Keynote Marco Snoek - leren in scholen

LEREN IN SCHOLEN
Marco Snoek
Aluminidag CNA, 5 november 2014
1
2
HET DOEL VAN LEREN IN SCHOLEN
Kennis?
Basisvaardigheden?
Sociale vaardigheden?
Persoonlijk leiderschap?
Competente rebellen,
creatieve dwarsdenkers en
constructieve neezeggers
3
HOE GEVEN SCHOLEN DAT VORM?
Vanuit zicht op nieuwe rollen en externe verwachtingen
En gevoed door eigen passies en prioriteiten
Worden nieuwe kennis aangeboden en vaardigheden getraind
Op een didactisch verantwoorde manier
In een veilige context
Met veel aandacht voor individuele ontwikkeling en voortgang
4
5
HET DOEL VAN LEREN IN SCHOLEN
Kennis?
Basisvaardigheden?
Sociale vaardigheden?
Persoonlijk leiderschap?
Competente rebellen,
creatieve dwarsdenkers en
constructieve neezeggers
6
HOE GEVEN SCHOLEN DAT VORM?
Vanuit zicht op nieuwe rollen en externe verwachtingen
En gevoed door eigen passies en prioriteiten
Worden nieuwe kennis aangeboden en vaardigheden getraind
Op een didactisch verantwoorde manier
In een veilige context
Met veel aandacht voor individuele ontwikkeling en voortgang
7
EEN (NIET) LEREND BEROEP?
EEN (NIET) LERENDE ORGANISATIE?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
De structuur van het beroep
De structuur van de school
Voorwaarden voor leren in de school
Verwachtingen van leren in de school
Bronnen van leren in de school
Organisatie van leren in de school
8
1. DE STRUCTUUR VAN HET BEROEP
Initiële
opleiding
Bekwaamheidsonderhoud
en ontwikkeling
• Vanaf de start 100% verantwoordelijk voor je werk
• In isolement
• Geen gestructureerde carriere paden
• Geen beloningen voor verdere scholing
 geen leercultuur
EFFECTEN OP VAARDIGHEDEN VAN
LERAREN
Pedagogsch-didactische
vaardigheden van leraren
uitgezet tegen het aantal
jaren leservaring
Van der Grift 2010
1
0
& Innovatie
Vernieuwing
ROUTINE PROFESSIONALS OF
ADAPTIVE PROFESSIONALS
Pedagogisch-didactisch
Groei langs welke dimensie?
DOELGERICHTE ONTWIKKELING?
Lero
Leraar
Master?
Junior
Van leraren
?
BOO
Deficientie?
Ontwikkeling?
Verrijking?
Van schoolleiders?
12
2. DE STRUCTUUR VAN DE SCHOOL
College van Bestuur
Directeuren
Teamleiders
Leraren
Formeel, positioneel
VERANTWOORDING OMKEREN?
• Flipping the classroom
• Flipping the system:
Bestuurders en managers leggen
verantwoording af aan leraren
14
LERAREN ALS INFORMELE INNOVATIELEIDERS
Wie vraag je om advies om je onderwijspraktijk te verbeteren?
15
BUREAUCRATISCHE ORGANISATIES
•
•
•
•
•
Functiebouwwerken
Verantwoordelijkheden opgedeeld
Segmentatie en separatie (lesgeven, management)
Verhindert onderling collegiaal overleg
Culture of sameness, autonomie, non-interventie, professional
privacy
• Stimuleert individuele ipv collectieve accountability/
verantwoordelijkheid
GRENZEN BINNEN ORGANISATIES
Strategisch
management
?
?
Docenten
?
?
?
?
?
?
?
?
?
1
7
CONTROLE EN CREATIVITEIT
18
LEIDERSCHAP
zoeken
met
19
3. VOORWAARDEN VOOR LEREN
20
21
DELIBERATE PRACTICE
Deliberate practice
Experience
22
STOPPEN MET ROKEN: LEREN ALS
SOCIALE GEDRAGSVERANDERING
Gedragsverandering in fasen
Fase 1: Probleemontkenning
Fase 2: Voorzichtige erkenning
Fase 3: Voorbereiding
Fase 4: Uitvoering
Fase 5: Handhaving
(Van Eekelen 2004; Prochaska e.a. 1992)
Ondersteuning op maat
FEEDBACK
Feedback m.b.t. handelen
of feedback m.b.t. leren?
24
4. VERWACHTINGEN VAN LEREN
Een theory of improvement
Scholings/opleidingsprogramma
?
Competenties van leraren
?
Nieuwe rollen
?
Schoolontwikkeling/Leerlingresultaten
Individuele professionalisering
Schoolontwikkeling
TRANSFER OF LEARNING
Drie factoren:
• Ontwerp training
• Competenties en motivatie cursist
• Organisatieklimaat op de werkplek
• Strategisch alignment
• Erkenning, verwachtingen, aanspreken
• Ondersteuning
• Taken en rollen
(Baldwin & Ford 1988, Bunch 2007, Arthur et al. 2003)
GESCHEIDEN SYSTEMEN
?
School systeem
Opleidings
systeem
Boundaries en boundary crossers
Heb oog voor de rol van boundary crossers
Stimuleer dialoog tussen gescheiden systemen
Opleidingstraject als boundary object
EEN (NIET) LEREND BEROEP?
EEN (NIET) LERENDE ORGANISATIE?




5.
6.
De structuur van het beroep
De structuur van de school
Voorwaarden voor leren in de school
Verwachtingen van leren in de school
Bronnen van leren in de school
Organisatie van leren in de school
28
TIJD VOOR REFLECTIE (EN KOFFIE!)
Welke vragen heb je naar aanleiding van dit eerste deel?
Plaats die op Todaysmeet
Todaysmeet.com/Snoek2014
29
5. BRONNEN VAN LEREN
•
•
•
•
•
Opleiders/trainers
Leidinggevenden
Leraren
Leerlingen
Omgeving
• Literatuur
• Onderzoek
30
FORMATIEF EN SUMMATIEF
Economisch, ontwikkelings-,
didactisch en politiek vraagstuk
NORMATIEF?!
Beoordeling stuurt het leren
Spiegels om je aan op te trekken.
Bv. Beroepstandaard VELON,
schoolleiders
Als je het zelf niet doet
(als beroepsgroep)
gaan anderen het voor je doen.
31
FUNCTIONEREN EN BEOORDELEN
Aandacht voor individuele ontwikkeling en voortgang?
• Leerlingvolgsysteem
• Leraarvolgsysteem (bekwaamheidsdossier,
lerarenregister?)
• Schoolleidervolgsysteem
Rollen en verantwoordelijkheden
• Jij zelf
• Je leidinggevende
• Je collega
32
DE ROL VAN BUITENSTAANDERS
33
BOUNDARY CROSSING EN EXPANSIVE
LEARNING
Expansive learning
Boundary zone
Boundary
objecten
Boundary
objecten
Systeem 1
Systeem 2
Boundary object: mogelijkheid voor betekenisvolle dialoog tussen
stakeholders uit verschillende activiteitssystemen, wat leidt tot expansief
leren binnen beide activiteitssystemen
TRANSFORMATIEF LEREN
• Vormen van boundary crossing: over scholen, sectoren,
etc. heen.
• Organiseer je eigen tegenspraak!
35
6. ORGANISATIE VAN LEREN
Opbrengst Individueel
Organisatie
Individueel
Lezen, conferentie,
Indiv. training,
onderzoek
Collectief
Lezing, training op
school
Lerarenbeurs
Lerarenregister
Collectief
PLG, peer-feedback,
intervisie
36
PROFESSIONALISERING ALS APARTE
ACTIVITEIT
P&O, HRM en HRD afdeling
Een interne scholingsacademie
Professionaliseringsplannen
Professionaliseringsbudgetten
Persoonlijk scholingsbudget (500-600 Euro)
37
OF GEÏNTEGREERD IN HET WERK???
Samen lessen voorbereiden
Bij elkaar kijken
Samen resultaten analyseren en bespreken
Het werk lerend organiseren!
Hoe organiseer en faciliteer je dat?
(600 euro = 12 uur = 8uur kijken, 4 uur nabespreken)
38
KWALITEITSZORG LEREND
ORGANISEREN
39
DOORBREEK HET ISOLEMENT!
40
DOORBREEK DE VERKOKERING
Leraren, schoolleiders,
bestuurders, inspecteurs,
beleidsmakers als kritische
vrienden en sparring partners van
elkaar?
41
HET DOEL VAN LEREN IN SCHOLEN
Kennis?
Basisvaardigheden?
Sociale vaardigheden?
Persoonlijk leiderschap?
Competente rebellen,
creatieve dwarsdenkers en
constructieve neezeggers
42
43
HOE GEVEN SCHOLEN DAT VORM?
Vanuit zicht op nieuwe rollen en externe verwachtingen
En gevoed door eigen passies en prioriteiten
Worden nieuwe kennis aangeboden en vaardigheden getraind
Op een didactisch verantwoorde manier
In een veilige context
Met veel aandacht voor individuele ontwikkeling en voortgang
44
KERNBOODSCHAPPEN
• Maak het beroep meer lerend!
• Maak de organisatiestructuur meer lerend!
• Creëer de voorwaarden voor leren: doelen, begeleiding
en (formatieve en summatieve) beoordeling
• Gebruik diverse bronnen!
• Verwacht iets van het leren!
Met andere woorden:
Organiseer het werk lerend!
45
VERDERE INSPIRATIE
Workhops vanmiddag:
Scholen en onderzoekers - Monique Volman
Co-teaching – Caroline Offerhaus
Professionele Leergemeenschappen – Robert
Mentink/Marijke Nederkoorn, Chris Eelman
Instructional rounds – Reinoud Buijs/Johan Spitteler
O4NT – Yvonne Penne/Monique van Zandwijk
46
Voor tijdens de lunch en de rest van de dag:
Welke concrete voornemens heb je naar aanleiding van
wat je vandaag gehoord of geleerd hebt?
Plaats dat op Todaysmeet.com/Snoek2014
47
THE TROUBLE WITH LEARNING IS THAT IT IS
ABOUT STUFF YOU DON’T KNOW.
DENNIS THE MENACE
48