Focus 67 - AZ Sint

NOVEMBER 2014
ARTSENMAGAZINE
Week van de oncologie
Symposium
en infosessies
67
Nieuwe technieken
in de interventie
neuroradiologie
Patiëntenpeiling
Zijn onze
patiënten tevreden?
EDITO
FOCUS
Cleanroom
is klaar
De apotheek van AZ Sint-Lucas is door het
gebruik van een cleanroom voor oncologische en hematologische bereidingen
voor op de nieuwe normen. In een cleanroom wordt de concentratie van in de lucht
zwevende contaminanten beperkt tot bepaalde grenzen. Hiervoor wordt gebruikt
gemaakt van een HEPA-filter, luchtverversingen, aangepaste infrastructuur, personensassen en materiaalsluizen. Het dragen
van beschermende kledij en het werken
met een gesloten bereidingssysteem in een
bioveiligheidskast zijn extra beschermende maatregelen.
dr. DIRK MAES
Medisch directeur
I
Teamwork
n 2005 werd onze borstkliniek opgericht en sindsdien is de werking ervan continu verbeterd en geoptimaliseerd. Meer dan 250
patiënten worden er per jaar behandeld en opgevolgd door een
uitgebreid multidisciplinair team. Recent werd het centrum door
de Vlaamse overheid erkend als coördinerend borstcentrum met
een gespecialiseerd oncologisch zorgprogramma voor borstkanker. Dit betekent dat we alles in huis hebben om de best mogelijke
medische en paramedische ondersteuning te bieden aan onze patiënten. De erkenning is een pluim voor een gans team dat volledig
op dezelfde golflengte zit.
Op het vlak van interventionele neuroradiologie volgen we de
evolutie van het onderzoek en de toepasbaarheid van aneurysmabehandeling nauw op. Het feit dat deze behandeling steeds optimaler gebeurt, is enkel mogelijk geweest door de oprichting van een
neurovasculair team van intensivisten, neurologen, radiologen en
neurochirurgen waarbinnen reeds jaren een goede samenwerking
en integratie bestaat.
We streven er ook naar om onze patiënten perfect voor te bereiden op een ingreep. Sinds een paar maanden zijn we aan het testdraaien met een preoperatieve balie voor patiënten die een orthopedische ingreep moeten ondergaan. Samen met de patiënt wordt
de preoperatieve vragenlijst ingevuld, neemt de verpleegkundige
anamnese af, wordt de thuismedicatie bevraagd en worden indien
nodig de preoperatieve onderzoeken afgesproken. De huisarts is
hierin een centrale speler en wordt steeds ingelicht. Voor de patiënt
is het een grote geruststelling dat hij alles nog eens kan doorspreken en dat al zijn vragen beantwoord worden.
Veel leesplezier
02
INHOUD
09
Patiënten zijn tevreden
over AZ Sint-Lucas
EN VERDER
04 Kort
06Nieuwe aanwinsten in
de interventionele radiologie
10Preoperatieve balie
bereidt voor op de ingreep
15Definitieve ontharing
via epilatielaser
13
Borstkliniek erkend
als coördinerend borstcentrum
14
Nieuwe test nierfunctie
op dienst nucleaire geneeskunde
COLOFON Focus is het driemaandelijks tijdschrift van vzw
AZ Sint‑Lucas en Volkskliniek: Campus Sint‑Lucas, Groenebriel 1,
9000 Gent, Campus Volksklinie, Tichelrei 1, 9000 Gent, T 09 224 61 11,
[email protected], www.azstlucas.be • Hoofdredactie Iny Cleeren •
Redactie en eindredactie Kim Aerts, Iny Cleeren, Nike Annys, Nathalie
De Schepper, [email protected] • Verantwoordelijke
uitgever dr. Dirk Maes, Groenebriel 1, 9000 Gent • Foto’s AZ SintLucas, Johan Martens, Philip Vanoutrive • Vormgeving Jansen en
Janssen Creative Content, www.jaja.be
03
KORT
Kleine
inktvisjes
voor kleine
kindjes
Dr. Guy Van
den Abeele
behaalt titel van
somnoloog
De European Sleep Research Society
(ESRS) vertegenwoordigt in Europa de
belangrijkste wetenschappelijke vereniging voor slaapgeneeskunde. Het ESRS
stelt criteria op voor de erkenning van
slaaplaboratoria om de kwaliteit ervan
te verbeteren. Er worden ook examens
georganiseerd zowel voor artsen als voor
paramedici ter professionalisering.
In september werd in Talinn het
22e congres van de European Sleep
Research Society gehouden. Daar behaalde neuroloog dr. Guy Van den
Abeele de titel van somnoloog, expert in
slaapgeneeskunde.
In 1997 voerde dr. Guy Van den
Abeele de eerste slaaponderzoeken in
AZ Sint-Lucas uit. Nu werkt hij samen
met de pneumologen dr. Ann Verpeut
en dr. Birgitte Janssens.
Info
Dienst longziekten: T 09 224 64 70
Dienst neurologie: T 09 224 65 30
04
Sinds kort krijgen de kindjes op de dienst
neonatologie inktvisjes cadeau. Ze zijn
er in alle mogelijke kleuren en worden
gehaakt door vrijwilligers. Ze zien er
niet alleen leuk uit, ze hebben ook een
functie. De tentakels van de inktvis doen
denken aan de navelstreng. De baby’s
worden er rustig van, ze trekken minder aan de slangetjes op hun lijfje, hun
hartslag wordt regelmatiger en het zuurstofgehalte in het bloed stijgt. Voor ieder ziekenhuis dat wenst deel te nemen,
wordt een ambassadeur aangesteld. Hij/
zij controleert de ontvangen inktvisjes
op de strenge veiligheidseisen, wast ze,
verpakt ze individueel en bezorgt ze aan
de dienst neonatologie. In ons ziekenhuis
is dat Mireille Huys.
Info
www.kleine-inktvisjes.eu
Picture
In Motion (PIM)
Picture in motion biedt de mogelijkheid
om op eenvoudige manier via een iPOD
beelden te maken en op te nemen in
het medisch dossier. Deze applicatie is
ontwikkeld voor artsen en/of verpleegkundigen die rond wondzorg, dermatologie, plastische chirurgie, … de evolutie
via beelden willen vastleggen en bewaren. Wondzorgverpleegkundige Carine
Vandendries nam als eerste deze applicatie met succes in gebruik.
Lucas
late night
Samenwerking
artsen nucleaire
diensten
AZ Sint-Lucas –
UZ Gent
Op 26 september trokken huisartsen en
artsen van AZ Sint-Lucas naar club White
Cat in het Patershol voor een gezellige
avond met optredens van huisartsenband Tiswatis en Frank Vander Linden
solo. Een geslaagde editie van deze eerste Lucas late night.
Sedert 18 september zijn de artsen-nuclearisten van AZ Sint-Lucas deeltijds
werkzaam in het PET-centrum van het
UZ Gent voor protocollering van PET-CT
onderzoeken. Een vlotte dienstverlening
naar afspraak, beeldtransfer en verslaggeving is hierbij het beoogde doel.
Lucas
kinderwebsite
behaalt
Trusty-label
Bouw
voetgangersdoorgang
et eerste deel van de overdekte voetH
gangersdoorgang werd aangelegd. Op
termijn zal de doorgang lopen van aan
de nieuwe parkeertoren tot aan de inkom
van campus Sint-Lucas.
Het Trusty-label is een kwaliteitslabel
voor jeugdinformatieproducten. Het
label toont aan dat de informatiebron
betrouwbaar is en aangepast aan de
leefwereld van kinderen en jongeren:
duidelijk, begrijpbaar, bruikbaar, herkenbaar en aantrekkelijk. Voortaan waakt de
wijze uil Trusty ook over de Lucas kinderwebsite en kinderboekjes.
Info
juistejeugdinfo.be
Aanvraag
informatie
patiëntendossier dienst
spoedgevallen
Indien u als (huis)arts informatie wenst
op te vragen uit patiëntendossiers van
de dienst spoedgevallen, dient u hiervoor
een aanvraagformulier door te faxen. U
vindt dit formulier op www.azstlucas.be.
Klik onder de rubriek ‘Ik ben zorgverlener’ op ‘Brochures’ en vervolgens op
‘Aanvraagformulieren’.
05
NEURORADIOLOGIE
Nieuwe aanwinsten in de
interventie
neuroradiologie
De interventie neuroradiologie is de laatste 20 jaar enorm geëvolueerd. Denken we maar aan de behandeling van aneurysmata met
coiling , de opvang van AVM met Glue en tumor embolisaties. Ook in
AZ Sint-Lucas worden deze technieken uitgevoerd. Een overzicht van
de belangrijkste vernieuwingen.
R
emodeling coiling
In 2005 werd de belangrijke ISAT study (AJ Molyneux, RS Kerr, LM Yu, M Clarke, M
Sneade, JA Yarnold, P Sandercock, et al. International subarachnoid aneurysm trial (ISAT)
Lancet. Volume 366. Pages 809-817. 2005)
gepubliceerd, waar duidelijk aangetoond werd
dat aneurysma coiling superieur is aan clipping.
De resultaten toonden ons ook dat er nog een
lange weg te gaan was voor het optimaliseren
van deze behandeling. Men zag na 7 jaar geen
verschil in resultaat voor wat betreft herbloeding en overleving. Er is dan ook koortsachtig
gezocht naar een methode om herbloeding te
voorkomen.
Eén van deze oplossingen is remodeling,
waar we bij het emboliseren van het aneurysma gebruik maken van een ballonnetje om
06
dr. Hendrik Fransen tijdelijk de ingang van het aneurysma af te
sluiten (figuur 1 en 2). Door de ingang tijdelijk
af te sluiten, kan men op een veiligere manier
een coils aanbrengen en een betere ‘pakking’
bekomen.
stolling en afwering, werd een goed resultaat
bereikt. Momenteel is stenting een onmisbare
schakel geworden in de behandeling en herbehandeling van deze aneursymata. Meer nog
Stenting
Een andere oplossing werd gezocht in het ontwikkelen van stenting. Deze stenten moesten
zeer dun zijn om zo atraumatisch mogelijk aan
te brengen in de hersenen. Deze techniek bestond reeds voor perifere doeleinden en coronaire toepassingen. Na jaren research slaagde
men erin om dit ook toe te passen in de cerebrale regio. De eerste resultaten waren teleurstellend gezien de trombogene status van
de stenting. Slechts na het verfijnen van deze
stenten en het optimaliseren van de bloed-
De toekomst van
aneurysmabehandeling
behoort toe aan
de interventionele
neuroradiologie.
zien we dat dit een ideale oplossing is voor grote aneurysmata en aneurysmata met een brede
nek. Deze brede nekaneurysmata, die tot 30%
van het aantal aneurysmata uitmaken, waren voordien eigenlijk niet behandelbaar. De
laatste drie jaar gebruikt men meer en meer
een floating diverting stent, die erin bestaat
om de mazen van de stent zo smal te maken dat een stase kan bekomen worden in
het aneurysma ter hoogte van de nek. Er
was dus geen coiling meer nodig. De eerste resultaten waren hoopgevend maar de
problemen met stolling en ruptuur van de
aneurysmata staken weer de kop op. Een
oplossing is gevonden door de combinatie
van deze stent met intrasacculaire coiling en
dus occlusie van het aneurysma om een verder ruptuur te voorkomen. Deze floating diverters hebben ook een oplossing gebracht
bij fusiforme aneurysmata die onmogelijk te
coilen waren in het verleden (figuur 3).
1
2
3
Remodeling van een anterior
aneurysma Li met coiling
van het aneurysma. Een
tijdelijk ballonnetje wordt
aangebracht om op een
veilige manier de uitzakking
compleet op te vullen.
Remodeling techniek waarbij
eerst een ballonnetje wordt
ingebracht ter bescherming
van het natieve bloedvat. Verschil tussen normale stent
en flow diverters. Hierbij
zijn de mazen zo klein dat
het aanliggende aneurysma
afgesloten wordt.
07
NEURORADIOLOGIE
WEB
De laatste oplossing van de aneurysma-behandeling is het aanbrengen van een netje (WEB:
woven endobridge cerebral aneurysm embolic
device or intrasaccular flow disrupter, figuur 4)
in het aneurysma zelf. Hierbij maakt men een
combinatie van de stent en coiling waardoor
een vlotte occlusie van het aneurysma wordt
bekomen. Deze WEB-toepassing gaat de complexiteit van de behandeling aanpassen en de
aneurysma snel sluiten waarbij de kans op bloeding en ruptuur drastisch wordt verminderd.
Het nadeel is dat men momenteel dit nieuwe
device slechts beperkt kan aanwenden bij goed
geïndiceerde, goed toegankelijke aneurysmata
(figuur 5 en 6). Maar ook hier maakt de industrie
zich sterk om de moeilijke approach, de lage
inzetbaarheid en beperkte aneurymata introductie op te vangen met een steeds betere aanpassing van de nieuwe producten.
Toekomst
AZ Sint-Lucas blijft de evolutie van het onderzoek en de toepasbaarheid van aneurysmabehandeling verder volgen. De toekomst van
aneurysmabehandeling behoort zeker toe aan
de interventionele neuroradiologie met al zijn
boeiende facetten. Deze positieve evolutie
is enkel mogelijk geweest door de oprichting
van een neurovasculair team van intensivisten,
neurologen, radiologen en neurochirurgen
waarbinnen reeds jaren een goede samenwerking en integratie van het gebeuren bestaat.
4
WEB: Woven endobridge
cerebral aneurysm embolic
device or intrasaccular flow
disrupter)
08
V.l.n.r. dr. David Colle, dr. Giovanni Alessi, dr. Bonny Noens, dr. Hendrik Fransen, dr. Bob D’Haen, dr. Henry Colle
Dr. Hendrik Fransen,
dienst medische beeldvorming
Dr. Robert De Potter, dienst neurologie
Dr. Henry Colle, dienst neurochirurgie
5
6
Groot aneurysma van
de basilar tip voor het
aanbrengen van een WEB
device in het letsel.
Na het aanbrengen van een
WEB in het letsel met een
complete afsluiten van het
aneurysma
PATIËNTENBEVRAGING
RESULTATEN VLAAMSE PATIËNTENPEILING
Patiënten
zijn tevreden
over AZ Sint-Lucas
AZ Sint-Lucas peilt via verschillende kanalen naar de tevredenheid
van de patiënt. Tweemaal per jaar neemt het ziekenhuis deel aan de
Vlaamse PatiëntenPeiling (VPP). Daarnaast kunnen patiënten steeds
hun mening kenbaar maken via de ‘Vertel het ons-kaartjes’ die ze op
hun kamer vinden.
V
laamse PatiëntenPeiling
De Vlaamse PatiëntenPeiling vormt een
ziekenhuisbreed opvolginstrument voor de tevredenheid van patiënten en maakt deel uit van
het overkoepelend Vlaams Indicatoren Project
(VIP). Het onderzoek gebeurt aan de hand
van een vragenlijst die opgesteld is in nauwe
samenwerking met het Vlaams Patiëntenplatform. De resultaten van de peiling in maart 2014
zijn intussen bekend.
AZ Sint-Lucas behaalt
algemeen 8,6/10
Qua algemene tevredenheid scoren we met een
waarde van 8,6 iets hoger dan het Vlaams gemiddelde van 8,44 en dit specifiek omdat voor
AZ Sint-Lucas in verhouding méér mensen 9 en
10 scoren op de schaal van 0 t.e.m. 10 en minder
mensen 7 of 8 scoren dan gemiddeld.
Voor volgende aspecten scoort AZ Sint-Lucas
beter dan het Vlaams gemiddelde:
_ De patiënt kreeg vaker vooraf informatie over
de kosten van zijn opname.
_ De patiënt had meer het gevoel mee te kun-
nen beslissen over het moment van ontslag.
_ De patiënt voelt zich voldoende bevraagd
i.v.m. zijn pijn en deze wordt voldoende onder
controle gehouden.
_ De privacy wordt tijdens onderzoeken, behandeling en verzorging gerespecteerd.
Werkpunten
Op enkele punten scoren we minder dan het
Vlaams gemiddelde. Het gaat hierbij om patiëntenidentificatie d.m.v. controle van het
identificatiebandje en de actieve identificatie
(vragen van naam en geboortedatum). Ook het
zich voorstellen aan de patiënt met naam en
functie en het verstrekken van informatie aan
de patiënt voorafgaand aan een onderzoek of
behandeling kan nog beter. Zowel patiëntenidentificatie als zich aan de patiënt voorstellen
met naam en functie zijn ziekenhuisbrede actiepunten waarvan we op korte termijn werk
willen maken. Het geven van informatie naar
de patiënt toe is een actiepunt voor op langere
termijn. Bij een volgende VPP kunnen we uiteraard meten of de verbeteracties de juiste
impact hebben gehad.
Vertel het ons
Op de kamers vinden patiënten een ‘Vertel het
ons-kaartje’, een korte tevredenheidsenquête
waarop patiënten hun mening, opmerkingen of
suggesties kwijt kunnen. Deze kaartjes kunnen
het ganse jaar door ingevuld worden, ook via
de website. De dienstverantwoordelijken bespreken de resultaten van deze bevraging met
hun team en stellen indien nodig verbeteracties
op. Uit de 680 kaartjes die tot nu toe verwerkt
werden, blijkt dat de patiënt voornamelijk volgende aspecten waardeert: vriendelijkheid, beleefdheid en luisterbereidheid, bekwaamheid/
professionalisme en verpleging-gerelateerde
opmerkingen (goede verzorging).
Info
De volledige resultaten vindt u
terug op onze website
www.azstlucas.be (over
AZ Sint-Lucas/ Kwaliteit).
Zo maken we de kwaliteit
van onze zorg een pak
transparanter.
09
PRE OPNAMEBALIE
PREOPERATIEVE BALIE IN AZ SINT-LUCAS
Perfect voorbereid
op de ingreep
Op 1 juni opende de preoperatieve balie van AZ Sint-Lucas de deuren.
Patiënten die een ingreep moeten ondergaan krijgen er hun preoperatieve voorbereiding. Het doel: een goed geïnformeerde patiënt en
zorgverlener, met een vlot verloop van de ingreep en de opname
als resultaat.
P
atiënten die een orthopedische ingreep
krijgen en moeten overnachten in het
ziekenhuis worden sinds 1 juni na de consultatie bij de orthopedist doorverwezen naar de
preoperatieve balie. De balie wordt tijdens de
week, van 8 tot 18 uur, bemand door ervaren
verpleegkundigen. Zij vullen tijdens dit contact
samen met de patiënt de preoperatieve vragenlijst in, nemen de verpleegkundige anamnese
af, bevragen de thuismedicatie en spreken, indien nodig, de preoperatieve onderzoeken af.
Alle verzamelde informatie wordt meteen vastgelegd in het elektronisch patiëntendossier.
De verpleegkundige maakt een eerste risico-inschatting van de omkadering die de patiënt na zijn ingreep zal nodig hebben en zo
nodig wordt de interne liaison geriatrie en/of
de sociale dienst op de hoogte gebracht van
de toekomstige opname van de patiënt. Bij
de opname wordt er dus al over ontslag gesproken. De patiënt kan zich op deze manier
optimaal voorbereiden op de ingreep én het
ontslag uit het ziekenhuis. Het onvoorspelbare
wordt zo meer voorspelbaar. Mevrouw Sabrina
De Smedt beaamt dat ze goed werd ingelicht
over alle aspecten van de operatie. “Doordat
10
op voorhand alles in orde is gebracht, ga je met
een gerust hart de operatie tegemoet. Ook het
ziekenhuis is ongetwijfeld beter voorbereid op
de opname.”
WOUTER VAN DEN
ABEELE
huisarts
Alles kan
nog eens
gestructureerd
doorgesproken
worden.
Dat scheelt in
de beleving van
de patiënt.
Risico’s indijken
Tot voor de opstart van de preoperatieve balie kon de anesthesist preoperatief stuiten op
gezondheidsproblemen die niet in kaart waren
gebracht, maar toch bijkomende onderzoeken
vergden. Het dilemma dat toen opdook: een
onbekend risico aanvaarden of de ingreep toch
uitstellen. In de huidige ziekenhuiscontext worden we geconfronteerd met een steeds korter
wordende verblijfsduur, oudere patiënten en
zwaardere, heelkundige ingrepen bij zieke patiënten. En toch moeten we trachten om de patiënt zo gezond mogelijk op het operatiekwartier
te krijgen. Dankzij de preoperatieve balie zijn
de betrokken zorgverleners tijdig op de hoogte
van medische en verpleegkundige informatie
over de patiënt, zodat niemand voor verrassingen komt te staan.
Een grote meerwaarde is het informeren en
geruststellen van de patiënt en zijn familie. In de
preoperatieve balie wordt er immers voldoende
tijd uitgetrokken om uitleg te geven en vragen
te beantwoorden. Bij de minste twijfel kunnen
de ervaren verpleegkundigen beroep doen op
een team van specialisten. Het ideale traject
loopt gestroomlijnd: preoperatieve voorbereiding, opname, verblijf en ontslag gaan naadloos, probleemloos zelfs, in elkaar over.
Niet onbelangrijk is dat ook de opnameplanning strakker kan verlopen. Het vastleggen en
respecteren van de volgorde op de operatieplanning betekent dat het opname-uur van
de patiënt op zijn behandeltijd kan afgestemd
worden. Er is een vlotte doorstroom vanaf de
inschrijving naar het operatiekwartier. De patiënt moet minder wachten en dat verhoogt dan
weer de tevredenheid.
Huisarts centraal
De huisarts krijgt ook een belangrijke rol in dit
traject. Hij wordt als centrale speler rondom de
patiënt onder andere op de hoogte gebracht
van het feit dat zijn patiënt een ingreep moet
ondergaan en of er preoperatieve onderzoeken
moeten uitgevoerd worden. De patiënt kiest
zelf of de onderzoeken door de huisarts of in
het ziekenhuis gedaan worden. De resultaten
van de onderzoeken moeten wel tijdig (minstens 72 uur voor de ingreep) bezorgd worden
aan de preoperatieve balie.
Bij twijfels over de gebruikte medicatie door
de patiënt wordt er contact opgenomen met de
huisarts en/of apotheker.
Huisarts Wouter Van den Abeele is positief
over het project. ‘Het gebeurt wel eens dat een
ingreep moet uitgesteld worden omdat de patiënt niet tijdig is gestopt met het innemen van
zijn bloedverdunners. Voor de patiënt is het ook
niet altijd makkelijk om een correcte en actuele
oplijsting te maken van de medicatie. Het is dan
handig dat zo’n preoperatieve balie nog eens
alles rustig overloopt en dat er contact genomen wordt met de huisarts bij de minste twijfel.
Een pluspunt is ook de elektronische communicatie met de balie. Uitslagen en medicatielijsten kunnen via die weg doorgegeven worden,
waardoor de informatie op een efficiënte wijze
juist terechtkomt. Een ander belangrijk gegeven is dat de patiënt telefonisch wordt ingelicht
wanneer hij/zij zich dient aan te melden de dag
van de operatie. Vergeten we toch niet dat niet
alle patiënten even mondig zijn, anderen horen door angst maar de helft van wat gezegd
wordt. In zo’n preoperatieve balie kan dan alles
nog eens gestructureerd doorgesproken worden. Dat scheelt in de beleving van de patiënt.’
Pilootproject
De preoperatieve balie zit voorlopig nog in een
pilootfase. De dienst orthopedie mocht de spits
afbijten met de electieve, niet dagziekenhuis
patiënten. In oktober springt ook de dienst urologie op de kar. De andere specialismen volgen
binnenkort.
Contactgegevens
Preoperatieve balie
Straat 61
T 09 224.61.69
F 09 224.61.62
Preoperatieve.balie@
azstlucas.be
11
SYMPOSIUM
Totaalzorg
oncologie
AZ SINT-LUCAS GENT
13 dec 2014
09:00 – 12:00
Samen voor uw patiënt
Programma
08:30 Ontvangst met koffie
10:30Koffiepauze
09:00Welkomstwoord
Dr. Dirk Maes
11:00Aanpassen levensstijl na borstkanker?
Dr. Ilse Vanhoutte,
radiotherapie-oncologie
09:10Oncologie in de toekomst.
Belang van de patholoog
Dr. Caroline Van den Broecke,
anatomo-pathologie
09:25Gepersonaliseerde aanpak bij longkanker
Dr. André Verstraeten,
pneumo-oncologie
09:40Geneesmiddeleninteracties en ROTS
Dr. Stefanie De Waele,
medische oncologie
09:55Gemetastaseerd coloncarcinoma:
evolutie naar chronische ziekte door
multimodale therapie
Dr. Sofie Rogge,
digestieve oncologie
10:10Geïndividualiseerde aanpak van
gelokaliseerd prostaatcarcinoma
Dr. Nico De Graeve,
Dr. Luc Merckx,
urologische oncologie
12
11:15 S
nelcursus radiotherapie voor huisartsen
Dr. Wim Duthoy,
radiotherapie-oncologie
11:30 I s mijn hoofdhalstumor een SOA?
HPV en kanker.
Dr. Christophe Vanclooster,
hoofd- en halsoncologie
11:45
Slotwoord
Dr. Frank Bouttens,
radiotherapie-oncologie
12:00 Walking lunch
Moderator: Dr. Bart Van de Velde
Locatie:
Virginie Lovelinggebouw,
Kon. Maria Hendrikaplein, Gent
Inschrijving:
[email protected] of
www.azstlucas.be/symposium
BORSTKLINIEK
BORSTKLINIEK AZ SINT-LUCAS ERKEND
ALS COÖRDINEREND BORSTCENTRUM
Collectief
beter en sterker
De borstkliniek van AZ Sint-Lucas werd opgestart in 2005 en fungeert als bovenbouw op het zorgprogramma oncologie. Recent
werd het centrum door de Vlaamse overheid erkend als coördinerend borstcentrum met een gespecialiseerd oncologisch zorgprogramma voor borstkanker. Dit wil zeggen dat de borstkliniek alles in
huis heeft om de best mogelijke medische en paramedische ondersteuning te bieden aan onze patiënten.
W
at houdt deze erkenning
precies in?
Dr. Vanhoutte, coördinator borstkliniek: Het
gaat eigenlijk om een soort van kwaliteitsgarantie. De overheid stipuleert een aantal criteria
waaraan je moet voldoen. Zo moet je b.v. minimum 125 nieuwe diagnoses per jaar hebben,
waar wij aan het dubbel zitten. Je moet beschikken over een eigen multidisciplinair team
met een medische omkadering die voldoende
expertise heeft: chirurgen of gynaecologen,
radiologen, een anatomo-patholoog, een radiotherapeut-oncoloog, een medisch oncoloog
en een plastisch chirurg. In het team zitten ook
borstverpleegkundigen en is psychosociale
omkadering voorzien. Verder zijn er nog een
aantal functionele – en kwaliteitsnormen waaraan je moet voldoen en beschikt de borstkliniek
over de nodige infrastructuur en uitrusting voor
een optimale behandeling. Samengevat hebben we alles in huis om de best mogelijke medi-
sche en paramedische ondersteuning te bieden
aan onze patiënten.
De behandeling van borstkanker is
dus een kwestie van teamwork?
Studies hebben aangetoond dat vrouwen door
borstkanker getroffen en geopereerd door
chirurgen/gynaecologen die in een multidisciplinair team werken een betere overleving
en een betere levenskwaliteit hadden na hun
behandeling in vergelijking met vrouwen die
niet door een team worden behandeld. Onze
sterkte is dat we alle spelers op één lijn hebben
en dat iedereen zijn steentje bijdraagt. Collectief zijn we immers beter en sterker. De erkenning is dan ook een pluim voor het ganse team.
De borstkliniek zet sterk in op
begeleiding van de patiënt?
Een patiënt die binnenkomt wordt van het begin tot het einde van de behandeling nauw op-
gevolgd. Uniek is ook dat onze borstverpleegkundigen de patiënten begeleiden tijdens de
volledige behandeling. Ze gaan zelfs mee met
de patiënt tot in het operatiekwartier. Sinds een
jaar houden we ook een afsluitgesprek waarmee we samen met de patiënt de behandeling
afronden. Het komt erop neer dat we de patiënt
ook als mens behandelen. Er is aandacht voor
gezin en familie met o.a. ons nieuw Lucasboekje ‘Lucas en de ziekte die kanker heet’, er zijn
infoavonden, en we maken tijd voor fysieke en
psychische revalidatie na de behandeling.
Ons begeleidingsprogramma heeft een
update gekregen en is verder uitgebreid. Er is
o.a. aandacht voor seksualiteit, cognitie, ver-
Een patiënt wordt heel
nauw opgevolgd. Onze
borstverpleegkundigen gaan
zelfs mee tot in het OK.
moeidheid, voeding, relaxatie en lymfoedeem.
We werken hiervoor nauw samen met diëtisten,
kinesisten en psychologen.
We werken ook samen met
andere ziekenhuizen?
Zowel met de borstklinieken van AZ Alma in
Eeklo en AZ Jan Palfijn in Gent werken we samen rond de behandeling van borstkanker. De
bedoeling is dat we dit de komende maanden
nog verder uitbreiden en uitdiepen.
13
NUCLEAIRE GENEESKUNDE
GFR-bepaling
door Cr-EDTA
De glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) wordt beschouwd als de
beste parameter om de complexe functies van de gezonde of zieke
nier in te schatten. De GFR zal verminderen alvorens symptomen
van nierinsufficiëntie optreden. Bepaling hiervan laat dus toe om
vroegtijdig diagnostische en therapeutische maatregelen te treffen.
O
ndanks de grote variabiliteit in GFR
bij normale individuen zijn normale waarden gepubliceerd. De variabiliteit kan
worden verminderd door het lichaamsoppervlakte in rekening te brengen (‘normalisatie’
naar 1,73 m²). Volgens de gouden standaard
van inuline klaring bedraagt een normale GFR
bij een jonge volwassene 127 ml/min/1,73 m²
bij mannen en 118 ml/min/1,73 m² bij vrouwen
(met SD van ± 20 ml/min/1,73 m²). De normale EDTA-klaring bedraagt gemiddeld 105 ml/
min/1,73 m² (± 25), zowel voor mannen als voor
vrouwen. De GFR vermindert lineair met ongeveer 1 ml/min/1,73 m² per jaar, met belangrijke
interindividuele variabiliteit.
In de klinische praktijk wordt de GFR meestal geschat met behulp van de serum creatinine
waarde. Het serum creatinine is echter afhanke-
lijk van bv. spiermassa, lichaamsbouw, geslacht
en leeftijd. Een serum creatinine van 1,36 mg/
dl voor een 20 jarige man met veel spiermassa
kan een normale nierfunctie inhouden (GFR van
100 ml/min), maar voor een 70-jarige vrouw
met weinig spiermassa een ernstig gestoorde
nierfunctie (GFR van 35 ml/min). Een juiste interpretatie van het serum creatinine om nierfunctie te schatten is daardoor moeilijk.
De nierfunctie kan ook geschat worden
door patiënten een 24-uurs urine te laten verzamelen en daarmee een creatinine klaring te
berekenen. Dit is echter voor patiënten een omslachtige procedure, die aanleiding kan geven
tot fouten indien niet exact gedurende 24 uur
verzameld wordt.
Daarom zijn er verschillende formules ontwikkeld waarmee met behulp van klinische pa-
Tabel 1
Tabel 2
Overzicht van de potentiële indicaties
van het onderzoek
Beschikbare nefro-urologische onderzoeken
op de dienst nucleaire geneeskunde.
_ Extremen in leeftijd (ouderen, kinderen)
_ Extremen in lichaamsbouw (obesitas, type 2
diabetes, lage BMI, ie. <18,5 kg/m²)
_ Ernstige malnutritie (cirrose, eindfase
nierfalen)
_ Abnormale spiermassa (bijv. amputatie,
verlamming)
_ Hoge of lage inname van creatinine/creatine
(vegetarisch dieet, voedingssupplementen)
_ Zwangerschap
_ Snel veranderende nierfunctie
_ Dosis-aanpassing nefrotoxische medicatie
_ Voorafgaand aan niertransplantatie
14
rameters (zoals geslacht, leeftijd en ras) en het
serum creatinine de nierfunctie geschat wordt.
De geschatte nierfunctie wordt ‘estimated GFR’
genoemd, ofwel ‘eGFR’. Van de verschillende
formules is de zogenaamde MDRD formule (Modification of Diet in Renal Disease) het
meest gevalideerd. Deze formules zijn afgeleid
van patiëntengroepen met stabiel verminderde
nierfunctie (verwachte GFR tussen 15-60 ml/
min). In een aantal gevallen is echter een meting van de GFR aangewezen (zie tabel 1).
De exacte GFR kan worden gemeten door
een Cr-EDTA test.Deze tracer wordt enkel via
glomerulaire filtratie geklaard en wordt in het
algemeen beschouwd als de referentie voor
het bepalen van de nierfunctie. Het onderzoek
gebeurt door een intraveneuze inspuiting en
bloedafname na 2 uur en 4 uur (indien slechte
nierfunctie, eGFR <30 ml/min, zijn meerdere
bloedafnames nodig). Er gebeurt geen beeldvorming. De stralingsbelasting is verwaarloosbaar. De individuele GFR per afzonderlijke nier
kan worden berekend bij combinatie van een
Cr-EDTA-test met een DMSA-scan. Ascites of
oedeem geeft een overschatting van de plasma-GFR. In deze gevallen geniet het bepalen
via urineklaring de voorkeur.
dr. Frédéric VandeVyver
Vraagstelling
Voorkeursonderzoek
Nierfunctie/GFR
Cr-EDTA-test (in combinatie met DMSA-scan indien
voor beide nieren afzonderlijk gewenst)
Afvloeistoornissen (volwassenen)
DTPA-scan*, in de meeste gevallen met asix-stimulatie
Evalutie niertransplant (vroeg- en
laattijdige complicaties)
DTPA-scan* (geen Lasix)
Renovasculaire hypertensie
DTPA-scan* met Capoten
Beoordeling morfologie
DMSA-scan (eventueel in combinatie met SPECT(/CT)
Relatieve nierfunctie (Re/Li)
DMSA-scan (indien absoluut: met Cr-EDTA)
Afvloeistoornissen (kinderen)
MAG3-scan, in de meeste gevallen met Lasix-stimulatie
Pyelonefritis (kinderen)
DMSA-scan
DTPA-scan*: indien verminderde nierfunctie MAG3 ipv. DTPA
DERMATOLOGIE
Definitieve ontharing
via epilatielaser
De dienst huidziekten van AZ Sint-Lucas beschikt over
verschillende lasers om huidaandoeningen en esthetische problemen te b
ehandelen. De epilatielaser wordt
gebruikt voor definitieve ontharing.
H
oe werkt
epilatielaserbehandeling?
Nancy Bundervoet, verpleegkundige consultatie huidziekten: ‘De epilatielaser produceert
licht met grote energie dat wordt geabsorbeerd
door het pigment in de haarschacht. De energie wordt omgezet in warmte en het haarzakje wordt vernietigd. Het haar moet zich in de
groeifase bevinden waardoor meerdere behandelsessies nodig zijn. Enkel donkere haren van
voldoende dikte kunnen behandeld worden.’
Dr. Laurence Dierckxsens: ‘We maken een
onderscheid tussen enerzijds overbeharing
ten gevolge van een genetische aanleg en anderzijds overbeharing ten gevolge van één of
andere ziekte (bv. polycysteus ovarium syn-
droom). In dit geval worden de onderliggende
oorzaken eerst onderzocht en indien mogelijk
behandeld. Ook bij bepaalde huidziekten zoals
hidradenitis suppurativa kan een behandeling
met de epilatielaser een oplossing bieden.’
Waarom gebeurt de behandeling
bij voorkeur in de winterperiode?
Carine De Vos, verpleegkundige consultaties
huidziekten: ‘Er wordt niet behandeld op een
gebruinde huid omdat bij een teveel aan bruin
pigment in de epidermis het gevaar bestaat dat
de behandelde zone geneest met een te lichte
of te donkere kleur. Een goede bescherming tegen de zon is nodig van zes weken vóór tot zes
weken na de behandeling.’
Hoe verloopt een
epilatielaserbehandeling?
Dr. Dierckxsens: Tijdens de behandeling, die
uitgevoerd wordt door onze verpleegkundigen,
draagt de patiënt een beschermende bril. Men
ervaart het als licht pijnlijk en het voelt als een
elastiekje dat tegen de huid aan schiet. Onmiddellijk na de behandeling ontstaat roodheid,
zwelling en een branderig gevoel. Ice packs of
koude kompressen helpen het zwellen tegen te
gaan. Deze verdwijnen meestal na twee dagen.’
Waar moet de patiënt
rekening mee houden?
Dr. Dierckxsens: ‘Er zijn meerdere sessies nodig om een goed resultaat te bekomen. Het
aantal varieert per patiënt. De laserbehandelingen worden niet terugbetaald door de
mutualiteit.’
Info
Dienst huidziekten
straat 18
T 09 224 64 26
Dr. Laurence Dierckxsens,
Dr. Bernard Kint,
Dr. Esther Lissens,
Dr. Stephanie Pescod
15
IN DE PRAKTIJK
Raadplegen van
medische beelden
via COZO
H
Tegen het einde van dit jaar zult u in het
medisch dossier van uw patiënten naast
de reeds beschikbare resultaten en verslagen ook de medische beelden kunnen
openen via COZO.
et Collaboratief Zorgplatform (CoZo)
is een platform voor samenwerking
tussen zorgconsumenten, zorgverleners en
zorgactoren met als missie een betere informatiedoorstroming te bewerkstelligen en op
die manier het zorgproces nog te verbeteren.
AZ Sint-Lucas vindt het belangrijk om mee
te gaan in het COZO-project om ervoor te
zorgen dat de gezondheidsgegevens van een
patiënt op efficiënte wijze, snel en veilig kunnen uitgewisseld worden tussen alle betrokken
zorgverleners. Dit alles met aandacht voor de
rechten van de patiënt.
Daarnaast wordt er een medisch beeldenportaal ontwikkeld waar u en uw patiënt aan de
hand van referenties in het verslag het betrokken onderzoek kunnen openen. Deze beide
toegangen moeten ervoor zorgen dat het branden van cd’s gelimiteerd kan worden tot het
minimum en dat u wanneer u dit nodig hebt,
op eenvoudige wijze over alle informatie kunt
beschikken om uw patiënt de correcte behandeling, informatie en ondersteuning te geven.
Info
www.cozo.be

Download Report