Semeiologie van het cardiovasculaire stelsel • Anamnese • Klinisch onderzoek Anamnese • • • • • Huidige klachten Medische voorgeschiedenis Familiale en sociale anamnese Medicatie-inname systeemanamnese Anamnese van het cardiovasculair stelsel • • • • • Pijn op de borst Hartkloppingen Kortademigheid Gezwollen voeten Claudicatio, pijn in armen of benen / erectiestoornissen • …. Pijn op de borst • Cardiovasculaire oorzaken – – – – Angor pectoris Myocardinfarct Pericarditis Aortadissectie • Niet-cardiale oorzaken – Pijn van de slokdarm (ontsteking, spasmen,…) – Wandpijn – Pleurale pijn (pleuritis, longembool,…) Anamnese van het cardiovasculair stelsel • • • • • • Pijn op de borst Hartkloppingen Kortademigheid Gezwollen voeten Claudicatio, pijn in armen of benen Erectiestoornissen (syndroom van Leriche) Het cardiovasculair systeem Anatomie en fysiologie Oppervlakte projectie van het hart en de grote bloedvaten. Hartkamers, kleppen en bloedsomloop Gebeurtenissen tijdens de hartcyclus Splitsing van harttonen Relatie tussen auscultatoire bevindingen en de thoraxwand Het hartgeleidingssysteem. Arteriële polsen en bloeddruk Jugulair veneuze pulsaties Meting van de arteriële bloeddruk Meten van de arteriële bloeddruk • Stetoscoop met klok op a. brachialis. • Opblazen tot 30 mmHg boven de druk waarop a. radialis niet meer voelbaar is • Eerst doffer worden tonen, dan verdwijnen ervan • Diastolische druk = verdwijnen Korotkoff tonen • Soms verdwijnen tonen nooit, zoals bij aortainsufficiëntie • Bloeddruk aflezen tot op 2 mm nauwkeurig • Meting eventueel enkele malen herhalen • Bloeddruk links + rechts • Bloeddruk liggend en staand meten : cave orthostatische hypotensie : – Daling systolische bloeddruk ≥ 20 mmHg – Daling diastolische bloeddruk ≥ 10 mmHg Meten van de arteriële bloeddruk Auscultatory gap : wijst op atherosclerose ‘Mean pressure’ • 1 x systolische bloeddruk + 2 x diastolische bloeddruk, gedeeld door 3 • Van belang op intensieve zorgen : perfusie nieren en hersenen vooral afhankelijk van deze ‘mean pressure’ Pulsus paradoxus Hartfrequentie en ritme • Tellen van de pols aan de a. radialis gedurende 15 seconden Æ x 4 = aantal slagen/minuut • Zijn alle slagen even sterk ? • Kleine pols : pulsus parvus, pulsus filiformis, bvb bij laag hartdebiet Æ shock • Sterke pols : pulsus magnus : bvb bij AI • Is het ritme regelmatig ? – Cfr VKF : pulsus irregularis en inequalis perpetuus Hartfrekwentie en ritme Meting van de centrale veneuze druk Meten van de CVD : kies de beste positie Hepato-jugulair reflux • Bij patiënten met beginnende hartinsufficiëntie kan de CVD nog normaal zijn tijdens rust. • Wanneer de toevoer van bloed naar het hart toeneemt door druk uit te oefenen met de volle hand gedurende 10 seconden op het abdomen in de leverstreek, zal de druk in de rechter ventrikel en het rechter atrium toenemen, omdat deze stijgende bloedaanvoer niet door een groter slagvolume kan worden gecompenseerd. • Patiënt moet normaal blijven doorademen met open mond tijdens deze test. • Heeft dus slechts zin als de CVD +4 of +5 bedraagt Inspectie en palpatie Inspectie en palpatie: linker ictus 4de of 5de ICR – meestal midclaviculair Linker ictus • Minder voelbaar in geval van obesitas, emfyseem, pericardvocht, mitraalstenose,… • Forser zo toegenomen hartdebiet : bij nervositas, koorts, hyperthyroidie, aortainsufficiëntie,… Inspectie en palpatie: rechter ictus Rechter ictus • Breder, parasternaal links 3de en 4de ICR, met de volle handpalm te palperen • Normaal bij kinderen en jonge volwassenen • Bij anderen wijst dit op rechter kamer hypertrofie : bvb bij pulmonale hypertensie, bij acuut zwaar longembool,… Palpatie van het hart : varia • Intercostale arteries bij coarctatio aortae • Leverpols : epigastrisch bij tricuspiedinsufficiëntie • Suprasternaal : bij dilatatie of aneurysma van de arcus aortae • Pericard wrijfgeruis Auscultatie Linker zijligging: voor mitraalklepgeruisen Voorovergebogen houding voor aortainsufficiëntie Auscultatie : frequentie van de geruisen en tonen • Stetoscoop : – klok : laagfrequent – Membraan : hoogfrequent • Laagfrequent 3de toon 4de toon Diastolische roffel MS of TS hoogfrequent 1ste en 2de toon AI MI PI VSD Harttonen moeilijk hoorbaar bij pericarduitstorting, emfyseem,… Variaties in de 2de harttoon bij pulmonalisstenose of RBTB Fixed splitting bij ASD paradoxicale splitting t.g.v. laat sluiten Ao klep bij bvb LBTB Extratonen tijdens de systolen bij aortastenose, bicuspiede klep bij mitraalklepprolaps Extra harttonen tijdens diastole bij mitraalstenose Door snelle deceleratie bloed tegen ventrikelwand, veroorzaakt gallopritme door verhoogde weerstand tegen ventriculaire vulling tgv atriale contractie: door toegenomen stijfheid linker ventrikel Systolische geruisen Midsystolisch geruis vb AS ejectiegeruis Holosystolisch geruis vb MI lekgeruis Laatsystolisch geruis vb mitraalklepprolaps Diastolische geruisen vroegdiastolisch vb AI middiastolisch laatdiastolisch “vorm” geruisen crescendo decrescendo crescendo - decrescendo plateau Beïnvloeding hartgeruisen door : • Houding : – Voorovergebogen houding bij AI – In linker zijligging voor mitraalklepgeruisen • Inspanning of nervositas : – Toename geruisen door toename hartdebiet • Ademhaling : – Bij diepe inspiratie zal rechter hartgeruis toenemen, een linker hartgeruis afnemen – Bij Valsalva-manoever zullen alle geruisen afnemen, tenzij het geruis van een subvalvulaire aortastenose Fysiologische of functionele geruisen • Altijd systolisch, maximaal aan het ostium pulmonale, proto(meso)systolisch, laagfrequent, door turbulentie thv aorta-en pulmonaalklep – “innocent murmers” : bij kinderen en jonge volwassenen – “physiologic murmers” : door tijdelijke toename van bloeddebiet, bvb door anemie, zwangerschap, koorts, hypertyroidie,… Fysiologisch geruis Veneuze hum : luid, continu, ostium aortae en pulmonalis, door wervelingen in de vena jugularis, toenemend bij inademen en zitten, afnemend door Valsalva, liggen en druk op de v. jugularis aortaklepsclerose • Protomesosystolisch • Hartbasis (ruwer) Æ parasternaal Æ apex (muzikaler) • Komt quasi uitsluitend voor bij ouderen • Cave DD met aortastenose Pathologische hartgeruisen Mitralisinsufficiëntie Best hoorbaar aan apex, uitstralend naar linker oksel Intermediair qua frekwentie, met de membraan Tricuspiedinsufficiëntie Ventrikelseptumdefect Ruw holosystolisch, max parasternaal, trill Aortastenose maximaal aan 2de ICR rechts, uitstralend naar de carotiden Hypertrofische cardiomyopathie Pulmonalisstenose Aortainsufficiëntie Mitraalstenose ruwe, laagfrequente roffel, openingsnap, presystolische versterking, max apex Pericardwrijven Open ductus arteriosus Klinisch onderzoek van het vasculair stelsel Arteries van de armen Arteries van de benen Venen van de benen vasculair onderzoek armen • Zwelling, asymmetrie • Palpatie a brachialis, a radialis en a. ulnaris, vergelijken rechts met links • Aspect van de venen • Kleur van de vingers • Bloeddruk links met rechts vergelijken • Ausculteer de a subclavia (boven en onder de clavicula) en de a.axillaris voor geruisen Vasculair onderzoek benen • • • • • Zwelling, asymmetrie Aspect van de oppervlakkige venen Pigmentatie (vb okerdermatitis), rash, littekens, ulcera Kleur, haardistributie Palpatie a femoralis, a poplitea, a dorsalis pedis en a tibialis posterior : ZITTEND • Temperatuur van de huid, vb hot knee • Gevoeligheid van de kuiten (teken van Homann) • Ausculteer voor arteriële geruisen over de aa femorales tot halfweg de dij + over de aa popliteae Carotispols : palpatie + auscultatie ! Palpatie van de a. femoralis Palpatie van de a. poplitea Palpatie van de arteria dorsalis pedis Palpatie van de arteria tibialis posterior Posturale kleurveranderingen voeten + nagaan capillaire refill Chronisch arteriële insufficiëntie Neuropatisch ulcus Raynaud fenomeen Test van Allen Test van Adson : bij vermoeden thoracic outlet syndroom • Palpeer de a radialis bij een zittende patiënt • Breng de arm in abductie op schouderhoogte, laat de patiënt van u wegkijken en diep inademen : controleer of u de a radialis nog kunt voelen Subclavian steal syndroom • Bij proximale occlusie op a. subclavia (geruis !) kan de bloedflow in de a vertebralis omdraaien als er een inspanning verricht wordt met die arm Æ syncopaal worden Pitting oedeem Diepe veneuze thrombose • kan optreden in de kuitvenen, in de vena poplitea, vena femoralis, vena iliaca • Gaat gepaard met pijn, zwelling en vaak wat oppervlakkige roodheid • Kuitvenethrombose : pijn bij knijpen in de kuiten en bij dorsieflexie van de voet (teken van Homan) Oppervlakkige thromboflebitis • Thrombose van een oppervlakkige vene • Presenteert zich als een harde, rode, pijnlijke streng Trendelenburg test voor varices • Patiënt ligt op de rug, hef been 90° omhoog, zodat de oppervlakkige venen zich ledigen • Occludeer de vena saphena magna onder de lies door een knelband of manueel • Laat de patiënt rechtstaan : bekijk de veneuze vulling (normaal traag, vanaf het onderbeen) : zo snel : inkompetente communicerende venen • Laat de veneuze occlusie los en observeer voor plotse veneuze vulling van bovenuit : zo positief : insufficiënte kleppen in de VSM Chronische veneuze insufficiëntie Lymfoedeem
© Copyright 2024 ExpyDoc
