Download - Ars Aequi

Voorts is de SER door de Regering om advies
gevraagd over een wijziging van de Arbeidswet
1919 om de regels, die het verrichten van arbeid
door jongeren beperken, wat te versoepelen.7
Sociaal recht
Protdr. A.T.J.M. Jacobs
Algemeen/Grondrechten
Het grondwetsartikel over de vrije keuze van arbeid (art. 19, 3e lid) is op 17 februari 1988 van
kracht geworden.
De Regering heeft de SER advies gevraagd
hoe het emancipatiebeleid kan worden toegevoegd aan c.q. geïntegreerd met de bekende 5
doelstellingen van sociaal-economisch beleid.1
Arbeidsbeschermingsrecht
Een van de oudste in ons arbeidsrecht geregelde
onderwerpen, de arbeids- en rusttijden, is hard
toe aan een nieuwe regeling. De Stichting van de
Arbeid bracht daarover intussen advies uit.2
Vooruitlopend op die vernieuwing heeft het Ministerie het vergunningenbeleid al gemoderniseerd. De nieuwe hoofdlijnen daarvan worden geschetst in de Nota Vergunningenbeleid arbeids- en
rusttijden en zouden per 1 september 1988 in werking moeten treden.3
De arbeidsbescherming van vrouwen wordt geleidelijk aan verminderd in het kader van het streven
naar gelijkberechtiging. Een eerste relativering
van het algehele verbod van nachtarbeid door
vrouwen in fabrieken en werkplaatsen werd in
1986 van kracht. Nadere voorstellen om discriminerende beschermende bepalingen uit de Arbeidswet te halen, zijn nu ingediend.4
Bovendien is een wetsontwerp ingediend om
het vrouwen voortaan toe te staan stuwadoorswerk te verrichten, hetgetm tot nu toe verboden
was.5
Ook voor jongeren gaat h?t tij in de richting van
vermindering van de arbeidsbescherming. Een
SER-Commissie heeft positief geadviseerd op een
Regeringsvoorstel om de arbeidsmogelijkheden
van 14- en 15-jarigen iets te verruimen.6
KATERN 29
Op 1 januari 1988 traden tegelijkertijd in werking:
de tweede fase van de Arbeidsomstandighedenwet8 en een wijziging houdende een beperkte deregulering van deze Wet.9 Het wachten is nu nog
op de laatste fase van de in-werking-treding van de
Arbeidsomstandighedenwet, welke uiterlijk tegen 1-1-1990 zijn beslag zal krijgen.10 Met het oog
daarop heeft de regering inmiddels een ontwerpbesluit vastgesteld inzake de eisen voor veiligheidsdiensten in bedrijven als bedoeld in artikel 19
van de Arbowet.11 Er verscheen een nieuw KB
met betrekking tot de verplichtstelling van het arbeidsveiligheidsrapport.12
Werknemers moeten tegen de risico's van het
werken met lood en met asbest beschermd worden
ingevolge een Richtlijn van de EG;13 Nederland
heeft weer eens verzuimd om aan deze Richtlijnen
tijdig uitvoering te geven: een nieuw Loodbesluit
werd pas afgekondigd in februari 198814 en er ligt
nog slechts een ontwerp voor een nieuw Asbestbesluit ter tafel.15
Teneinde meer in het algemeen werknemers
tegen veiligheids- of gezondheidsrisico's, verbonden aan gevaarlijke stoffen, te beschermen, heeft
de Ministerraad een ontwerp-KB tot wijziging van
het Veiligheidsbesluit voor fabrieken en werkplaatsen vastgesteld.16
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
1192
Sten. 1988,148.
Dit advies besproken in SMA 1988, pp. 18-31.
Kamerstukken 19 993, nr. 4-5.
Kamerstukken 20.689; zie ook Kamerstukken 20.200, Hfdst.
XXV, nr. 77 waarbij ook wordt toegezonden het onder
zoeksrapport Vrouwen en Nachtarbeid. Zie voorts Stcrt.
1988, 97.
Kamerstukkend) 553.
Stcrt. 1988, 88.
Stcrt. 1988, 57.
Stb. 1987, 604; zie A.J.C,M. Geers in PS 1987, pp. 22292235.
Wet van 26 november 1987, Stb. 1987, S35.
Vgl. Advies Arboraad d,d, 22 december 1987 inzake invoe
ring van de volgende fasen van de Arbowet.
Stcrt. 1988,135; voor advies Arboraad daarover: Stcrt, 1987,
223.
KB van 30 juni 1988, Stb. 1988,345,
Pb EG 23 augustus 1982, L 247, p. 12; Pb EG 24 september
1983 h 263, p. 25.
Besluit van 18 februari 1988, Stb. 1988, 100, met bijbeho
rende Ministeriële regeling van 28 maart 1988, Stcrt. 1988,
61.
S/crt.1988, 5.
Stcrt. 1988, 162.
Arbeidsvoorzieningsrecht
Arbeidsovereenkomstenrecht
Op 27 mei 1988 heeft de Regering het lang verwachte voorstel voor een Arbeidsvoorzieningswet
ingediend, dat de verouderde wetgeving van de
Arbeidsbemiddelingswet 1930 en de Wet op het
ter beschikking stellen van arbeidskrachten 1964
zal gaan vervangen.17 Een afzonderlijk wetsontwerp, die de hele overgang moet regelen naar de
nieuwe arbeidsvoorzieningsorganisatie is voor advies naar de Raad van State gestuurd.18
De zogenaamde reparatiewet Gelijke behandeling m/v werd in september 1988 door de Tweede
Kamer aangenomen met enkele amenderingen op
ondergeschikte punten.29
Omtrent maatregelen om de arbeidsmarktpositie
van ethnische minderheden te versterken bracht
de SER in december 1987 advies uit.19 De Regering kwam daarna met een nota Werkgelegenheid
voor minderheden.20
De Minister van SZW heeft de GAB's een circulaire gestuurd om te attenderen op het gevaar
van discriminaties in de aanvragen van werkgevers en aanwijzingen te geven hoe in voorkomende gevallen gehandeld moet worden.21
Om de kansen van (re-)integratie van gehandicapten in het arbeidsproces22 te vergroten heeft de
wetgever in 1986 de Wet Arbeid Gehandicapte
Werknemers tot stand gebracht. Deze wet legt op
de cao- partijen de taak om uiterlijk per 1 juli 1989
per bedrijfstak of onderneming een minimumpercentage van tewerkgestelde gehandicapten overeen te komen. Blijven zij daarin in gebreke dan
heeft de Minister de mogelijkheid om zo'n percentage op te leggen.
Met het oog daarop heeft de SER alvast een
(verdeeld) advies uitgebracht over de criteria, die
de Minister volgend jaar zal moeten gaan hanteren, wanneer hij tot oplegging van percentages zal
moeten overgaan.23
Overigens is alweer een wijziging van de
WAGW voorgesteld: de ministeriële bevoegdheid om loondispensatie te geven zou moeten
worden overgedragen aan de bedrijfsverenigingen.24 Tenslotte is een KB verschenen, dat enkele
aspecten van de WAGW nader uitwerkt.25
De reeds enige jaren bestaande bevriezing van het
wettelijk minimumloon werd ook in 1988 voortgezet.30
Op 1 mei 1988 is een wijziging van artikel
1638o BW en van de Wet Minimumloon en Minimumvacantiebijslag van kracht geworden, die ten
doel heeft om de vaak bekritiseerde ontduiking
van het minimumloon beter te bestrijden. Volgens
deze wijziging is de werkgever in het vervolg verplicht loonstrookjes af te geven. De Minister zal
voortaan de betrokken werknemers, vakbonden
en ondernemingsraden 'tippen' als er door zijn
controle-ambtenaren niet-naleving van de Wet
Minimumloon en Minimumvacantiebijslag is vastgesteld; de werknemer krijgt recht op een verhoging wegens niet-volledige betaling.31
De Hoge Raad deed een uitspraak over de wijze
van berekening van de wettelijke rente ex artikel
1286 BW.32
In de BW-bepalingen met betrekking tot de
vacantie (1638bb-1638mm) zijn per 1 augustus
1988 enkele kleine wijzigingen aangebracht: de
minimumvacantieaanspraak is verlengd van 3
naar 4 weken; de opbouw van vacantierechten tijdens ziekte is daarentegen beperkt.33
De Hoge Raad wees een arrest over de verjaring van vacantierechten.34
Om de kansen van vrouwen op de arbeidsmarkt te
vergroten heeft de regering een Stimuleringsregeling Positieve Actie voor Vrouwen uitgevaardigd,
die financiële tegemoetkomingen biedt aan werkgevers, die binnen hun arbeidsorganisatie positieve actieprogramma's voor vrouwen entameren.26
Nadere voornemens van de regering met betrekking tot de positie van vrouwen in het arbeidsbestel werden neergelegd in de nota Vrouwen en
Kwaliteit van de Arbeid.27 De SER gaf daarop inmiddels een commentaar.28
17 Kamerstukken 20 569; vgl. C.E.M. v.d. Boom in PS 1988, p.
596.
18 Stcrt. 1988,181.
19 Advies nr. 87/24; vgl. daarover A. Jaspers in SR 1988, p. 35.
20 Kamerstukken 20 597.
21 Kamerstukken 20200 Hfd. XV, nr. 56; Stcrt. 1987,233; Stcrt.
1987, 246; vgl. ook F. de Kok in SMA 1988, pp. 303-305.
22 Vgl. daarover L. Delsen in SMA 1988, pp. 32-41.
23 SER-publicaties 88/09, Stcrt. 1988,108.
24 Kamerstukken 20 627.
25 KB van 20 mei 1988, Stb. 1988, 294.
26 Stcrt. 1987, 233; 1988,107.
27 Kamerstukken 20 375.
28 Stcrt. 1988, 121.
29 Kamerstukken 19 908.
30 Wet van 24 december 1987, Stb. 1987, 627.
31 Wet van 11 februari 1988, Stb. 1988, 49.
32 HR 10 juni 1988, flvrfW, 1988,117.
33 Wet van 9 juni 1988, Stb. 1988, 281; Kamerstukken 19 575.
34 HR 10 juni 1988, KvrfW 1988,119.
KATERN 29
1193
In april 1988 werd een wetsontwerp ingediend tot
aanvulling van het BW met een bepaling, die de
werknemers aanspraak moet geven op onbetaald
ouderschapsverlof. Invoering van betaald ouderschapsverlof, zoals Duitsland dat kent, bevat het
voorstel niet.35
Door een initiatiefwetsontwerp werd het percentage van de minimumvacantiebijslag in de Wet
Minimumloon en Minimumvacantiebijslag verhoogd van 7,5 naar 8%.%
rest over de positie van de individuele stakers."
Rechtspraak in arbeidszaken
Deze zal in de toekomst lichte procedurele wijzigingen ondergaan, wanneer een in mei 1987 ingediend wetsvoorstel tot wet wordt verheven.49
Medezeggenschapsrecht
De BW-bepalingen met betrekking tot de rechten
van werknemers bij overgang van ondernemingen
(artt. 1639aa-1639dd) kunnen nu wel definitief
niet van toepassing geacht worden in geval van
faillissement. Deze problematiek is enkele jaren
geleden opgekomen. Er zijn uitspraken van de
Centrale Raad van Beroep en van het Hof van Justitie van de EG over gekomen, de Minister heeft
er een circulaire aan gewijd. En nu is er dan ook
een uitspraak van de Hoge Raad, die vaststelt, dat
de betreffende artikelen geen toepassing vinden
bij faillissement.37
In juni 1988 is een wetsvoorstel ingediend tot wijziging van de WOR en Arbowet ter opheffing van
de samenloop van beide wetten en ter vereenvoudiging van de geschillenregeling van de WOR.50
Het wetsvoorstel om de zogenaamde structuurregeling, die werknemersinspraak in de top
van de onderneming biedt, uit te breiden tot grote
coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen — tot dusverre geldt ze alleen voor grote
NV's en BV's — bereikte inmiddels de Eerste Kamer.51
Dan heeft de Hoge Raad bevestigd,38 dat indien er
sprake is van een overgang van ondernemingen in
de zin van artikel 1639aa BW, ook het concurrentiebeding automatisch overgaat. In (zeldzame)
andere gevallen van overname van de rechten en
plichten uit de arbeidsovereenkomst blijft de oude
leer van de HR, neergelegd in HR 31 maart 1978,
NJ 1978, 325, gelden.
Tenslotte sprak de Centrale Raad van Beroep
uit, dat de betreffende BW- bepalingen ook gelden ten aanzien van directeuren BV.39
Internationaal Arbeidsrecht
Over de wenselijkheid van een eventuele wettelijke regeling voor werknemers met gewetensbezwaren heeft de Regering advies gevraagd aan de
SER.40
Het Europees Sociaal Handvest werd aangevuld
met een protocol.52 Nederland hechtte zijn goedkeuring aan IAO-Verdrag 156 betreffende gelijke
kansen en gelijke behandeling van mannelijke en
vrouwelijke arbeiders en arbeiders met gezinsverantwoordelij kheid.53
De Hoge Raad wees een belangrijk principieel ar-
35 Kamerstukken 20 528.
36 Wet van 24 december 1987, Stb. 1987,619; Kamerstukken 19
961.
37 Hoge Raad 30 oktober 1987, NJ 1988,191.
38 Hoge Raad 23 oktober 1987, NJ 1988, 234 en 235.
39 Centrale Raad van Beroep 24 mei 1988, WW 1986/1101.
40 Sfcrf.1988,71.
41 Hoge Raad 18 maart 1988, RvdW 1988, 62.
42 Hoge Raad 19 februari 1988, RvdW 1988, 38.
43 Hoge Raad 2 oktober 1987, NJ 1988, 233.
44 Hoge Raad 15 april 1988, RvdW 1988, 78.
45 Hoge Raad 20 november 1987, NJ 1988, 282; HR 27 mei
1988, RvdW 1988,107.
46 Hoge Raad 18 december 1987, RvdW 1988, 2.
47 Rb. Arnhem 24 december 1987, Nemesis 1988, p. 44.
48 Hoge Raad 22 april 1988, RvdW 1988, 82; kritisch R.A.A.
Duk, SMA 1988, p. 535.
49 Kamerstukken 19 976; zie daarover J.E. Bosch-Boesjes, SR
1988, pp. 144-151.
50 Kamerstukken 20 583.
51 Kamerstukken 19 775.
52 Zie voor de Engelstalige tekst European Law Review, au
gustus 1988; vgl. ook L. Betten in SR 1988, p. 252.
53 Rijkswet van 26 november 1987, Stb. 1987, 636.
KATERN 29
1194
Wat het ontslagrecht aangaat zij gewezen op arresten van de Hoge Raad over de schorsing,41 de
arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd,42 de
proeftijd,43 het ontslag met wederzijds goedvinden,44 het ontslag op staande voet45 en de ontbinding.46
De Rb. Arnhem bevestigde kantongerechtuitspraken over ontslag wegens zwangerschap tijdens de proeftijd. Nietig is zo'n ontslag niet, maar
wel geeft het grond tot schadevergoeding.47
Stakingsrecht

Download Report