Antwoorden vragen WTCG maart 2014

Vragen o.b.v. art. 45 reglement
van orde
Aan:
Van:
Datum:
Onderwerp:
College van B&W
GroenLinks Zwolle, Remko de Paus, Patrick Rijke
24 januari 2014
Inkomensondersteunende regelingen chronisch zieken
Geacht College,
In de Tweede Kamer is op 23 januari 2014 ingestemd met het afschaffen van de Wtcg
(Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten), met terugwerkende kracht
tot 1 januari 2014. Ook andere regelingen zullen verdwijnen, zoals in het regeerakkoord
al is vastgelegd (zie bijlage). Het gaat om de regeling specifieke zorgkosten voor het
verplichte eigen risico, korting op de eigen bijdrage AWBZ/Wmo en de compensatie voor
het verplichte eigen risico (VER). Maar ook het mantelzorgcompliment verdwijnt. De
regelingen staan tegenwoordig alleen nog open voor mensen tot een bepaald inkomen.
Het NIBUD presenteerde in 2013 1 berekeningen waaruit blijkt dat de totale
inkomensterugval voor huishoudens die zorg aan huis ontvangen als gevolg van deze
maatregelen in bepaalde gevallen kan oplopen tot ver boven de 15%.
In rap tempo is de afgelopen jaren de inkomensondersteuning voor chronisch zieken en
gehandicapten afgebouwd. Het kabinet Rutte 2 halveert het tot en met 2013 beschikbare
budget en draagt de verantwoordelijkheid hiervoor over aan gemeenten. De VNG
kondigde aan najaar 2013 met een handreiking te komen voor gemeenten.
In het spoorboek sociaal domein van 18 maart 2013 stonden deze kabinetsplannen
vermeld onder de participatiewet. Ook in de programmabegroting 2014 is het
gemeentelijk deel bij het programma 11 (bijstandsverlening en armoedebestrijding)
bijgeraamd 2. Inmiddels is duidelijk dat het kabinet als wettelijk kader voor de
maatwerkregeling voor gemeenten de Wmo heeft gekozen. Voor zover wij kunnen
nagaan, heeft u in de kadernota’s sociaal domein deze maatregelen niet meegenomen.
Koopkrachtwinst slaat om in fors verlies voor kwetsbare burgers
Zoals duidelijk mag zijn, dragen deze maatregelen bij aan een fors verlies van
koopkracht van chronisch zieken en gehandicapten. Dit steekt schril af tegen de
optimistische geluiden die het kabinet onder de aandacht probeert te brengen: de
loonstrookjes van januari 2014 tonen voor het eerst een lichte koopkrachtwinst. Blijkbaar
hoeven kwetsbare burgers voor het kabinet van PvdA en VVD niet te delen in deze winst.
1
Inkomenseffecten van het afschaffen van de Wtcg, CER en de Regeling specifieke zorgkosten, Nibud, 2013, in
opdracht van de CG-Raad
2
P.116: N.a.v. de meicirculaire (gemeentefonds) is € 290.000 als eenmalig budget geraamd voor financiële
compensatie i.v.m. afschaffen bestaande regelingen (Wtcg, CER en specifieke zorgkosten).
Vragen:
1. Heeft u al geïnventariseerd welke (groepen) inwoners gevolgen gaan ondervinden
van deze maatregelen?
a. Zo nee, wanneer bent u dit dan wel van plan?
b. Zo ja, wat zijn dan daarvan de uitkomsten? Om hoeveel inwoners in Zwolle
gaat het? Met welk minimaal en maximaal inkomensverlies (cumulatief)
worden zij geconfronteerd? Wat zijn de gevolgen daarvan voor de
koopkracht van de betreffende huishoudens?
c. Ziet u mogelijkheden om via een maatwerkregeling het inkomensverlies
van chronisch zieken en gehandicapten, die tot modaal in aanmerking
komen voor de specifieke regelingen voor inkomensondersteuning, te
voorkomen? Wilt u hierbij ook de gevolgen van eventuele eigen bijdrage
regelingen in de Wmo2015 betrekken?
2. GroenLinks is groot voorstander van het betrekken van de inwoners van Zwolle bij
het beleid, ook als het gaat om het sociaal domein. Zelf zijn wij dit gesprek
onlangs ook aangegaan.
a. Bent u al in gesprek met individuele inwoners die gebruik maken van deze
regelingen?
b. Zo nee, hoe en wanneer bent u van plan dit wel te gaan doen?
3. Is de handreiking die de VNG aankondigde reeds verschenen? Zo nee, is u bekend
wanneer dit wel zal gaan gebeuren?
4. Het wettelijk kader voor de uitvoering van de gemeentelijke maatwerkregeling is
de Wmo. De Wet schrijft voor hoe in het beleidsplan/ verordening de gemeente de
maatwerkregeling moet vorm geven. In het verleden pleitte bijvoorbeeld de
gemeente Amsterdam voor het toevoegen van dit budget aan het budget voor
HH, teneinde daar de bezuinigingen te temperen.
a. Bent u voornemens de maatwerkregeling voor inkomensondersteuning
vorm te geven via de Wmo? Zo ja, wanneer zal de regeling voorgelegd
worden ter besluitvorming aan de gemeenteraad, zodat de betreffende
huishoudens voldoende tijd hebben zich op de nieuwe situatie voor te
bereiden?
b. Bent u voornemens het gehele beschikbare budget (landelijk € 750
miljoen) in te zetten voor de maatwerkregeling? Zo nee, waar wilt u
anders (een deel van) het budget voor gaan inzetten?
c. Ben u met ons van mening dat het van groot belang is de maatregelen die
het kabinet in het sociaal domein treft, inclusief deze, integraal aan de
raad voor besluitvorming voor te leggen?
5. In 2014 is een beperkt budget reeds beschikbaar, voor Zwolle bijna € 3 ton.
a. Hoe gaat u zorgen dat deze middelen – tijdig – ten goede kunnen komen
aan de chronisch zieken en gehandicapten die op grond van hun inkomen
nu een fors koopkrachtverlies te wachten staat?
b. Is u al duidelijk of het beschikbare bedrag voldoende is om onwenselijke
inkomensterugval bij chronisch zieken en gehandicapten te voorkomen?
c. Wanneer informeert u de gemeenteraad hierover?
Namens de fractie van GroenLinks,
Remko de Paus, Bert Docter
Bijlage: Passages uit de financiële bijlage bij het regeerakkoord:
Inkomensregelingen
57. Maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten De combinatie van de
introductie van inkomensafhankelijke zorgfinanciering en het organiseren van zorg dicht bij mensen
maakt vereenvoudiging en decentralisatie mogelijk van regelingen als de Wet tegemoetkoming
chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten
en de Compensatie Eigen Risico (CER). Door decentralisatie van de financiële ondersteuning voor
chronisch zieken en gehandicapten met meerkosten ontstaat uit een complex van ongerichte
regelingen één eenduidig vangnet, waarmee de doelgroep op transparante wijze en met scherpe
focus bereikt wordt.
Voor het leveren van maatwerk door gemeenten aan chronisch zieken en gehandicapten die in de
knel kunnen komen door meerkosten komt structureel ruim 760 mln. beschikbaar. Dit budget wordt
vrijgemaakt uit het afschaffen van de Wtcg, de fiscale regeling voor aftrek van specifieke zorgkosten,
de daarmee samenhangende Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) en de CER.
Het wettelijk kader voor het uitvoeren van deze taak door gemeenten kan de Wmo of de Wet
bijzondere bijstand zijn, maar ook een nieuw op te stellen wettelijk kader behoort tot de
mogelijkheden.
58. Wtcg afschaffen De Wtcg wordt vóór 1-1-2014 in zijn geheel afgeschaft. Dit betekent dat in 2014
(met een kleine doorloop naar 2015) de laatste uitbetalingen van Wtcg-forfaits plaatsvinden voor
rechten die in jaren t/m 2013 zijn opgebouwd. Ook de Wtcg-korting op de eigen bijdrage
AWBZ/Wmo voor extramurale gevallen vervalt (voor intramurale gevallen, zie de maatregel
verhogen intramurale eigen bijdrage AWBZ). Per 2015 wordt de taak naar gemeenten overgeheveld.
Het afschaffen van de Wtcg levert structureel 649 mln. op. Hierin is ook de structurele doorwerking
van de doelgroepverkleining door de maatregel rond fysiotherapie opgenomen. Bijna tweederde van
dit besparingsbedrag wordt aan het budget voor maatwerk gemeenten toegevoegd.
59. Regeling specifieke zorgkosten afschaffen De fiscale regeling voor de aftrek van specifieke
zorgkosten wordt in zijn geheel – net als de Wtcg - per 2014 afgeschaft. Daarmee verliest ook de
Tegemoetkoming Specifieke Zorgkosten (TSZ) zijn functie en vervalt derhalve tegelijkertijd. De helft
van de besparing van 492 mln. komt ten gunste van het budget voor gemeentelijk maatwerk.
60. CER Afschaffen De Compensatie Eigen Risico (CER) wordt afgeschaft. Voor de CER geldt, net als
voor de Wtcg, dat de regeling ongericht en ondoelmatig is. Van de besparing van 200 mln. wordt de
helft aan gemeenten beschikbaar gesteld voor het gerichter ondersteunen van chronisch zieken en
gehandicapten die door meerkosten in de problemen komen.
5
voorstel
Informatienota voor de raad
Datum
Ons kenmerk
28 januari 2014
SZ1401-0015
Onderwerp
art 45 vragen Groen Links over maatwerkvoorziening chronisch zieken en
gehandicapten
Versienummer
Portefeuillehouder
Filip van As
Informant
Eenheid/Afdeling
Telefoon
Email
Bijlagen
Astrid Dekker
SoZaWe
3268
[email protected]
Wij stellen u voor kennis te nemen van:
Beantwoording artikel 45 vragen Groen Links over de inkomensondersteunende maatregelen
chronisch zieken .
5
voorstel
Datum
Ons kenmerk
28 januari 2014
SZ1401-0015
Inleiding
Groen Links stelt de volgende vragen.
Vragen:
1. Heeft u al geïnventariseerd welke (groepen) inwoners gevolgen gaan ondervinden van deze
maatregelen?
a. Zo nee, wanneer bent u dit dan wel van plan?
b. Zo ja, wat zijn dan daarvan de uitkomsten? Om hoeveel inwoners in Zwolle gaat het? Met welk
minimaal en maximaal inkomensverlies (cumulatief) worden zij geconfronteerd? Wat zijn de gevolgen
daarvan voor de koopkracht van de betreffende huishoudens?
c. Ziet u mogelijkheden om via een maatwerkregeling het inkomensverlies van chronisch zieken en
gehandicapten, die tot modaal in aanmerking komen voor de specifieke regelingen voor
inkomensondersteuning, te voorkomen? Wilt u hierbij ook de gevolgen van eventuele eigen bijdrage
regelingen in de Wmo2015 betrekken?
Antwoord
a. Ja.
b. We hebben in beeld hoe groot de groep huishoudens in Zwolle is die gebruik maakt van
de Wtcg, de CER en de aftrek bijzondere ziektekosten ( zie laatste pagina). In deze meest
recente cijfers die tot nu beschikbaar zijn (2012), is de wijziging van de Wtcg van een
inkomensonafhankelijke naar inkomensafhankelijke regeling nog niet zichtbaar. De huidige
aantallen gebruikers van de Wtcg zullen door de inkomensgrens lager liggen. In het
tweede kwartaal 2014 komt het ministerie van VWS met aantallen gebruikers van de Wtcg
en de CER.
Voor de inkomenseffecten en koopkrachtdaling baseren wij ons mede op het door u
genoemde Nibud onderzoek, waarin door middel van voorbeeldhuishoudens 1 de effecten
zichtbaar zijn gemaakt. Huishoudens met een bijstands- of lage
arbeidsongeschiktheidsuitkering en € 500 zorgkosten gaan er het meest op achteruit, zo’n
€ 65 per maand, bijna € 750 per jaar, ten opzichte van vergelijkbare huishoudens zonder
zorgkosten.
De gevolgen van het afschaffen verschillen per regeling. De gevolgen zullen in mindere
mate in 2014 zichtbaar zijn, maar vooral in 2015. Chronisch zieken en gehandicapten
ontvangen eind 2014 nog de Wtcg vergoeding die opgebouwd is over 2013. Het
inkomenseffect wordt pas in 2015 zichtbaar als ze geen vergoeding meer ontvangen over
2014. Immers door afschaffen Wtcg per 2014 worden geen nieuwe rechten opgebouwd.
De hoogte van het bedrag is afhankelijk van leeftijd en zorggebruik. De Wtcg vergoeding
voor arbeidsongeschikten blijft bestaan. De compensatie van het wettelijk verplicht eigen
risico (CER) van € 99 is in december 2013 voor het laatst uitbetaald. December 2014
ontvangt niemand meer de compensatie. Het Nibud schat het effect van afschaffen op
gemiddeld een half procent inkomensdaling. Chronisch zieken en gehandicapten in Zwolle
1
“het is moeilijk om de gevolgen van het afschaffen van de regelingen voor alle mogelijke situaties in
kaart te brengen. Daarvoor zijn er teveel afhankelijkheden. Zo is de hoogte van de eigen bijdrage Wmo
niet alleen inkomensafhankelijk, maar wordt hij ook bepaald door het vermogen. Het afschaffen van de
belastingaftrek voor specifieke zorgkosten zorgt voor een hoger belastbaar inkomen en daardoor
lagere toeslagen. Bepaalde toeslagen hangen weer af van de kosten die daar tegenover staan, zoals
de huur”. Daarom is er gekozen voor voorbeeldhuishoudens. De voorbeeldhuishoudens zijn zodanig
gekozen dat deze herkenbaar zijn voor wat betreft samenstelling, inkomen en uitgaven in verband met
zorg. Dit geeft een doorsnede van de effecten, maar pretendeert niet representatief of volledig te zijn.
2/5
5
voorstel
Datum
Ons kenmerk
c.
28 januari 2014
SZ1401-0015
die gebruik maken van de collectief zorgverzekering krijgen hun wettelijk verplicht eigen
risico vergoed. De eigen bijdrages AWBZ worden in 2014 alleen afgeschaft voor AWBZ
intramuraal, eigen bijdrages AWBZ extramuraal worden pas per 2015 deels naar
gemeentes overgedragen. Het effect hiervan wordt door het Rijk verzacht voor
Wajongeren en AOW-ers.
Door het wegvallen van de Wtcg, CER en de vergoeding voor eigen bijdrages AWBZ
krijgen we als gemeente per 2015 wederom de taak om chronisch zieken en
gehandicapten ondersteuning te bieden voor de hogere kosten die zij maken door hun
ziekte of handicap. Het rijk vindt dat de huidige inkomensonafhankelijke rijksmaatregelen
niet geschikt gebleken om de gelden rechtvaardig en gericht te verdelen. We bekijken of
en hoe we de bestaande gemeentelijke regelingen voor chronisch en gehandicapten
moeten aanpassen aan de nieuwe situatie zonder Wtcg, Cer en zonder tegemoetkoming in
de eigen bijdrages AWBZ. Uitgangspunt blijft dat iedereen kan participeren en dat
iedereen zelfstandig kan wonen en leven in zijn of haar eigen huis, wijk of buurt en dat we
als gemeente ondersteuning en een vangnet bieden waar nodig.
2. GroenLinks is groot voorstander van het betrekken van de inwoners van Zwolle bij het beleid, ook
als het gaat om het sociaal domein. Zelf zijn wij dit gesprek onlangs ook aangegaan. a. Bent u al in
gesprek met individuele inwoners die gebruik maken van deze regelingen?
b. Zo nee, hoe en wanneer bent u van plan dit wel te gaan doen?
Antwoord
a. We zijn met cliëntenorganisaties in overleg over de veranderingen in het sociaal domein. 20
februari 2014 is een bijeenkomst belegd en de voorstellen voor het college zullen op de
gebruikelijke wijze worden voorgelegd aan de cliëntenraden (SoZaWe en Wmo-adviesraad) .
3. Is de handreiking die de VNG aankondigde reeds verschenen? Zo nee, is u bekend wanneer dit wel
zal gaan gebeuren?
Antwoord
Nee, deze handreiking is nog niet verschenen. Er is geen datum van verschijning bekend gemaakt.
4. Het wettelijk kader voor de uitvoering van de gemeentelijke maatwerkregeling is de Wmo. De Wet
schrijft voor hoe in het beleidsplan/ verordening de gemeente de maatwerkregeling moet vorm geven.
In het verleden pleitte bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam voor het toevoegen van dit budget aan
het budget voor HH, teneinde daar de bezuinigingen te temperen. a. Bent u voornemens de
maatwerkregeling voor inkomensondersteuning vorm te geven via de Wmo? Zo ja, wanneer zal de
regeling voorgelegd worden ter besluitvorming aan de gemeenteraad, zodat de betreffende
huishoudens voldoende tijd hebben zich op de nieuwe situatie voor te bereiden?
b. Bent u voornemens het gehele beschikbare budget (landelijk € 750 miljoen) in te zetten voor de
maatwerkregeling? Zo nee, waar wilt u anders (een deel van) het budget voor gaan inzetten?
c. Ben u met ons van mening dat het van groot belang is de maatregelen die het kabinet in het sociaal
domein treft, inclusief deze, integraal aan de raad voor besluitvorming voor te leggen?
Antwoord
a. Zowel de WWB en WMO bieden naar verwachting ruimte voor een maatwerkvoorziening via
een financiële compensatie of het aanbieden van een collectieve zorgverzekering. De regeling
zal naar verwachting tweede helft 2014 aan de raad worden aangeboden ter besluitvorming.
3/5
5
voorstel
Datum
Ons kenmerk
28 januari 2014
SZ1401-0015
Alhoewel wij als gemeente niet verantwoordelijk zijn voor communicatie over
rijksbezuinigingen, wordt in onze eigen communicatie het komende jaar volop aandacht aan de
wijzigingen, de consequenties en mogelijkheden voor ondersteuning als dat nodig is, zoals dat
via bijzondere bijstand mogelijk is.
b. Op dit moment is nog niet aan te geven hoe we de verwachte €1,5 mln voor Zwolle willen
inzetten voor het compenseren van inkomensverlies van chronisch zieken en gehandicapten.
De raad wordt hierover tweede helft 2014 nader geïnformeerd.
c. We vinden het van groot belang dat bij de uitwerking gekeken zal worden naar integraliteit met
de uitgangspunten van het sociaal domein: Iedereen kan zelfstandig wonen en leven in zijn of
haar eigen huis, wijk of buurt en iedereen doet mee. Als gemeente bieden we ondersteuning
en een vangnet daar waar nodig.
5. In 2014 is een beperkt budget reeds beschikbaar, voor Zwolle bijna € 3 ton. a. Hoe gaat u zorgen
dat deze middelen – tijdig – ten goede kunnen komen aan de chronisch zieken en gehandicapten die
op grond van hun inkomen nu een fors koopkrachtverlies te wachten staat?
b. Is u al duidelijk of het beschikbare bedrag voldoende is om onwenselijke inkomensterugval bij
chronisch zieken en gehandicapten te voorkomen?
c. Wanneer informeert u de gemeenteraad hierover?
Antwoord
a. In Zwolle is via de WMO-integratieuitkering hiervan € 290.000,= ontvangen. Dit budget is in de
voorlopige begroting 2014 als stelpost geparkeerd bij Algemene Kosten Armoedebestrijding.
Dit bedrag zal worden gebruikt voor
i.
de verwachte toename van het gebruik van bestaande gemeentelijke regeling voor
chronisch zieken en gehandicapten . In 2012 werden 143 subsidies uitbetaald en in
2013 waren dat er 165, en
ii.
voor verwachte toename bijzondere bijstand. Chronisch zieken en gehandicapten die
door de maatregelen op of onder de armoedegrens komen of voor onvoorziene
noodzakelijke kosten komen te staan die zij niet kunnen betalen, kunnen een beroep
doen op bijzondere bijstand
iii.
te toename van de kosten voor de collectieve zorgverzekering. Hierin worden de eigen
bijdrages wmo en awbz vergoed.
b. Op dit moment is nog niet duidelijk of het bedrag voldoende is, omdat er veel onzekere
factoren zijn.
c. De raad wordt in de tweede helft van 2014 hierover geinformeerd.
Burgemeester en Wethouders van Zwolle,
de heer drs. H.J. Meijer, burgemeester
mevrouw R.E. Riemersma MCM, secretaris
4/5
5
voorstel
Datum
Ons kenmerk
28 januari 2014
SZ1401-0015
T
WTCG
Totaal
CER
Aftrek
ziekte
kosten
totaal aantal WTCG
huishoudens
CER
Aftrek
ziekte
kosten
in procenten van het aantal
huishoudens
57 940
22,7
21,5
13 170
12 460
6 740
Wijk 10 Binnenstad
220
245
110
2 175
10,1
11,3
5,1
Wijk 11 Diezerpoort
1 200
1 065
640
5 875
20,4
18,1
10,9
10,8
Wijk 12 Wipstrik
11,6
680
640
345
3 190
21,3
20,1
1 225
1 175
630
7 155
17,1
16,4
8,8
Wijk 14 KamperpoortVeerallee
Wijk 20 Poort van Zwolle
410
360
175
1 620
25,3
22,2
10,8
25
35
15
165
15,2
21,2
9,1
Wijk 21 Westenholte
505
495
230
2 040
24,8
24,3
11,3
Wijk 22 Stadshagen
1 755
1 670
820
8 220
21,4
20,3
10,0
Wijk 30 Holtenbroek
1 220
1 120
750
5 125
23,8
21,9
14,6
Wijk 31 Aalanden
1 820
1 690
995
6 345
28,7
26,6
15,7
90
85
35
415
21,7
20,5
8,4
Wijk 40 Berkum
610
610
350
1 935
31,5
31,5
18,1
Wijk 41 Marsweteringlanden
105
90
60
495
21,2
18,2
12,1
Wijk 50 Schelle
1 455
1 455
725
6 255
23,3
23,3
11,6
Wijk 51 Ittersum
1 650
1 545
790
6 525
25,3
23,7
12,1
190
185
70
415
45,8
44,6
16,9
Wijk 13 Assendorp
Wijk 32 Vechtlanden
Wijk 52 Soestweteringlanden
5/5

Download Report