brochure

Ondernemers zijn personen, eigenaars
van een of meerdere ondernemingen,
die een economische activiteit starten of
ontwikkelen met de bedoeling waarde te
generen, door middel van nieuwe producten, procedés of markten.
In dit opzicht speelt de ondernemer een belangrijke
rol in de groei en het concurrentievermogen van onze
maatschappij. De meeste ondernemers zijn mannen.
Maar steeds meer vrouwen worden zelfstandige of
richten hun eigen bedrijf op. Er is dus verandering
op til!
Bron : Programma voor Ondernemerschapindicatoren (EIP)
15% van de vrouwen die werk zoeken zijn
« herintredende » vrouwen
« Herintredende » vrouwen zijn vrouwen die overstappen van het niet-beroepsactieve naar het werkzoekende statuut (IAB). 15% van de werkzoekende
vrouwen in Brussel was een jaar eerder niet-beroepsactief.
15,5
Student/leerling
12,0
Heeft een baan
Werkloze (IAB)
13,1
28,3
80
Niet-beroepsactief
60
40
59,4
In 10 jaar tijd (2002-2012) is het aantal werkende
vrouwen met 21% gestegen in het Brusselse Gewest.
In 2012 waren bijna 188.000 vrouwen in Brussel met
de beroepsleeftijd aan het werk.
100
13,3
28% van de vrouwen in Brussel is niet-beroepsactief,
terwijl 10% van hen werk zoekt. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kent daarmee een lager percentage werkende vrouwen dan het Vlaamse Gewest
(49% tegenover 61%), maar leunt dicht aan bij het
Waalse Gewest (52%).
Bevolking in de beroepsactieve leeftijd volgens geslacht
en statuut - Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2012
9,8
38% van de vrouwen is niet-beroepsactief
of werkzoekende
48,6
Vrouwen op de arbeidsmarkt
in Brussel
20
0
Bron :
FOD Economie ADSEI (EFT),
2012
Bron : FOD Economie - ADSEI (EFT), 2012
4NL-8Volets-ok.indd 1
5/02/14 10:00
De verschillende facetten van vrouwelijk ondernemerschap in Brussel
7 vrouwelijke zelfstandigen op 10 in Brussel hebben
een Belgische nationaliteit
1 op de 2 zelfstandige vrouwen oefent een vrij
of intellectueel beroep uit
10,6
12,6
Handel
7,5
13,6
8,7
8,6
80
Industrie
33,5
Vrije en
intellectuele
beroepen
36,8
60
40
41,0
51,6
Bron :
RSVZ, 2012
Andere sectoren
Diensten
29,1
72,4
100
6,4
België - 72,4%
Frankrijk - 6,3%
Roemenië - 4,7%
Bulgarije - 2,1%
Italië - 2,0%
Polen - 1,4%
Spanje - 1,3%
Verenigd Koninkrijk - 1,1%
Duitsland - 1,0%
Portugal - 1,0%
Griekenland - 0,8%
Nederland - 0,7%
Brazilië - 0,4%
Marokko - 0,4%
Turkije - 0,3%
Overige - 4,0%
5,5
Spreiding van de zelfstandige vrouwen volgens bedrijfstak en gewest - 2012
2,0
Spreiding van de vrouwelijke zelfstandigen volgens nationaliteit - Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2012
32,6
20
0
BHG
VG
WG
Bron :
RSVZ,
2012
Duitse en Franse vrouwen zijn het meest ondernemend. De Poolse, Marokkaanse,
Turkse en Portugese vrouwen bengelen onderaan de lijst.
Percentage vrouwen onder de zelfstandigen volgens nationaliteit
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2012
10
28,1
8,6
8,8
12,1
12,8
20
15,1
18,8
24,8
25,2
26,5
29,3
30
29,4
31,8
33,9
40
34,6
38,0
43,3
50
Bron :
RSVZ, 2012
e
eld
ige
idd
er
m
Ge
Ov
ko
len
Po
e
M
ar
ok
l
k ij
Tu
r
ga
ië
en
r tu
Po
Ro
em
ili ë
az
Br
Bu
lga
r ij
e
li ë
Ita
Ve
re
ni g
dK
on
N e ink r
d e ijk
r la
nd
ë
l gi
d
en
Gr
iek
Be
la n
je
Sp
an
ijk
kr
an
Fr
Du
it s
la n
d
0
4NL-8Volets-ok.indd 2
5/02/14 10:00
De aanwezigheidsgraad van vrouwen in raden van bestuur verschilt sterk naargelang de bedrijfssector
en de grootte van de onderneming
Aandeel van vrouwen in raden van bestuur volgens bedrijfssector
Brussels Hoofdstedelijk Gewest - 2013
Q - GEZONDHEIDSZORG EN MAATSCHAPPELIJK WERK
38
P - ONDERWIJS
32
R - KUNST, SPEKTAKEL EN RECREATIE
31
S - OVERIGE DIENSTVERLENING
30
N - ADMINISTRATIEVE EN ONDERSTEUNENDE DIENSTEN
24
L - VASTGOEDACTIVITEITEN
24
I - HOTELS EN RESTAURANTS
23
M - GESPECIALISEERDE, WETENSCH. EN TECHN. ACT.
22
G - HANDEL, HERST. VAN VOERT. EN MOTOREN
19
C - VERVAARDIGINGSINDUSTRIE
19
K - FINANCIËLE ACT. EN VERZEKERINGEN
16
J - INFORMATIE EN COMMUNICATIE
16
H - VERVOER EN OPSLAG
12
F - BOUWNIJVERHEID
12
GEMIDDELDE
Bron :
B-Information
(Euro DB),
september 2013
22
0
5
10
15
20
25
30
35
40
21
22
23
25
22
Aandeel van vrouwen in raden van bestuur volgens bedrijfsgrootte
Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2013
10
11
11
15
14
15
17
19
19
20
Bron :
B-Information
(Euro DB),
september 2013
5
e
eld
idd
en
+
m
Ge
0
99
-9
0
10
0
99
50
-4
0
20
-1
99
9
-9
50
10
0
9
-4
20
-1
9
10
-9
5
-4
1
0
of
on
be
ke
nd
0
Profiel en motivatie van vrouwen die
een bedrijf oprichten in het Brussels
Gewest
• 7 van de 10 vrouwelijke bedrijfsstarters waren in
loondienst voordat ze hun eigen bedrijf oprichtten.
• De meeste vrouwen en mannen komen niet uit een
zelfstandigenmilieu (57%).
• 8 van de 10 oprichtsters volgden hogere universitaire of niet-universitaire studies (7 van de 10 bij de
mannen).
•4
van de 10 vrouwen richtten hun bedrijf op om
meer vrijheid van handelen te hebben en om van
een zekere onafhankelijkheid te genieten.
De andere twee belangrijkste redenen zijn enerzijds
het vooruitzicht van een hoger inkomen en anderzijds de mogelijkheid om een activiteit te creëren
of een bestaande activiteit over te nemen.
Bron : impulse.brussels, 2012
4NL-8Volets-ok.indd 3
5/02/14 10:00
De belangrijkste remmende factoren voor het vrouwelijke ondernemerschap
De combinatie van werk en gezin
Gebrek aan specifieke opleiding
Vrouwelijke ondernemers zeggen dat ondernemen en
een eigen bedrijf oprichten een obstakel kan vormen
om werk en gezin te combineren, omdat werkweken
van 50 uur geen uitzondering zijn. Anderzijds kan dit
ook kansen bieden, omdat je je tijd vrij kunt organiseren in functie van de gezinsbehoeften.
Onder de Belgische vrouwelijke ondernemers bestaat
een reële vraag naar opleidingen op bepaalde gebieden en dan met name op het financiële, juridische,
commerciële en HR-vlak. Ongeveer 75 % van hen
wenst meer kennis te vergaren over deze materies.
« Als je een eigen bedrijf hebt, ben je ook baas over je
eigen agenda ». Corinne D.
Gebrek aan traditionele modellen
Angst voor risico’s
Vrouwen hebben de neiging om verder te studeren in
studierichtingen die weinig gericht zijn op het nemen
van economisch en financieel risico. Vrouwelijke
bedrijfsstarters zijn dus minder geneigd dan mannen
om risico te dragen.
Zelfvertrouwen heeft een directe impact op de angst
om te mislukken. Bij gelijke vaardigheden hebben
mannen en vrouwen een ander gevoel over hun vermogen om ondernemer te zijn of over faalangst.
Bron : JUMP, 2010
Het traditionele bedrijfsmodel is vandaag de dag nog
steeds voornamelijk op mannen geënt, vooral als we
kijken naar de leidinggevende functies. Vrouwelijke
ondernemers krijgen weinig aandacht, wat ertoe leidt
dat ze zich moeilijk een leven als ondernemer kunnen
voorstellen.
« Het succes van vrouwelijke ondernemers kan een
bron van inspiratie zijn voor andere vrouwen die er
ook aan willen beginnen, maar nog aarzelen.
Eigenlijk is het niet zo moeilijk als je denkt... »
Valérie G.
Het belang van netwerken
In België vindt 28% van de vrouwen dat ze de
vereiste vaardigheden en kennis bezitten om een
Het geheel van sociale en professionele contacten van
bedrijf te starten. Bijna de helft van de mannen denkt ondernemers is van essentieel belang bij het opstardat ook (46%).
ten en ontwikkelen van een project. Maar netwerken
kost tijd, en vrouwen nemen die tijd vaak niet…
Bovendien zijn de meeste Belgische vrouwen (53%)
die ondernemingskansen identificeren bang om te
mislukken, tegenover een derde bij de mannelijke
bevolking.
« De sleutel tot succes is geloven in je project ».
Caroline V.
Bronnen : Centrum voor Strategische Analyse, 2013; Global Entrepreneurship
Monitor, 2012 Women’s report
Toegang tot financiering
« Goede praktijken zijn nuttig voor elke ondernemer
en specifieke vrouwennetwerken hebben zeker hun
bestaansreden omdat mannen en vrouwen een zeer
verschillende visie hebben op de ondernemingswereld ». Corinne D.
« Ik maak deel uit van meerdere netwerken, zo kan
ik mijn kennis uitbreiden en soms ook nieuwe klanten vinden ». Myriam M.
Vrouwen kunnen meer problemen ondervinden om
toegang te krijgen tot krediet. Oorzaken daarvan zijn
ondermeer : gebrek aan activa waar kredietverstrekkers waarde aan hechten zoals ervaring, hulpmiddelen, financiën, waarborgen. De gezinssituatie kan
het probleem verergeren want als je alleenstaand,
een gescheiden moeder of werkzoekende bent, wordt
dit beschouwd als een element dat de instabiliteit en
onzekerheid vergroot.
Bron : OESO, 2012
4NL-8Volets-ok.indd 4
5/02/14 10:00
www.womeninbusiness.be
het portaal voor vrouwen die ondernemen in het Brussels Gewest
Hier vindt u :
Verenigingen ter ondersteuning van vrouwelijke
ondernemers
Incubators en kweekscholen voor vrouwelijke
ondernemers
Netwerken van vrouwelijke ondernemers
Een volledige agenda
Documenten en studies, video’s over vrouwelijk
ondernemerschap
Interviews met vrouwen die durven!
De studie over vrouwelijk ondernemerschap
in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2014),
gezamenlijk uitgevoerd door impulse.brussels en
het Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid, is terug te vinden in de rubriek Nuttige
informatie-Documentatie van deze site.
Deze site is een initiatief van de Brusselse Minister van Economie, Tewerkstelling en Wetenschappelijk Onderzoek en werd gemaakt door impulse.brussels
(voorheen het Brussels Agentschap voor de Onderneming).
CONTACT :
impulse.brussels - Havenlaan 86c B211 - 1000 Brussel
Inès de Biolley - E-mail : [email protected] - T 02 800 00 65
4NL-8Volets-ok.indd 5
5/02/14 10:00
Bent u van plan een onderneming op te richten?
Bent u ondernemer of onderneemster?
Wacht dan niet langer!
Bel naar 1819 voor alle vragen over de uitwerking van uw project of uw onderneming. Hier
krijgt u de eerste nuttige adviezen en wordt u
doorverwezen naar de Brusselse actoren die u
kunnen ondersteunen bij uw project.
Het nummer 1819 werd ingevoerd door impulse.brussels en :
- biedt ondernemers eerstelijnsinformatie over diverse onderwerpen met
betrekking tot de economische activiteit, zoals financiering en overheidssteun,
keuze van een rechtsvorm, stappen en toegang tot het beroep, de vereiste
toelatingen om een activiteit op te starten, sociaal statuut, enz.;
- maakt projectdragers en bedrijven wegwijs in het Brusselse netwerk van
instellingen en begeleidende organisaties.
Deze dienst is als het ware de eerste toegangspoort tot een reeks openbare of
privédiensten die het Brussels Gewest aanbiedt aan zijn ondernemers.
CONTACT :
Bel naar 1819 van maandag tot en met vrijdag
van 08u30 tot 13u en
dinsdag van 17u tot 19u30.
E-mail : [email protected]
www.1819.be
Verantwoordelijke uitgever : B
runo Wattenbergh - impulse.brussels avenue du Port 86C - 1000 Bruxelles
4NL-8Volets-ok.indd 6
5/02/14 10:00
Kerncijfers van het vrouwelijk
ondernemerschap in het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest
4NL-8Volets-ok.indd 7
5/02/14 10:00
Vrouwelijk ondernemerschap in enkele cijfers
In België...
3 van de 10 zelfstandigen
zijn vrouwen
2,9% van de vrouwen is bezig een onderneming op te richten of
is beheerder van een jong bedrijf
Zelfstandigen volgens geslacht
in België (%)
Graad van ondernemersactivitiet bij vrouwen
Total early-stage Entrepreneurial Activity (TEA) Gemiddelde 2003-2007 en 2008-2012
6
5,3
3,7
4
31%
2,7
3
3,1
3,4
3,0
Duitsland
3,6
Verenigd Koninkrijk
2,9
Nederland
Bron :
Global Entrepreneurship Monitor, 2012
Women’s report
1
Bron :
FOD Economie ADSEI (EFT), 2012
0
2003 - 2007
2008 - 2012
Percentage vrouwen onder de zelfstandigen, eenmanszaken,
RvB en werkgevers volgens gewest - 2012/2013
31
WG
0
Eenmanszaken
Raden van
Bestuur
45,2
44,5
41,1
52,3
19,2
24,6
23,2
BHG
Bron :
RSVZ,
2012
0
Industrie
Handel
Vrije
beroepen
Diensten
Andere
sectoren
Vrouwelijke zelfstandigen verdienen gemiddeld
19% minder dan mannelijke zelfstandigen
Verschil tussen het gemiddelde inkomen van zelfstandige mannen
en vrouwen, volgens gewest - 2002-2007-2012
41%
20
2007
30,7
33,9
40,0
37,9
38,9
2012
2002
19,4
30
23,5
40
46,9
50
33,8
< 35 jaar
40,8
34,3
9,8
20
10
33,0
30
VG
25,5
• Vrije beroepen : vrije en intellectuele
beroepen.
WG
12,2
40
16,1
• Handel : handel, horeca, entertainment,
bank- en verzekeringswezen.
Vrouwen die een zelfstandige
activiteit starten, volgens de
leeftijdsgroep - Brussels Hoofdstedelijk
Gewest 2012
Werkgevers
Percentage vrouwen onder de zelfstandigen volgens activiteitensector
en gewest - 2012
50
Het zelfstandigenstatuut trekt
steeds meer jonge vrouwen aan
22
19
5
• Industrie : industrie, bouw, ambachten,
transport.
• Andere sectoren : landbouw, visserij
en andere beroepen.
24
25
10
60
• Diensten : schoonheidszorg en diverse
beroepen van handmatige aard.
BHG
Bronnen :
RSVZ, 2012;
B-Information
(Euro DB),
september 2013 ;
FOD Economie ADSEI (EFT), 2012
15
Zelfstandigen*
Ondervertegenwoordiging van vrouwen
in de sector van de commerciële
activiteiten
VG
20
51,6
*Door de aanwezigheid
van mannelijke schijnzelfstandigen vooral in Brussel,
is het aandeel van
vrouwelijke zelfstandigen
in Brussel waarschijnlijk
ondergewaardeerd
22
25
24
33
33
28
30
31
35
31
1 van de 5
werkgevers
is een vrouw
In het
Brusselse
Gewest…
≥ 35 jaar
Frankrijk
1,9
2
69%
België
4,7
5
10
Bron :
RSVZ, 2012
Bron :
RSVZ
59%
0
BHG
4NL-8Volets-ok.indd 8
VG
WG
5/02/14 10:00