Bekijk hier de presentatie van Dr. Erik Paredis, pdf

Maken transities de wereld duurzamer ?
Erik Paredis
Centrum voor Duurzame Ontwikkeling
Universiteit Gent
www.cdo.ugent.be
Benelux conferentie 2014 “Leren in Transitie” – 18 november 2014 – Gent
1. Denken over duurzaamheid
DO: goed leven binnen grenzen
VS
België
Cuba
Peru
Sleutelbegrippen DO: levenskwaliteit, rechtvaardigheid, ecologische
grenzen, democratie
Interpretaties van D.O.
Oplossing binnen huidige
structuren, mits grote
verandering in beleid en
levensstijlen
Geen fundamentele
verandering nodig aan
structuren, machtsrelaties,
houdingen
Uit: Hopwood (2005)
Fundamentele
verandering in
machtstructuren en
wereld- en
mensbeelden
Naar hervorming en/of transformatie
Dematerialisatie en eco-efficiëntie
Herverdeling
Inbedding en
inperking ‘markten’
‘Genoeg’ en matigheid
Bevolkingsgroei
afremmen
2. Denken over transities
Opbouw van transitietheorie
1.
Hoe krijg je greep op D.O. en D.O.-beleid?
2.
Concentreer je op maatschappelijke systemen en tracht die
te verduurzamen
3.
Hoe? Door diepgaande veranderingen van de regimes van
die systemen.
4.
Wanneer veranderen regimes? Kans verhoogt bij
koppelingen tussen:

druk vanuit het landschap

interne contradicties van het regime

uitdagende en groeiende niches
Toenemende structurering van activiteiten in lokale praktijken
Dynamisch multi-level perspectief
Landschap
Landschapsontwikkelingen oefenen
druk uit op het regime
Markten,
gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Sociotechnisch
regime
Cultuur
Beleid
Technologie
Het regime is dynamisch stabiel.
De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend
van ‘windows of opportunity’.
Niches
Kleine netwerken van actoren steunen innovaties op
basis van verwachtingen en visies. Belang van
leerprocessen
Tijd
Opbouw van transitietheorie
1.
Hoe krijg je greep op D.O. en D.O.-beleid?
2.
Concentreer je op maatschappelijke systemen en tracht die
te verduurzamen
3.
Hoe? Door diepgaande veranderingen van de regimes van
die systemen.
4.
Wanneer veranderen regimes? Koppelingen tussen
landschap, regime en niches.
5.
Wat zijn de kenmerken van zo’n transities? Multi-level, -fase,
-actor, -domein. Of ook: complexiteit en onzekerheid
6.
Een transitie gaat in tegen gevestigde belangen en
ingegroeide gewoontes. Het zijn ‘politieke’ processen.
Transities zijn onvermijdbaar geworden

Wereldwijde maatschappelijke evoluties leiden
autonoom tot diepgaande verandering
draagkracht
ontwikkeling
instabiliteit
• Niet “of’” maar “op welke manier” en “welk beeld”
• Transitiewerk op een snijpunt: doorheen die
turbulente ontwikkelingen structuren, instituties en
handelen naar meer duurzaamheid oriënteren.
3. En wat met “educatie” ?
Een uitnodiging tot gesprek
Toenemende structurering van activiteiten in lokale praktijken
Waar zit “educatie” in dit beeld?
Landschap
Markten,
gebruikersvoorkeuren
Wetenschap
Industrie
Sociotechnisch
regime
Cultuur
Beleid
Technologie
Invulling ‘cultuur’:
• Wereldbeelden, waarden
• Denkpatronen, kennis
• ‘Normaliteit’, routines, praktijken
• Cultuuruitingen, als reflectie van of reflectie op
Wetenschap
Niches
Cultuur
Educatie: regimebevestigend of -doorbrekend?
Tijd
Over de positie en de rol van educatie…
1. Impact door thematiek, inhoud: waarover?
2. Impact door benadering, vorm: hoe?
Maar gekoppeld
aan korte
termijndenken
en actie;
praxis
Mits bevraging van
overkoepelende
systeemlogica’s in een
kapitalistische groeieconomie
Mits analyse van belangen en
machtsongelijkheden
Op zoek naar conclusies

We zitten op een moeilijk kruispunt in onze geschiedenis. Een oriëntatie van
wereldwijde evoluties naar DO is noodzakelijk.

Vanzelf zal dat niet gaan. Een transitie gaat in tegen gevestigde belangen
en ingegroeide gewoontes.

Het DO- en transitiekader opent een discussieruimte om na te denken over
fundamentele oriëntaties: levenskwaliteit, ecologische draagkracht,
rechtvaardigheid, democratische organisatie

Er zijn dus meerdere toekomsten mogelijk. DO is een politiekmaatschappelijk zoekproces, waar collectieve en individuele keuzes verschil
kunnen maken.

Cultuur kan regimebevestigend of regimedoorbrekend zijn:
 Impact door thematiek, inhoud: waarover?
 Impact door benadering, vorm: hoe?
Verschillende toekomsten:
transitie top-down …
… verzoenbaar met bottom-up?
De geschiedenis, één rechte lijn vooruit?
De geschiedenis: een band van mogelijkheden,
met vele ondergesneeuwde sporen?

Download Report