansturing
• Preload/mean arterial pressure/cardiac output kunnen medicamenteus
beïnvloed worden
volume/vasopressie/inotropie
• Cardiac output = slagvolume x hartfrequentie
Cardiac output
Slagvolume
Einddiastolisch
volume
Eindsystolisch
volume
Preload
Contractiliteit
Veneuze of
atriale druk
Hartfrequentie
Sympatische
activiteit
Parasympatische
activiteit
• Cruciaal voor adequate weefselperfusie
• Hartfrequentie
• Preload
• Contractiliteit
• Mean arterial pressure
Pathofysiologie
• Problemen in
• Hartfrequentie
• Preload
• Myocardiale functie
• Systolisch
• Diastolisch
• Regulatie vaattonus
kunnen leiden tot verminderde weefselperfusie
• Problemen in hartfrequentie
• Bradycardie > vermindering cardiac output en mean arterial pressure
• Inotropie > toename hartfrequentie en contractiliteit
• Tachycardie > kortere diastole
> verminderde perfusie linker coronair
> kortere diastolische vullingsfase linker ventrikel
Dit kan myocardischemie en diastolisch hartfalen verergeren
• Problemen in preload
• Bloedverlies
• Extracellulair vochtverlies
• Verlies van spiertonus
• Positieve intrathoracale druk
• Verlies atriale systole (atriumfibrilleren)
• Verlies sympatische tonus met verminderde veneuze return
• Behandeling dmv volumetherapie en
zn vasopressie om veneuze return te verhogen
• Problemen in myocardiale functie
• Systolische ejectie-fase
• Primair myocardiaal (ischemie/infarct/cardiomyopathie)
• Tgv hoge afterload (hypertensie)
• Structurele problemen (aortaklepstenose)
• Diastolische vullings-fase
• Toegenomen weerstand om te vullen
• Verminderde relaxatie
• Tachycardie verkort diastole > kan diastolisch probleem verergeren
• Bij systolische dysfunctie kan adequaat stroke volume bewerkstelligd
worden met toename in linker ventrikel eind-diastolisch volume
Frank-Starling
• Vaak zal geen adequate cardiac output gehaald worden > inotropie nodig
• Problemen in regulatie vaattonus
• Acute sympatische denervatie (spinale schock)
• Distributief falen (anafylaxie) of vasoplegie (sepsis)
• Verminderde respons perifere circulatie op sympatische stimulatie
> pooling veneus bloed door onvoldoende veneuze contractie
> te weinig terugstroom bloed naar het hart
• Effect erger als tegelijk ook hypovolemie
• Behandeling dmv vasoactieve middelen
Medicatie
• Catecholamines
• Nordrenaline
• Adrenaline
• Dopamine
• Dobutamine
• Isoprenaline
• Fosfodiesterase inhibitoren
• Milrinone
• Enoximone
Cathecholamines
• Werken via α, β en dopaminerge receptoren
•
•
•
•
•
Nordrenaline
Adrenaline
Dopamine
Dobutamine
Isoprenaline
• Alle medicamenten
• Meerdere receptoren
• Dose-respons curve
• Tachyfylaxie
• Medicament wordt gekozen obv oorzaak van shock
• Dosering wordt getitreerd tot adequate orgaan/weefselperfusie
Werking op de spiercel
β-agonist
α-agonist
β-receptor
α-receptor
c-AMP
Via fosfolipase C
Opening calciumkanalen
Heropname caldium
sarcoplasmatisch
reticulum
Positief inotroop
Positief lusitroop
Positief chronotroop
Vasodilatatie
Calcium
Vasoconstrictie
Cardiovasculaire effecten catecholamines
Medicament
Cardiac output
Wedge Bloeddruk
Pols
Ritmestoornis
Noradrenaline
++
0/+
+++
++
+++
Adrenaline
++
0/+
+++
+++
++++
Dopamine
<3γ
3-7γ
>7γ
+
++
0
0
+
++
+
++
++
+++
Dobutamine
+++
-
-
+
++
Isoprenaline
+++
0/+
0/-
+++
+++
Milrinone
++
-
-
+
++
Grofweg…
• Noradrenaline, adrenaline en dopamine
• Toename stroke volume, cardiac output en mean arterial pressure
• Weinig verandering in polsfrequentie
• Toename veneuze return
• Noradrenaline medicament van keuze bij septische shock
• Adrenaline tijdens reanimatie, anafylaxie en als rescue bij septische shock
• Plasstandje dopamine
• 1-3 mcg/kg/min > toename renale bloedflow
• Geen bewijs om acuut nierfalen te voorkomen
• Isoprenaline
• Toename polsfrequentie en daardoor cardiac output
• Beetje positief inotroop
• Veneuze dilatatie met daardoor lagere mean arterial pressure
• Dobutamine
• Positief inotroop
• Toename polsfrequentie (minder dan isoprenaline)
• Veneuze dilatatie met daardoor lagere mean arterial pressure
• Bij hartfalen of cardiogene shock
Metabole effecten catecholamines
• Hyperglycemie
• Hypokaliëmie
• Hypofosfatemie
• Adrenaline
• Activatie pyruvaat dehydrogenase en daardoor lactaatacidose
Fosfodiesterase inhibitoren
c-AMP
Opening calciumkanalen
Heropname caldium
sarcoplasmatisch
reticulum
Positief inotroop
Positief lusitroop
Positief chronotroop
Vasodilatatie
• Fosfodiesterase inhibitoren > inotropie en vasodilatatie
met vermindering preload, veneuze return, afterload
en pulmonale vaatweerstand
• Langere halfwaarde tijd dan catecholamines
• Mn renaal geklaard
• Ivm hypotensie tgv vasodilatatie vaak combinatie met catecholamines
Cardiovasculaire effecten
Medicament
Cardiac output
Wedge
Bloeddruk
Pols
Ritmestoornis
Noradrenaline
++
0/+
+++
++
+++
Adrenaline
++
0/+
+++
+++
++++
Dopamine
<3γ
3-7γ
>7γ
+
++
0
0
+
++
+
++
++
+++
Dobutamine
+++
-
-
+
++
Isoprenaline
+++
0/+
0/-
+++
+++
Milrinone
++
-
-
+
++
Hemodynamiek en ondersteuning
• Farmacologische ondersteuning van circulatoir falen
• Inotropie: toename myocard-contractiliteit
> toename cardiac output en bloeddruk
• Vasopressie: vasoconstrictie van de perifere vaten
> toename mean arterial pressure
• Doel: adequate systemische en regionale perfusie