Kongres “Das Spital der Zukunft”

ons kenmerk
0000
Kongres “Das Spital der Zukunft”
“Dementie in het ziekenhuis”
Tijdens het Kongres “Das Spital der Zukunft“ van 16 t/m 18 oktober 2014 in Luzern
(CH) sprak Jarno Nillesen, architect en partner bij Wiegerinck architectuur
stedenbouw, over het thema “Dementie in het ziekenhuis”. Een kort verslag van zijn
bevindingen van het Congres.
Het congres “Das Spital der Zukunft“, georganiseerd door Blezinger Healthcare, werd
bezocht door opdrachtgevers, beleidmakers, overheidsinstanties, financiers,
toeleveranciers, adviseurs en ontwerpers. Een drietal dagen werd er een breed
exposé geboden van de ziekenhuiszorg in Zwitserland. O.a. financiering,
management, proces- en logistiek, FMT, ICT, aanbesteding en gebouwontwerp
passeerden de revue.
Het Zwitserse gezondheidssysteem lijkt in principe op dat van Nederland: er bestaat
een verplichte, inkomensonafhankelijke basisverzekering. Daarboven kan men zich
extra verzekeren. Verzekeraars bieden daarvoor verschillende verzekeringspakketten
tegen verschillende prijzen aan. Bij opname en/of behandeling in het ziekenhuis
wordt, afhankelijk van een eventuele extra verzekering, onderscheid gemaakt in
“Allgemein-, Halbprivat- und Privatabteilungen”. Het verschil zit uitsluitend in de
geboden kwaliteit van de hotellerie.
Financiering van ziekenhuis vastgoed
Ziekenhuizen worden voor ca. 50 % door de overheid, en voor ca. 50 % via
verzekeringsgelden gefinancierd. Het Zwitserse gezondheidssysteemsysteem
ontwikkelt zich naar een systeem met éénheidsbekostigingen per behandeling, de
zgn. “Pauschale”. De nieuwbouwprijs voor een ziekenhuis varieert tussen de 3.500 en
5.000 CHF per vierkante meter (ca. 2.900 – 4.150 Euro “Herstellungskosten’, te
vergelijken met de Nederlandse stichtingskosten).
Ondanks het feit dat ook in Zwitserland gezocht wordt naar economische oplossingen
voor stijgende gezondheidszorgkosten heeft dit nog niet geleid tot een verdere
concentratie van zorg en daarmee gepaard gaande locatiekeuzes voor ziekenhuizen.
Een ziekenhuis met (in Nederland zou men zeggen: slechts) 100 of 150 bedden is in
Zwitserland geen uitzondering. Veelal heeft dit te maken met politieke keuzes van de
Kantonen.
Aanbestedingen
Architecten vervullen in Zwitserland een traditionele rol als spin in het web gedurende
het gehele ontwerp- en uitvoeringsproces. De bouw is veelal gespreid over
verschillende uitvoerende speciaalfirma’s: ruwbouw, lichte scheidende wanden,
gevelbouw etc. Deze “Gewerke” worden door de architect gedurende de bouw
gecoördineerd. Voor grote complexere gebouwen wordt er ook met
“Generalunternehmer” gewerkt. Ook wordt er aanbesteed op basis van Design and
Built opdrachten, de zgn “Funktionalausschreibungen”. Architectenselecties worden
meestal gemaakt naar aanleiding van ontwerpprijsvragen, al dan niet binnen een
Design and Built opdracht.
pagina
1-2
ons kenmerk
0000
Eénbedskamers en tweebedskamers
Een ziekenhuis uitsluitend bestaand uit éénbedskamers, voor nieuwbouw in
Nederland al bijna weer standaard, is in Zwitserland, ondanks de daar hoog gestelde
kwaliteit, nog geen werkelijkheid. Het aantal éénbedskamers richt zich met name naar
het aantal privéverzekerden. Als standaard geldt de tweebedskamer waarin,
desgewenst, maar één bed geplaatst wordt.
Dementie in het ziekenhuis
Dementie in het ziekenhuis is in Zwitserland net als in Nederland een nog
onontgonnen terrein. Voor een Nederlandse opdrachtgever werkt Wiegerinck samen
met Sylvia de Koning aan het ontwerp van een Senior Friendly Hospital. Uiteraard is
hierin ook dementie, of beter gezegd, het hebben van cognitieve stoornissen, thema.
Jarno Nillesen liet tijdens het congres de eerste resultaten van dit ontwerp zien.
Mensen met cognitieve stoornissen zijn veelal aangewezen op hun lagere
breinfuncties. Deze lagere breinfuncties kunnen veel stress veroorzaken die in het
ergste geval zelfs tot een delier kunnen leiden. Het hoofdmotief bij het ontwerpen
voor mensen met cognitieve stoornissen, en zeker in een ziekenhuis, is het creëren
van een intuïtief leesbare omgeving waarin de juiste prikkels op een gedoseerde
manier geboden worden. Een heldere routing en een helder onderscheid in functies
van ruimten worden ondersteund door het gebruik van daglicht en kleur. Een
archetypische, makkelijk “te lezen” inrichting is hierbij een belangrijke component.
Voldoende afleiding moet kunnen worden geboden. Voor bedgebonden moet
gezocht worden naar middelen om deze afleiding rond het bed te kunnen aanbieden.
Extra aandacht werd besteed aan het kunnen samenvoegen van twee
éénbedskamers: uit de praktijk blijkt dat het kunnen horen van een kamergenoot
(ademen, snurken) patiënten gerust kan stellen: mensen voelen zich dan niet zo
alleen.
info: [email protected]
pagina
2-2

Download Report