Dit is wat je noemt een bewerking!

29 september 2014 , pag. 10
Dit is wat je noemt een bewerking!
RECENSIE
DE LAATKOMER
앲앲앲앲앱
Gebeurtenis: Theatervoorstelling
‘De Laatkomer’ door Noord Nederlands Toneel. Regie: Ola Mafaalani.
Bewerking: Dirkje Houtman. Naar:
roman van Dimitri Verhulst. Choreografie: Club Guy & Roni. Decor:
André Joosten. Muziek: Eef van
Breen. Met: Hans Dagelet, Jochem
Stavenuiter, Malou Gorter, Peter
Vandemeulebroecke, Lies Pauwels
e.a. Gezien: 28/9 Stadsschouwburg
Groningen. Publiek: 650. Nog te
zien: daar, morgen t/m vrijdag, dan
landelijke tournee tot half december, o.a. Heerenveen, Leeuwarden,
Stadskanaal, Assen, Emmen en
Groningen.
Eric Nederkoorn
eer grijpt het Noord Nederlands Toneel een heftig
thema bij de lurven. Weer
leidt dit tot een memorabele voorstelling.
Regisseur Ola Mafaalani en tekstbewerker Dirkje Houtman kozen de
roman De Laatkomer van Dimitri
Verhulst als uitgangspunt. Daarin
walgt hoofdpersoon Desiré Cordier
dusdanig van het levenslot dat hij
zich heeft laten welgevallen, getekend door een draak van een echtgenote, dat hij een rigoureuze beslissing neemt. Hij veinst een progressieve dementie en marchandeert
zichzelf aldus een verpleeghuis in.
Het boekje van Verhulst zit barstensvol ironie. In zijn rijke Vlaams
produceert hij de ene na de andere
hilarische zin. De ik-figuur beziet
zijn Alzheimer-omgeving met een
grijns, hoewel het weerzien met zijn
ooit misgelopen liefde Rosa (nu volkomen van de wereld) diepe tragiek
in zich herbergt en die ik-figuur ook
uiteindelijk rampzalig vereenzaamt.
In de NNT-versie speelt Hans Dagelet op prijzenswaardige wijze (ju-
W
¬ Hans Dagelet (links) speelt op fraaie wijze de man die zijn leven ontvlucht door voor te doen als Alzheimer-patiënt.
ry’s van Nederland, neem dat vooral
letterlijk) het hoofdpersonage, ondersteund door verteller Peter Vandemeulebroecke, een onontbeerlijke rol, omdat Cordier, eenmaal ‘geveld’ door zijn pseudo-Alzheimer, op
het toneel niets anders in te brengen
kan hebben dan zijn mimiek. Veel
van Verhulsts tekstregels komen terug op toneel, maar de schaterlach
van de boekenlezer is in het schouwburgpubliek vervangen door gegrinnik hier en een grijns daar. Met een
pracht van een tekstbehandeling
lijkt het of Dagelet soms naar zijn toneelwoorden zoekt. Schijn! Zijn spelwijze past in een bewerking die gestaag overstapt van de individuele
keuze van die man, naar de focus op
de ziekte Alzheimer als zodanig. Veel
meer dan Verhulst – aanwezig bij de
première in Groningen – vertellen
Mafaalani en Houtman een dubbel
verhaal. Bij het ene speelt op de achtergrond de gemiste kans, dat ene
moment in je leven waarop je hebt
verzuimd de goeie afslag te nemen.
Het andere toont indringend de
ziekte Alzheimer.
Zo herbergt de voorstelling een
langdurige scène waarin de bewoners getooid met feesthoedjes de
74ste verjaardag van Cordier vieren.
Het schouwburgpubliek voelt zich
plots als familiebezoek in zo’n verpleeghuis. De personages herhalen
zichzelf constant, de Cristiani-hit
Hoe je heette, dat ben ik vergeten uit
1954 zingend. Een ongemakkelijk,
pijnlijk gevoel overvalt je.
Natuurlijk kennen ze de tekst nog,
in dit ‘Geheugenkoor’ – muziek is
dan nog iets wat de patiënt naar zijn
verleden helpt. Dat wordt ook schitterend verklankt door Nico van der
Linden, ooit Shaffy’s begeleider, hier
patiënt acterend, die met één vinger
en één noot begint om gestaag een
fraaie compositie van Eef van Breen
te vertolken. Wat te zeggen van die
achterstevoren afgespeelde muziek
in het begin? Chaos! Maar ook: terug, naar vroeger.
Dagelet, zich kwetsbaar opstel-
Foto Reyer Boxem
lend, maakt van Cordier stukje bij
beetje een intrieste figuur, aansluitend bij zijn omgeving, die uiteindelijk zijn dochter voorgoed ziet afhaken, een rol van Lies Pauwels die
voor wat lucht zorgt. Mafalaani/
Houtman hebben de luchtigheid ingedikt door het hilarische boekpersonage Kampcommandant Alzheimer te schrappen, net als de Kukident-vertegenwoordiger die voor
opwinding zorgt onder de dames. En
de halte in de tuin uit het boek, waar
de oudjes vertrouwd (maar voor
niks) op de nooit komende bus kunnen wachten, is hier vervangen door
een denkbeeldige: ‘Buslijn 77, bestemming verleden’. Erg mooi.

Download Report