Het gebruik van Botulinustoxine bij neurologisch aandoeningen

Het gebruik van Botulinustoxine
bij neurologisch aandoeningen
I podium
P Vermylen
15 maart 2014
Overzicht
1. Cervicale dystonie “torticollis”
Dystone tremor van het hoofd
2.
3.
4.
5.
Blefarospasmen “Syndroom van Meige”
Hemifaciaal spasmen
Spasticiteit na beroerte
Migraine
Vooraf
- “Gewonnen” uit Clostridium botulinus
- werkingsmechanisme: onderbreken van de
neuromusculaire junctie door irreversibele
blokkage van de postsynaptische acetylcholine
receptor; zeer toxisch “botulisme”
- Inspuitingen in de spieren onder EMG geleide
- Effect gedurende 3-6 maanden (nieuwe
receptoren worden aangemaakt)
- Minimaal interval tussen 2 injecties: 3 maanden,
zoniet mogelijk ontstaan van resistentie
Cervicale dystonie
• Onwillekeurige versie van het hoofd naar één
zijde met deviatie van de kin naar de andere
zijde
• Bijna steeds idiopatisch
• Steeds aanwezig tijdens de waak
• Continu opspannen van paravertebrale
spieren en SCM leidt tot belangrijke
spierhypertrofie
• Door overbelasting vaak pijnlijk
Cervicale dystonie
• Medicatie – fysio meestal niet zo zinvol
• Inspuitingen botulinus meestal werkzaam,
doch tijdelijk effect, 3-6 maanden durend:
functioneel belangrijke verbetering
• Werkt pas na 10-14 dagen
• Neveneffecten vooral bij te hoge dosis
– Sliklast
– Moeite bij recht houden van het hoofd
• Neurostimulatie (DBS) zou kunnen helpen,
doch staat nog in de kinderschoenen
Dystone tremor van het hoofd
Tremor van het hoofd, meestal horizontaal
- schokkender dan essentiële tremor
- bij palpatie duidelijk hypertonie
Zeer goed reagerend op Botulinus, met eerder lage
dosissen
Blefarospasmen, “Syndroom van Meige”
Onwillekeurige contractie van perioculaire en
periorale spieren
- Toeknijpen van de ogen
- Opspannen van de lippen, lippen tuiten
Meestal idiopatisch; geen oculaire oorzaak
Kan lijden tot functionele blindheid
Verergerend:
- stress
- concentratie bvb auto rijden, lezen, TV kijken
Blefarospasmen, “Syndroom van Meige”
Erg goed reagerend op Botulinus;
- 10 injecties rondom de ogen
- eventueel rondom de mond
Belangrijkste risico: overdosering
- optreden van ptose
- last bij drinken
- steeds tijdelijk
Hemifaciaal spasmen
- Door verkeerde zenuwregeneratie na perifere
aantasting van de n. facialis bvb. Bell
- Bij sluiten van het oog beweegt de mond mee
- Bij praten continu knipperen van het oog
- Door neurovasculair conflict thv de root entry
zone van de n. facialis
-
Korte myoclonie thv de gelaatsspieren
- Botox erg goed; soms chirurgie nodig
Spasticiteit na beroerte
Opheffen van de piramidale hypertonie thv BL en
OL, als gevolg van een CVA
In de arm vooral thv de flexoren
In het been vooral thv de gastrocnemius
Terugbetaald indien gestart binnen de 6 maanden
na het ontstaan van de beroerte
Therapieresistente migraine
Bij getransformeerde migraine
- meer dan 15 dagen per maanden hoofdpijn
- hiervan meer dan 8 migraine kenmerken
24 inspuitingen rondom het hoofd
Effect nog omstreden
Niet terugbetaald, doch ondersteund door de
producent