Financieel beeld 2015 - 2018

Bijlage Zomernota 2015: Financieel beeld 2015 - 2018
Bedragen in de tabellen x € 1.000,Voor de berekening van de financiële ruimte zijn uitgangspunten gehanteerd, die in deze bijlage voor
u zijn genoteerd. Algemeen uitgangspunt is dat op dit moment geen extra bezuinigingen bij het Rijk
worden verwacht.
Leeswijzer
Allereerst is het financiële beeld op basis van ongewijzigd beleid bepaald. Vervolgens zijn de
wijzigingen in beeld gebracht door:
de effecten van de meicirculaire weer te geven,
de verhoging danwel verlaging van de budgetten naar aanleiding van de circulaires,
en de gevolgen van autonome ontwikkelingen aan te geven.
Bovenstaande wijzigingen leiden tot de nieuwe financiële ruimte voor de Zomernota 2015.
Aan het eind van deze bijlage zijn onderwerpen meegenomen die geen effect hebben op het
begrotingssaldo, maar wel invulling geven aan de doelstelling van het voeren van een solide en
verantwoord meerjarig financieel beleid:
de kortingsreeksen
de reservepositie (algemene reserve en risicoreserve).
1. Financieel Beeld ongewijzigd beleid
A. De Bepaling van de beginstand
Uitgangspunt is de primaire begroting van het vorige jaar, inclusief de saldi in de jaren na 2014.
Bij de vaststelling van de begroting 2014 is besloten de overschotten van de jaren 2014 tot en met
2016 in de algemene reserve te storten en het tekort in 2017 daaruit te onttrekken. Nu zijn deze saldi
weer het uitgangspunt voor de meerjarenbegroting 2015 – 2018.
A. Primaire begroting 2014 meerjarig
2015
2016
2017
2018
2.544
2.098
-1.702
-407
B. Correcties op de primaire begroting
De correcties op de begroting bestaan enerzijds uit wijzigingen als gevolg van tussentijdse
besluitvorming en anderzijds uit nog apart geïnventariseerde begrotingscorrecties.
Wijzigingen als gevolg van tussentijdse besluitvorming: Eerste
Technische Aanpassing
Technische begrotingscorrecties
B. Totaal correcties
2015
2016
2017
2018
1.100
1.175
1.346
1.366
-15
-69
-113
-159
1.085
1.106
1.233
1.207
Toelichting:
De besluitvorming over de Eerste Technische Aanpassing kunt u nalezen in VR20/2014. Hierin is
tevens de hoogte van de algemene uitkering en de kortingsreeks bijgesteld naar aanleiding van
de september- en decembercirculaire uit 2013.
De technische begrotingscorrecties bestaan uit:
1
2015
2016
2017
2018
-300
-300
-300
-300
Correctie inflatie budgetten onderwijs
-63
-89
-89
-89
Lagere toevoeging aan voorziening grondexploitaties
348
403
359
313
0
-83
-83
-83
-15
-69
-113
-159
Nog af te boeken stelpost personeelsbezuiniging
Correctie particpatiebudget
Totaal technische begrotingscorrecties
C. LOON- EN PRIJSONTWIKKELINGEN
De kosten van het bestaande beleid wijzigen ten opzichte van het vorige begrotingsjaar,
met name loon- en prijsstijgingen maken, dat het bestaande beleid niet meer kan worden uitgevoerd
voor het zelfde bedrag als het jaar daarvoor.
2015
2016
2017
2018
-200
-200
-200
-200
- goederen en diensten
-658
-658
-658
-658
- subsidies
-300
-300
-300
-300
- energie
-26
-26
-26
-26
- belastingopbrengsten
182
182
182
182
Gemeenschappelijke regelingen
-34
-34
-34
-34
-1.002
-1.002
-1.002
-1.002
Sociale lasten (werkgeverslasten)
Prijscompensatie 1,25%:
C. Totaal loon- en prijsontwikkelingen
Toelichting:
Voor de loonstijging is uitgegaan van de geldende nullijn ten aanzien van de loonstijging, wel
rekening wordt gehouden met een stijging in de werkgeverslasten (€ 200.000).
Het prijsindexcijfer, afgegeven door het Centraal Planbureau, is 1,25%. Deze is toegepast op de
uitgaven voor goederen en diensten (inflatiecorrectie: € 658.000), subsidies (inflatiecorrectie:
€ 300.000), energie (inflatiecorrectie € 26.000) en de algemene belastingopbrengsten
(inflatiecorrectie € 182.000).
Voor de gemeenschappelijke regelingen wordt uitgegaan van een indexeringspercentage van 0,5
% (conform het besluit van B&W d.d. 14 januari 2014). Dat leidt tot een correctie van € 34.000.
Dit geldt niet voor de gemeenschappelijke regeling ROGplus NWN. Dit is een bijzondere GR
waarbij de kosten voornamelijk bestaan uit de kosten van WMO-verstrekkingen.
D. Vrijval stelpost salarissen
De te ramen ontwikkeling in de salarissen en sociale lasten is nog onbekend. De nullijn is nog steeds
van kracht. In de begroting 2014 – 2017 is een stelpost opgenomen om een eventuele stijging van de
salarissen en sociale lasten op te vangen. Deze stelpost is opgenomen vanuit een door de provincie
Zuid-Holland geadviseerde prudentie. Voor 2015 en volgende jaren wordt op een andere manier
rekening gehouden met een eventuele loonstijging. In de risicoreserve wordt het bedrag van de
stelpost opgenomen, verhoogd met een percentage van 0,25. Het percentage voor loonstijgingen uit
de Meicirculaire 2014 bedraagt namelijk 2,25% (vorig jaar was het percentage 2%).
Op deze wijze kan het bedrag van de stelpost (€ 840.000) vrijvallen.
D. Vrijval stelpost salarissen
2015
2016
2017
2018
840
840
840
840
2
RESUMÉ FINANCIEEL BEELD ONGEWIJZIGD BELEID
2015
2016
2017
2018
A. Primaire begroting 2014 meerjarig
2.544
2.098
-1.702
-407
B. Totaal correcties
1.085
1.106
1.233
1.207
-1.002
-1.002
-1.002
-1.002
C. Totaal loon- en prijsontwikkelingen
D. Vrijval stelpost salarissen
Financieel beeld ongewijzigd beleid
840
840
840
840
3.467
3.042
-631
638
2. Meicirculaire 2014 (inkomstenkant)
Op 30 mei jl. is de meicirculaire gemeentefonds 2014 verschenen. Deze circulaire wordt aangemerkt
als één van de belangrijkste van de afgelopen decennia vooral door de drie decentralisaties. In de
Zomernota 2015 zijn de gevolgen van de drie decentralisaties nog niet meegenomen in het financiële
beeld.
De meicirculaire leidt tot een voordeel op de meerjarenraming:
Algemene aanpassingen
Korting onderhoud schoolgebouwen
Korting op huishoudelijk hulp
Overige taakmutaties
Totaal Meicirculaire 2014
2015
2016
2017
2018
4.424
5.964
5.946
5.212
-833
-821
-817
-805
-2.279
-2.279
-2.279
-2.279
107
89
169
105
1.419
2.953
3.019
2.233
Toelichting:
De meicirculaire leidt tot een voordeel op de algemene uitkering door een aanpassing van de
algemene rekenmaatstaven, de herijking van het gemeentefonds, de aanpassing van de
Basisregistraite Adressen en Gebouwen en de mutatie van WOZ-waarden.
Naast de korting op onderwijshuisvesting vorig jaar is in deze meicirculaire een korting toegepast
op het buitenonderhoud van schoolgebouwen. De taak voor buitenonderhoud van
schoolgebouwen wordt overgeheveld naar de schoolbesturen. Het geld wordt uitgenomen uit
het gemeentefonds. Voor Schiedam gaat het om een korting van ruim € 0,8 miljoen.
Vanaf 2015 wordt 40% gekort op de huishoudelijk hulp. Dit vertaalt zich in een forse verlaging
van de DU vanaf 2015: € 2,3 miljoen.
3. VERHOGING OF VERLAGING VAN BUDGETTEN (UITGAVENKANT)
De voorstellen in de Eerste Technische Aanpassing van de Begroting 2014 met betrekking tot de
algemene uitkering beperkten zich tot een aanpassing van de inkomsten. Doorbelasting naar de
uitgavenbudgetten diende nog plaats te vinden. Onderstaand een overzicht van de te verhogen dan
wel te verlagen budgetten (doorbelasting) naar aanleiding van de september- en de
decembercirculaire :
Aanpassing budget WMO
Diverse kleine posten
2015
2016
2017
2018
-441
-441
-441
-441
42
26
32
31
Intensivering armoede – en schuldenbeleid
-490
-482
-477
-468
Regionale uitvoeringsdiensten (DCMR)
-121
-121
-121
-121
-1.010
-1.018
-1.007
-999
3
Daar komt naar aanleiding van de meicirculaire het volgende bij:
2015
2016
2017
2018
-833
-821
-817
-805
-2.279
-2.279
-2.279
-2.279
-21
-21
-21
-20
Individuele studietoeslag
33
93
145
170
Uitvoeringskosten participatiewet
16
51
84
115
E-boeken
-36
-41
-47
-54
Waterschapsverkiezingen
109
0
0
0
5
5
5
-56
21
21
21
20
538
525
521
509
36
41
47
54
2.411
2.426
2.341
2.346
Korting onderhoud schoolgebouwen
Korting op huishoudelijke hulp
E-overheid
Gezond in de stad (DU=decentralisatie-uitkering)
Af: E-overheid
Af: Overheveling buitenonderhoud PO en SO
Af: E-boeken
Totaal
Toelichting:
De vermeerdering of vermindering van inkomsten wordt één op één doorvertaald naar de
desbetreffende uitgavenbudgetten. Door verlaging van deze budgetten wordt de financiële ruimte
groter. Dat is echter alleen mogelijk als er uitgaven kunnen worden afgeraamd. Dat is niet het geval
bij de E-overheid, overheveling buitenonderhoud PO en SO en E-boeken. Voor onderhoud aan
scholen is een bedrag van € 295.000 in de begroting opgenomen. Dit bedrag kan worden afgeraamd,
zodat een bedrag van € 538.000 (2015) niet tot extra ruimte leidt.
Korte toelichting op bovenstaande posten:
Overheveling buitenonderhoud PO en SO:
Met ingang van 1 januari 2015 gaat de verantwoordelijkheid voor buitenonderhoud en aanpassingen
van schoolgebouwen voor primair onderwijs (po) en scholen voor speciaal onderwijs (so) over van de
gemeenten naar de schoolbesturen. Om die reden wordt een bedrag uit de algemene uitkering
overgeheveld naar de begroting van OCW. De schoolbesturen zullen de middelen voortaan
ontvangen van het Ministerie van OCW.
WMO:
Vanaf 2015 wordt door het rijk 40% gekort op de huishoudelijk hulp. Dit vertaalt zich in een forse
verlaging van de decentralisatie-uitkering.
E-overheid:
In verband met de aansluiting van gemeenten op MijnOverheid wordt voor de exploitatie door het
Rijk een bedrag uit de algemene uitkering overgeheveld naar de begroting van BZK. Gebruik van de
berichtenbox van MijnOverheid levert gemeenten een besparing op van kosten, bijvoorbeeld van
portokosten.
Individuele studietoeslag:
In het kader van de Participatiewet is de individuele studietoeslag geïntroduceerd. Het betreft een
nieuwe vorm van aanvullende inkomensondersteuning voor bepaalde groepen studerenden.
Gemeenten stellen zelf in een verordening vast hoe hoog de individuele studietoeslag is en hoe vaak
die wordt verstrekt.
Uitvoeringskosten participatiewet:
4
In het kader van de Participatiewet wordt vanaf 2015 de toegang tot de Wajong beperkt. Hierdoor
zal de gemeentelijke doelgroep toenemen, omdat mensen met arbeidsvermogen - die bij
ongewijzigd beleid onder de (financiële) verantwoordelijkheid van UWV zouden komen - vanaf 2015
onder de Participatiewet gaan vallen. Het kabinet voegt voor de uitvoeringskosten middelen toe aan
de algemene uitkering.
E-boeken:
In 2011 is besloten om de inkoop van e-content door bibliotheken te centraliseren. Daarbij hoort ook
een uitname uit de algemene uitkering, omdat de lokale bibliotheken deze taak niet meer uit gaan
voeren. De uitname zal plaatsvinden per 2015, als de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen
in werking treedt.
Waterschapsverkiezingen:
Per 1 juli 2014 treedt de Wet aanpassing waterschapsverkiezingen in werking. Dit betekent dat de
waterschapsverkiezingen in 2015 tegelijk met de verkiezingen voor de provinciale staten
plaatsvinden. Gemeenten krijgen door de wetswijziging voor het eerst een rol bij het organiseren van
de waterschapsverkiezingen. De toevoeging aan de algemene uitkering compenseert gemeenten
voor de extra kosten als gevolg van de organisatie van gecombineerde verkiezingen.
Gezond in de stad:
Bestaande decentralisatie-uitkering, nieuw bedrag bekendgemaakt in meicirculaire.
Samenvattend , ten aanzien van de algemene uitkering:
2015
2016
2017
2018
-1.010
-1.018
-1.007
-999
Verhoging/verlaging budgetten (meicirculaire)
2.411
2.426
2.341
2.346
Totaal algemene uitkering
1.401
1.408
1.334
1.347
2015
3.467
1.419
1.401
6.287
2016
3.042
2.953
1.408
7.403
2017
-631
3.019
2.341
3.722
2018
638
2.233
2.346
4.218
Verhoging/verlaging budgetten (septembercirculaire en
decembercirculaire)
Samenvatting
1. Financieel beeld ongewijzigd beleid
2. Meicirculaire (inkomsten)
3. Verhoging/verlaging van budgetten
Totaal inclusief verwerking circulaires
5
4. Interne en externe autonome ontwikkelingen
Het college heeft interne en externe autonome ontwikkelingen geïnventariseerd. Daarbij gaat het om
onvermijdelijke en (nieuwe) wettelijke taken. Onderstaand zijn de resultaten van de inventarisatie
opgenomen.
Voorstellen zonder dekking, maar onvermijdelijk
2015
2016
2017
2018
01. Verbeteren archief- en informatiebeheer
-86
0
0
0
02. Opvang zwerfdieren
-40
-40
-40
-40
-764
-764
-764
-764
0
0
0
-305
-123
-6
-6
-6
-80
0
0
0
-175
0
0
0
08. Ongedaan maken korting onderwijshuisvesting
09. Programma dienstverlening en informatiemanagement 2015-2018
-1.076
-866
-866
-866
-590
-490
-490
-490
Extra lasten begroting
-2.934
-2.166
-2.166
-2.471
Intern autonome ontwikkelingen
03. Voorziening publiekrechtelijke vorderingen
04. Herijking MBOP ICT
Extern autonome ontwikkelingen
05. Basisregistratie Grootschalige Topografie
06. Wachtgeld voormalige bestuurders
07. WW-uitkeringen ambtelijk personeel
Korte toelichting voorstellen zonder dekking, maar onvermijdelijk:
01.VERBETEREN ARCHIEF- EN INFORMATIEBEHEER
Er is sprake van taakverwaarlozing in de zin van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht, zoals
uitgewerkt in de bestuursovereenkomst interbestuurlijk toezicht, op het onderdeel archief- en
informatiebeheer. Er is een noodzaak tot een structurele en integrale aanpak van deze
taakverwaarlozing.
Het voorstel gaat uit van een proefproject inrichting digitaal depot en de planvorming voor de
aanpak van het verbeteren van het archief- en informatiebeheer. Aansluiting wordt gezocht met
Vlaardingen en Maassluis.
Eenmalig € 86.000.
02.OPVANG ZWERFDIEREN
Het college heeft op 1 april 2014 besloten om in te stemmen met de conceptdienstverleningsovereenkomst opvang zwerfdieren, zoals deze in de regio is opgesteld. Het beoogde effect is om op
basis van de conceptdienstverleningsovereenkomst tot overeenstemming te komen met de
Dierenbescherming-Rijnmond, over het uitvoeren van de wettelijke taak van de gemeente om
zwerfdieren twee keer twee weken op te vangen. De conceptdienstverleningovereenkomst gaat,
indien de Dierenbescherming hiermee instemt, met terugwerkende kracht per 1-1-2014 in. Mocht de
dierenbescherming akkoord gaan met de dienstverleningsovereenkomst en deze wordt door de
gemeente aangegaan, dan betekent dit dat er jaarlijks op basis van de in 2011 opgevangen dieren
een bedrag van ca. €40.000,- extra voor deze taak in de begroting wordt opgenomen.
03.VOORZIENING PUBLIEKRECHTELIJKE VORDERINGEN
Van de door de gemeente opgelegde belastingen wordt jaarlijks gemiddeld 2% als oninbaar voorzien.
Tot nu toe is de praktijk om bij het opstellen van de jaarrekening na te gaan welke bedrag in de
voorziening wordt gestort. Voorgesteld wordt om jaarlijks het op het ervaringsgegeven van 2%
gebaseerde bedrag reeds in de begroting op te nemen. Het gaat om een bedrag van € 764.000 per
jaar.
6
04.HERIJKING MBOP ICT
Vervangingsinvesteringen zijn noodzakelijk om de ICT basisvoorzieningen (hardware) in de lucht te
houden. Voor de jaren 2015 tot en met 2020 is kritisch gekeken welke investeringen nodig zijn. De
(nieuwe) investeringen in 2017 leiden in 2018 tot hogere kapitaallasten € 305.000.
05.BASISREGISTRATIE GROOTSCHALIGE TOPOGRAFIE (BGT)
BGT is een wettelijke taak. Op 1 januari 2016 moet de gemeente de BGT klaar hebben en
aangesloten zijn op de Landelijke Voorziening. De BGT is ‘open data’. Dit betekent dat afnemers
gratis gebruik gaan maken van de kaart. De BGT heeft geen maatschappelijke gevolgen maar biedt
wel kansen, zeker als Schiedam de kaart verrijkt met beheerdata. Eenmalig € 123.000 (2015).
06.WACHTGELD VOORMALIGE BESTUURDERS
De kosten voor wachtgeld van voormalige bestuurders fluctueren. Daarom worden deze kosten
jaarlijks geactualiseerd. De verwachting op basis van de huidige inzichten is, dat in 2015 deze kosten
hoger uitvallen. Voor 2015 gaat het dan om een bedrag van € 80.000 extra.
07.WW-UITKERINGEN AMBTELIJK PERSONEEL
Werkgevers in de sector Overheid zijn verplicht eigenrisicodrager voor de werkloosheidwet (WW).
Als eigenrisicodrager voor de WW draagt de gemeente Schiedam het risico voor de werkloosheid van
de eigen werknemers. Hierdoor hoeft de gemeente Schiedam geen WW premie te betalen.
Op het moment dat de werknemer een ww-uitkering krijgt, wordt deze in rekening gebracht,
verhoogd met de werkgeverspremie. Op basis van de huidige stand van zaken is een totaalbedrag
nodig van € 306.000. In de huidige begroting is reeds rekening gehouden met € 131.000, zodat
aanvullend een incidenteel budget van € 175.000 voor 2015 nodig is. Dit wordt ieder jaar
geactualiseerd.
08.ONGEDAAN MAKEN KORTING ONDERWIJSHUISVESTING
De uitneming van een bedrag van € 256 miljoen uit het gemeentefonds had voor Schiedam een
korting van ruim € 1,2 miljoen tot gevolg. Dit bedrag is – in de zomernota 2014 – als taakstelling
opgenomen voor het sociaal domein. Het budget voor tijdelijke onderwijshuisvesting, € 0,3 miljoen
per jaar, kan worden ingezet. Gelet op het relatief hoge investeringsvolume van de gemeente
Schiedam in onderwijshuisvesting (met de daarmee gepaard gaande kapitaallasten) is het niet
mogelijk deze taakstelling volledig in te vullen. Vandaar dat het restant van de taakstelling, € 1
miljoen in 2015 en € 0,9 miljoen vanaf 2016, ten laste van de algemene middelen worden gebracht.
09.PROGRAMMA DIENSTVERLENING EN INFORMATIEMANAGEMENT 2015-2018
Door extra inspanningen in het Programma Dienstverlening dat eind 2014 afloopt, heeft Schiedam
het niveau van de dienstverlening naar een goed en stevig niveau kunnen tillen. Om deze resultaten
te borgen wordt een aantal tijdelijk gefinancierde zaken thans structureel in de begroting verwerkt.
Daarmee wordt het op dit domein mogelijk om van 'basis op hogere orde' te spreken. Voorts wordt
hiermee een goede basis gelegd voor de verdere doorontwikkeling van de dienstverlening, waarvoor
in het kader van 'kansen benutten' nadere voorstellen worden gedaan. Dienstverlening is immers
voortdurend aan vernieuwing onderhevig.
Dienstverlening is voortdurend aan vernieuwing onderhevig. Schiedam heeft, mede dankzij de
investeringen in digitale dienstverlening, een schat aan informatie beschikbaar. Die informatie gaat
de gemeente gebruiken om in de beleidsvorming sneller en beter in te spelen op actuele
ontwikkelingen, om regie te voeren op zowel taken die zijn uitbesteed als taken die de gemeente zelf
uitvoert en om trends te detecteren, voorspellingen te doen over gedrag en in te spelen op
individuele situaties. Een belangrijk deel van de informatie is openbaar en wordt beschikbaar en
toegankelijk gemaakt voor de stad. In 2015 zijn de kosten geschat op € 590.000, de jaren daarna op €
490.000.
7
TOTAALOVERZICHT
2015
6.287
-2.934
3.353
Totaal samenvatting financiële ruimte
Autonome ontwikkelingen
Financiële ruimte incl autonome ontwikkelingen
2016 2017
7.403 3.722
-2.166 -2.166
5.237 1.556
2018
4.218
-2.471
1.747
Financiële en reservepositie
Het versterken van de financiële positie is een belangrijk uitgangspunt in het financieel beleid.
Belangrijk daarbij zijn:
- de kortingsreeksen
- de reservepositie: algemene reserve en risicoreserve.
Kortingsreeks algemene uitkering
Via de kortingsreeksen- waarbij uitgegaan wordt van toekomstig lagere inkomsten dan tot nu toe
bekend - is er een buffer om tegenvallers op te vangen en de continuïteit van het beleid beter te
borgen. De kortingsreeks blijft in stand, vanwege de (financiële) onzekerheden met betrekking tot de
decentralisaties in het sociale domein.
Na verwerking van de uitkomsten van de septembercirculaire 2013 (in de Eerste Technische
Aanpassing van de Begroting 2014) bedraagt de hoogte van de kortingsreeks algemene uitkering :
Kortingsreeks algemene uitkering
2015
2016
2017
2018
3.135
2.471
2.389
1.776
Kortingsreeks BUIG-budget
Het voorlopig BUIG-budget 2013 (budget voor het betalen van de uitkeringen op grond van de WWB,
IOAW en IOAZ) viel hoger uit als gevolg van de minder gunstige conjuncturele ontwikkelingen.
Omdat het BUIG-budget voor 2013 nog definitief was vastgesteld en het budget voor 2014 nog niet
bekend was, is in de begroting voorzichtigheidshalve een correctie toegepast, waardoor een buffer in
de begroting is opgenomen voor een tegenvallende uitkering inkomensvoorziening.
Deze stelpost bedraagt:
Stelpost tegenvallende uitkering BUIG-budget
2015
2016
2017
2018
2.202
3.196
4.247
4.247
Reservepositie: algemene reserve en risicoreserve
Het in de Jaarstukken 2013 geactualiseerde risicoprofiel bedraagt € 21,6 miljoen. De stand van de
risicoreserve is zodanig, dat een weerstandsvermogen van voldoende niveau bestaat: de bij de
rekening 2013 vermelde risico’s zijn voldoende afgedekt. Daarnaast is er de algemene reserve, die
eind 2013 € 19,7 miljoen bevat (inclusief jaarrekeningresultaat van € 1,7 miljoen).
8