STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL? - IE-net

STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL?
Roeland SAMSON
Gijs DU LAING
Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC‐A!)
[email protected]
Structuur:
Stadslandbouw
Stedelijke vervuiling
Stadslandbouwproducten
Groenten
Eieren
Honing
NTFP’s
Besluit
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
Stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
(autoweek.nl)
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
(ids.ac.uk)
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Vervuiling via:
Bodem (historisch, lokaal) Irrigatiewater (kwaliteit)
Atmosferisch (historisch, actueel, diffuus) (industrie, huishoudens, verkeer)
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Stomatal density (number / area)
(herb: Plantago lanceolata)
Kardel et al. 2010 Environmental Pollution
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Kardel et al. 2012 Atmospheric
Environment
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – Vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Hofman et al. (2013) Environmental Pollution
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – Producten – groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Q. robur
S. nigra
θ
θ
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
June
September
Kardel et al. 2012 Atmospheric Environment
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Vervuilende stoffen:
‐ Zware metalen (standaardanalyse: arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, lood, nikkel en zink)
‐ Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s)
‐ Dioxines en PCB’s
‐ Pesticiden
‐ Minerale oliën
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Zware metalen
Naam metaal
Arseen
Cadmium
Relevantie
Relevant bij hogere bodemconcentraties, is vooral
toxisch via inademing (opwaaiend stof)
Sterke relevantie naar opname door planten,
verhoogde concentraties in een aantal regio’s in
Vlaanderen
Chroom
Beperkte relevantie wegens beperkte opname en
lage toxiciteit Cr(III). Indien Cr(VI) voorkomt is vooral
inademing van belang
Kwik
Verhoogde concentraties zijn over het algemeen
beperkt. Enkele zones in Vlaanderen hebben
verhoogde concentraties als gevolg van historische
industriële activiteiten, opname door planten is dan
relevant
Lood
Komt algemeen verhoogd voor in gebieden met
bebouwing en verkeer. Enkele zones in Vlaanderen
hebben verhoogde concentraties. Vooral aandacht
besteden aan hand‐mondgedrag (kinderen) en
afzetting op groenten, opname vanuit de bodem is
beperkt
Nikkel
Alleen relevant bij sterk verhoogde concentraties
Koper en zink
Vooral relevant voor planten; koper en zink zijn
weinig humaan toxisch. Oppassen met koperen
waterleidingen en regenwater van zinken daken
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
Bron: GGTKH
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Zware metalen
‐ Geen duidelijke opsplitsing blad‐, vrucht‐, stengel‐ en wortelgewassen
‐ Verschil tussen soorten/variëten
‐ Lood – verkeer !
Bron: Samuël et al. (2012) Env. Poll. Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Zware metalen
‐ Geen duidelijke opsplitsing blad‐, vrucht‐, stengel‐ en wortelgewassen
‐ Verschil tussen soorten/variëteiten
‐ Lood – verkeer !
60000
Pb.microgram.per.kg
Cd.microgram.per.kg
1500
1000
500
40000
20000
NORM
0
0
Geen
Gewassen
Voorbehandeling
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
Geen
Gewassen
Voorbehandeling
stadslandbouw – vervuiling – producten – Groenten – eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Aanbevelingen
‐ Kies een goede locatie (bodem, afstand tot weg) ‐ Kies voor zuivere teelaarde
‐ Scherm af
‐ Vermijd giftige materialen
‐ Verbeter bodemvruchtbaarheid
‐ Giet met proper water
‐ Wassen/schillen
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
naar: GGTKH
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – Eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Vervuilende stoffen:
‐ Zware metalen (standaardanalyse: arseen, cadmium, chroom, koper, kwik, lood, nikkel en zink)
‐ Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s)
‐ Dioxines en PCB’s
‐ Pesticiden
‐ Minerale oliën
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – Eieren ‐ honing –foraging ‐ besluit
Aanbevelingen
‐ Kies een goede locatie (historiek, afstand tot weg)
‐ Stook geen vuur
‐ Geef gezond voer (geen frituurolie)
‐ Hou kippenren groen
‐ Eet maximaal 3 eieren per week
naar: GGTKH
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ Honing –foraging ‐ besluit
naar: GGTKH
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ Honing –foraging ‐ besluit
June
September
Kardel et al. 2012 Atmospheric Environment
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing – Foraging ‐ besluit
McLain et al. (2014) Local Environment
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing – Foraging ‐ besluit
‐ “Museumificatie” van het landschap
‐ Inbrengen in beheer
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing – foraging ‐ Besluit
Stadslandbouw is mogelijk mits inachtname van een aantal voorzorgen:
‐ Locatie (historiek, afstand tot weg, hoogte)
‐ Loskoppelen van bodem
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
stadslandbouw – vervuiling – producten – groenten – eieren ‐ honing – foraging ‐ Besluit
Stadslandbouw is mogelijk maar bedenk:
‐ Blootstelling via “stadslandbouwproducten” is één zaak, maar:
‐ opname via bodem moet ook vermeden worden (vooral lood)
‐ continue blootstelling via atmosfeer (weinig controle over wat we inademen)
(smart urbanisation: cosmomagazine)
(ringland.be)
Stadslandbouw: veilig voedsel?
ie‐net, 8 mei 2014
BEDANKT VOOR UW AANDACHT!