Beknopt verslag van een overleg over mensenrechten in Tweede Kamer Op 10 april jongstleden overlegde de vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie over mensenrechten met de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Veiligheid & Justitie (V&J). Voorafgaand aan het overleg hebben het Platform Artikel 19 en Atria brieven gestuurd naar de vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken en de vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie. Aanwezig waren: Voorzitter T. Jadnanansing, VVD, PvdA, GroenLinks, SP, D66; ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Veiligheid & Justitie (V&J). Op de agenda staan het Nationaal Actieplan Mensenrechten (NAP) en de Kabinetsreactie op de Jaarrapportage 2012 van het College voor de Rechten van de Mens (CRM). Taverne – VVD: maakt van de gelegenheid gebruik om (weer) te pleiten voor zijn zijn initiatiefvoorstel van september 2012 tot wijziging van de grondwetsartikelen 93 en 94. De VVD wil af van de mogelijkheid dat op grond van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (of andere internationale verdragen) nationale wetgeving door de rechter 'onderuit' kan worden gehaald. 1 Rechters interpreteren te veel en dat leidt maar tot uitholling, bovendien hebben de rechters hiervoor geen tijd en onvoldoende expertise. Nederland moet zich beperken met het toepassen van internationale verdragen. Volgens de VVD is het begrip 'mensenrechten' veel te veel opgerekt. En dat blijkt maar weer uit de brieven die het maatschappelijke middenveld aan de Kamerleden heeft gestuurd. Elke organisatie vindt dat haar issues onder mensenrechten vallen. Yücel – PvdA: maakt zich sterk voor mensenrechteneducatie in het onderwijs. Het is nu wel één van de kerndoelen, maar in de praktijk gebeurt het nog te weinig. De PvdA vraagt de minister van BZK om alle internationale aanbevelingen (Atria: zoals die van CEDAW2 bijvoorbeeld) openbaar te maken. De minister moet lokaal mensenrechtenbeleid stimuleren, waarvoor deskundigheidsbevordering van ambtenaren en raadsleden nodig is. Echter, de staat is en blijft verantwoordelijk voor de grondrechten van burgers. Er moet dus monitoring door de Tweede Kamer plaatsvinden. Van Tongeren – GroenLinks: In het NAP moeten doelstellingen komen te staan. Nederland ziet mensenrechten als iets van ’verweggistan’. In en door Nederland worden mensenrechten evengoed overtreden, zoals: vervuilde lucht, privacy ondergeschikt aan veiligheid, en kinderen in vreemdelingenbewaring. Het Facultatief Protocol (individueel klachtrecht) bij het Kinderverdrag moet door Nederland worden geratificeerd. Door het voorstel van de VVD kunnen Nederlanders niet meer naar de rechter als hun mensenrechten volgens het internationale recht worden geschonden. Gesthuizen – SP: Wil duidelijk statement van de minister (BZK) tegen uitlatingen van PVV t.o.v. bevolkingsgroepen. Noemt als schendingen van mensenrechten in/door Nederland: vingerafdrukken van vreemdelingen en op handen zijnde verzameling van biometrische gegevens; bezuiniging op gesubsidieerde rechtsbijstand. 1 In feite wil de VVD dus afschaffen dat internationaal recht voorrang heeft boven nationale wetten. Dat is nu vastgelegd in art 94 van de grondwet. Bovendien wil de VVD ook de rechtstreekse werking van internationale verdragen, zoals dat nu wordt bepaald door art 93 van de grondwet, kunnen blokkeren. 2 Committee on the Elimination of Discrimination against Women Welke instantie gaat zorgen voor implementatie van de internationale aanbevelingen (Atria: van verdragscomité‘s )? Schouw – D66: NGO’s moeten plek krijgen in interdepartementaal overleg mensenrechten. Mist de uitvoering in het NAP. Nederland schiet te kort in het beschermen van minderjarige slachtoffers van mensenhandel. Verder lijkt het kabinet de balans tussen veiligheid en privacy wel in orde te vinden. Wat zijn precies de bevoegdheden van de coördinerend minister mensenrechten? Bezorgd over kwaliteit van werkzaamheden CRM door bezuiniging. Plasterk – BZK:  Vreemdelingenbewaring, geweld en mensenhandel is zaak van minister van V&J.  Overzicht van de internationale aanbevelingen gaat voor de zomer naar de Tweede Kamer  Vervuilde lucht niet in NAP, komt er wellicht later in. Je kunt niet alles in NAP zetten, dan gaat het nergens meer over. Er is nu gekozen voor een paar speerpunten, zoals vrouwen die in isolement leven en nauwelijks of niet participeren in de samenleving: zogenoemde “verborgen vrouwen”. Dat valt onder minister SZW, die hierover voor de zomer aan de Tweede Kamer informeert.  Mensenrechteneducatie moet goed worden uitgevoerd. Geeft hij door aan OCW. Kan beter worden behandeld door de vaste Commissie voor onderwijs.  Coördinerend minister kan alleen zaken agenderen. De beleidsterreinen liggen bij collegabewindspersonen.  Voor de lokale uitvoering van mensenrechten heeft hij de coördinerende verantwoordelijkheid. Gemeenten zijn autonoom bestuur wat betreft uitvoering. De staat is inderdaad uiteindelijk aanspreekbaar. Zachte aandrang bij gemeenten moet voldoende zijn.  Dialoog met NGO’s heel belangrijk, maar zij kunnen niet deel uitmaken van interdepartementaal overleg. Er zijn wel tal van consultaties zoals die met Breed Mensenrechten Overleg-NL.  Op eerstvolgend overleg met VNG zal hij deskundigheidsbevordering over mensenrechten voor gemeenten (ambtenaren en raadsleden) agenderen. Opstelten – V&J  Bezuiniging op CRM is onvermijdelijk, maar het gaat om efficiëntere bedrijfsvoering door CRM. Evaluatie – door onafhankelijk bureau - vindt plaats eind 2014. Naar schatting medio 2015 rapport naar de Tweede Kamer.  Kabinet doet onderzoek naar mogelijkheid van ratificatie van Facultatief Protocol Kinderverdrag  Biometrische gegevens vreemdelingen: motie Strik wordt uitgevoerd  Kinderen in detentie: gezinnen worden niet meer gedetineerd, tenzij ouders zich onttrekken aan toezicht. Staatssecretaris Teeven stuurt eind mei een brief hierover naar de Tweede Kamer  Gesubsidieerde rechtsbijstand: uitgangspunt is “altijd toegang” en “moet de toets van Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens doorstaan”. Wetswijziging is nog in debat; dit wordt door dhr. Teeven behandeld  Wetsvoorstel ratificatie Cahvio3 wordt in de loop van 2014 aan de Kamer aangeboden  Jeugdzorg ziet toe op bescherming van minderjarige slachtoffers van mensenhandel. Taskforce moet zorgen voor goede aansluiting tussen zorg- en strafrechtketen. 3 Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Istanbul Conventie Raad van Europa, 2011)