Klinische paden - Raoul De Groote

16 I BEROEPSNIEUWS
Over de instellingen heen
Op donderdag 10 oktober won het Nederlandse Franciscus
Ziekenhuis Roosendaal de NKP-prijs 2013. Van de vijf andere
genomineerden uit het Netwerk Klinische Paden kwamen er
vier uit België en nog één uit Nederland.
D
e prijs Netwerk Klinisch Pad wordt
jaarlijks toegekend door het Nederlandse Centraal BegeleidingsOrgaan (CBO) in samenwerking met de
KU Leuven. De uitreiking vond plaats in
Utrecht en de winnaar, die 2.000 euro
krijgt, werd het Nederlandse Franciscus
Ziekenhuis uit Roosendaal, dat een abstract indiende onder de titel ‘Persoonlijke
patiëntenzorg centraal in de steeds verbeterende CVA-keten.’
De jury beoordeelde de wijze van ontwikkeling van de zorgpaden, de behaalde
resultaten en de mate van zorginnovatie.
“We zagen in alle projecten meer vorderingen om patiënten over de instellingen
heen te volgen”, zegt juryvoorzitter prof.
Walter Sermeus, gewoon hoogleraar gezondheidszorgmanagement aan de KU
Leuven. “Wat ons bij het winnende pad
vooral opviel, is dat zorg die vaak geassocieerd wordt met standaardisatie hier
meer persoonlijk en op maat werd vertaald naar de praktijk. Het is een echt
geïntegreerd pad met een persoonlijke
begeleider die de hele keten begeleid. Dat
vonden we heel mooi. De patiënt telt en
de organisatie wordt aan hem aangepast.
We waren ervan onder de indruk dat het
een ‘end to end’ pad is.”
In totaal werden dertien abstracts ingediend waarvan er zes werden genomineerd. Hieronder eerst de winnaar en
daarna de vijf andere genomineerde zorgpaden in alfabetische volgorde.
formuleerd, met individuele en groepsgerichte activiteiten, waarbij meerdere
disciplines betrokken zijn, gericht op
zelfstandig functioneren thuis. De persoonlijke begeleiding bleek een duidelijke meerwaarde voor de patiënt en zijn
familie, met eenduidige en transparante
informatie en met een betere aansluiting
van de zorg, waardoor ook een dubbele
diagnostiek wordt voorkomen. Bovendien leidde de persoonlijke begeleiding
tot een verkorting van de ligduur met
gemiddeld twee dagen én hield het voor
verpleegkundigen een verrijking van hun
werk in.
Het vasthouden aan vooropgestelde doelen maakte veranderingen mogelijk (zoals
zorg in het weekend) die vooraf niet bespreekbaar waren. Bijzondere kenmerken
van dit zorgpad zijn verder het ketenbreed
ontwikkelen van het pad, de uitwisseling
van personeel, de aanstelling van een ketencoördinator voor vier verschillende organisaties en het meetbaar maken van resultaten in termen van kwaliteit van zorg
voor de CVA-patiënt en zijn familie.
Daarnaast formuleerde het Franciscus
Ziekenhuis ook nog een aantal leerpunten voor andere NKP-organisaties:
de persoonlijke benadering of bejegening van patiënt en het betrekken van
familie in het zorgproces levert relationele kwaliteit op;
doordat duidelijk is wie de aanspreekbare persoon is en wie wanneer wat regelt volgens de time/task van het CVAzorgpad verloopt het proces effectiever
en efficiënter;
én door verdieping in het vak via onder
andere scholing wordt de professionele
kwaliteit verbeterd.
2. AZ Sint-Blasius
Dendermonde: zorgpad
COPD-exacerbatie
Dankzij deelname aan de EQCP (European Quality of Care Pathways)-studie
kende het zorgpad COPD-exacerbatie
een brede wetenschappelijke fundering,
maar het zorgproces wordt ook systematisch gemonitord en bijgestuurd. Er werden specifieke opleidingen gegeven voor
de teamleden, naast een interdisciplinaire samenwerking vanuit een doorleefde
teamvisie. De nadruk ligt op doelgerichte
patiënteneducatie met behulp van audiovisuele middelen met de bedoeling
patiënten verantwoordelijkheid bij te
brengen en hen te stimuleren tot zelfmanagement. Patiënten kunnen ambulant
een beroep doen op een longrevalidatieprogramma, rookstopbegeleiding door
een erkende tabakoloog en periodieke infosessies voor ambulante patiënten met
lotgenotencontact. Om participatie van
de patiënten te verhogen is er mogelijkheid tot deelname aan een focusgroep.
Het zorgpad COPD leidde tot een hospitalisatieduur voor COPD-exacerbatie die 20
procent korter is dan vóór de implementatie van het zorgpad. Het aantal heropnames binnen de 30 dagen is gehalveerd, net
als het totaal corticoïdenverbruik. Ook het
totaal aantal toegediende eenheden corticoïden per patiënt is gereduceerd, wat een
vermindering inhoudt van het risico op nevenwerkingen. Verder merkt men een verschuiving op van intraveneuze toediening
van medicatie naar orale toediening, wat
kostenefficiënter is voor de maatschappij
en voor de patiënt een verminderd risico
op kathetersepsis en trombo-embolische
ontwikkelingen inhoudt.
Patiënten en naasten zijn beter geïnformeerd en signaleren (potentiële) incidenten
eerder. Er is een vlottere en intensere samenwerking tussen de leden van het interdisciplinair team, wat resulteerde in een betere zorgkwaliteit voor patiënten met COPD
sinds de implementatie van het zorgpad.
3. AZ Sint-Elisabeth
Zottegem: zorgpad COPDexacerbatie
In het kader van deelname aan een internationale studie van de European Pathway
Association werd het zorgproces rond de behandeling van patiënten die zijn opgenomen
voor COPD-exacerbatie gereorganiseerd.
De winnaars van de juryprijs, met uiterst links juryvoorzitter prof. Walter Serneus.
JS0856N
1. Franciscus Ziekenhuis
Roosendaal (NL): zorgpad
CVA-keten
Het zorgpad, dat op 1 april 2010 werd
opgestart, is een ketenbrede transmurale
samenwerking van het Franciscus Ziekenhuis, Stichting Groenhuijsen Roosendaal,
Thuiszorg West-Brabant en Surplus Zorg
Zevenbergen - na de acute fasen revalideren patiënten in het Regionaal Behandelcentrum Wiekendaal of in Surplus.
Het project ontstond vanuit een duidelijke wens van de patiënt en zijn familie,
waarbij persoonlijk begeleiderschap en
het geven van goede informatie belangrijke elementen waren, en is gebaseerd op
de landelijk geformuleerde CBO-richtlijn
Beroerte. Het doel dat voor ogen werd
gehouden was de continuïteit van het
behandelproces van de CVA-patiënt, de
inzichtelijkheid ervan en de tevredenheid
van patiënten en hun familie over de persoonlijke begeleider.
Per patiënt worden van opname tot
ontslag individuele behandeldoelen ge-
De Specialist 13-17 !23 oktober 2013
www.despecialist.eu
BEROEPSNIEUWS
Zo werd in 2010 een nieuw klinisch pad in
gebruik genomen op de verpleegafdeling
pneumo-cardio van het ziekenhuis.
Bij de ontwikkeling ervan werden naast
de kwaliteitscoördinator en de directie
ook alle disciplines die directe patiëntenzorg leveren, betrokken, zoals de pneumoloog, de kinesist, de verpleegkundigen, de sociale dienst en de diëtiste. Ook
de kwaliteitscoördinator en de directie
kregen een actieve rol in de uiteindelijke
realisatie. Door middel van multidisciplinaire teamvergaderingen werden sleutelinterventies in een Time-Task matrix
uitgeschreven en op de werkvloer ingevoerd.
Op het niveau van teamwerking werden interne vormingen georganiseerd om medewerkers bij te scholen in hun kennis van de
COPD-behandeling. Ook werd het behandelteam uitgebreid met verschillende disciplines, waaronder een diëtiste. Uniform en
gestructureerd werken, meer inzicht krijgen
in het totale ziektebeeld, zich meer betrokken voelen en meer kennis hebben, zijn
slechts enkele van de positieve ervaringen
die de medewerkers toeschrijven aan de
invoering van het klinisch pad.
Naar aanleiding van het klinisch pad werden op het niveau van het zorgaanbod
specifieke interventies qua medicamenteus en niet-medicamenteus beleid op
de werkvloer ingevoerd. Er werd nieuwe
apparatuur aangekocht en er werd een
tabakoloog ingeschakeld. Daarnaast werd
vooral aandacht besteed aan educatie van
de patiënt en werden de zorgprocessen
gereorganiseerd en op mekaar afgestemd.
Voor de patiënt hebben deze maatregelen
tot gevolg dat snellere interventie mogelijk is, maar ook dat de zorgverleners hem
of haar beter begrijpen.
4. Familiehulp vzw Brussel:
zorgpad dementie MalleZoersel
Het zorgpad dementie wil vanaf het vermoeden van een mogelijke dementieproblematiek tot de uiteindelijke organisatie
van zorg en begeleiding een naadloze
kwaliteitszorg organiseren. Daarvoor werd
samengewerkt met het Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef Malle, het regionaal
expertisecentrum dementie in Antwerpen
en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen.
Een en ander resulteerde in een flowchart
van het zorgtraject, inclusief sleutelinterventies, multidisciplinaire taakafspraken
en de wijze van communicatie. Er werd
een website ontwikkeld, een folder ter
ondersteuning van tijdige detectie van geheugenproblemen, formulieren ter ondersteuning van informatieoverdracht en een
behoeftekaart dementie. Die laatste is een
ruim verspreid en succesvol gebleken regiogebonden sociale kaart. Het toegenomen verantwoordelijkheidsgevoel leidde
tot de oprichting van een Netwerk Zorgpad Dementie, waarin zorg- en hulpverleners alerter zijn om signalen van dementie op te vangen en waarin mantelzorgers
meer betrokken worden. Ook kwam er
meer doorverwijzing naar de huisarts en
aandacht voor het aanstellen van een
zorgbemiddelaar. Tot slot verbeterden de
onderlinge samenwerking en communicatie, het stellen van een zorgdiagnose,
het detecteren, het telkens opnieuw in
kaart brengen van de veranderende zorgbehoeften en het samen zoeken naar een
gepaste, gepersonaliseerde oplossing als
gedeelde verantwoordelijkheid van elke
betrokken zorg- of hulpverlener.
Het uitgebreide transmurale netwerk zorgt
voor een vlottere toegang van meerdere
personen tot kwaliteitsvolle en naadloze
zorg. Essentieel om de wensen en behoeften
van de zorgvrager goed te kennen, zijn
tempo te volgen en rekening te houden met
zijn eigen keuzes is het actief betrekken van
mantelzorgers bij het zorgpad.
5. Huis voor Gezondheid
Brussel: zorgpad Verwijzer
Het zorgpad Verwijzer staat voor interdisciplinair en transmuraal overleg tussen
huisartsen en specialisten in Brussel met
als doel continue en gecoördineerde patiëntenzorg te creëren. Om snel voor grote
groepen patiënten klinische en organisatorische afspraken te kunnen maken tussen
ziekenhuisspecialisten en huisartsen rond
scharniermomenten in de zorg (consultatie, opname, verblijf en ontslag) zocht het
Huis voor Gezondheid een generieke en
modulaire zorgpadmethodiek. Deze afspraken worden gestructureerd in de Verwijzermap die uit drie onderdelen bestaat:
ruimte voor een oplijsting van de rechtstreekse contactgegevens van alle specialisten en diensten die deelnemen
aan het zorgpad, opgesplitst per ziekenhuis en per specialisme;
een opsomming van klinische en organisatorische afspraken waartoe de
huisarts en de specialist zich kunnen
verbinden;
en ten slotte ruimte voor toevoeging
van specialisme- of ziekenhuisgebonden richtlijnen en key interventions die
van belang kunnen zijn voor de verwijzende artsen.
Dankzij overlegmomenten tussen huisartsen en specialisten in de vorm van speed-
I 17
dates komt het zorgpad tegemoet aan de
vraag naar meer netwerking, contact en afspraken tussen de eerste en de tweede lijn.
Het zorgpad biedt namelijk de mogelijkheid om snel, interactief en per ziekenhuis
klinische en organisatorische afspraken te
maken en verbeteracties te definiëren.
Evaluaties van het project tonen aan dat
de Verwijzer een positieve invloed heeft
op het klinisch en organisatorisch handelen van artsen. De speeddates brengen
knelpunten in de samenwerking en communicatie in kaart, maken ze bespreekbaar
en effenen het pad voor adequate oplossingen. In 2012 werd voor vier specialismen
(nefrologie, cardiologie, pneumologie en
orthopedie) een zorgpad Verwijzer geoperationaliseerd.
6. Wilhelmina Ziekenhuis Assen
(NL): zorgpad electieve CAG
Voor het ontwikkelen van het zorgpad
electieve CAG stelde de afdeling cardiologie van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen
een werkgroep samen die alle veranderingen implementeerde in het elektronisch
patiëntendossier zodat continue monitoring en borging mogelijk werden.
De afspraak voor CAG wordt nu direct na
het consult bij de cardioloog gemaakt in
plaats van enkele dagen voor het CAG
doorgebeld en de wachttijd voor het bespreken van de uitslag werd verkort van
twee weken naar één week. Daarnaast
krijgen patiënten meer keuzemogelijkheden (welke cardioloog, behandeling via
lies of pols, welk interventiecentrum voor
eventuele vervolgbehandeling, mogelijkheid om de nacht aansluitend op het CAG
in het ziekenhuis te blijven) en worden
hun ervaringen via vragenlijsten gemonitord om de zorg continu te verbeteren.
Patiënten hebben na het bezoek aan de
cardioloog een gesprek met een poliassistente en krijgen een persoonlijke folder.
Door vrijwilliger te worden bij De Hart &
Vaatgroep kunnen ze betrokken blijven
bij de verbetering van de zorg. Ten slotte
werd de ontvangstruimte netter gemaakt
en wordt isolatiemateriaal aangeboden
tegen de kou tijdens CAG.
Een en ander maakt dat de totale doorlooptijd bij 97 procent van de patiënten
minder dan drie weken bedroeg en die van
indicatiestelling tot eerste contactmoment op de poli na CAG werd gereduceerd
van 30 naar 5 dagen. De hartkatheterisatie werd bij 100 procent van de patiënten
conform de eerste keuze van de patiënt
uitgevoerd.
Dit zorgpad won de publieksprijs voor de
beste poster en een bedrag van 500 euro.
Vooral de brochure op maat die afhankelijk van zijn keuzes voor elke patiënt wordt
gemaakt, werd innovatief gevonden.
Raoul De Groote
http://www.nkp.be/
http://www.e-p-a.org/
www.despecialist.eu
De Specialist 13-17 !23 oktober 2013

Download Report